|
2000
|
|
|
Bidaia amaitu den arren, ez zaitut oraindik lasai utziko, Bitakora nirea. Izan ere, Irlandan zeharreko bidaia atzean geratu da,
|
baina
denbora luzerako arrasto batzuk utzi dizkidala uste dut, eta bien bitartean nire sentipen guztiak idazteko erabiliko zaitut orain arte bezala.
|
|
|
–Ondo. Hautsa kentzen diot noizean behin gela horri, baina beste ukitu handirik ez diot egin; momentuz bere horretan utziko dugu,
|
baina
denbora baten buruan zerbait egingo dugu bertako gauzekin. Saldu edo, beharra dutenei eman edo... zerbait bai behintzat.
|
|
|
—Libertatearen izarraz mintzatu natzaik arestian,
|
baina
denbora honetan hobe izanen lukek, benturaz, baldin libertatearen eguzkiaz mintzatuko banintzaik, zeren eta, teoria heliozentrikoaren bidetik, teoria liberzentrikoa aitzinatu be harko baikenuke, Pedro, libertatearen eguzkia bazterretik zentrorat ekarriz eta geure bizitzaren ardatz bihurtuz, tiranoen eta haien lekaioen kontra... eta dogma hertsien kontra.
|
|
|
...URRENGO goizean, finean, Pisatik jalgi aitzin, gosaltzeko orduan, nik osabari deus ere galdegin gabe, bezperako afarian Maurice Ducreuxekin harroturikako hainbat kontu artean buru buruan zeuzkalako edo, bere bertze esperientzia hartaz eleztatzen hasi zitzaidan osaba, kontatzen zidalarik nola han Parisen elkargo sekeretu fundatu berri bateko kidea izan zen aldi batez —rosaecrucistarrena—,
|
baina
denborarekin atera egin zela, zeren haien jakintasunak zientzia ez zen sasizientzia baitzuen harroin, baliatzen zirelarik, hartarakotz, hainbat iduri sakratuz —gurutze gorri hura, erdigunean arrosa gorri bat zeukana, konparazione—, edo osabarentzat oinarri zientifikorik ez zuten sinbolo numeriko eta geometrikoez, zeinei emaiten eta esleitzen baitzizkieten propietate kasik magikoak.... Eta osaba Joanikotek ez zuen magia suerte hura laket, eta erran zidan:
|
|
2002
|
|
|
Benetan. Hasiera batean bai, haserretzen nintzen,
|
baina
denborarekin ohitu egin naiz. Konturatu naiz jendeak, maltzurkeriagatik baino gehiago, ohituragatik edo utzikeriagatik egiten dituela gauzak.
|
|
|
Juleni Bronto esaten zioten lagunek, askotan, lepoa luzaturik eta zuzen zuzen ibiltzeko mania zuelako, eta Brontosauro bat ematen omen zuelako. Hasieran haserretu egiten zen goitizen hori adituz gero,
|
baina
denborarekin Julenek berak ere normaltzat hartzen zuen ja.
|
|
2003
|
|
|
Hara itzulita, berriro han jarrita, iragana aldatu nahi banu bezala da. Hala ere, lekua lehengo bera zen,
|
baina
denbora ez. Beste garai batean nintzen, oso bestelakoan.
|
|
2004
|
|
|
Erlatibitatearen teoria zuzena ez dela? Barkatu,
|
baina
denbora luzeegia xahutu dut horrelakoekin. Ez.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, badago Asakusatik deseroso sentiarazten duen zerbait: hango aurpegien artean ezinezkoa egiten zaio bereiztea,
|
baina
denbora guztian begi parea garondoan iltzatuta izatearen sentsazioa du. Atzera begiratuz gero, ordea, bere munduan bidaiatzen den jendea baino ez dakusa.
|
|
2006
|
|
|
Gure bikote lagun haren gutunak negarrez hasteko zorian utzi bagintuen, malkoen iturria erabat ireki zigun hurrengoak: Edurneren pakete bat eman ziguten, barruan eskutitz bat zekarrena eta, horrez gain, umearentzako txaketatxo bat," umetan ikasitako gantxilloari esker nik neuk egina –argitzen zigun eskutitzean–, orain nagoen ezkutaleku honetan ia beste guztia falta
|
baina
denbora sobera izaten baitut zuekin oroitzeko".
|
|
2007
|
|
|
Baina ez dit hori esan. Ez larritzeko esan dit, ez dudala zertan kezkatu, orain zalantza handiak ditudala, berak ere garai batean izan zituen bezala,
|
baina
denborarekin bilatuko dudala nire lekua.
|
|
|
Edo hori bera andre gizonaren aldetik pentsatuta: , katastrofe atlantiko, tik Europa, Asia, Afrikara emigratu ziren jendeetan, antzinako argikusmenetik hondar bat geratzen zitzaien oraindik batzuei,
|
baina
denboraren poderioan ahalmen hori itzaliz eta galduz joan da. Hala ere, edonon baziren bakan batzuk, aldarte jakinetan, lo eta esna arteetan esaterako, mundu izpiritualaren oharrikaspenak izateko dohainarekin.
|
|
2008
|
|
|
Ez dut ukatuko niri ere ideia arraroa iruditu zitzaidala hasieran,
|
baina
denborak eman dio arrazoi. Guraso asko aurka agertu zitzaizkion, ni barne; hala ere, batzuek berarekin genuen konfiantzagatik, besteek hil hurren dagoen norbaiti zor zaion errespetuagatik, onartu egin genuen.
|
|
|
Eta eternitateak bizi zuen Nazario, haurtzaroa burbuila bat da, noiznahi leher daitekeena?,
|
baina
denborak bizi zuen jada.
|
|
|
Langileen mantsotasuna, ontzi prestatzaileena eta? etsitzeko modukoa zen, noski;
|
baina
denborak konpondu du hori ere. Eskifaiak kezkatzen ninduen batik bat.
