|
2000
|
|
|
Oso interesgarriak dira, hor ikusten delako alde batetik zein asmo, zein gogo eta metodo erabiltzen zituen bere gaztaroan. Diru gutxiago zeukan,
|
baina
hala ere hor sartzen zuen bere diru hori. Liburu ertzetan bere nota asko daude eta papertxo asko ere bai bere iritzi eta pentsaerekin.
|
|
|
Agian, abentura mota gehiegi nahasten da nobelan, agian, zenbait puntu geratu da argitzeke...
|
baina
hala ere, irudimena eta kontatzeko grina ezin zaizkio ukatu egiteko honetan hasi berria den Joxe Belmonteri. (Egunkaria I)
|
|
|
Ondoren datoz TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak. Emaitza hauekez dira Hego Euskal Herri osoan modu homogeneoan ematen,
|
baina
hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7). Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu daitekeen kopurua ere ez da makala:
|
|
|
Hogeigarren mende honen erdian hasten da, gutxi gorabehera, gaur egungo zientziagintza berria. Ematen diren aldaketak horren handiak direlako justifikatzen da egungozientziagintza berriaz edo egungo zientziagintzaren sorreraz hitz egin ahal izatea.Sorrera hau modu anitzean ulertu ohi da,
|
baina
hala ere nahiko adostasun handia dagohonako ezaugarri mota hauek aipatzerakoan:
|
|
|
Esan dugunez, Karrantzako tenperaturak leunak eta gorabehera txikikoak dira oro har (haran hondoko batezbesteko tenperatura 11,71 ºC koa da),
|
baina
hala ere, 700 m tik gora tenperatura askoz baxuagoa izaten da (batezbestekoa 8,5 ºC koa, hain zuzen ere). Klima euritsu eta leun honek ahalbidetzen du haranean beti berde dirauten larreak egotea, ganadua larratzeko hain onak direnak alegia.
|
|
|
gazte bat hemen, erosketak egiterakoan goiztiar ibilitako emakume edadetu bat harago, motxila handi bat bizkarrean zuen betaurrekodun despistatua urrunago. Ni azkenetakoa heldu naiz,
|
baina
hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik. Besteak begira geratu zaizkit auto elegante batek nire aurrean frenatu duenean, baina ez da nire errua gidariek aukeratzeko posibilitatea badute.
|
|
|
neska bakarti bat egiten ikusten dutenean automatikoki pentsatzen dute neska horrek bidaiatzeko baino beste zerbaiterako gogo gehiago izan behar duela buruan. Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei,
|
baina
hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela. Holakoetan serio mantentzea izan da berak erabili duen teknika, hitzik ez egitea eta begirada errepidean galtzea.
|
|
|
" IRAren erantzun odoltsua orangisten jai egunari", eta beherago," Bost hildako Lahinchen (Clare konderria) atzo gertatutako tiroketan". Albistea ondo ezagutzen zuen,
|
baina
hala ere osorik irakurtzeko ahalegina egin zuen: " Orange Day a dela-eta, Belfast, Derry eta Newtownards hirietan oraindik unionista eta errepublikarren arteko liskarrak baretu ez direnean, IRAk atentatua burutu zuen atzo arratsaldean bost militante lealistaren kontra.
|
|
|
Ez nekien nondik heldu zen erantzun hori,
|
baina
hala ere ez nintzen kikildu. Galdetzeko franko nuen, eta orain ez zen agituko lehengo larunbatekoa, hark oihu eta ni mutu.
|
|
|
Malkoak agertu zitzaizkion begietara,
|
baina
hala ere ez zituen itxi.
|
|
|
Eskuko herstura laxatzen sumatu nuen,
|
baina
hala ere ez zidan askatu.
|
|
|
Txalo gutxi egin zuten patio karratuan biltzen ziren piztia dagoeneko gaiztotuek, eta, eskasia hura nolabait konpontze aldera, txalo grabatuak ipini zituzten bozgorailuetan. Besaulki dotorera igo zuten Ana Morena, lau titidun
|
baina
hala ere irtirina, eta irribarre nekatu bat egin zion kamerari. Ez zegoen luzaroko emakume orojakile hura.
|
|
|
Azkenean, silaba bakarren erritmo jostalariak barrez jarri zituen hiru aurkezleak; ez, ordea, ikusleak eta teleikusleak, haiek txistuka eta ostikoka eta kazola kolpe ezinago ozenez, zigorra eskatu baitzuten hiena gaizkilearentzat. Gauzak horrela, eta ikusleari kontra egitea baino gauza kaltegarriagorik ez dagoenez, bada zigor arin
|
baina
hala ere exenplugarri bat ezartzea erabaki zuten: hienari gaixotasun bat inokulatzea.
