|
2000
|
|
|
egia esan ote du edo saiakera bat izan da dena? Zu iruñear peto petoa zara,
|
baina
euskara ez omen zenuen gurasoengandik jaso. Nola ikasi zenuen euskaraz?
|
|
2003
|
|
|
• Mundu globalizatu batean hizkuntza bat baino gehiago jakitea beharrezkoa da,
|
baina
euskara ez da egokia bizi modernorako eta, geroari begira, askoz garrantzizkoagoa da ingelesa ikastea.
|
|
|
Bestalde, gure zilborrari begira egotea ere ohiko ezaugarria dugu. Egia da nahikoa lan dugula askotan gure ingurune hurbileko egoerak ulertzen eta bertan eragiten saiatzen,
|
baina
euskara ez da soilik Arbizuko hizkuntza, Nafarroako mendialdekoa, edo Nafarroakoa. Euskara Euskal Herriko hizkuntza da eta bere lurralde osoan da hizkuntza minoritario eta minorizatua.
|
|
2004
|
|
|
Pixka bat aurrerago, berriro ere, orotariko adierazpenak datoz gainezka: . Euskararik gabe ez dago Euskal Herririk,
|
baina
euskarak ez du etorkizunik Euskal Herriaren normalkuntzatik at. Gauzak horrela, apolitizismoan edota gai politiko orokorretatik at euskararen normalkuntza planteatzea okerra da. Euskara eta lurraldetasuna ezin dira bereizi, euskara eta subiranotasun politikoa bereizi ezin daitezkeen moduan, eta lurraldetasuna eta subiranotasuna gai politikoak dira bete betean?. 306
|
|
|
Zaharra dugu jadanik esaera: euskara ez da dena Euskal Herrian,
|
baina
euskararik gabe ez dago Euskal Herririk?. 219
|
|
2006
|
|
|
Komunikatzaile trebea esan dugu, bai, eta hala da, baina auzo hizkuntza batean, ez gurean. Hots, gaztelaniaz espezial moldatzen den aurkezlea,
|
baina
euskaraz ez zekiena, edo euskaraz suelto hitz egiteko moduan behintzat ez zekiena. Eta programa euskaraz izaki!
|
|
2007
|
|
|
Behin, Bernart Etxepare garaztarrak inprenta bidez irarrita utzi zuen, jakintza arlo desberdinetan aditu euskaldunak bazirela,
|
baina
euskararik ez zutela erabiltzen. Izenik ez zuen eman, baina agian garaiko Europako unibertsitateetan ari ziren Joanes Uharte Donibanekoa, Jean eta Henri Sponde, Martin Barcos, Duvergier Haurane... gogoan izango zituen.
|
|
2008
|
|
|
Baina uste dut, premia handia dagoela gazteen artean euskara hori hobetzeko, batez ere, ahozko hizkuntza hobetzeko. Ikasteko balio dien hizkuntza bat ikasten dute,
|
baina
euskara ez da horretarako bakarrik, beharrezkoa da haserretzeko, jolasteko, afektibitatea agertzeko... Gazteen euskarak horretan huts egiten du eta batez ere, inguru erdaldunetan.Tituluen homologazioak aldaketarik eragiten al du metodologian. Homologazioa lortu aurretik metodologia aldatu egin genuen.
|
|
|
Eduki aldetik, hizkuntza, antropologia, historia, arte, irakaskuntza eta zientzia politikosozial sailetako hitzaldiak egin ziren, Euskal Herrian zegoen unibertsitate gabezia, eta batez ere euskal gaien inguruko ikerketa gabezia bete guran. Hitzaldi akademikoak gaztelaniaz egin ziren,
|
baina
euskara ez zen kongresutik kanpo geratu. Batetik hizkuntza sailaren ikergaia zen, baina halaber hezkuntza moduko sailek ere haren kezka agertu zuten, eta oro har Akademiaren fundazio asmoarekin garrantzia handia eman zitzaion.