|
|
|
Bamako atzean gelditu da, hau kolonia garaiko zurien txokoa izan liteke erraz erraz, zerbitzari beltzak eta bezero zuriak, Antilletakoa edo izan daitekeen gizon beltzen bat salbu. Murgildu gara uretan, hartu dugu eguzkia, ez dugu sosik botila bat ur erosteko ere,
|
baina
denbora pasa dugu sarrera aprobetxatu guran, atzera ere aire girotudun europar bunkerra utzi eta Afrikara itzuli orduko.
|
|
|
Laster izan dugu lehen kontrola, gidariak paperak eta billete batzuk eman dizkio. Ez digute berehalakoan abiatzen utzi,
|
baina
denbora gutxi egon gara. Tambacoundan sartu garenean bizitasun handia dago gare routierean.
|
|
|
Badakizue afrikarren esaldia: europarrek erlojuak dituzue,
|
baina
denbora gurea da. Bada, gu ere erloju barik etorri gara.
|
|
|
Nadiarenak apalagoak izaten ziren, tristeagoak, beharbada mistikoagoak. Begiak zurian jarrita iristen zen gailurrera, handik mugarik gabeko infinitua edo amildegi baten ertza ikusi izan balu bezala geratzen zen bere baitara bildua, eta garai bateko eliza ilunetan jauna hartu eta ia lurra zapaldu gabe itzultzen ziren emakume haien antzera itzultzen zen nire ondora eta esker onez, nire indarrak miretsiz, estutzen zen nire kontra,
|
baina
denbora bat behar izaten zuen bere onera eta zereginetara itzuli aurretik.
|
|
|
Eta eternitateak bizi zuen Nazario –haurtzaroa burbuila bat da, noiznahi leher daitekeena–,
|
baina
denborak bizi zuen jada.
|
|
2009
|
|
|
Hilkortasuna ez da, azkenean hankak aurretik eramaten gaituztela, baizik denborak atsedenik gabe pertsegitzen gaituela, egiten eta uzten dugun guztian, asti mugatua dugula beti, erabaki beharra daukagula zer egin eta zer laga, egitekoa baino askoz gehiago dela utzi beharrekoa, eta hori dela bizi hau, bat egiteko hamaikaren uko jarraitua. Heriotza esaten dugu,
|
baina
denbora da, bizialdiari legitimazio bat esijitzen diona. Zertarako da zure bizitza; zertarako hartu nahi duzu denborarik, zertarako ez.
|
|
|
Gero, Estatu Batuetan, ingelesa ikasten ari zela irakurri zuen ingeles itzulpena eta, ariketa gisa, berriz ere buruz ikasi zuen. Mamirik gabeko hitzak, soinu hutsak zitzaizkion hasieran Genet en esaldiak,
|
baina
denboraz, hausnartuz, euskaraz edo erdaraz bezain esankizun bihurtu zitzaion Funeral Rites, Bernard Frechtman itzultzailearen eskutik.
|
|
|
historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak. Helenak?, Jainkoaren probidentziaren eskutik. Zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai,
|
baina
denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
|
–Ongi zerbitzatu nauk,
|
baina
denbora diat zer ongi zerbitzatu nauan ahanzteko. Hala heldu bitartean, ez zidak onik eginen hire bisaia nire inguruan egunero ikusteak.
|
|
|
historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak –Helenak–, Jainkoaren probidentziaren eskutik. Zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai,
|
baina
denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
2010
|
|
|
–zorionez?, erantsi zuen. Hasieran ez nion ulertu,
|
baina
denborarekin ederki ulertu nion, orain inoiz baino gehiago: izan ere, izatea zama handia da, ez izateak arintzen diguna, baita arnasestutik arnasarako bidean jartzen ere:
|
|
|
lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainko jainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean; ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten bainuen neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurrri ahala, zine izar baten pareko; Grezia Handiaren Historia alde batean, bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat?, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak. Helenak?, Jainkoaren probidentziaren eskutik; zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai,
|
baina
denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
|
–Saiatu naiteke, eskerrak SAM artxiboa ekarri dudan, esan zuen, poltsikotik pen drive bat ateraz?,
|
baina
denbora dut.
|
|
|
Txoko hartaraino hurbiltzen zen katuka eta, lurrean jesarrita, horman kokaturiko margolan bati begira egoten zen. Hasieran tarte laburrak izaten ziren,
|
baina
denboraren poderioz luzatuz joan ziren, gure kezka eragin arte.
|
|
|
" zorionez", erantsi zuen. Hasieran ez nion ulertu,
|
baina
denborarekin ederki ulertu nion, orain inoiz baino gehiago: izan ere, izatea zama handia da, ez izateak arintzen diguna, baita arnasestutik arnasarako bidean jartzen ere:
|
|
|
lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainko jainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean; ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten bainuen neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurrri ahala, zine izar baten pareko; Grezia Handiaren Historia alde batean —bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat—, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak —Helenak—, Jainkoaren probidentziaren eskutik; zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai,
|
baina
denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
2011
|
|
|
Ez du ehun urte bete arte likrazko galtzamotz beltzak jantzita ibiltzeko asmorik, baina emazte tipiak emandako ikasgaia ez du ahazteko, haren bizitzeko gogo kemenak nahi lituzke berak ere hogei urte barru. Norman Foster arkitektoaren bizitzaz jakin berri du dokumental batean, eta harengan ere bizitzeko indar hori aurkitu du, minbizia eta bihotzekoa gainditu eta aurrera egiteko erabakimen garaiezina?. Badaki, noski, izango dela, egunen batean, bera ordezkatuko duenik, bere denbora geraraziko duela zerbaitek lehenago edo geroago, ezinbestean;
|
baina
denbora hori ohartuki bizitzea dela garrantzitsua, hori ere ondo baino hobeto daki.