|
|
|
Gaur egun ere gertatzen hasi da hori. Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala,
|
baina
hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da. Departamendua bera ere aipatu izan da hizkuntzaren berpizkunderako bide gisa, baina oraingoz politika eta hizkuntza nahasi dituzte departamenduaren aurkako jarrera dutenek eta bidea ez da arantzarik gabekoa izango.
|
|
|
Ikusezina, entzunezina eta ukiezina izango ote nintzen ba ni ezagutzen nindutenentzat, Lauaxeta Jean Haritxelhar, Jon Kortazar eta abarrentzat bezala? Hori pentsatzea ergelkeria absurdua zela esan nion neure buruari,
|
baina
hala ere ez nintzen aurrera jarraitzeko gauza izan. Lauaxetarengana itzuli nintzen eta mendira jo genuen.
|
|
2001
|
|
|
Pertsona bat ezin da egon politikatik bizitzen bere bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da. GKEetan dabiltzan askok alderdietan eta bere sinesmena galdu du,
|
baina
hala ere beren ekarpena egin nahi du eta horregatik egiten da solidaritatea. Ez dut esango mundu horretan denak gari garbia direnik, baina asko bai.
|
|
|
Ez duzue Hossegorren parte hartzerik izan,
|
baina
hala ere joan egin zarete. Zer helbururekin?
|
|
|
Amerikako ekonomian zeresan handia dutenen hitzetan, hala nola Erreserba Federalen Lehendakari Alan Grespanek dioenez, krisialdiak" ondorio esanguratsuak izan ditzake epe laburrean, etorkizunaren gaineko zalantzak areagotzen badira",
|
baina
hala ere, espero duenez," gure onera etorriko gara eta iraganeko oparotasuna berreskuratuko dugu". Europako Banku Zentrala are baikorragoa da oraindik eta, dioenez," ekonomiaren moteltzea oso epe laburrekoa izango da".
|
|
|
ez izan arren;
|
baina
hala ere haren mira dugu.
|
|
|
TOMAS MIREN dela konturatu da,
|
baina
hala ere ez dio begia paperari kentzen.
|
|
|
Kanpora irten ginen. Nire etxetik gertu antzean,
|
baina
hala ere begirada guztietatik aparte geratzen zen zelai batean aparkatu zuen autoa Aitzolek. Erreka apal baten ondoan.
|
|
|
Ohetik salto egin eta Lucasengana joan zen. Hitz estuz kontatu zion Lucasek arnasa nekez hartzen zuela eta hitz egitean lasaitu egiten zela, horrexegatik ari zela etengabe hitz egiten, eta on handia egin ziola Marcos ikusteak, arnasestua erabat joan zitzaiolako, trankildu egin zelako erabat,
|
baina
hala ere nahiago zuela hitz egiten jarraitzea, eta halaxe egotea: hitz egiten eta Marcos ikusten, gustura zegoela halaxe.
|
|
|
Presiopean idazten da eta behar baino txartoago argitaratzen da, lauzpabost urte argitaratu gabe egon den idazlea komunikabideetako parriletatik kentzen baita. Hor konpon, esan dute egileek, eta askotxok esaten dute,
|
baina
hala ere ez da arintzen presioa.
|
|
|
Bilkura hasi aitzin, ostatu zoko hartara gonbidatu ninduzun kafe baten edatera. Ez nuen gogorik
|
baina
hala ere, hotzak gatibatzen zuen ostatuan zure hatzetarik sartu nintzen. Kafeak noski zainak inarrosi zizkidan, oilo larrua denetan hedatuz; zure mintzamoldeak halaber.
|
|
2002
|
|
|
Eta orain plazaratzen ditudan bi nobelatxootan horixe egin dut, bi errealitate ziztrin irudikatu. Bi balizko gizarte ia ezinezko
|
baina
hala ere oso hurbil eta beldurgarriak sortu. Batean, heriotza, zigorra, torturak eta drogak dira nagusi.
|
|
|
Hego Euskal Herriko Nekazaritza eskoletako ikasleek mobilizazio ugari egin zituzten joan den ostegunean, hilak 7, «Nekazaritza euskaraz, orain» lelopean. Hegoaldean dauden bost nekazaritza eskoletatik (Murgia, Derio, Arkauti, Fraisoro Zizurkil eta Txantrea) bakar batek, Fraisorok, eskaintzen ditu euskarazko eskolak,
|
baina
hala ere, ezin dira ikasketa guztiak euskaraz egin. Eskola hauetako ikasle gehienak euskaldunak dira ordea.
