|
2000
|
|
|
Eta harriduraz harridura nindoan, noiz eta ohartu bainintzen ezen jauregirat iritsi ginela...
|
baina
han ez zela jauregirik!
|
|
|
Izan ere, ongi bai ongi ikasi nuen nik gartzela sekeretu haietan zer den gizonaren miseria eta deuseza! Zeren, hasteko, leku jakin baterat eraman baininduten, bai,
|
baina
han ez zen erraza deus ere jakiterik. Eta lur baten gainean nengoen, baina ez nekien zein zen lur hura.
|
|
|
Marixa zen, arreba zaharrena. Itzuliak omen ziren herritik Unai ekarrita, baita gure etxea jo ere —nire lehengo etxea, bistan da— haurra uzteko asmoz,
|
baina
han ez omen zien inork atea ireki. Orain gure semea, jogurt bat hartuta, bere lehengusu baten ohatzean omen zetzan galtzontziloa eta kamiseta jantzita, lo seko.
|
|
2003
|
|
|
Norbaitek orduan armairuaren barreneko tiraderatik album bat atera omen zuen emakumearen argazkiekin. Guztiak gelara oldartu omen ziren,
|
baina
han ez omen zegoen, han ez dago, neronek ikusi baititut beste inork baino arreta gehiagorekin, idazlearen irudi bakar bat ere. Sophieren ama izan daitekeen emakume abaildu bat agertzen da albumaren lehen orrialdeetan.
|
|
2004
|
|
|
Eta gero epeak zeuden. ...tiralerako, eta berak erantzun baietz, eta prestatzen zenituen hiru judu haientzako arropak, eta gauez mahastien artean ihes egiten lagunduko zien nekazariari ere ematen zenion abisua, monasterioan egoteko ostiral iluntzean, eta beste dena ere prestatzen zenuen, eta zain geratzen zinen, noiz etorriko ardo saltzailea garrafoiz betetako gurdiarekin, han iritsiko baitziren dokumentuak, eta zain zain,
|
baina
han ez zetorren inor.
|
|
2005
|
|
|
Amona Kontxi etxean sartu zen, bai,
|
baina
han ez zion inork kasurik egin. Ez zuen, ez, tutik ere ulertzen, eta hura ulertzeko, modu bakarra ze goen:
|
|
2006
|
|
|
–Beldurragatik –erantzun zuen azkenean– Hain nengoen nahasirik non ohartu ere ez bainintzen egiten. Maitemindurik nengoela erraten nion neure buruari,
|
baina
han ez zen amodiorik. Menpekotasuna bai, erruz.
|
|
|
Elizako gure berritze haietarako, pareta bati eusten zion habea indartu behar genuela esan zigun aurrena Cristinak, baita horretan hasi ere, haren aginduetara, baina aurki ohartu zen han ez geneuzkan tresnak behar genituela, burdinazko ez dakit zer pieza klase, bestela alferrik genbiltzala eta. Haren bila jaitsi zen Sopeñara,
|
baina
han ez omen zeukaten halako ezer.
|
|
|
Oriolekin oroitu nintzen. Aldamenera begiratu nuen, nire ohean ote zegoen,
|
baina
han ez zen inor, lehengo trapuak bakarrik koltxoiaren gainean. Alde guztietara mugitu nuen burua, alferrik ordea.
|
|
|
Ezta, gero, geologiako eta botanikako bildumak jasotzera joan zirenek ere. Inuiten laguntzarekin topatu zuten Wulf etzateko moldatu zuten babeslekua,
|
baina
han ez zegoen gorpurik, ez beste inolako adierazgarririk ere (hezurrak, erlojua, paperak, pipa...). Ez zen ezer agertu.
|
|
2007
|
|
|
–Zerua ikaragarri handia da,
|
baina
han ez da belarrik hazten...?
|
|
|
Ez zidan erantzun, bere haragi bigunak harrotu, begiak itxi eta ezpainak luzatu zituen ustez nire ahoa zegoen tokira,
|
baina
han ez zen ahorik, haizea baizik. Ahoa, harriduraren harriduraz, zabalik nuen, haizea hartu nahian, haren ezpainetatik tarte batera, dena dela.
|
|
2008
|
|
|
Bakarrik nago ohean. Komunera joan naiz bere bila, sukaldera, egongelara;
|
baina
han ez da ilehoriaren arrastorik.