|
|
|
Politikoen kasuan ere, berriz ere, koherentziaren kontuarekin topo egiten dugu: denak daude euskararen alde,
|
baina
euskara ez da lehentasuna. Bilboko udalean, adibidez, atezainak ez dakit zer hizkuntza perfil bete behar duen lanpostua lortzeko, baina ez da ezer ere pasatzen alkateak euskaraz ez dakielako.
|
|
2009
|
|
|
Duela hilabete batzuk, Fagor enpresak fabrikatzen duen ogi txigorgailu bat erosi nuen, eta hauxe aurkitu nuen: argibideak Europako hamahiru hizkuntzaz idatzia, eta garantia hamar hizkuntzaz,
|
baina
euskaraz ez.
|
|
|
Ingelesez Basic English asmatu zuten aspaldi, jendeak hizkuntzaren funtsezko nozioak ikasi eta batez ere ingelesez berba egin dezan. Frantsesez ere Français Foundamentale daukate,
|
baina
euskaraz ez dugu horrelakorik egin.
|
|
2010
|
|
|
Eta ia zer gertatzen den. Hiztunek uste dute bestea txarto sentituko dela euskaraz hitz egiteagatik,
|
baina
euskara ez da jaurtitzeko arma bat, hori zure hizkuntza da. Besteak euskaraz erantzuten badu, primeran; gaztelaniaz erantzuten badu, erantzun du behintzat, eta segi euskaraz.
|
|
|
Gero, hizkuntzaz aritu ginen, eta hartan ere ez ginen ados jarri;. Esperantoa da anaitasun unibertsalaren ezaugarri nagusia eta esperantoa da etorkizuna? esan zidan;. Nahi duzuna esan, baina nik nahiago ditut lore naturalak artifizialak baino, eta hemen, Euskal Herrian, euskara da lore naturala, gaztelania bera ere baino naturalagoa, aurreragokoa ere baden neurrian?;. Bai,
|
baina
euskarak ez du gaztelaniak duen indarra, eta??; hain ziztuan etorri zitzaidan erantzuna, non hantxe moztu bainuen: –Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
|
|
Gorrotxategiren ustez, aztarnategian grafito gehiago aterako dira hurrengo urteetan. . Iberieraz, zeltiberieraz, latinez agertu daitezke, bai,
|
baina
euskarazkoak ez dut uste?. Bere izena behin eta berriro Veleiarekin lotuta egon ondoren, gauza guztiak argitzeko gogoz dago.
|
|
|
Aldudeko medikuak esparru berriak ireki nahi zizkien bai euskarari eta bai euskaldunei ere orduko ideologia elizkoia gaindituz, baina, kontura gaitezen, bete betean jo zuen ortodoxiaren kontra: sexua eta, tabu dira; ezinbestean, erdaraz aipa zitezkeen,
|
baina
euskaraz ez, euskarak babestu egiten zuen-eta kutsatu gabeko eremu bat, non bertako biztanleak, Lotilandiako euskaldun maitagarriak, Jainkoaren lege barruan bizi baitziren, edozein eragin galgarritatik euskarak gerizatuta.
|
|
|
...Gero, hizkuntzaz aritu ginen, eta hartan ere ez ginen ados jarri;" Esperantoa da anaitasun unibertsalaren ezaugarri nagusia eta esperantoa da etorkizuna" esan zidan;" Nahi duzuna esan, baina nik nahiago ditut lore naturalak artifizialak baino, eta hemen, Euskal Herrian, euskara da lore naturala, gaztelania bera ere baino naturalagoa, aurreragokoa ere baden neurrian";" Bai,
|
baina
euskarak ez du gaztelaniak duen indarra, eta..."; hain ziztuan etorri zitzaidan erantzuna, non hantxe moztu bainuen: " Horregatixe lagundu behar diogu euskarari!