|
|
|
Neurri batean, Bergaminen pertsonaiak berreskuratu nahi izan ditut, baina harantzago eramanaz. Hau da, Bergamin, oso komunista, errepublikazalea eta kristaua izan da,
|
baina
hala ere, emakumearen gainean berak zuen ikuspegia eta egungoa ez datoz bat. Orduan, Medea izango da hori aurpegiratuko diona.
|
|
|
Eta nik Italiarekin konpara dezaket egoera; txirrindularitzarako zaletasun handia dago Italian (futbolaren atzetik, txirrindularitza da zale gehien mugitzen duen kirola),
|
baina
hala ere, errepidetan errespeturik eza erabatekoa da.
|
|
|
Ferrer ez da pertsonaia historiko sentitzen,
|
baina
hala ere, bere obrak, bere proiektu itzelak denboran zehar irautea du amets.
|
|
|
Lurraren zati batek dena eskuetan dauka,
|
baina
hala ere, sufritzen dago planetaren armonia falta globalagatik.
|
|
|
Hori dela eta, hurrengo orrialdeetan sektorearen bilakaera aztertzeko egingodugun deskribapenean, batez ere aldagai kuantitatiboak kontuan hartu ditugun arren, gogoan izan behar dugu badaudela beste aldagai kualitatibo batzuk ere, neurtzekozailtasunak erakusten dituztenak,
|
baina
hala ere garrantzitsuak direnak.
|
|
|
|
baina
hala ere tunikarekin estaltzeko borrokan ahaleginak egiten zituen hark;
|
|
|
Alexek barre egin zuen. Eztula eragin zion barreak,
|
baina
hala ere karkaraz jarraitu zuen.
|
|
2003
|
|
|
Jendea telebistari begira dago, eliteko kirolariak ikusten ditu, proba gogorrak ikusten ditu… gero eta proba gogorragoak prestatzen dira. Aizkorri Zegamako mendi maratoia dut gogoan… ez da edozeinentzako,
|
baina
hala ere, herrikoitasuna bilatzen da, hau da, ia edonork parte har lezakeela zabaldu nahi da. Aizkorri inguruan 40 kilometro korrika… oinez ere asko iruditzen zait.
|
|
|
Champourcineko Ernestina ez omen zen erabat feminista,
|
baina
hala ere beti borrokatu omen zuen emakumearen duintasunaren alde. 1926an Maria de Maeztuk eta Concha Mendez poetek martxan jarri zuten Club Lyceum beste batzuk Lizeo Feminista izendatzen dute elkarteko partaide egin zen, eta hango Literatura saileko arduradun.
|
|
|
Duela gutxi jakin dut, gure etxeko auzoan, gugandik bi metrora bizi zen adineko emakumea zendu egin zela duela hamabost egun. Nik zoritxarra gertatu eta hamabost egunetara jakin dut bere heriotzaz. Gaixo zegoela bai, eta noizbehinka seme baten etxean egoten zela ere bai,
|
baina
hala ere... Eta neure buruari galdetu diot:
|
|
|
Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen,
|
baina
hala ere, ezer gutxi nekien berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi zendu zen emakume hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera.
|
|
|
Apur bat galduta, bazter guztietara begira zegoen, ikusten ez zuela. Behin baino gehiagotan joana zen Ainhizeren etxera,
|
baina
hala ere dena hotz egiten zitzaion. Ez zuen oso gogoko, ez zen eroso sentitzen, batez ere Ainhizeren ama etxean egonez gero.
|
|
|
Aspaldian debekatu zion hori bere buruari, eta ordutik ez zuen zalantzarik eduki. Orain ez du bestetara zertan izan,
|
baina
hala ere, arrebak hain azkar igarri zion bezala...
|
|
|
Argitaratu gabeko beste bi liburu ere utzi zituen (euskaraz eta frantsesarekin batera). Egiategi ez zen historialaria eta ez zuen bere burua halakotzat (baizik filosofotzat),
|
baina
hala ere bere lanean hainbat erreferentzia egin zizkion historiari. Aurreko hainbat euskal idazleren berri ere bazuen (Leizarraga, Axular, Etxeberri Sarakoa, Oihenart, Larramendi,...) eta haien segidan kokatzen zuen bere burua49 Beraz euskarazko narratibaren baitan.