|
|
|
Ondoren etorriko da jakintsu bat eta esango du,, goazen aztertzera pelikulen plastika, estetika, errodajearen prozesua??. Neoklasizismo italiarra eta halakoak definituak dauden mugimenduak dira egun,
|
baina
denbora pasa denean egindako lana da. Euskal zinemak ba ote duen zer edo zer desberdina?
|
|
|
Komentarioak pentsarazi dit harreman mingotsa duela zinema kritikariekin, batzuekin bederen. . Denetik dago,
|
baina
denbora asko da gomendatzen dizkidatenak baino ez ditudala irakurtzen. Gainera, oso ondo dakit zein kritikariri ez natzaion gustatuko eta ez natzaion inoiz gustatuko.
|
|
|
Tira, beti esan ahal izango dut Picassok andere hari erantzun ziona, bere erretratu kubista erakustean: . Ez kezkatu; orain ez duzu zeure burua ikusten,
|
baina
denborarekin hartuko duzu koadroaren antza!?.
|
|
|
–Ez, onartu dut?,
|
baina
denbora irabazten lagunduko digu. Hura nola engainatu asmatu beharra daukagu, eta denbora emango diguten istorioak behar ditugu.
|
|
2012
|
|
|
aurkitu egin behar dut, handitu eta pasilloan daukaguna aldatu?
|
baina
denbora emango dit. Erotu baino lehen egiteko denbora emango dit?
|
|
|
Batzuetan iristen zen, oinak lurrarekin kontaktuan edukitzearen poderioz,
|
baina
denborarekin konturatu nintzen oinak lurrean jartzen nituen lehen momentuan sentitzen nuenak esaten zidala egun hartako bilaketa emankorra izango zen edo ez. Lehen unean garondoraino iristen zitzaidan hotzikararik sentitzen ez banuen, alferrik zen denbora luzean oinutsik gora eta behera ibiltzea.
|
|
|
Baina gertatu zen; maitemindu egin ginen. Harremanaren bihotzean Maddi zegoela pentsatzen nuen maiz,
|
baina
denboraren poderioz harremanak berak hartu zuen behar zuen protagonismoa, eta ederra izan zen, ederra da. Horregatik, akaso, guztion bizitzak aurrera egitea nahi dut, ezer eta inor ahaztu gabe, baina aurrera.
|
|
|
Morroia pentsakor geratu zen, hura guztia oso ederra zela
|
baina
denbora gutxi zeukala horretarako. Maisuak entzun balio bezala jarraitu zuen:
|
|
|
Kronologikoa berdina da denontzat, baina existentziala partikularra da bakoitzarentzat. Kronologikoak urteko data aseptikoak bereganatzen ditu, hezkuntzak eta erlijioek ezarri dizkiguten iniziazio eta helduaroko erritu konbentzionalen sorta;
|
baina
denbora existentziala bete edo hondoratu ziren ametsez beterik dago, desio berriak ezagutzera eman zizkiguten bizipenez, tristura eta urradura sakoneko leize hegaldatuen ikuskizun bortitzez, edo agian atzerriratu gintuzten trenetako komunetan negar egin genuen gau luzeetako saminez.
|
|
|
–Bere txartela eman zidan,
|
baina
denbora luzea joan da ordudanik. Baliteke beste departamentu batean lan egitea, edo Nafarroatik alde egin izana.
|
|
|
Xabierrek hitza hartu zuen noizbehinka, zehaztapenen bat egiteko, baina oro har Jonen gain utzi zuen kontakizuna. Mirenek galderaren bat tartekatu zuen,
|
baina
denbora gehienean isilik egon zen. Hitz egin bitartean, Jon ahalegintzen zen haren aurpegiera irakurtzen, baina ezinezkoa zitzaion zehaztea neskak sinesgaitz, haserre ala interesaturik jarraitzen zituen bere hitzak.
|
|
|
Alegia, goizero bizpahiru orduz ehizan ibiltzen nintzen, euririk ez bazen; gero lan egiten nuen hamaikak ingurua arte, eta bizirik irauteko neukana jaten nuen; hamabietatik ordu biak arte lotara joaten nintzen, eguraldia beroegia baitzen, eta arratsaldean berriz lana egiten nuen. Egun horretako eta ondorengoetako lana oso osorik mahaia egitea izan zen, langile oso traketsa bainintzen artean,
|
baina
denborak eta premiak berehala bihurtu ninduten goitik beherainoko eskulangile, nire ustez, edonori gertatuko litzaiokeen bezala.
|
|
|
Esan zidan batzuetan, nahiz eta oso gutxitan, ume bat bekokian, ezkerreko bekainaren gain gainean, orbain gorri biribil batekin jaiotzea gertatzen zela familiaren batean, sekula hilko ez zelako adierazgarri hutsezintzat zutena. Orbaina, azaldu zuenaren arabera, zilarrezko hiru penikekoaren tamainakoa zen gutxi gorabehera,
|
baina
denboran zehar handitu egiten zen, eta kolorez aldatzen; zeren eta hamabi urterekin berde bihurtzen baitzen, eta horrela jarraitzen hogeita bostera arte, orduan urdin urdin jartzen baitzen; berrogeita bostekin, ikatza bezain beltza eta shilling ingeles bat bezain handia egiten zen, baina gero ez omen zuen aldaketa gehiagorik izaten. Jaiotza hauek hain bakanak zirenez, bere ustez, erresuma osoan bi sexuetako mila eta ehun struldbrugg baino gehiago ez zirela izango esan zidan, horietako berrogeita hamar inguru hiriburuan, eta gainerakoen artean bazela hiru urte lehenago jaiotako neskatila bat.