|
|
2009
|
|
|
–eta korrika hasi zen, kan kan, kan kan, kan kan. Nik atzera begiratu nuen,
|
baina
han ez zegoen inor. Herrenaren egurrezko oinetakoaren hotsa bakarrik entzuten zen, gero eta azkarrago, ozenago, kalean behera, kan kan, kan kan, kan kan?
|
|
|
Zakur zaharra zen gero. Davidoffaren zuztarra ezpainetara eraman nuen,
|
baina
han ez zegoen jada kea nondik atera. Hautsontzira botatzen nuen bitartean, Ugarteri begiratu nion zeharka.
|
|
|
hegaldiari buruzko milaka galdera egiten zizkiola, pilotuak bolante bat ote zerabilen, autoetan bezala, edo eskutoki bat, bizikletetan bezala; hondarrezkoa ote zen hiri inguruko airedromoko pista, hondartzakoa bezala; abioi bat Everesteraino igo zitekeen ala ez; zergatik Gaztelako errotek ez zuten hegan egiten, helizeak bazituzten?; airedromora iritsi zenean, berriz, eta abioia eta pilotua ikusi, halako desilusioa sentitu zuen, pilotuarekin batez ere: izan ere, gizon eder galant batekin topo egitea espero zuen, balleteko dantzari gizonezko bat, adibidez, Enrico Carusoren ahotsa zuena?,
|
baina
han ez zuen gizon eder galantik ikusi, burusoil itsusi bat baizik, aita ere burusoila zuen, baina aitarena beste gauza bat zen, inondik ere!?, bulldog baten antza ere hartu ziona, hain zuen sudurra sartua, hain handia ahoa, eta hain zakarra ahotsa: bai, bulldog bat behar zuen, haren andregaiak ere halakoa baitzuen azala, zurezkoa, itxura batean; gero, baina, pilotua kabinan sartu eta motorra abian jarri zuenean, guztiz aldatu zen egoera:
|
|
|
egongo ez zen, bada, baldin eta, aitaren borondatearen gainetik, ikuskizun paregabe hura ikusi bazuen!; poz hura, gainera, nabaritu egiten zitzaion, baita etxeko automobilean hiri inguruko airedromorako bidean zihoanean ere, berritsu baitzebilen neska, mutilei –Domingori batez ere– hegaldiari buruzko milaka galdera egiten zizkiola, pilotuak bolante bat ote zerabilen, autoetan bezala, edo eskutoki bat, bizikletetan bezala; hondarrezkoa ote zen hiri inguruko airedromoko pista, hondartzakoa bezala; abioi bat Everesteraino igo zitekeen ala ez; zergatik Gaztelako errotek ez zuten hegan egiten, helizeak bazituzten...; airedromora iritsi zenean, berriz, eta abioia eta pilotua ikusi, halako desilusioa sentitu zuen, pilotuarekin batez ere: izan ere, gizon eder galant batekin topo egitea espero zuen –balleteko dantzari gizonezko bat, adibidez, Enrico Carusoren ahotsa zuena–,
|
baina
han ez zuen gizon eder galantik ikusi, burusoil itsusi bat baizik –aita ere burusoila zuen, baina aitarena beste gauza bat zen, inondik ere! –, bulldog baten antza ere hartu ziona, hain zuen sudurra sartua, hain handia ahoa, eta hain zakarra ahotsa: bai, bulldog bat behar zuen, haren andregaiak ere halakoa baitzuen azala, zurezkoa, itxura batean; gero, baina, pilotua kabinan sartu eta motorra abian jarri zuenean, guztiz aldatu zen egoera:
|
|
2010
|
|
|
–Mutila da, baina??; ai, azken hitz hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak?!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa? eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura,
|
baina
han ez zuen ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala, eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu, ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan!?, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera:
|
|
|
badirudi, aurrenik, amari, bazkalondoko ohiko eserialdian lotan zegoen bitartean, Jesusen Bihotzaren zurezko irudia agertu zitzaiola ametsetan, garai batean eskuan mapamundi bat zuena, baina eskurik eta mapamundirik gabe geratu zena, eta amari halaxe hitz egin ziola: ...ba Ernestinak lagun zituen bere aita espiritualaren bi arrebak, Magdalena eta Alejandrina, izeba baino hamar bat urte gazteagoak zirenak, eta hauek etxera gonbidatzen zuten noizean behin, egun hartan ere bai?, nora ezean bezala gelditu zela, guztiz aztoratuta; badirudi, azkenik, ametsak eragindako egoerari erantzun bat bilatu nahian edo, zuzenean joan zela giltzategira trastelekuko giltzaren bila,
|
baina
han ez zuela aurkitu eta orduan neskame guztiak bildu zituela, handik nahaste borrastea.