|
|
|
Gaztelaniaz baina karaktere grekoz idatzia zuen Agurtzanek bere atxilotze aldiaren lehen bertsioa: α, β, γ, δ.. amak koadernoa deskubrituta ere bere minaren handiaz ez ikaratzeko; ez zezala inork ikus,
|
baina
hala ere idatzi egin behar... Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean:
|
|
|
Eta horretaz orain ari dela ohartzen. Bai, badakit zer esan zizun eta zer deitu zizun,
|
baina
hala ere...
|
|
|
Badakit ez duzula berriketarako gogo handirik izango,
|
baina
hala ere eskutitz hau idaztera ausartu naiz. Idaztera eta zuri bidaltzera.
|
|
|
Halako galderak erruz egin dizkigute estreno egunetik hona eta liburuarekin pasatu zen bezala, orain ere jende klase zeharo desberdinari gustatzen zaio emanaldia: Bilboko Zorroza auzo  ko euskaltegiko 20 urteko ikasleari, 55 urteko frontoi  gizon ilehoriz tintatutako purudun ipurdia aterea duen euskaldun zaharrari...
|
baina
hala ere, polittena, herrietako oilalokak oilategitik ateraraztea izan da, eta" ama, ixilduko altzea faborez?" entzun gabe, beste 500 ikuslerekin batera nola barre suelto egiten duten ikustea.
|
|
|
Hor dago koxka. Koxka handia, zaila,
|
baina
hala ere gaindi daitekeena. Euskal Herriak euskaraz hizketan hasi behar du horretarako.
|
|
|
Hauxe gertatzen zen adibidez armadan eta flotan agintzen zuten hamar estrategen kasuan. Beraien artean lehendakari bat aukeratzen zuten,
|
baina
hala ere denak ziren erantzule eklesiaren aurrean; horrela eklesiak zeukan subiranotasuna baina hizlari trebe batek eklesia manipulatu zezakeen bere alde. Boterea eskuratu eta gordetzeko oratoriaren garrantzia Atenasko ezaugarri kulturaletako bat bilakatuko zen.
|
|
|
–Herriko parrokoa jelkideen aldekoa omen zen,
|
baina
hala ere herrian geratu zen –beste paper bat erakutsi zidan bisitariak mahukan karta bat baino gehiago gordetzen zuela erakutsiz– Bera errugabea zela, eta ez ziotela ezein kalterik egingo, eta hori dena.
|
|
2004
|
|
|
Musika talde bat sortzea erabakita, Txus baxu jolea kontratatzen dute, jatetxeetan musika komertziala jotzeko. " Baster eta Txusek putakeriak egiten dizkiote protagonistari,
|
baina
hala ere maite dute. Lagun minak dira hiruak.
|
|
|
78 hautestontzi elektroniko paratu ziren EHUko Gipuzkoa, Araba eta Bizkaiko campusetan eta guztira bi milioi boto txartel egin ziren. Demotek sistemak ondo funtzionatu zuen,
|
baina
hala ere hainbat kritika jaso zuen. Haserre handiena lehen itzulian hirugarren lekuan geratu zen Francisco Doñate hautagaiak erakutsi zuen.
|
|
|
Yado hasta tado dristi, Yado dristi tado mana, Yado mana tado bhava, Yado bhava tado rhasa; «eskua duzun lekuan han duzu begirada, begirada duzun lekuan han duzu sentimendua, sentimendua duzun lekuan han duzu emozioa, emozioa duzun lekuan han duzu adierazpena», Natyashastraren hitzak kantatzen dizkit Kalamandalam Haridasan kathakali antzerki dantzako guruak; itzalak uxatzen trebea da nire maisua; eta gainera, euskaraz bezala berdin berdin, aitxa, ama, aitxitxe, amuma errepikatzen dio nire amari malayalam hizkuntzan; denbora asko pasa dugu elkarrekin, eta lagun handiak izateaz aparte poliglotak ere bagara, berak euskal ingelesa daki eta nik ingeles indioa; Aryunaren tenplu txikiaren aurrean dagoen zuhaitzak ederki abesten du, eta gure herriak haritz zaharrari kantatzen dio. Ordu asko sartu nituen txikitan Ezpata dantza, Xemeingo dantza eta abarrak ikasten,
|
baina
hala ere, maisuak ez ninduen sekula biluztu, ez ukitu, ezta gerripeko soil batekin dantzan jarri, Indiako Kalaripayattuan bezala. Patetikoa naizela eta patetikoak garela onartzea ez da erraza.
