|
2000
|
|
|
Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak ikusteko eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez
|
baina
begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago. Eta ikusmenak eman zion Brown jaunari lanik handiena, beste laurek baino hagitzez gehiago, konturatzerako joan egiten baitzitzaizkion begiak, lotsagabeki eta jendetasun arrastorik gabe, edozein lekutara edo egoeratara, eta batez ere emakumeen bularretara zenbat eta beteago, orduan eta lotsagabeago, eta neskatoen titietara; gizonezkoei ere kontu handiz erreparatzen zien, baina ez guztiei, soslai jakin batera atxikitzen zirenei bakarrik, eta haien beroki eta gabardina barrenetara begiratzen zien finko finko eta urduritasunez, zerbait aurkitu nahian bezala, gauza gorderen bat...
|
|
2002
|
|
|
Ahuntza bezalakoa baitzen. Altua eta sendoa izaki, mugimendu geldokoa ematen zuen,
|
baina
begia gainetik kendu orduko, ez zen erraza hura lehengo tokian harrapatzen. Nik hori banekien, jakina, eta aldika perretxikotan saiatu ordez haren pausoa zaindu baino ez nuen egiten.
|
|
|
Entretenimendu ezin hobea, jakien zain egoteko, errietak eramateko, gurasoen jardunaz beste egiteko. Au pinot, a laver la coiffe Madame, a cul sallé, a rouchemerde, eta hatza hurrengo espresioan gelditzen zait, au juge vif et juge mort,
|
baina
begiak eta memoria azkeneraino iristen zaizkit, a male mort, eta eskua erretiratzen dut manteletik, karranpa batek jota baino agudoago. Azken orduko albiste gaiztoa, ordea, hortxe dago, a male mort, a male mort, a male mort!, odola darie letra berde estilizatuei, arin egiten du bide odolak hulearen gainean...
|
|
2003
|
|
|
Ez dakit lehenago esan dudan,
|
baina
begiak argitasunez bete zaizkidanetik, orain dena da desberdina. Irratia ez ezik, orain telebista ere lagungarria zait eta nekez aspertzen naiz.
|
|
2006
|
|
|
Diruz beteko zutela lurra... Eta andreak, barka,
|
baina
begira animaliei, nora joango dira. Hantxe paratu zuan gizona, paper zorroari oratuta, irribarretsu.
|
|
|
Noriko Jamesonengana itzuli zen. Aurpegian nabaritzen zitzaizkion lo galduaren aztarnak,
|
baina
begiak erne zituen, hala nola hitzaldia ematean.
|
|
|
Eta nik garbantzu haiei aurpegia ikusi nien; bueno, ez dakit aurpegi osoa ikusi nien, begiak bai, behin  tzat. Eta egia osoa aitortu behar badut, ez dakit atsoenak ziren begi haiek,
|
baina
begiak zirela ziur nengoen orduko hartan.
|
|
|
Lehendabizikoan doinu erabat sentitua ematen zaio hizkerari, erdi negarrez bezala hitz egiten zaio, eta ohiko ahots doinua zenbait tonu igotzen da, goiko doinuak gailentzen dira, nabarmen oso. Bigarren fasean, berriz, doinua dezente normalizatzen da,
|
baina
begi bistakoa da heldu askok haurraren adimena oso zalantzan jartzen duela. Kontxo, umeak dira, baina ez ergelak!
|
|
2007
|
|
|
Ileetatik tira eginez eraman dute erremolke bazterreraino, eta handik di da lurraren gogorrera. Hurrena bat, bi, hiru ostiko eman dizkiote Paulari zutitu zedin,
|
baina
begiak zabal zabal jarraitu du, lerde ari batek ezpainetatik ihes egiten ziola. Ile matazarik ezean, lepo atzetik heldu behar izan dio gazteetako batek,?" Ha ze kiratsa, dedio!"?, eta arrastaka eraman du erremolketik behera.