|
|
|
Izan ere, Buruxkak irakurritakoan jabetuko zara norainoko haustura zekarkion Etxeparek ordura arteko euskal letra jainkojale eta ahalketien mundutxoari, esparru berriak irekiz bai euskarari berari eta bai euskaldunei ere. Esaterako, Aldudeko medikuak amodioa eta sexua euskal irakurleen solasgai bihurtu zituen, eta, esan gabe doa, aurrez aurre jo zuen ortodoxiaren kontra, zeinaren arabera sexua eta, tabu diren arren, erdaraz aipa baitzitezkeen ezinbestean,
|
baina
euskaraz ez, euskarak babestu egiten zuen-eta kutsatu gabeko eremu bat, non bertako biztanleak, Lotilandiako euskaldun maitagarriak, Jaungoikoaren lege barruan bizi baitziren edozein eragin galgarritatik euskarak gerizatuta. Bada, sexu agerikoa aipatzeaz gainera, halaber nor eta Nietzsche bera zegoen kukututa Buruxkak liburuaren orrialdeetan han hemenka.
|
|
|
Astelehenetan normalean zeri buruz hitz egiten dugu? Futbolari buruz, edo asteburuari buruz, eta horri buruz jende askok asko dakigu, hitz egiten dugulako horri buruz;
|
baina
euskararen gainean ez. Esperientziak, erakutsi die, gogoeta saioetan parte hartu duten langileek portaera aktiboagoa dutela.
|
|
2012
|
|
|
Baina egia da antzeko saioa dela. ETB2n eta gaztelaniazko kateetan horrelako saioak ohikoagoak dira,
|
baina
euskaraz ez da askotan egin. Horregatik, ETB1erako berria da.
|
|
|
Lehen kasuan, Antonio, Iruñerriko ingurune eta familia erdaldunetatik Baztango familia euskaldun batera ezkondua, harrera familiara egokitu da kide erdaldun bakarra izateagatik bizipen deserosoa izan eta ondoan. euskara ikasi du eta egun euskaraz aritzen da seme alabekin. Bigarren kasuan, Gabriel, Iruritan sortua
|
baina
euskaraz ez dakiena guraso euskaldunak baditu ere, erdaldun bakarra da emaztearen familia euskaldunbetean. Andrearen familiarekin elkartzen direlarik emazteak tarteka erdaraz egiteko eskatzen die ahaideei senarra gaizki ez sentitzeko.
|
|
|
Barakaldoko gizartean gaztelaniaren atxikimendu komunitatea nabarmentzen dela esan liteke, jendea euskararen alde egon badago,
|
baina
euskarak ez du tokirik gizartean, ikasteko edo lana topatzeko ez bada. Euskararen atxikimendu komunitatea, euskararekiko motibazio sinbolikoa duena, aurki badaiteke ere; sarritan, motibazio hauek ez daukate erabileran eragiteko beste indarrik.
|
|
|
Barakaldoko gizartean gaztelaniaren atxikimendu komunitatea nabarmentzen dela esan liteke, jendea euskararen alde egon badago,
|
baina
euskarak ez du tokirik gizartean, ikasteko edo lana topatzeko ez bada. Bestalde, euskararen atxikimendu komunitatea, euskararekiko motibazio sinbolikoa duena, aurki badaiteke ere; sarritan, motibazio hauek ez daukate erabileran eragiteko beste indarrik.
|
|
|
" Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak" (Amorrortu eta beste, 2009). Ikerketa kuantitatibo eta kualitatibo honetan, euskararen alboan bizi
|
baina
euskaraz ez dakitenek hizkuntzarekiko nahiz normalizaziorako dituzten aktitudeak aztertu zituzten. Azterketa kualitatiboak honako emaitza orokor hauek eman zituen:
|
|
2013
|
|
|
Era honetako egiturak hizkuntza askotan ikus daitezke Wikipediako artikulu horretan (txineraz ere),
|
baina
euskaraz ez dut ikusi, eta, hobeago bat agertzen den arte, hona hemen bat, bat batean asmatutakoa:
|
|
2014
|
|
|
Baieztapen horri eusten dion beste adibide bat da 1868tik 1876ra arte errepublikano eta liberalek idatzi zituzten egunkarietan euskarazko aipurik aurkitu ez izana. Errepublikanoak prentsa organo sortzaile apartak izan ziren,
|
baina
euskara ez zuten egunkariak betetzeko tresnatzat ia sekula erabili. Kasurik bitxiena agian, gipuzkoarrek sortutako El Euskara() aldizkaria da.