|
|
|
Gatazkaren gainditze bidean, azaroaren 14an garrantzi handia izango duen proposamena egingo duela iragarri du Batasunak. Asko dira Batasuna edo bere aitzindariek egindako gisa horretako iragarpenak,
|
baina
hala ere, jadanik lortu du komunikabideak eta klase politikoa egun horretan Donostiako Belodromoan egingo duen ekitaldirantz begira izatea. Deia egunkariak aurreratu duenez, Batasunak balizko herri kontsultan erabiliko lukeen galdera aurkeztuko du.
|
|
|
Txantxetan zirudien,
|
baina
hala ere serioski jardun zuen nire burua aztertzen. Zerrenda kendu zidan, buruko zauriaz arduratu eta behar zen sendagaia jarri zidan zaurian, baina estali barik utzi zuen.
|
|
|
Uste dut, hemen bizita, euskara jakiteak normalena izan behar lukeela. Badakit euskarak zer eman didan (lagunak, lana, beste mundu bat),
|
baina
hala ere badakit ni beti erdalduna izango naizela, bihotzez. Elebitasuna existituko da, baina ez da nire kasua?. 671
|
|
|
Baroja ez zen Euskal Herrian bizi, Pio Baroja Berako etxean egin zen euskaltzale, kruzadatatik itzultzen den jauntxo feudal baten antzera. Unamonotaz zera esaten da, unibertsal izateagatik utzi ziola euskaldun izateari,
|
baina
hala ere absurdo samarra dirudi unibertsal izateko Salamancara joan beharra, makina bat salamankar Bilbora bizitzera etorri direnean?. 724
|
|
|
Oso ona, oso garestia, eta gutxitan jan ahal izango dugu,
|
baina
hala ere, ez du merezi hola ibiltzea.
|
|
|
Bi jenderi pentsatzen zuen: lehenik Antoniori, sukal dari ona, jelos zen Elenaz, zeren emaztea sukaldari hobea zen eta usu kexatzen ziren; beste pertsona aldiz... ikaragarria zen bera zela pentsatzea, egia... azken denbora haietan Kittok entzun zuen Elena rekin kexatzen,
|
baina
hala ere... pertsona hori Ongidan jauna zen. Bai, Kittoren aitaordea...
|
|
|
Dena ongi pasatu zen. Eguerditan jantokira joan zen eta ohartu zen joan zen eguneko gizon bitxia han zela, urduri
|
baina
hala ere, lasaiago. kitto hasi zen jo tzen aire triste bat. Bukatuta, gizon bitxiak erran zion:
|
|
|
10) De Groeeningek aurpegira begiratu ziola, bai, baina segituan Romanen soinera begiratu zuela, maillotaren koloreak zeintzuk zituen jakin nahian, nor ote zen ziklista hura, ze selekziotakoa, baina maillotaren partez alkandora zahar bat ikusi zuela eta, orduan, De Groeeningek onartu behar izan zuela alboan zeraman hura ez zela ziklista,
|
baina
hala ere bazihoala aurrera nola edo hala, lau burdinaz egindako bizikleta harekin, alkandora urratuarekin eta praka labur lohi haiekin, Télégraphe mendian gora, 15 urteko mutil hura.
|
|
|
–Del Vallek diskoak aliritzira hartu eta kartoizko azalak irakurtzen zituen. Tutik ere ez zekien jende alu hari guztiari buruz,
|
baina
hala ere estasian bezala aipatzen zituen haien izenak– Hara! Karajan, nire musikagile gustukoenetako bat!
|
|
|
Azken urtean, Nafarroako Gobernuak telebista digital autonomikoko bi lizentzia emateko lehiaketa zabaldu zuen, zeinean Iruñeko telebista lokal bi, Canal 4 eta Canal 6 izan diren garaile. COPEren Popular TVk ez du lizentziarik lortu,
|
baina
hala ere telebista lokal gisa emititzen jarraitzen du.
|
|
|
Baina era batera edo bestera zailtasun ekonomikola rriak izango lituzkete telebista lokal horiek, publizitate merkatua oso konplikatua baita. Gainera, telebista teknikoki ere garestia da; kostuak merkatuz doaz, egia da, teknologiak aurrera egiten duen heinean,
|
baina
hala ere telebista komunikabide garestia da. Berriro ere, beraz, muga ekonomikoen arazoarekin egiten dugu topo.