|
|
|
Petxorinek isilik entzuten zion, burua esku artean zuela;
|
baina
denbora tarte horretan guztian ez nion betileetan ezta malko bat bera ere antzeman: edo benetan ezin zuen negarrik egin edo bere burua menperatzen zuen, ez dakit; niri dagokidanez, sekula ezer tamalgarriagorik ikusi gabea nintzen.
|
|
2013
|
|
|
–Southamptoneko portuan etxe zahar bat dago, han dauden eraikinetatik zaharrena da; kolore zurikoa zen
|
baina
denborarekin zikingune beltzak atera zaizkio. Aspaldian, arrantzaleek erabiltzen zuten beraien gosariak egiteko.
|
|
|
Zer egin asmatzen ez zutela-eta, guztiz asaldatuak eta durduzatuak, ziztu batean laga zuten uhartea, irainik gordinenak jaulkiz. Versusek sei egun eta sei gau behar izan zituen palmondotik askatzeko,
|
baina
denbora hartan guztian ez zen bere ezpainetatik irriñoa desagertu.
|
|
|
Bere ondotik hamar aldiz igarota ere ez ninduela ikusiko erabaki nuen, eta atzetik abiatu nintzaion. Zurriolako terrazara joango zela pentsatu nuen, bezperan nirekin lehenik eta ondoren bere bezeroarekin egin zuen bezala, baina itsasertzeko barandatik aldendu gabe jarraitu zuen Kursaal aldera, norabide jakin bat bai,
|
baina
denboraz sobran dabilenaren axolagabekeriarekin, bezperan baino pausaje nagiagoarekin nolanahi ere, sigi saga txikiak egiten baitzituen, autobusa hartu edo ez zalantzan egon baitzen lehenik, eta aterkia altxatu eta itsasoari begira ondoren. Nik urrundik jarraitu nion Boulevardera iritsi arte, eta han jendea espaloietan trumilka pilatzen zela ikusi nuenean gerturatu nintzaion.
|
|
|
Hamaika urte, bere ondotik bidali ninduenetik. . Ongi zerbitzatu nauk,
|
baina
denbora diat zer ongi zerbitzatu nauan ahanzteko. Hala heldu bitartean, ez zidak onik eginen hire bisaia nire inguruan egunero ikusteak?.
|
|
|
Bere emazteari, osterantzean, ezer gutxi zor zion, ezpada bere ezjakintasun eta txorakeriarekin emaniko jolasaldiak. Hori ez da gizon batek, oro har, emazteari zor izan nahiko liokeen zorion mota;
|
baina
denbora pasarako beste bideak falta direnean, benetako filosofoak onura aterako die eman zaizkionei.
|
|
2014
|
|
|
...are erdi arrakastatsu guztiak; izan ere, nire frustrazio sutsuenak ez balitu U k irentsi eta galbahetu, apur bat berezitzat baina orokorrean pertsona psikologikoki orekatutzat nindukaten beste kideek fartsa deskubrituko zuketen berandu baino lehen, eta, ehuneko ehunean baieztatu ezin badaiteke ere, ziurrenik, ezkutuko ni neurotiko eta gorabeheratsuarekin topo egitean, hasieran soilik noizean behin
|
baina
denborak aurrera egin ahala gero eta sarriago, ia etengabera iristeraino, ihes egingo zidaten; U galdu ostean eta ofizialki artista bilakatu nintzenetik herri xeheenaren begietara, are modu nabarmenagoan egiaztatu dut jendeak ez duela artearen pack osoa eskuratu nahi izaten, ez duela (nire) sormenaren atzean dagoen eromena paranoia neurosia umore aldaketa atergabea pairatzea desio izaten, xerra m... Baina, ondoren, bankuren batean hondoratu eta gona berriak estalitako magala okaz estaltzen hasten bazinen lepo tolestuaren gaineko buru ia inkontzientetik, magikoki desagertzen zen gua [i/ p] a eta magikoki, baita ere, gelditzen zitzaion telefonoa bateriarik gabe; orduan, arratsalde osoan zurrutik hartu ez zuen errugabeak (nire kasuan, tradizionalki U k) desumiliatzen zintuen eta zurekin gelditzen zen mozkorra pasa eta etxera modu disimulatuan iristeko gai izan arte, halere astelehenean eskolan bakoitzak ez zuen zegokiona jasotzen, U ri ez baitzenion pribatuki mila esker lotsatu bat besterik ematen, ia ia inkognitoan, eta gua [i/ p] a ez baitzenuen popatik hartzera bidaltzen baizik eta popa gero eta modu begien bistakoagoan miazkatzen, erabat eskerdun bere segizioaren parte izaten jarraitzea baimentzen zizulako larunbat arratsaldean taularatu zenuen ikuskizun penagarria gorabehera.
|
|
|
Jakin ezazu ez naizela zutaz fio. Hori esan nahi nion, besterik ez,
|
baina
denbora luzez arituak ginen kexa eta konpentsazioen jokoan, eta berak ezin zuen haratago ikusi. Gainera, ez nintzen oso gogor ari, eta, zalantzarik gabe, alderantziz ulertzen zuen berak.
|
|
|
Hirugarren astea bete zen anaiaren berririk gabe, eta ni urduritzen hasi nintzen. Zerbait gaizki balihoa jakingo nukeela esaten nion behin eta berriro neure buruari,
|
baina
denbora libre gehiegi nuen eta lapurretaren inguruko xehetasunek bueltaka jarraitzen zuten etenik gabe nire buru barruan. Edozer gauza egiten ari nintzela ere lapurreta beti zegoen hor, bigarren planoan bezala:
|
|
|
Ahoa eta eztarria ireki gura dituzu, eta zure izena (edo zeurea dela uste duzun hori) esan;
|
baina
denbora luzeegia da azken hitza ahoskatu zenuenetik; soilik auhen bat, orro bat.