|
|
|
aita Jaengoa dut, eta ama Santanderkoa. Senide guztien artean, neuk bakarrik egiten dut euskaraz; tira, orain lobek ere bai,
|
baina
euskara ez da nire ama hizkuntza, eta hor hutsune bat edo sentitzen nuen, esaera zaharretan eta abarretan... Txikitan etxean ikasi ez nuen hori, hutsune hori, betetzeko beharra sentitzen nuen.
|
|
|
|
baina
euskara ez dut den mendrenik ere behar
|
|
|
|
baina
euskara ez dut behar bizitzeko
|
|
|
|
baina
euskararik ez dut inoiz bizitzeko
|
|
2015
|
|
|
arrazoi historikoak, frankismoaren errepresioa, berreskurapena oraingo haurren gain ipinita, eta abar. Arraza lurralde nazionalismoan bezala, beraz, erreferentziazko nazioa definizio etniko kulturalak dakar, euskarak, kasu honetan?,
|
baina
euskaraz ez dakienari ez zaio batere oztoporik ipintzen euskal nazioaren kide bezala onartzeko, beti ere erreferentziazko nazioaren ezaugarria, euskararen lehentasuna, onartu eta gero, jakina.
|
|
|
Horrela egiten diren ikerketa, deskribapen... guztietan, euskaldun kontzeptuabeti gaizki erabiltzen dugula uste dut. Nik uste Euskal Herrian, zoritxarrez, ez daukagula euskaldunik, ulertzen baldin badugu euskaldunak direla euskara bakarrik dakitenak, euskal elebakarrak.Izan ere, erdaldunak aipatzen ditugunean, erdaldunen artean denak dira gaztelania dakitenak beste hizkuntza batzuk jakin ditzakete hor nonbaitekoak,
|
baina
euskararik ez dakitenak dira. Beraz, euskara eta gaztelaniaren arteko harremanean, elebakarrak erdaldunak, eta elebidunak gara besteok, euskara ere badakigunok, eta nahiz eta euskara aurretik jakin, edo gaztelania baino hobetojakinda ere, gaztelaniaz hitz egiteko kapaz gara.
|
|
2016
|
|
|
Ez da egon gure agendan lehenengo mailan. Ibarretxeren garaian, adibidez, estatus juridiko politikoaren inguruko debate oso sakona egon zen,
|
baina
euskararen inguruan ez da egon parekorik. Autokritika egin behar dugu derrigorrean.
|
|
|
etxean,
|
baina
euskararena ez. Eskerrak, puntilla izango baitzen bestela.
|
|
|
espresabide libre bat. Anitz zerbitzatuko luke antzerkiak euskara,
|
baina
euskarak ez du zerbitzari beharrik baizik ez hiztunak, baldin eta gai zabalagoak taularatzen balitu. Euskal herrikoak hizkuntzaren garapenerako ere eremua murrizten dion pedagogia militantismo kutsu hori badu oraino.438
|
|
2017
|
|
|
Nik gustuko dut nabarmentzea oso mezu zuzena dela, eta norbanako horrentzakoa dela; zuri egiten dizula so. Bada sektore bat, euskaltzalea dena
|
baina
euskaraz ez dakiena edo erabiltzen ez duena, eta horiengana jotzen du aurtengo Korrikak: Bat gehi Zuk izateko batzuk, eta izateko, aldi berean, multzo bat.
|
|
|
" gastronomia bebai" (H5)" Tradizioak, euskal dantzak, euskal musika" (H3) gainera, iztuetak zabaldu duen galderatik abiatuta" Euskal kultura euskaraz baino ez da posible, ala espainolez edo frantsesez ere bai?" ikasleei galEuskararen ezagutza eta erabilera binomioa: Mondragon Unibertsitateko humanitate eta hezkuntza zientzien fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak – Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo detu zaie ea euskal kultura euskara ez den beste hizkuntza batean egin daitekeen. ikasleek argi daukate euskaraz dagoena euskal kultura badela,
|
baina
euskaraz ez badago, batzuetan euskal kulturaren parte izan daiteke eta bestetan ez. taldeko sei ikaslek euskal kultura euskaraz ez den beste hizkuntza batean egin daitekeela erantzun dute eta ikasle batek soilik lehenetsi du euskara euskal kulturaren baldintzatzat. hala ere, ikasle horrek aurretik ere aipatu du euskaldun sentitzeko sentimendua dela ezaugarri nagusi, eta ez hizkuntza....