|
|
|
Ez ordea, polikitasun hura, Setatsuari obeditu eta paseatzeko asmoa nuelako, baizik eta La Vacheren aldaketak indarge utzi berria ninduelako. Jakina, espero nuen bere erabakia,
|
baina
hala ere kolpea hartu nuen bera basurde artean etzaten ikusitakoan. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Jexus Mari garuna arakatzen hasi zen. Maria izenak zer edo zer esan beharra ziola bazekien,
|
baina
hala ere...
|
|
|
|
baina
hala ere ondo gogoratzen ditut
|
|
|
|
baina
hala ere,
|
|
|
|
baina
hala ere jo ta fuego euren min matrakarekin,
|
|
2005
|
|
|
sektore horietako bakoitzak ehunka mila laguneko multzora iristeko gaitasuna dauka, eta gainera kopuru horien erdiarengana bazkidetza zuzenaren bitartez. Mundu horien artean batez ere euskalgintza eta irakaskuntzaren artean teilakapenak daudela kontuan hartu behar da,
|
baina
hala ere kopuru ederrak dira.
|
|
|
Urtez urteko helburuak ondo finkatuta al dauden? Ez dut ezagutzen errealitate hori,
|
baina
hala ere, oso desberdina litzateke helburu zehatzak finkatzea 2 urteko haurrentzat, Lehen Hezkuntzako haurrentzat eta Bigarren Hezkuntzako gazteentzat. Adinak garrantzia handia du eskolako helburuak planifikatzerakoan.
|
|
|
Bere lan biek52 oihartzun handia izan dute zenbait egunkaritan nahiz eta akats mordoa duten. Egia esan bere teoria euskoiberista beste hiru euskoiberistek baino hobeto planteatua dago,
|
baina
hala ere bere lanak balio eskasa du eta aisa errefusa daiteke.
|
|
|
Hiru urte igaro eta gero, emaitzak oso onak izan dira. Azken batean, nahi genuen guzti guztia ezin izan dugu hobetu,
|
baina
hala ere, gauza batzuk ondo egin dira. Esaterako, Euskal Herriko arkumearen kalitatea zaindu dugu, labela lortu dugu.
|
|
|
Zein izan da planetaren bilakaera termikoa? Galdera hauen guztien erantzuna ez da atal honetan eskainiko libururaren irakurketarekin argituz joango baitira,
|
baina
hala ere, bero fluxuaren analisirako oinarrizkoak diren zenbait kontzeptu argituko dira ondoren.
|
|
|
Beste adibide batzuk elefantearen tronpan, ugaztun eta narrastien mihian eta molusku zefalopodoen beso eta garroetan dauzkagu. Elefantearen tronpak ez dauka euskarri eskeletikorik,
|
baina
hala ere makurtu, kiribildu, luzatu eta pisu handiak altxatzeko gai da.
|
|
|
Ongi asko ezagutzen dut nik ifemu hau, bere bai tan igaro baititut ia bi urte. Ez dut inoiz zuek ifer nutzat duzuen hura zapaldu,
|
baina
hala ere, ziurta dezaket hori eta pasa dudana sentipen balantza batean jarriaz, balantzak neure bizitzako azken bi urte hauetan pasa dudanaren alde joko zuela... Jasan ditudan sentipenen gidaritzaz idazteari ek.in go diot.
|
|
|
Zaletuen aldetik ere aldaketa egon da, lehen jende asko etortzen zen Lagun Onak ikustera eta gaur egun gutxiago etortzen da. Bazkideak ere gutxitzen ari dira,
|
baina
hala ere bazkide finak baditugu. Eskerrak horiei.
|
|
|
–Nire lehengusina da, ez neska laguna,
|
baina
hala ere lasai hartu, aita legez jagoten dut eta nahikoa mairua naizela esan behar. Hain gazteak bilatzen ditudala uste duzu, ala?
|
|
|
Bitartean, Mutsumik lortu du Ametsen aurpegiari irribarre batzuk ateratzea, garai zaharretako kinitoak, San Frantziskotik etxeraino zapatu gauetan inguruko faunarekin bizi izandakoak eta bestelakoak gogora ekarriz. Ezer gutxi zekien hasieran gazteleraz,
|
baina
hala ere elkar ulertzea lortzen zuten, eta derrigorrez ikasi behar izan zuen. Tabernetan ezezagunek ea txinatarra zen galdetzen ziotenean hartzen zituen haserreak...
|
|
|
Orduan Naroak aurretik ikusitako urratsak hasi dira, erabiltzaile izena eta pasahitza berez bete direlarik. Urko saiatu da Ametsi gehiegi ez begiratzen, hartzen duen momia itxuraz hitz egin baitio Naroak,
|
baina
hala ere zeharka zelatatzen du. Naroak ez du ahalegin handirik behar ez begiratzeko, nahikoa du gogoratzen duenarekin.