|
|
|
Ingalaterran, esaterako, garbi ikusten da uharte izaerak jatorrizko arraza diferenteak nazionalitate bakarra osatzera nola ekarri dituen1043 Erdiuharte iberiarrean berdin: han bazeuden galiar edo zeltak,
|
baina
denborarekin nazio iberiarrean urtuta geratu dira1044; eta beste hainbeste alderantziz, Frantzian sartu ziren iberiarrak nazio frantsesean urtu dira, Pirinioek muga gaindiezin bat jartzen duelako tartean, kanporantz desberdingoa eta barnerantz berdintasuna faboratuz1045 Beste hainbeste Italian (testua idatzi denean bere independentzia eta batasunagatik borrokan oraindik), les limites du territoir...
|
|
2015
|
|
|
Abuztua bukatu eta iraila hastean Bilboko etxebizitzaren alokairua ordaintzen jarraitzen zuen Ibonek,
|
baina
denbora gehiago egoten zen Nagoreren etxean berean baino. Nagorek sekula ezer aurpegiratzen ez zion arren, ezta galdetu ere, Ibonek uste zuen ezeroso zegoela beraren lanbidearekin.
|
|
|
muinotxo ikusgarri hartako kaiolatik atera, eta beste kaiola ttikiago batean sartu zuen, txoko bakartuago batean. Ez zion kartel argiztatua kendu,
|
baina
denborarekin berez erori zen.
|
|
|
Orgasmoaren konparazioa ez dut nolanahika egin: sexu jardunak gure bizitza osoaren zati txiki txiki bat hartu ohi du guztira,
|
baina
denbora asko eta zabala eskaini ohi diogu haren prestatzeari, imajinatzeari, estrategiari nahiz lanketari; burutu eta gero ere, luzaroan irauten digu haren ebokazioak, ahogozatzeak, oroiminak. Ordu erdiko kontua izanda ere, lorturikoaren plazerra edo galdurikoaren errea ez da ordu erdi soil horretara mugatzen, astebeteko aldartea egon bailiteke horren baitan.
|
|
|
Multzo trinko bat osatuz abiatu dira goizean goiz, mahats mordo eder baten gisan denak batera bidea betean,
|
baina
denbora eta kilometroak pasa ahalean errosario sortaren antz handiagoa hartu du taldeak: ale batzuk suelto, aurreratuago, beti puntaren puntan eta bere kasa ibili nahi duten tirtiriku urduriak; eta beste hainbat atzeratuta, besteen martxari jarraitu ezinda, edo txangoaz baino bide bazterreko loreez axolatuago.
|
|
|
Lurraren azpitik ere ez zetorren hotsik; 50 metro beheragotik ere ez zen ezer nabarmentzen; bederatzi tona lur eta harri kendu behar izan zituzten tunela zulatzeko, eta halakoxe astuna zen gau hartako isiltasuna ere. Armadaren kuarteleko garitatik hamar bat metrora irten behar zuten,
|
baina
denbora aurrera zihoan, eta ez zen inor ageri.
|
|
|
–Larunbat arratsalde batean, neska lagun bi arropaz aldatzen ari dira diskotekara joateko asmoz. Hasieran itxaropentsu,
|
baina
denbora aurrera joan ahala urduriago, gero eta etsiago. Duda egiten dute zer jantzi, eta poliki poliki armairuko guztia ohe gainean sakabanatzen dute, besteak beste oso gustukoa duten lila koloreko azpiko arropa zetazkoa.
|
|
|
Ederki oroitzen dudana ospitaleko amesgaiztoa da, ama negarrez eta erreguka, eta aurpegia zapi berde batez estaliriko sendagile haren betaurrekoen distira, eta argi hotz itsugarri hura... eta, azkenean, kloroformoaren hats itogarria, nire oihuak eta amarenak estaltzen, zirujauaren betaurrekoen dirdira ere amatatzen, dena beltz eta isilean gelditu zen arte. Hankako zauriarekin batera beste hots bat etorri zen, istorio honetako bigarrena, erabat berria niretzat orduan,
|
baina
denborarekin nire bizitzako musika bilakatu zena: gurpil aulkiaren ardatzena.
|
|
|
Nola Deia hala Egin, beraz, sorrera garai haietan, euskararekiko politika desberdinak gauzatzen saiatu ziren,
|
baina
denborak bere burua erakutsi zuen gero, elebitasunak kazetaritzan konponbide gaitza duela agerian utzita. Horrekin lotuta, argigarri begitandu zaizkigu Deian euskara kontuez arduratzen zen Mikel Atxagari Argiaren 1987ko urtekariak jasotako berba hauek (Argia, 1988:
|
|
2016
|
|
|
Hastapenetik, elohimdarren antzeko jendea jaioarazten zutela argi zegoen, haiek sortarazitako izaite eta ohiturazkoak, arras berekoitzak,
|
baina
denborarekin, sentimendu arloa askoz zorrotzagoa agertu zitzaien, bai maitasuna, baita ere sentimendu mota desberdinak. Elohimdarrek gorputz eta gogoaren bikaintasuna ezin hobekiago erdietsi zuten, jende berriei sentimenduak emanik, dardarez eta hotzikarez eginik.
|
|
|
Nik ez nion baietz esan nahi,
|
baina
denbora libre pittin bat uzten nion bakoitzean han zen Alaitz bere ordenagailuarekin Europako bazterretan zehar trenez ibiltzeko ibilbide eroen eta, merke merkeen, bila.
|
|
|
Frankfurt ondoren, Dresdenen ordubete izan dugu guretzat, eguneko otordu nagusia edo antzeko zerbait egiteko asmoa genuen,
|
baina
denbora asko pasatu dugu tren batetik bestera aldatzeko, eta gero presaka ibili behar izan dugu geuk jan eta kaiolako Pitxiri ezkutuan janari zerbait emateko.