|
|
|
Brooklynen dagoen Euskal Etxera gonbidatuak ginen afaltzera eta han gertatu zen 100 urteko emazte euskaldun bat gure mahaikide! Hamasei urte zituenez geroztik Euskal Herritik kanpo bizi zen
|
baina
euskara ez zuen batere galdu, ez eta apetitua ere! Nola mintzatzen zen, eta nola jaten zuen!
|
|
2018
|
|
|
Gehienek, %60k, ez dute diskorik batere erosi. Kontzertuei dagokienez, euskaldunen %47 izan dira azken urtean euskarazko kontzerturen batean; beste %15 izan dira kontzertuetan,
|
baina
euskarazkoetan ez; eta %38 ez dira halako saioetara joan.Esparruz esparruko datu horien azpian badaude gorabeherak. Liburuak irakurtzeari dagokionez, adinaren arabera salto handia dago.
|
|
|
Erramun Baxokek dioen bezala, 368 Bidasoaren bi aldekoen artean, kulturaren eta euskal giroaren ingurukoen arteko harremanak euskaraz egiten dira,
|
baina
euskara ez da hain baliagarria administrazioaren edo arlo ekonomikoaren eremura ekarrita. Euskara da hizkuntza" komunena", baina gutxiengoak dakienez, ez du errazten komunikazio sistematikoa.
|
|
2019
|
|
|
Aurtengo Klika bera, ohitura aldaketa bultzatzeko kontzeptua da. Euskaldun egiten gaituena euskarak jarraituko duizaten,
|
baina
euskara ez da nahi museorako, baizik eta kalerako.
|
|
|
(12) Bestetik, erdera ikastea oztopatzen duela esan duzu euskaraz ikasteak,
|
baina
euskerak ez dio erderari ezertan oztopatzen. (A15).
|
|
2020
|
|
|
Hemen ez da inor euskararen aurka azaltzen, euskara baita hizkuntza zaharra eta ez dakit nongo altxorra. Egiten ditugu kanpainak eta Korrika datorrenean betetzen ditugu kaleak,
|
baina
euskarak ez du erabilgarritasunik gure errealitatean. Ez dago administrazioaren inolako hizkuntz planteamendurik eskualde osoan.
|
|
|
Ondoren, Guttenbergen garaian, protestantismoaren bidez testuak itzultzen hasi zirenean, hortxe ageri zitzaigun Leizarraga ozta ozta, eta modernitatearen garaian Azkoitiko Zaldunak ditugu,
|
baina
euskarak ez zuen gauza handirik lortu, El borracho burlado eta beste bizpahiru gauza kenduta. Eta horrela ibili gara Internet eta globalizazioa iritsi arte.
|
|
|
Beraz, emakume kontzientzia izango dik hala zirudik,
|
baina
euskararena ez, euskara besterentzat; eta ez dik inork salatu euskara jakin gabe kontseilari hautatu izana?, eta gainera profil norteño horrekin, hanka bat Bilbon eta bestea Madrilen. Arraina burutik hasten duk, ba, kirasten!
|
|
|
Orduan aipatzen genuen zer lagungarri izan daitezkeen hizketa ezagutzeko teknologiak irisgarritasunean eta inklusioan (hizketa bidez ordenagailuak eta bestelako makinak kontrolatzea, diktaketa sistemak, azpititulatze automatikoa...). Beste hizkuntza batzuetan bai,
|
baina
euskaraz ez zegoen horrelako sistemarik. Bada, martxoan atera genuen euskarazko hizketa ezagutzako zerbitzua, irisgarritasunerako eta beste erabilera anitzetarako aproposa:
|
|
|
«Artista garrantzitsuak ditugu, museo esanguratsuak, bekak, komunikabideak... Arte sistema bat existitzen da gurean,
|
baina
euskarak ez du zentralitaterik, ez sorkuntzan, ez haren inguruan. Eta hori aztertzea zentrala da».