|
|
|
Gelan dagoen emakume bakarrak altxatu du burua lehenik. Egia da aurkeztutako testuaren ingelesa oso txukuna ez dela,
|
baina
hala ere ezin izan du saihestu gizonezkoek motelegi irakurtzen dutela pentsatzea. Hurrena, aurrean ezkerrera duen gizon gazteak bukatu du.
|
|
|
–Iñigo gu bakarrik ez uzteko etorri zen, baina bera ez egitearen aldekoa zen. Dirua behar zuen, besteok baino gehiago ziurrenik, eta Anderrek esan zion bere zatia emango ziola, ez zuela zertan etorri, Azuak usteko zuela nik eta Iñigok burutu genuela,
|
baina
hala ere etorri egin zen.
|
|
|
Zigarro bat atera eta erretzen hasi nintzen urduri. Urteak ziren ez nuela erretzen, baina ducados pakete bat erosi nuen ospitaleko bidean; tabakoak sekula baino min handiagoa egin zidan,
|
baina
hala ere ez nuen eztulik egin.
|
|
|
–Itziarrek ez dik ezer oroitzen atzo gertatutakoaz,
|
baina
hala ere ez naik berriro ikusi nahi.
|
|
|
Eta azaldu zion Gurri lagunarteko partidua zela, bai, ez zela konpetizioa,
|
baina
hala ere bost mila lagunetik gora egon zela partidua ikusten. Bost mila eta piku lagun, Gur, herri txiker batean; astakeria, Gur.
|
|
|
Berrogei egunak igarota, behin baino gehiagotan joan nintzen petrikiloaren etxera, igurtziak hartzera; haren ukendu harrigarriek uste baino hobeto bizkortu zidaten hanka,
|
baina
hala ere bestea baino motzagoa eta argalagoa geratu zitzaidan, eta geroztik herrenka ibili behar izan dut bizitza osoan. Harrezkero, zola bikoitza erabiltzen dut eskuineko oinetakoan, eta garbi antzematen zait herrena; horrek, haatik, ez dit lasterka ibiltzea eragozten, ez halaber jauzi egitea, nahiz eta modu bitxi samarrean egiten ditudan biak.
|
|
|
Bost urtez behingo Inkesta Soziolinguistikoa Euskal Herri osorako egiten bada ere, Mapa Soziolinguistikoa EAErako egiten da soilik, Jaurlaritzako Kultura Sailak Eustat ekin elkarlanean argitaratzen baitu lan hau. Horrek, noski, datuen interesa eta bilakaera soziolinguistikoari buruz ematen digun ikuspegia nabarmen mugatzen ditu,
|
baina
hala ere bada tartean hainbat datu interesgarri.
|
|
|
– Bai. Neke da harekin ibiltzea,
|
baina
hala ere badu ukitzen nauen alde bat. Beharbada hobe ulertzen dut orain Louiseren urguilu balios bezain zozoa...
|
|
|
Kanela adarrak tentsioa ekartzen du gogora, zubiak, lana egiteko prest diren gihar tenteak, igandero negurako txotxak biltzen dituen haurra, konpondu gabeko –eta ondorioz, oraindik izorratu gabeko– asuntoak. Tenk dauden gauzak, lehorregi eta idorregi akaso bai, zurrun bai,
|
baina
hala ere bizirik.
|
|
|
Eskua luzatu eta ez du ukitzen ahal, lainozkoa da zuritasun hau. Rosamarirena da, bai, ahuspez biluzik ageri den bizkarra, albora emana du aurpegia eta ez ote da ba gaiztakeria ezpainetan sumatzen zaiona, loak hartuarena egiten dun
|
baina
hala ere ez duela zirkinik egiten eulia azalean ibiliagatik, luzatzen du eskua eta eulia hegaldatu egiten da Rosamariren haragia ukitu ahal izan dezan baino lehen, gorputzaren beste sendotasunen batean pausatzen da gero, ez, ez dun eulien kilimek sortua gaiztakeria hori, Bittorrek eskua luzatu orduko euliak ihes egiten du beste norabait darama debekatua du eskua akasturik gabeko zuritasun hartan....
|
|
2006
|
|
|
Ulertu ere egingo nuke esango balidate ez naizela errealitatean bizi. Kontrako iritzi hori ere oso gogoan izan dut joan deneko aspaldian,
|
baina
hala ere, azaldu dudan uste horretakoa naiz. Estatuaren mamu hori gure baitakoa da.