|
|
|
Armairuko atea zabaldu, eta erantzi egin da zaintzailea; galtza urdinak jantzi ditu, eta alkandora koadrodun zaharraren gainetik mahonezko jaka urdina, aitari lekukoa hartu zionean oinordetzan jaso zuen hura bezalakoa, zaintzailearen betiko uniformea. Zaintzaile lanetan hasi berritan aitaren jaka bera janzten zuen,
|
baina
denborarekin maizten joan zen, urre koloreko botoiak galtzen, eta azkenean beste bat erosi behar izan zuen, urrezko botoien ordez nakarrezko ilun batzuk zituena. Armairua zabaltzen zuenean han ikusten zituen bi jakak, aitaren zahartu hura, garai bateko erlikia bat bezala gordetzen zuena, eta ondoan berea, ez bestea bezain ikusgarria, baina berari zer axola zion horrek, ia inork ere ez zuen-eta uniformea jantzita ikusten?
|
|
|
Zaila zen ulertu eta ametitzea anfetaminarekiko mendekotasuna gaixotasun estra zenuela, eskizofreniari batu eta patologia duala izeneko tandema osatzen zuena zuregan, soinean zeneraman molotov koktela bihurtuta, edozein unetan eztanda egiteko gertu, bonzo eran su hartzeko arriskuan. Niri ere ezinegonak, buru berotzeak, kontraesanak eta hamaika eztabaida eraginak zizkidan zure dualtasunak bionak ziren lagunekin, nekatu eta desagertzen joan ziren lagun haiekin; lagun min izatetik ezagun soil izatera pasatu zirenekin?,
|
baina
denboraren poderioz ulertu nuen, droga beharra baretzeko speed lerro bat esnifatzen ari zinela ikusita, epaitu eta gaitzetsi izan bazintut, burutik zetozkizun ahotsak isilarazteko pilula antipsikotiko horietako bat hartzen ikusita gaitzestearen parekoa izango zela; erabat injustua. Eta krudela ere bai, akaso.
|
|
|
Haatik, zuri, bat batean gertatzen ari zitzaizun eta kolpetik egiten ari zinen zeure egoeraz kontziente: orainaldian hogeita hamahiru urte zeneuzkan, eta hogeita lau urte zeneuzkala gaixotzean izoztutako zure bizitzak aurrera jarraitzen zuen lehengo lekuan,
|
baina
denborak ez zizun itxaron eta guztia zen ezberdina. Zuk izotz artean igarotako garaian, bakoitza bere bidea jorratzen joan ginen besteok, eta izotz puskak urtzen eta gainetik kentzen ari zinen hartan, aurrean ikusten gintuzun eta ez zenuen topatzen lasterbiderik guganaino iritsi eta galdutako urte andana berreskuratzeko.
|
|
|
Iparraldean gehienbat. 1970eko otsailean Bordeleko unibertsitatera heldu zen,
|
baina
denbora gutxirako. Fronte Abertzalea sortzeko xedez, erakunde abertzaleen arteko bileretan parte hartu zuen T. Monzonekin batean, 1971ko udaberrian.
|
|
|
Eta mahai inguruan modu onean eserita jarraitzen genuen bitartean, batean albana edaten txurrutaka, bestean zucarìn ak jaten, Alberto «koparen igartzeko ahalmenak» ilustratzen hasi zen, niretzat batik bat: izan ere, orduan isilik zegoen, egia zen,
|
baina
denbora pixka bat lehenagora arte, galderak egin zizkioten guztiei aparteko «bizitasun» miresgarri batez erantzun zien.
|
|
|
Gogora etorri zaizkit, orain, hitz horiek, Blade Runner filmaren azken sekuentzian Harrison Fordi aurre egiten dion begi urdineko androide aztoragarri hark esandako azkenak. Hunkitu egin ninduten hitz horiek filma lehenbizikoz ikusi nuenean, duela urte asko jada,
|
baina
denboraren poderioz bakarrik ulertu nituen behar bezala, heriotzaren ziurtasuna nire barruan areagotu ahala. Nexus 6 modeloko erreplikanteek bezala, gizakiok ere sentitzen dugu, azken ordua hurbiltzean, desagertu beharraren zorabioa.
|
|
|
AEBn zegoen hura, eta handik bidaltzen zigun informazioa. Esaten ziguten argudio demagogikoak erabiltzen genituela,
|
baina
denborak erakutsi du ezetz, benetan zegoela arriskua. Gure jarduerak aurrera egiteko, batzordeek modu irekian funtzionatu behar zuten.
|
|
|
eskuinaren presioari amore eman eta alderdia berrosatu edo beste bi alderdiekiko konpromisoagatik gobernuari eutsi. Lehenaren alde egin zuen alderdiak,
|
baina
denboraren perspektibak bigarrenaren alde egin behar zela erakutsi zion Purasi: –Ez dakit zein zen konponbide politikoa.
|
|
|
Logikoki baditugu tirabirak, baina denon artean jarrera eraikitzailea dugu, eta leialtasunez jokatzen dugu?, nabarmendu du Perezek. Aldaketarekiko leial jokatu behar dela nabarmentzen dute Ahal Duguko ordezkariek,
|
baina
denborak erakutsiko du oraingoz apustu horri eusten zaion ala tentazioan erortzen den.
|
|
|
Hartara, PSNk zain geratzea hautatu du. Eskuinera zein ezkerrera, berriro Nafarroako politika baldintzatzeko ahalmena berreskuratzea da haren apustu nagusia,
|
baina
denbora neurtzen jakin du. Zain zain geratuz gero, urtu egin daiteke, azken urteetan erakutsi baitu bere gainbeherak ez duela etenik.