|
|
|
Berriro Nafarroako asunto horiekin etorri zen. Egin ziren bilerak eta gauzak, eta Batasunak horri buruz izugarrizko irakurketa egingo du, nazioarteko begiraleak etorri zirela, hau eta hura,
|
baina
han ez zen ezer seriorik egon?.
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz zeinen irrikatsu eta jorantsu geunden anai arrebok, ama gure beste anaia hartaz erditzear zegoenean, haurra noiz etorriko zain, harik eta etxeko medikuak —don Zoilok— berea esan zuen arte: ...k, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak...!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa... eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura,
|
baina
han ez zuen ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala... eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu —ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan! —, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera:... aitak eta amak horrela jokatzen bazuten, beren arrazoiak zituztelako zen, eta niri haien mende egotea zegokidan, Jainkoaren laugarren manamenduaren arabera, betiko aitzakia...
|
|
|
badirudi, aurrenik, amari, bazkalondoko ohiko eserialdian lotan zegoen bitartean, Jesusen Bihotzaren zurezko irudia agertu zitzaiola ametsetan, garai batean eskuan mapamundi bat zuena, baina eskurik eta mapamundirik gabe geratu zena, eta amari halaxe hitz egin ziola: ...nestinak lagun zituen bere aita espiritualaren bi arrebak, Magdalena eta Alejandrina, izeba baino hamar bat urte gazteagoak zirenak, eta hauek etxera gonbidatzen zuten noizean behin, egun hartan ere bai—, nora ezean bezala gelditu zela, guztiz aztoratuta; badirudi, azkenik, ametsak eragindako egoerari erantzun bat bilatu nahian edo, zuzenean joan zela giltzategira trastelekuko giltzaren bila,
|
baina
han ez zuela aurkitu eta orduan neskame guztiak bildu zituela, handik nahaste borrastea.
|
|
2011
|
|
|
Uste dut pare bat minutu egin nituela han, leihotik kalera begira. Denbora apur bat eman nahi izan nion nire neskari estalki bat gainetik jarri eta barkamen eske etor zekidan,
|
baina
han ez zen inor agertu eta ez nuen izan alde egitea beste irtenbiderik.
|
|
2012
|
|
|
–Ba, zure etxera hurbildu naiz
|
baina
han ez zegoen inor. Lau aldiz jo dizut txirrina.
|
|
|
Gero mendi tontorreraino gidatu nuen, etsaiak joan ote ziren ikustera. Betaurrekoa atera eta, begiratzean, bete betean ikusi nuen haiek egondako lekua,
|
baina
han ez zegoen ez haien, ez haien kanoen arrastorik; beraz, argi eta garbi zegoen alde egin zutela eta han utzi zituztela bi kideak, haien bila ibili gabe.
|
|
|
Uste dut mundua sortu zenetik hura izan zela uhartean izandako lehenengo eskopeta tiroa. Tiro egin bezain laster, basotik era guztietako hegaztiak pilaka irten ziren, handik eta hemendik, garrasi nahasiak eginez, bakoitza bere ohiko doinuaren arabera intzirika,
|
baina
han ez zegoen nik ezagutzen nuen motatakorik. Hil nuen hegaztiari zegokionez, zapelaitz motaren bat izango zela iruditu zitzaidan, kolorea eta mokoa haren antzekoak baitzituen, baina ez zituen txori txiki batenak baino atzapar edo gako azkazal handiagoak; haragia, berriz, ustel gustukoa zen, eta ez zuen ezertarako balio.
