|
2001
|
|
|
Independentzia Gudan frantsesek bi aldiz okupatu zuten,
|
baina
Gerra Karlistek eragin handiagoa izan zuten, liberalen gune izanik karlistek hainbat aldiz setiatu zutelako. Hauek amaitzean, Bilboko industrializazio izugarria dator (industria astuna), bere izaera erabat aldatuz:
|
|
2002
|
|
|
Como se vivio la guerra en la ciudad» liburua beste horren jarraipena baino ez da. Oraingoan ere Donostiako bizimodua aztertzen du,
|
baina
Gerra Karlista berri batean, 1872tik 1876ra bitarterainokoan. Fermin Muñoz Echabegurenentzat hiria izaki biziduna da, herritarrak bezalaxe, bertako bisitariak nahiz hiriaren inguruan alde batera zein bestera ihesi doazenak, eta egileari gertakizun horiek interesatzen zaizkio, baina beti oso gogoan hartuz historia honi bizitza ematen dioten pertsonen sentipenak eta sufrimenduak.
|
|
2003
|
|
|
Gerran sortzen diren egoerak eta sentimenduak azaldu nahi nituen, gaur egun ulertzen ez ditugunak
|
baina
gerra bizi izan duenak ondo ezagutu dituen horiek: beldurrak, mamuak, bakoitzak nola sentitzen duen bere bakardadea…
|
|
2005
|
|
|
Gaur egun, Hegoaldean, Donostiako Zubieta auzoan eta Villabonan soilik dute errebote taldea. Lehen, herri askotan ohikoa zen klaustroetan, arkupetan eta ondoren plaza libreetan errebotean aritzea,
|
baina
Gerra Zibilak min handia egin zien plaza horiei. Gehienak hiriguneetan zeuden eta suntsitu ez zituztenak guda ostean etxebizitza bilakatu zituzten.
|
|
|
Gobernu liberalaren aldeko joera zuen eta lagun liberalak ere bazituen,
|
baina
gerran bere burdinolak karlisten zerbitzura jarri zituen, eta Zumalakarregik berak ere behin baino gehiagotan bisitatu zituen.
|
|
2006
|
|
|
Mexiko Gerra Zibilean dagoela esan daiteke. Gerra Zibil baketsua da,
|
baina
gerra azken batean.
|
|
2009
|
|
|
Amari galdetu nionean zergatik aldatu zen hori, esplikatu zidan bere gurasoak gerra aurretik ezkondu zirela, 1909an edo horrela, sasoi ederreko gazteak, eta lagun batzuek dirua aurreratuta etxaldea erosi zutela. Zorrak ari ziren kitatzen ongi,
|
baina
gerra jiten da. Amamak segitzen du etxeko lanetan eta sartzen da zaldien hazkuntzan, gero Oloroen saltzeko, gerrarako zaldiak.
|
|
2011
|
|
|
Agaramontarrei, ordu arte ahaide nagusietako gerra izan zena, independentzia gerra bihurtu zitzaien. Hura ekiditeko joan etorri asko eta lan diplomatiko zailak egin behar izan zituzten Frantzian, Gaztelan, Erroman…,
|
baina
gerra zuzena piztu zen 1512tik aitzina, nafarren aliatu bakarra Frantzia zela.
|
|
2013
|
|
|
Bisitaldiak eta azalpenak ez ziren soilik gerrari buruzkoak, arduradunak konturatu baitziren propaganda eragingarriagoa zela gudu kontu gordinak eduki kulturalekin goxatuz gero. Bidaien maiztasuna gorabeheratsua izan zen,
|
baina
gerra amaitu ondoren ere iraun zuten, 1945 arte.
|
|
2014
|
|
|
Aipatu zituzten bai, aitona, birraitona… Esate baterako, birraitona [Jose Ubeda Sanchez] Urbasako zuloren batean dago. Gure etxekoak aipatu zituzten, bai,
|
baina
gerrak sortutako biktimak hartu zituzten, oro har, kantagai. Nik, aldiz, historia zehatz bat hartu dut, historia zehatz baten bila abiatu naiz liburuan.
|
|
|
Beharbada, denbora aurrera egiten uzteko estrategia erabili zuten, baldintzak samurtu zitezen. Maquisak bizirik zirauen eta exekuzioak egon bazeuden,
|
baina
gerra bukatuta zegoen, eta erregimena, poliki poliki, irekitzeko borondatea erakusten ari zen".
|
|
2015
|
|
|
Ez zara gerratik bizi, ez zara parakaidista,
|
baina
gerran bahitu zintuzten.
|
|
2016
|
|
|
" Hedabideak izan daitezke bakearen aldeko indarrik handienak,
|
baina
gerrarako arma izaten dira maizegi"
|
|
|
Obamak Guantanamo itxiko zuela iragarri zuen, baina zazpi urte geroago ez du oraindik itxi. Irakeko gerraren aurka zegoela esan zuen,
|
baina
gerra hedatu egin da, droneen gerra bezalaxe Yemenen, Somalian, Pakistanen, Afganistanen, Libian... Salatarien jazarpen gehien izan dira bera presidente denetik.
|
|
2017
|
|
|
Esperanza eta Felisa, itxaropen eraila eta zoriontasun lapurtua. 36ko Gerrako biktimak dira,
|
baina
gerra handia gerra txikiagoekin ere nahasten da. Haien ahizpa Margarita bere senarrak jipoitzen du, Felisa moja sartzen denean Elizak kolpatzen du, modurik zitalenean, Esperanza fisikoki bortxatua da, eta haien ama, aldiz, publikoki makurrarazia.
|
|
2021
|
|
|
Kosovoko bi nazionalismoen arteko borrokak intentsitate handiko eta txikiko gerrak izan ditu, alde bietan biktimak eta erasotzaileak izan dira,
|
baina
gerra demografikoa izan da borrokaren azken emaitza baldintzatu duen elementu nagusia. Bi aldetatik kanporaketak eta (bir) kolonizazio saiakerak izan diren arren, garaipen albaniarra jaiotza tasa erraldoi batean sostengatzen da.
|
|
2022
|
|
|
Eta hori frogatzen duen datua da goseteak, ez gose kronikoa baizik eta elikadura krisi zehatz eta gogorrak jasaten dituzten pertsona gehienak, gatazkan dauden herrietan bizi direla. Hondamendi naturalek ere gosea eragiten dute,
|
baina
gerra da sortzaile nagusia. 2020an, elikadura segurtasun gabezia larria zuten 135 milioi pertsonen artean, 77 milioi gatazka armatua zegoen herrialdeetan bizi ziren.
|
|
|
Bai, azken hamarkadetan nagusiki ari dira ikertzen. Izan ere, historia luzean zehar erabili den praktika bat da,
|
baina
Gerra Hotza amaitu zenetik gainbeheran zihoala zirudien; aldiz, gutxi gorabehera 2017tik ikusten ari gara berriz ere agertzen ari dela gosea gerra arma modura erabiltzeko taktika. Urte hartan Nazio Batuek ikusi zuten bazeudela lau gosete berri eta larri, eta, lau kasu horietan, gosea arma modura erabiltzen ari zirela, nahita.
|
|
2023
|
|
|
Gogoan dut Bilboko Guggenheim museoaren hastapenetan Txinari buruzko erakusketa erraldoian ikusitako pieza txiki bat: artelan ezin ederragorik zirudien,
|
baina
gerra makina baten parte zen.
|