|
|
|
Parte hartzaile elebidunak arabieraz eta gaztelaniaz daki,
|
baina
euskaraz ez. 12 urterekin iritsi zen Bilbora (testuinguru soziolinguistiko erdalduna), eta, euskara ikastetik salbuetsita egon denez, ez du aukerarik izan hura ikasteko.
|
|
2021
|
|
|
12.3.6c Badira, zernahi gisaz, tarteko zalantza batzuk ere: kafe izena ez da zenbakarria, eta ardo hitza ere ez,
|
baina
euskaraz ez dira arrotzak bi kafe edo bost ardo bezalakoak. Horiek arruntak dira gure artean, eta literaturan ere ez dira falta adibideak:
|
|
|
Kausa hori objektiboa izan daiteke (su biziegia zutelako erre dira babarrunak), oinarri logikoa duena (euskalduna naizelako mintzo naiz euskaraz) edo arrazoi nahiz motibo subjektiboa adierazten duena (adiskidea zaitudalako egin dizut galdera hori). Kausa mota desberdinak dira horiek, nozio desberdinetan oinarritzen direnak,
|
baina
euskarak ez ditu formalki bereizten; forma berak erabiliz ematen dira denak (lako, adibideetan). Predikatuak aipatzen duen gertakariaren eragilea seinalatzen dute denek.
|
|
|
Kexu agertu zen PSNk euskararekin duen jarrerarengatik, eta lan deialdi publikoetan euskara aintzat ez hartu izana deitoratu zuen. Horregatik, erizainentzako azken lan deialdi publikoa birpentsatzeko eskatu zuen, atzerriko hizkuntzak aintzat hartzen baititu,
|
baina
euskara ez. «PSNk interes orokorraren eta Nafarroako identitatearen defentsaren kontrako jarrera agertzen duenean, salatzen jarraituko dugu», ohartarazi zuen.
|
|
|
LLANOS: Reality zalea naiz,
|
baina
euskaraz ez ditut ikusten: Tele5koak ikusten ditut.
|
|
2022
|
|
|
Eta nazio identitatearen polarizazioa eta euskara aipatu ditu adibide gisa. «Nazio identitateen arteko talkarekin nahasi da askotan euskara,
|
baina
euskara ez da gatazka, berez». Haren ustez, nazio identitateen arteko talka ezkutatzen du horrek, baina auziaren eragilea, berez, ez da euskara.
|
|
|
Eskolan galarazita zegoen euskara, eta udaletxean ere gaztelania zen nagusi, ez zen beste aukerarik. Zentzu horretan, aurrerapen handiak egin dira,
|
baina
euskarak ez du lehengo osasuna. Lehengo batean, herriko bi aguazil, euskaldunak biak, erdaraz hitz egiten ari ziren pasieran kalean.
|
|
|
Latsibin, gertalekuz aldatzean, justifikatuta zegoen hizkuntza hori nabarmen gehiago erabiltzea. Elebakarrak eta elebidunak daudela adierazten du,
|
baina
euskara ez dakitenak barneratzen dituenez, hauen mintzairari eusten bazion, ezinezko izango zuen euskaraz gauzatzea kontakizuna. Horregatik egileak eskaintzen die eleaniztasuna Pedro Viñasi zein Arangoitiren emazte andra Isidorari, gaztelaniaren lagin bat lagatzera mugatuz.
|
|
2023
|
|
|
Literalki hartzen badugu, ez zituzten urkatu, gillotinatu baizik. Poupelek asko miatu zuen artxiboetan,
|
baina
euskaraz ez zekienez, gauza batzuk gaizki transkribatuta daude. Epaiketaren aktak egiten zituztenek ere gaizki transkribatzen zituzten izenak, ezizenak, tokiak...
|