|
|
|
Leku egokiaren bila ari nintzela, zabaldi txiki bat aurkitu nuen mendixka baten hegalean, zabaldirantz ematen zuen aldea oso aldapatsua zuena, etxe baten horma balitz bezala, eta, hartara, goitik zetorren ezerk ezin ninduen ezustean harrapatu. Mendixkaren alde batean zulo antzeko bat zegoen, pixka bat barrurantz egiten zuena, leize zulo baten sarrera balitz bezala,
|
baina
han ez zen leize zulorik edo harkaitzean barrura sartzeko biderik.
|
|
|
doinua bitxia zen, tarteka geldia eta tristea, tarteka arina eta bizia. Ingurumaria arakatu nuen begiradaz,
|
baina
han ez zen inor; adi jarri nintzen berriro: bazirudien soinua zerutik jaisten zela.
|
|
2013
|
|
|
Mendian gora joan ginen bai,
|
baina
han ez zebilen ahuntzik haitzetan. Ahuntzaren azken puzkerraren airerik ere ez zebilen han.
|
|
|
Amona berriz txaloka hasiko zen beldurrez zegoen Amaia, baina zorionez ez zen halakorik gertatu. Ingurura begiratu zuen orduan, kuriositatez beterik,
|
baina
han ez zuen ezer ikusi. Lur soro handi bat, eraikuntzan erabiltzen diren etxola pare bat, lurrezko bidexka bat, eta askoz gehiago ez.
|
|
2014
|
|
|
Mahaiaren goiko tiradera zabaldu,
|
baina
han ez dago itsulapiko gorriaren arrastorik. Badaezpada, beheko tiradera ireki dute.
|
|
2015
|
|
|
Pagadian barrura egin nuen; ondo ezagutzen nituen hango bazter guztiak, txori tranpak jartzeko tokirik egokienak, lurrean eserita bizkarra enborrean bermatuta egoteko arbolarik onenak, sua pizteko prestatuta geneukan harri zirkulua? Buelta batzuk eman nituen,
|
baina
han ez zebilen arimarik ere.
|
|
|
Propio eraman zuten hara, jada gorpu zela. Non hil zuten, ezin izan zuen Ertzaintzak zehaztu oraindik,
|
baina
han ez. Izan ere, ez zuten arropa arrastorik aurkitu inguruan, ez odolik zuhaitzaren oinetan, ez belarririk, ez eta bestelakorik ere.
|
|
|
Eta orain berriro dena lasai. Honezkero jaikiko ziren, pentsatu zuen etxera begira,
|
baina
han ez zen ezer ageri. Otordua amaitu bezain laster, ordea, nor bere zereginera joateko ohitura zeukaten.
|
|
|
Beldurrak hilik, etxeraino igo naiz,
|
baina
han ez zegoen inor. Orain ez dakit usoa edo belea naizen.
|
|
|
–Idiak min eta gurdiak negar? dio esaera zaharrak,
|
baina
han ez zen hala: bertan denak min eta denak negar ari ziren.
|
|
2017
|
|
|
Neskatikoaren negarrak izeba makurrarazi du. Mina zango bizkarrean du, itxuraz,
|
baina
han ez da kolpe arrastorik ageri.
|
|
2018
|
|
|
Bazkalondoan denbora pasa ari nintzela, nik uste euriari begira nengoela, besterik gabe, nire mahai ondoko leihotik?, hoteleko langile bat etorri zitzaidan esanez dama bat zain neukala harreran. Altxatu, eta sarrerara abiatu nintzen,
|
baina
han ez nuen aurpegi ezagunik ikusi. Orduan, harreragileak zera esan zidan harrera mahaiaren atzetik:
|
|
|
|
baina
han ez zegoen deus.
|
|
2019
|
|
|
Kutxa barruko jostailuak lo zeuden, eta, hura arrastaka eramaten hasi zenean, denak hasi ziren mugitzen eta marmarka, baina gero lo geratu ziren berriz ere. Coralinek ohe azpian begiratu zuen arratoirik ote zegoen,
|
baina
han ez zegoen ezertxo ere. Txabusina eta zapatilak erantzi, ohera sartu, eta loak hartu zuen, katuak desafioaren kontu harekin zer esan nahi izan ote zion pentsatzeko ia astirik gabe.
|
|
|
Katua leihoan ikustean sentitu zuen bezalaxe. Alde bietara begira hasi zen,
|
baina
han ez zegoen animaliarik. Lasaitu egin zen.