|
|
|
a) Erdiko% 50, gero eta gehiago dira
|
baina
denbora hobetu al dute? .........................................
|
|
|
c) Lasaien hartzen dutenen laurdena, hazi egin da
|
baina
denbora hobetu al dute? ............................
|
|
2017
|
|
|
Inaxiri gaixotasuna antzeman bezain pronto esan zioten laguntza zuela, gero eta handiagoa gainera. Hasieran bera bakarrik moldatzeko gai izan zitekeela,
|
baina
denborarekin gero eta zailagoa egingo zitzaiola. Eta hala izan zen.
|
|
|
Esadak! Ondo zahar bati aihenak sortzen zaizkiok, hasieran ez ditek ezer, bakarrik holako pikor garratz batzuk dilindan,
|
baina
denbora bazoak eta eguzkiak ontzen ditik: eztiaren pare gozatzen dituk eta orain mahatsa deitzen zaiek; zapaltzen dituk, darien zukua upeletan ezartzen duk, eta berez irakiten dik; urrian, Jondoni Jurgi Edalearen egunarekin, kentzen diagu estalkia, eta ardoa duk!
|
|
|
trenean zihoan muga arazorik gabe pasata, Belgikatik zetozen hiru portugaldarren gelatxo berean. Noizik eta behin leihotik begiratzen zuen beraietako baten batek, edo aldizkaria irakurtzen zuen gogo gabe besteren batek,
|
baina
denbora gehiena berbetan igarotzen zuten, bidaiaren luzera eta Belgikan egindako salmenta baten inguruan.
|
|
|
Bat batean zoriontsu nintzen
|
baina
denbora berean buruko mina berriz hasi zitzaidan kitzika gorrian. Hobe nuen naski, denak fuera futre utzirik, etxeko ohean sartzea.
|
|
|
Jatetxe apain batean ongi afaldurik, haren apartamendura joan ginen eta oheratu. Pozez gaindizka nintzen
|
baina
denbora berean beldur. Izugarri beldur.
|
|
|
Ez zen dirua lortzeko amarrua izan: benetan egin nahi nuen ikerlan hura, baina dudarik ez dago primeran etorriko zitzaidala Udalak emango zidan milioia; erdia berehala jaso nuen gainera, erabakia hartu orduko, gainerakoa lana bukatu bezain laster hartzekotan; urtebeteko epea nuen ikerlan amaitua Udalari emateko,
|
baina
denbora horren erdian egiteko asmoa nuen nik. Eta, horretarako, lehenbailehen hasi behar nuen lanean.
|
|
|
Agerikoa zen Aurorak ez zuela Felix Seisdedosekin egindako akordioa bete, ez erabat behintzat. Mexikora joan joan zen,
|
baina
denbora batera itzuli egin zen Euskal Herrira, izena itzulita eta abitua jantzirik. Zentro eta erresidentzia gutxi batzuetatik pasatuta, Elizondoko Benito Mennira ailegatzea erdietsi zuen, sobera zaila suertatu ez zitzaiona.
|
|
|
Ez ikasleei bakarrik, irakasleei ere eragin die motibazioaren kontu horrek. . Nire lanaldia ez dakit zenbat ordukoa den,
|
baina
denboraren %40 paperak egiten pasatu behar dut?. Etsigarria dela dio, idazkariek egin beharreko zereginak irakasleek hartu behar dituztelako beren gain.
|
|
2018
|
|
|
Izate benetakoan, kamioilari bat deskantsuan, kartzelero jantzita. Gure burueran, hipotesi pentsaezina zen hori,
|
baina
denbora joan ahala, hipotesia geroz sinesgarriago zen. –Kamioilariari?
|
|
|
Eurak pozik daude, omen daude, B plana (ni zaintzea) atsegin handia baita, omen baita. Sinesten diet, neuri ere ipuinezko esperientzia bat iruditzen baitzait hau guztia,
|
baina
denborak ez du korritzen ipuinetan bezala, eta liburuak eskatu behar izan ditut. Kartzelako liburutegi batean egon daitekeen ofizialismo guztia, diktadorearen biografiak barne.
|
|
|
Kirrikil tinbre zerbait gozatua, bizkorra eta puntatsua intonazioan, edukiz eta espresioz optimismoa dariona. . Istiluak saihesteko metodo bat?, pentsatu zuten lehenengoetan nire lagunek,
|
baina
denborarekin, zerbait berezkoago zela onartu behar izan zuten. Gizon horrexen argazki bat ikusi nahi nuke, esan diot Lakusi.
|
|
|
–Jendeari kontatzen nion etxetik oso oso urrun nengoela eta erosi behar nuela billetea etxera joateko baina ez nuela dirurik eta laguntzeko mesedez?. Eguna luze egiten zen geltokian bueltaka,
|
baina
denbora sobran dauka tren baten esperoan ez dagoenak. –Pertsona batzuek lagundu egiten zidaten, sinetsi egiten zidatelako, nire azentuagatik, ze nire azentua ez zen hangoa, igarri egiten zen hemengoa nintzela?.
|
|
|
Brigadek ondo funtzionatu zuten, hasieran, eta estatuak, burokratizazioaren traba nagusiak saihestuta, gehiegikeria handirik gabe ekin ahal izan zion sozialismoaren eraikuntzari, Herriaren onespen suharraren laguntzaz betiere. Hala ere, handik ez hainbestera, BZBren brigadisten praktika moldakorrei buruzko kexak heltzen hasi ziren, ez soilik estatuaren funtzionarioen aldetik, zeinen ustelkeria maila minimora murriztua baitzegoen, baizik eta baita herritar artatsuen aldetik ere; hasieran gutxi batzuk baino ez ziren,
|
baina
denboraren poderioz horien kopurua hainbeste hazi zen, ezen Burokraten Zaintzarako Brigadei Buruzko Kexen Gutunontzi Birtuala sortu behar izan baitzen, eta, oharren eta helegiteen inguruko azterketa sakon baten ondoren, are Brigaden Kontrolerako Batzarrak (BKB) izeneko erakunde berri bat, BZBren ekintzen zuzentasuna gainbegiratzeko betebeharra izango zuena.
