|
2007
|
|
|
–Iloba bat omen zuen,
|
baina
gerra hasi berritan desagertu zen. Errekete joana, ziurrena.
|
|
2009
|
|
|
Hotela erosoa zen, eta politak eta handiak zituen logelak,
|
baina
gerra aurretik eraikia eta dekoratua zen. Horma ilun haiek, altzari astun haiek, ilainkizko zintzilikario haiek, gauza haiek guztiek, azken batean, halako zaharkitu eta solemne itxura ematen zioten hotelari, bihotza uzkurtuta uzten zuena.
|
|
2011
|
|
|
Egingo nuke gaur ere horretan segitzen duela: soldaduak bata bestearen atzetik erortzen ikustera ohitu den jeneral zahar baten gisa,
|
baina
gerraren batean sartuta orain ere.
|
|
|
Teoria mailan ez dago gaizki,
|
baina
gerra ondorengo errealitatea arrunt bestelakoa zen. Eta eragiketa matematikoak ez datoz bat.
|
|
|
Banekien garai hartan dokumentazio franko galtzen zela, eta esan nuen 1937ko irailean baldintzapeko askatasuna eman zidatela Donostiako Gobernu Zibilean hamabostean behin agertzeko aginduarekin,
|
baina
gerra errepublikarrekin egiteagatik jasotzen nituen mehatxuak zirela eta, Frantziara alde egin behar izan nuela eta Hendaiako kontsulatura joan nintzela. Esan nion han Bartzelonara sartzeko baimena eman zidatela eta bertan Generalitateko Jauregian egon nintzela atezain, eta gero Katalunia liberatu baino lehentxeago Frantziara itzuli nintzela herritarren exodoari jarraituz.
|
|
|
Gaztelaniaz da" morir es la costumbre". Zuek ikasi zenuten, esaten die hildakoei, bizi nahi zenuten, zineten herri hauetakoak, bazenuten zuen sorlekua, zuen etxea, zuen lana, zuen familia, zuen maitasunak, zuen ametsak, zuen desirak...
|
baina
gerra batera eraman zintuzteten eta hil zineten, eta ziurrenik, hil baino lehentxeago jakin zenuten denok dakiguna baina aitortzen ez duguna, heriotza edo hiltzea usadio bat dela. " Morir es la costumbre".
|
|
2012
|
|
|
Azkenik, 1936an, beste gerra bat sortu zen Euskal Herrian eta Espainian. Eta 1936an Autonomia Estatutua eta Eusko Jaurlaritza antolatu ziren,
|
baina
gerra bukaeran, 1939an, Estatutua desegin egin zen eta horrezaz gain, Bizkaiak eta Gipuzkoak zuten kontzertu ekonomikoan oinarritutako agintea ere debekatu egin zen.
|
|
2018
|
|
|
Bezperan ez zen bulegotik atera, eta arratsalde osoa eman zuen leiho inguruan bueltaka, kanpoko suteei begira eta leherketa ugariei adi. Gerra, Fabian eta hiltzailea... horiexek zituen buruan;
|
baina
gerra ezin zuen konpondu, Fabianen arrastoa aspaldi galdua zuen, eta hiltzailearen pista bakarra zegoen: Fontaine au Roi kaleko biltegiaren kontra egindako salaketa...
|
|
2020
|
|
|
Itsasertzean etxetik urruti hago Labianoko portuan. Villa Herzog salduta, orain oroitzen zain Haurtzaroan etxeko sabaira igotzen hintzen hango leihoñotik mendi lerroa urrunean ikusteko,
|
baina
gerraren azken putzengatik ezin bisita. Ametsetan behin edo beste agertu zain.
|
|
2021
|
|
|
–Nik ez nukeen horren berri izan nahi, are gutxiago horrela, sendagile jauna,
|
baina
Gerra Zibila bizi izan nuen, eta zuk pentsa dezakezuna baino askoz ere indarkeria handiagoa ikusi dut auzoen artean, zu haurra baitzinen garai hartan eta, ziur asko, goseaz besterik ez zinen ohartu. Nire lana, hemen, da ikustea, aditzea eta isiltzea, baina batzuetan isiltzeak ez du ezer konpontzen, egoera larriagotu baizik.
|
|
2022
|
|
|
Gauzak bide onetik joango ez zirela ikusi zutelarik, zulo bat egin zuten behien heian, eta haren barrenean ezkutatu ziren orduan, eta emakumeek eta aitonak ohol handi bat paratu, eta simaurra eta lastoa hedatu zuten haren gainean, eta, azkenik, behiak. Eta bila joan zitzaizkienean, ez zituzten kausitu; afusilatzea arriskatu zuten,
|
baina
gerra saihestu. Honela esaten omen zuen izebak:
|
|
|
Beraz, elkar maite dugu, ez daukat beste inor. Baina esango balidate ez dudala berriro ikusiko, oraintxe bertan hilda dagoela,
|
baina
gerra irabazi dugula... zera... nahiago nuke hori, seguru esaten dizut, ez txantxetan, nahiago nuke hori...
|
|
2023
|
|
|
Ukrainan ere, defentsaren izenean, eskubide zibilak eta politikoak arras eten dituzte, gero itzultzekotan;
|
baina
gerraren logikan murgiltzen denari asko kostatzen zaio gero logika demokratikora bueltatzea, leku gehiegitan ikusi izan den bezala. Munstro bati aurre egiteko, beste munstro bat elikatzen dute potentziek, azpiko interes zikinen bazka eskainiz.
|