|
2001
|
|
|
‘zerbait’ dela. Ez dugu zehatz mehatz ezagutzen, baliteke, zer den ‘ zerbait’ hori,
|
baina
gizakiagan da izan. ’Zerbait’ hori ezagulearena da.
|
|
|
Beraz, zientzialaritzat ematen du bere burua,
|
baina
gizakiaren askatasuna aitortzen du, bere egiten dituen zientziaren printzipio funtsezko hauen kontra jarriz: kausalitate fisikoa besterik ez dagoela, helbururik ez dagoela natura osoan.
|
|
|
Baina adierazpen fundamentalista hori bera ere herrena da. Jainkoa den zientziagan sinesten du,
|
baina
gizaki den zientzialaria —Mahoma— ez du onesten. Zatirik garrantzitsuena falta zaio:
|
|
|
Baina hurko maitagogoa ezagutzean bertan, beste maitari epailea ezagutzen dugu. Horrela, denok dakigu denok garela epaile, bakoitza bereetan,
|
baina
gizaki guztiok garela epaile. Eta denon eta bakoitzaren neurririk gabeko metroa, bete betean denon eta bakoitzaren gogoko den maitatzea dela.
|
|
2004
|
|
|
Eta natura perfektua bada bere osotasunean eta baita bere zatietan ere, zer egiten du hor txertatuta gizabanako akastunak? Esan dugu gizakia inperfektua izateak ezin zuela Jainkoaren inperfekzioa ekarri,
|
baina
gizakia naturaren zati eginez, al dugu hemen esan gizakia akastuna bada, natura akastuna dela. Egia esan, Jainkoari dagokionez badago funtsezko ezberdintasun bat arazoa konponerrazagoa bihurtzen duena, gizakia ezin delako, inondik ere, Jainkoaren zatia izan.
|
|
|
Baina horretarako naturak ez dio bat bateko eta behin betiko erantzunbiderik eskaintzen. Oinarrizko ahalmen batzuk eskaintzen dizkio naturak era inkoatibo batean
|
baina
gizakiaren (eta gizartearen) ardura da errealitatearen esangura (bere buruarena eta inguratzen duten gauzena eta beste pertsonena) atzematea eta horren arabera jokatzea. Gizakiaren dimentsio edo berezkotasun honi" hondogabetasuna" deritzogu, aipatu anbibalentziaren sustraia delarik.32
|
|
|
a) baldintzapen materialak (fisikoak, ekologikoak, ekonomikoak...); b) baldintzapen psikoafektiboak (inkontzienteak barne); c) baldintzapen sozialak (normatibo objektiboak zein subjektuak barneratutakoak autobeharkizun modura)... Baldintzapen hauei guztiei beste indar edo bektore bat erantsi behar zaie" baldintzapen" gisa ezin har daitekeena
|
baina
gizakiaren hautuak eta erabakiak sakonki modulatzen dituena: gizakiaren balioak, alegia.
|
|
2006
|
|
|
Hizlari horren diskurtsoaren analisia egin lukeen beste garai bateko edo beste nazio bateko kritikariak zirkunstantzia horiek guztiak kontuan hartu lituzke, eta bere burua entzuleriaren kokapen berean jarri luke diskurtsoaren gaineko judizio egiazko bat eratze aldera. Antzera, lan bat publikoarengana zuzentzen denean, nahiz eta ni egilearen adiskidea edo etsaia izan, egoera hori ez dut kontuan hartu behar; aintzat hartu behar dut neure burua,
|
baina
gizaki gisa, zentzu orokorrean ulertuta, eta ahal den neurrian ahantzi behar ditut nire izate partikularra eta nire zirkunstantziak. Aurreiritzien mendean dagoen pertsonak ez du betetzen baldintza hori, eta bere kokapenari eusten tematzen da; ez du bere burua kokatzen obrak duen ikuspuntuan; obra beste garai eta nazio bateko pertsonengana zuzenduta baldin badago, haien ikuspegia eta aurreiritziak ez ditu aintzat hartuko.