|
|
2019
|
|
|
Berriro ari nintzen Coraline idazten,
|
baina
denborarik gabe jarraitzen nuen, eta, beraz, erabaki nuen berrogeita hamar hitz idaztea gauero ohean, lokartu aurretik. Gero, itsas bidaia bat egin nuen Lehen Zuzenketaren2 aldeko dirua biltzeko (adierazpen askatasunari buruzko zuzenketa, kasu honetan komikigintzari aplikatua), eta istorioaren zatirik handiena idatzi nuen itsasontziko kubiertan eserita.
|
|
|
D musulmana da, baina modu balkanikoan: ardoa edaten du, eta ez gutxi,
|
baina
denbora guztian galdetzen dabil eskatzen dugun janariak txerrikia daraman. D hau Istanbulen bizitzen egon zen, gaztaroan, senide batzuekin, ez dut galdetu nahi baina gerra garaian suposatzen dut (eta beraz turkieraz ere badaki).
|
|
|
eta zure borroka guztia bukatu dela, helmugara iritsi zara eta kitto. Eta hau oso arriskutsua da, zeren nik ere hasieran sinisten nuen hau,
|
baina
denborarekin ikusten duzu ezetz, hori ez dela horrela, ez dela inoiz izango, eta gainera, agian ez lukeela zertan horrela izan, beste aukera eta errealitate asko daudela?. Adibide argigarri batekin lotu du:
|
|
|
Bere distira guztian erakusgai jartzen denean,, emakume xarmagarria? askoz ere objektu zirraragarriagoa da ezen ez Rimbaud zoratzen zuten, margolan zozoak, ate gurutzeak, dekoratuak, saltinbankien oihalak, banderak, herri miniaturak?; artifiziorik modernoenez apaindu da, teknikarik berrienen arabera landu,
|
baina
denboraren denboretatik iritsia da, Tebastik, Minostik, Chichen Itzatik; Afrikako oihanaren bihotzean ezarritako totema ere bada; helikopteroa da, eta txoria da; eta hona hemen miresgarrietan miresgarriena: adats tindatu horren azpian, hostoen firfirak pentsamendu bilakatzen dira, eta hitzek ihes egiten diote bularretatik.
|
|
|
Esther emazteagatik joaten zen. Joanak ziren jada hiru urte Malaj Hamavet heriotzaren aingeruak eraman zuen gau hartatik,
|
baina
denborak ez zion mina gozatzen. Hura zuen buruan une oro.
|
|
|
politika dun. Eta esan egingo zionat,
|
baina
denbora baino ez dinat eskatzen. Esan didan Iratik baino ez dakiela eta ez dionala esan aita nor den, ezta?
|
|
|
Ez ziren konturatu emakumearen aurpegian ez zegoela gogortasunik, hain zuzen ere, irribarre arin bat baizik, azken finean egoerak libertituko balu bezala. ...txia da, Raimundo Silvaren gorputzeko atalen batean artegatasunezko seinale batek jotzen du, asaldura izango litzateke hitz aproposa, orain hitz horri lagundu behar dion adjektibo egokia aukeratu behar dugu, sexuala, adibidez, baina ez dugu aukeratuko, Raimundo Silva ezin daiteke horrenbeste denbora egon erantzun gabe, honelako egoeretan denbora gelditu egin zela esatea ohikoa dela egia den arren,
|
baina
denbora, mundua mundu denetik, ez da behin ere gelditu. Emakumearen aurpegian irribarrea ageri da oraindik, baina zakarkeria, hitzen lehorra ezin daiteke bazter utzi, zuzendariak ere ez ziren hain gogorrak izan, Raimundo Silvak zalantzak ditu, ez daki besteak erabili duen tonu oldarkorrarekin erantzun behar duen, edo emakume haren menpeko izateak aholkatzen duen tonu otzanarekin erantzun behar duen, bistan da emakumeak badituela baliabideak etorkizunean bere bizimodua ozpintzeko, edozein aitzakia on izango da, eta azkenik, egoera horretarako eduki zuen denbora laburrak uzten zion bezain zehatz neurtu ondoren, behaketa fisionomikoak egiten pasatu zuenaz aparte, azkenik erantzun egin zuen, Neu naiz asebetetzeko moduko azalpena aurkitu nahi duen lehena, baina, orain arte ez badut horrelakorik lortu, zalantzak ditut inoiz lortuko ote dudan, nik uste dudana da nire baitan halako gatazka bat piztu dela, nire alde onaren, benetan alde onik badaukat, eta nire alde txarraren artean, hori denok daukagu, Jekill doktorearen eta Hyde jaunaren artekoa bezalakoa, erreferentzia klasiko hau egitea zilegi bazait, edo, hobeki esateko, eta gainera nire hitzekin, gaiztakeriaren tentazio mutantearen eta ontasunaren izpiritu kontserbatzailearen artean, batzuetan galdetzen diot neure buruari zer oker egingo zituen Fernando Pessoak, berrazterketak egiterakoan edo bestela ere, heteronimoekin zeukan nahaste harekin, deabru guztien arteko liskarra litzateke, hala uste dut.
|
|
|
Ez da aldrebes samarra pentsatzea hirugarren pertsona batek eraman zuela gorpua hara? . Santosen begirada bulegoan zeuden guztien aurpegietatik igaro zen,
|
baina
denbora luzeagoz gelditu zen forentsearenean eta Ertzaintzan sartu berria zen neskarenean.
|