|
|
|
" UGTko kide ezaguna zen herrian", segitu zuen emakumeak," horregatik hil zuten". Ez zen negarrez ari,
|
baina
begien gorridurak isuritako malkoen arrastoak erakusten zituen oraindik. Kaskezurraren ondoan aurkitutako betaurrekoak, kamerak argazkiko gizona berta bertatik enfokatu zuen emakumeak hura esplikatu zuenean?
|
|
2008
|
|
|
Iruñera motoan joan eta Iruñetik motoan itzuli, denbora dezente aurreratzen genuen, eta Tomasen amari egiten nizkion bisitak gero eta laburragoak zirenez, probetxu hori ere erantsi behar zaio asteleheneroko irabaziari: ...zen nion, bai, baina zein?, eta Inazio isilik gelditzen zen, sabaira begira berriro, eta nik pentsatzen nuen sabaiari begiratzea eta ezintasuna gauza bera direla, eta ohetik jaikitzen nintzen negarrari eutsi ezinik, eta oso triste egiten genuen itzulerako bidaia, abiada bizi bizian, eta barrua huts hutsa sentitzen nuela jaisten nintzen mototik, eta etxera iritsitakoan, ohe gainean etzaten nintzen,
|
baina
begiak ixten nituen sabaira ez begiratzeko, eta hotelean pasatutako bi orduak errepasatzea izaten nuen barruko hutsa betetzen hasteko modu bakarra, gogoratuz nik zigarroa erretzen nuen bitartean Inaziok nola jasotzen zidan gona eta hori guztia...
|
|
2009
|
|
|
Jipoiak ohikoak ziren, okerrak egiteagatik, behar bezainbat ez ikasteagatik, lapurreta txikiengatik; dena zigortzen zen gogor. Behin baino gehiagotan, Iñigo aulkitik zutitua zen fraide basatiren bati aurre egiteko, eta berak hartua zuen jipoia; inoiz ez zien kolperik itzultzen,
|
baina
begiak fraidearenetan josten zituen, eta batzuetan atzera eginarazten zion; orduan, fraidea, izuak jota, Ama Birjinari deika hasten zen, eta denak otoitzean jartzen zituen.
|
|
|
Gure beldurra da, ordea, araubidearen aurkako zenbait jarreraren atzealdean gordeta dagoen asmo ezkutua dela herritarren hizkuntza eskubideak mugatzea, esparru pribatuan erabat ukatzeraino mugatzea. Ez genuke inondik ere esango hori denik guztien asmoa, ez dugu uste hala denik,
|
baina
begien bistan dago zenbaiten asmo ezkutuak ezkutu izateari utzi eta biluzik nabarmentzera iritsi direla, eta ezbaian jartzen dutena ez dela araubideko neurri baten edo besteren egokitasuna, berriro diogu normala dela hori?, baizik eta kontsumitzaileen hizkuntza eskubideen zilegitasuna bera.
|
|
|
Zenbaitek oso erraz, errazegi, gure irudiko? esaten duenaren kontra, guk ez dugu uste gaelikoaren ibilbidea oro har negatiboa eta baztertzekoa denik;
|
baina
begien bistan dago 1922an Irlandak eskuratu zuen independentzia politikoa ez dela izan gaelikoa indartzeko eta gizartean hedatzeko baliagarria. Independentziak ez dio gaelikoari onura handirik ekarri.
|
|
|
aurreko mendeetan, uste izan da aniztasuna zela munduko Herri eta Estatuen arteko gatazken iturburu nagusia, eta, ondorioz, aniztasunaren ukazioan eta uniformetasunaren zimentarrietan oinarrituriko sistemek bakarrik berma zezaketela aurrerapena. Modernitateak gainditu duen eta zaharkiturik utzi duen ikuspegia da hori,
|
baina
begien bistan dago oraindik ere indar handia duela bizikidetza kasu askotan bortizki oztopatzen duen ikuspegi horrek. Errazagoa baita atzematen kolore bakartasuna, batez ere norberarena baldin bada kolore bakar hori?