|
|
|
Leirek albo ateren bat bilatu zuen begiradaz, Felisa halakoren batean egon zitekeela pentsatuta,
|
baina
han ez zegoen horma biluziak besterik. Haietako bati ura zerion, kopuru handi samarrean, eta adreiluen gainean irristatuz zoruraino iristen zen.
|
|
|
Azken batean, gauza bera iruditzen zitzaion dena, izen desberdinekin. Inoiz ez zuen liluratu rock erradikalak,
|
baina
han ez zen besterik entzuten.
|
|
2020
|
|
|
Aspaldiko lagun zaharrak zirela ematen zuen eta, adin batetik gora askotan gertatzen denez, hildakoak eman ziela berriro elkar ikusteko aukera. Hiletetan lekuz kanpo dagoen bakarra zerraldoan dagoena izan ohi dela pentsatu izan dut horrelakoetan,
|
baina
han ez zegoen zerraldorik. Errautsak haizetara zabalduak izango zituzten dagoeneko.
|
|
|
Esaera da ez daitekeela izan aldi berean Jainkoaren eta deabruaren,
|
baina
han ez zen Jainkorik, edo, izatekotan, Jainko usteko deabru ugari. Gaur egun ere alde bateko edo besteko nahi gaituzte, uztarripeko idi, gurdizainaren aginduen esperoan.
|
|
|
Amorruz, sukaldeko urrutieneko zokora botatako galtza parea jaso nuen. Mendiko galtza haien hamaika poltsikoak miatu nituen halabeharrez,
|
baina
han ez zegoen ezer.
|
|
2021
|
|
|
Halako aire bat nabaritu nuen nire atzean. Beldurturik itzuli nintzen emakume gaztea ote zen,
|
baina
han ez zegoen inor. Eta, hala ere, lepoa egingo nuen mugimendu antzeko bat zebilela nire inguruan.
|
|
2022
|
|
|
Interna hasi behar izan nuen berriz ere. Arrasateko etxe batean hartu ninduten,
|
baina
han ez zuten egoera irregularrean zegoen langilerik nahi. Kontratua egin zidaten, eta hura izan zen nire salbazioa.
|
|
|
Gauzak horrela, goseak, hotzak eta ikarak jota bizi zen. Une hartan, gorputz guztia minez eta dardarka zuenean, ongi legoke izban sartzea eta bertan lo egitea,
|
baina
han ez zeukan gorputza zerekin estali eta ibaiertzean baino hotz handiagoa zegoen; ibaiertzean ere ez zeukan gorputza estaltzeko modurik, baina behintzat sua egin zezakeen...
|
|
|
Ohera joan aurretik atarira atera eta pixa egiten ari omen zen lasai ederrean, gauero egiten zuen moduan, tarrapatako horiek entzun zituenean, eta zalantzan gelditu omen zen zer egin ez zekiela, ez zuelako batere gogorik autoa hartu, hotsak entzun ziren lekura joan eta errepidean zerraldo eroritako gorpu odolduekin topo egiteko. Hala zegoela ikusi omen zuen errepidean gora zetorren auto bat bihurgune batera iristean nola gelditzen zen, eta erabaki omen zuen ez zela bere irudipena izan, zerbait gertatua zela eta gertatua gainera larria izan zitekeela, eta emazteari abisu eman ondoren joan omen zen tiroketaren lekura,
|
baina
han ez omen zegoen ez odolik lurrean eta ez gorpurik. Egunkariko berri-emailearekin egin omen zuen topo, eta hark ere gauza bera esan omen zion, baserritar baten deia jaso zuela tiro sorta batzuk entzun zituelako eta auto bat abiada bizian ihes egiten.
|
|
|
Pasillo amaieran, eta leihoaren gainean, tranpol bat zegoen sabaian. Heldulekutik tira egitean egurrezko eskailera bat agertzea espero zuen, filmetan bezala,
|
baina
han ez zen ezertxo ere azaldu. Hanka puntetan jarri eta eskuarekin tranpol inguruko zorua ukitzen hasi zen, gora igotzea ahalbidetuko zion zerbaiten bila.
|
|
2023
|
|
|
Eta laborategi horretan ere, beste ate bat. Mutikoak atzera begiratu zuen, errezeloz,
|
baina
han ez zegoen inor eta inork ez zekien bera han zebilenik.
|