|
|
|
Beraz, ekintza askea, denborari lotu behar bazaio ere, denboraz berex dago nolabait. Kanten hautu librea ez da denborazkoa,
|
baina
gizakiaren denborazko existentzia osoa erabakiko du. Horrenbestez, existentzia denborazkoan, berez, ez dago askatasunik.
|
|
2007
|
|
|
Sistema politiko autoritarioa, finean, inolako elkarrizketarik ezagutzen ez duelako ezaugarritzen da. Hitz egiten du, bai,
|
baina
gizakiaren hizkuntz gaitasuna galbideratzen duen modu jakin batean bakarrik. Hizkuntza ezagutzen du, bai, baina dominazioaren bitarteko bezala bakarrik, hain zuzen aldekoen aurrean aginduaren eta instrukzioaren forman eta kanpokoen aurrean —eta horiek bereganatu nahian— propagandaren forman.
|
|
|
Jaiotako gizakumeak ikasi egin behar du gizaki izaten —gizakia egin egiten da—,
|
baina
gizaki bihurtze hori ezin daiteke modu orokor eta abstraktu batean planteatu, baizik eta zinez egokitutako baldintza sozialak eta kulturalak oso kontuan hartuz. Azken finean, Ferrerok dioen bezala," gizakia bere naturak berak zuzentzen (’kondenatzen’) du gizartean bizitzera:
|
|
2009
|
|
|
Baina, izatearen genesiaren eta posibilitatearen ideia ezin dela logiko formalki aztertu esango digu. Horrela, izate ezin intelektualizatu horren auzia filosofiaren eremutik kanpora geratuko da, hau da, arrazoimenaren eremutik kanpo, filosofiara proiektu interesgarri bezain ezinezko bat plazaratuz,
|
baina
gizakiaren paradoxa beste behin agerian jarriz. Kontsolamendua nahi duenak hor bilatu dezake.
|
|
2010
|
|
|
Halaxe gertatzen da seme alaben gaineko guraso ahalaren kasuan. Beste batzuetan, botereak izaera natural hori dauka,
|
baina
gizakien arteko itunaren ondorioz; ulerbidez, senarrak emaztearen gain duen boterea, etxea eta emazte horren pertsona gobernatzeko. Boterearen oinarria jendearen zuzenbidea edo zuzenbide zibila izan daiteke, hala nola, jaunak gerra presoa izan den mendekoaren gain duen boterea.
|
|
|
Finean, gizakiaren" linguistizitatea" eta hizkuntzaren" humanitatea" elkarreraginean daude —gizakia eta hizkuntza, nola edo hala, bat datoz—, eta zentzu horretan hizkuntz irakaskuntza askoz ere gehiago da kuestio tekniko edota estrategia metodologiko bat baino. Hizkuntza tresna bat da, bai,
|
baina
gizakiarentzat tresna berezi bat —gizaki izaten eta gizaki bezala garatzen ahalbidetzen dion tresna—, eta, horregatik, hezkuntzaren zientzia den pedagogiak nahitaez kontsideratu behar du bestelako zientziek ere hizkuntzaz esaten dutena. Horrenbestez, bada, idazlan honek ekarpen osagarri bat izan nahi du, hain zuzen, autore honek" Jakin Irakurgaiak" bilduma honetan bertan jada argitaratutako Wilhelm von Humboldt:
|
|
2011
|
|
|
Holografiaren printzipio batek dioenez, behatzaileak ezin du jaso irudi holografikoaren eduki guztia; ikuspuntu aldaketak erakusten dio hautematen zuena baino gehiago ere badela. Osotasuna hortxe dago,
|
baina
gizakiak ezin du osorik jaso zentzumen arrazoimenen bidez, zatika baizik.
|
|
2013
|
|
|
Nire susmoa da egia, hor nonbait, erdian dagoela. Gizakiaren alderdi berekoia ukaezina da,
|
baina
gizakiaren alderdi onbera ere hor dago. Egun izaera berekoiaren hipotesia indartu da eboluzioaren teoria aipatuz (Dawkins en gene berekoi ospetsua).
|