|
|
|
Oso tipo xumea eta isila da, oso diskretua. Zerbait berezia esango zion Materazzik berak horrela erreakzionatzeko,
|
baina
hala ere, ez dauka inolako justifikaziorik.
|
|
|
Baina hizkuntzarekin jolas egiteak hizkuntzak dituen ahalbideez ohartarazten gaitu. Ez da hori, inolaz ere, helburua, jolasa ez bailitzateke jolas izango asmo baten agindupean egongo balitz,
|
baina
hala ere norberaren hizkuntz kontzientzia eta ezagutza garatzen direla ezin da ukatu. Bi aditzek ematen digute nire jardunaren gakoa:
|
|
|
Lau hilean behin kaleratzen du liburu bat" ezin izango nuke gehiago egin, neuk egiten baitut dena" dio, inoiz ez 500 aletik gora. Guztiak agortzen dira, jakina,
|
baina
hala ere ezin du argitaraldi bat baino gehiago egin, legez irabazi asmorik gabeko bilduma delako Espiral: " Eskubide guztiek idazlearen esku jarraitzen dute une oro".
|
|
|
Sintoma oso argiak dirudite,
|
baina
hala ere gaixotasunaren diagnostikoa egiten den kasuetan ere, oso berandu izaten da. Eta berandu ibiltze horrek baditu bere ondorio txarrak; izan ere, sarritan emakumeak botika libragarriak erabili ohi ditu modu indiskriminatuan eta inolako kontrolik gabe.
|
|
|
Bistan da galdera sinplea dena,
|
baina
hala ere ez da gizarte zientziak erantzutensaiatu direna. Demografia, populazioaren mugimenduez aritzen den zientzia, kontrako galderari erantzunak aurkitzen saiatu da, hau da, zeintzuk dira jaiotzatasen jaitsieran jokatzen duten faktoreak.
|
|
|
Dozier eta laguntzaileek (2002) dioten moduan, gurasoengan zaintza sustatzeko biologikoki prestatuta daude haurrak,
|
baina
hala ere, aldez aurretik jaramonikez egin izanagatik eta gehiegikeria edota harremanen haustura bizi izan dutenez, adoptatuko diren haur hauetariko batzuek zaintza hori sustatzean porrot egiten dutejokatzen duten moduagatik. Zehazki, haur hauek mehatxagarriak diren egoeretanzaintzarik behar izango ez balute bezala jokatzen dute.
|
|
|
Esplotaziomota bat da. Nire belaunaldia oso hipotekatuta dago
|
baina
hala ere ez dagokonparatzerik hurrengoarekin. Etxebizitzekin espekulatu dutenen bizimodu erosoaordaintzera kondenatuta dago jende asko bizitza osorako.
|
|
|
Tibiaren aldean bakarrik agertzen dira karga handiagoak. Bi epelak hautsi egiten dira,
|
baina
hala ere ez dira seriotasun handiko lesioak. Egindako saiakuntza gehigarriek erakutsi zuten, gainera, airbaga zabaltzean ez dela arriskurik sortzen, ezta motoziklista airbagaren estalkiaren gainean erabat okertuta dagoenean ere.
|
|
|
Baïcharen aita ote zen? Ez zen segur,
|
baina
hala ere galdegin zion:
|
|
|
Baina ezin dugu ahaztu, martxa honek indar errepresiboen jazarpena ere izan zuela. Indar errepresibo autonomiko eta estatalek eragotzi zuten gaztetxe martxak kontrolak, identifikazioak, eragozpenak eta debekuak jasan behar izan zituen,
|
baina
hala ere, oztopo guztien gainetik aurrera jotzea lortu zuen. Euskal Herrian okupazioaren aldeko mugimenduak pairatzen duen jazarpen poliziala agerian utzi zuten indar polizialek berriro ere ekimen honetan zehar.
|
|
|
Hizketan hasi eta ordutan egon ginen horrela. Ilunpetan, mundutik aparte, itsasoaren erdian galdutako ontzi batean bageunde bezala,
|
baina
hala ere babesean. Ez nuke jakingo esaten zertaz aritu ginen.
|
|
|
Pertsiana itxi gabe zegoen,
|
baina
hala ere ez zen argirik sartzen leihotik, kaleko argiak eta inguruko etxeetakoak ere etenda zeudenez gero. Ilunpe hartan, norekin ari nintzen ere ahaztu zitzaidan une batez.
|