|
2011
|
|
|
–Pentsa dezagun hizkuntz eskubidean: hiztunak nahi duen hizkuntzan jarduteko eskubide gisa, jakina, eskubide indibiduala da hizkuntzarena,
|
baina
eskubide indibidual hori ezin du hizkuntz erkidego baten barruan baizik mamitu, eta, horrenbestez, eskubide hori gauzatuko badu, erkidego horri bideragarritasuna bermatu behar zaio, eta horren guztiaren ondorioz, hizkuntz erkidego hori eskubidedun bihurtzen da modu eratorrian bada ere? .
|
|
2016
|
|
|
«Harritzen gara ikusten dugunean guraso batzuek ezin dietela seme alabei nahi duten ereduan irakatsi. Hemen eskubidea da ereduan sartzea,
|
baina
eskubidea da A ereduan sartzea ere. Hori bermatu behar da, eta orain ez da bermatzen.
|
|
2019
|
|
|
Emakume ezkongabearen kondizioa berezia zen Frantzian; lege aldetik zuen independentzia kontrajarria zegoen, harrigarria izateraino, emakume ezkonduaren mendekotasunarekin; ezkongabea, gainera, bakana zen; usadioek ere bat egiten zuten hari kentzeko legeek emaniko guztia; ahalmen zibil guztiak zituen,
|
baina
eskubide abstraktu eta hutsalak ziren; ez zuen ez autonomia ekonomikorik, ez duintasun sozialik; alaba nagusiak aitaren familiaren gerizpean segitzen zuen, edo bat egiten zuen bere gisakoekin komentu baten barrenean: han, ez zuen desobedientzia eta bekatua beste askatasunik, gainbeheraldiko emakume erromatarren askabide bakarra bizioa zen gisa berean.
|
|
|
Azken batean, gizonekin lehiatzen ziren, batez ere dibertitzeko gustuagatik eta beren bizioengatik; ez zuten goragoko xedeak izateko behar bezalako hezierarik; gainera, ez zitzaien xede bat bera ere proposatzen, debekatua baitzuten ekitea. Errepublika zaharreko emakumeak bazuen toki bat munduan,
|
baina
eskubide abstrakturik eta independentzia ekonomikorik ez izateak kateatzen zuen; gainbeheraldiko emakume erromatarra alegiazko emantzipatu tipikoa zen, zeren askatasun barne huts bat baizik ez baitzuen, oraindik gizonak jaun eta jabe bakarrak ziren mundu batean: librea zen, ezertarako ez?.
|
|
|
Gerretan baino ez zuten buruzagirik; bakealdietan, familia sozietate autonomo bat zen; badirudi tarteko bat izan zela ama lerroko filiazioan oinarrituriko klanen eta gens patriarkalaren artekoa; amaren anaiak aitaren aginpide bera zuen, eta biek zuten senarren autoritate bera emakumezko iloben eta alaben gainean. Gizarte hartan indar basatia zenez gaitasun guztien sorburua, emakumea guztiz zen ahalgabea,
|
baina
eskubide batzuk onartzen zitzaizkion, bere gaineko botere domestikoen dualtasunak bermatzen zizkionak; mendeko izanik ere, errespetatua zen; senarrak erosi egiten zuen, baina ordaindutakoa emakumearen jabetzakoa zen; gainera, aitak dotea ematen zion; emakumeak bere partea hartzen zuen aitaren herentziatik, eta, gurasoak hiltzen bazizkioten, hiltzaileak pagatutako kalte ordainaren parte bat ere ba... Familia monogamoa zen; adulterioa, berriz, gogor zigortua, eta ezkontza, errespetatua.
|
|
2022
|
|
|
Azkenean, testua alabei bidaltzea erabaki dut. Irakurketa ez zaie samurra gertatuko,
|
baina
eskubidea dute jakiteko zergatik egin dudan hau. Istorio hau noizbait argitara aterako balitz, agian iruindarren batek txikitan gertaturiko pasadizo erdi ahaztu bat gogoratuko luke, eta ulertuko luke zergatik egin dudan hau.
|
|
|
ez dakit justua den. Betebehar batzuk hartu ditu nahi zuen neurrian,
|
baina
eskubiderik apenas. Kontsultatu dugu beti, baina azken hitza ez du inoiz izan.
|