|
|
|
Errotulu eta afixak, autobusetako ordutegia, botika baten prospektua, trafikoko seinaleak, etxeko tresneriaren erabilbideak, propagandak, lantegiko abisuak, tabernako pintxoen zerrenda, garagardo botilaren etiketa, telebistako mezu, azpititulu eta oinak... Ez dira testu luzeak izango, oso hizkera funtzionalean idatziak egongo dira,
|
baina
begiak ohituta dauzkagu letraz letra ibiltzera. Ikasle batek hor izango ditu arbelean idatzi zaiona, fotokopietan banatu diotena, iragarki taulako ohar eta mezuak...
|
|
2010
|
|
|
Bigarren botilaren hondarra zerbitzatu zigun Robertok torrada miragarriekin batera. Burua kargatzen hasita neukan,
|
baina
begiak eta belarriak erne. Berriro ere ardo kopa altxa eta topa egin genuen.
|
|
2011
|
|
|
Erbitegiko desafio horretan huts egin zuen Juan Abendañok, Pedroren seme gazteak,
|
baina
begitan hartua zuen Errodrigo, eta ez zuen hura akabatu arte etsiko. Bere helburua Elorrioko guduan (1468) erdietsiko zuen azkenean.
|
|
|
Hori esan zidanean, korapilo bat saman egin eta ezin izan nuen berba bat bakarra kanpora atera. Ahotik berbarik ez,
|
baina
begietatik malko lodi ugari isuri zitzaizkidan. Antonen gorputzean bilatu nuen babesa eta luzaro egon nintzen haregaz besarkatuta.
|
|
2012
|
|
|
Ez zen ohean asko mugitzekoa; hortaz, hantxe zegoen, geldi geldi, ezin baitzuen loak hartu. Ez zekien zehazki zer gertatzen zitzaion; galdetuz gero, nekatuta zegoela erantzungo zukeen, baita lehertuta ere,
|
baina
begirik bildu ezinik zebilen hala eta guztiz ere. Loaldia mozteagatik gertatzen zitzaiola hura pentsatu zuen.
|
|
|
Gero, beste batenak. Musuzapia patrikatik atera eta lau korapilo egin dizkiot lau ertzetan, eskuak mahai azpian nituela
|
baina
begiak mapan.
|
|
|
Erraz bilatuko zuela bera baino hoberik, horixe erantzun zion neskak irakasleari, erraz bilatuko duzu ni baino hoberik, hitzok esan zizkion,
|
baina
begi ezpainen mugimendu aratz batzuekin lagundurik. Bat batean, ordea, koketeriaren keinuak nabarmenegi erakutsi izanaren egonezina nagusitu zitzaion neskari.
|
|
2018
|
|
|
Mahai gainean freskagarria eta platertxoa utzi, eta hantxe eseri da sukaldetik iristen den argi pitina baliatuz. " Saltsa" guztia ikusmiran geratzen zaio,
|
baina
begiak iluntasunera ez zaizkio oraindik ohitu, eta ez da ia ezer bereizteko gai gorputzen anabasa hartatik. Han dago lasai, freskagarria hartzen eta aurkitu dituen jateko ez oso ugariak dastatzen.
|
|
|
Begiak sutu zitzaizkion. Kriseiluaren ondoan geunden,
|
baina
begietako sua ez zen kriseiluko argiak piztua, ezta arrangurak eta gorrotoak ere. Gero esan zizkidan hitzek adierazi zidaten destaina zela begietako distira haren kausa:
|
|
2019
|
|
|
Botaka egiteko gogoa, begiak lauso, irristatu egin naiz. Buruarekin lurra jo orduko esnatu naiz,
|
baina
begiak itxita egotea erabaki dut, gogoak emanda. Mundu guztia niri begira, inpresionatuta; amak ospitalera eraman nau.
|
|
2020
|
|
|
Esan dezagun beldurrik gabe, halaxe izan baitzen. Anak, lehenengo Anak, abiadorez jantzitako Ana bizi eta gaztetxo hark, gau hartako Anak, nire Anak, nitaz txora  txora eginda zegoen Anak, ni maite ninduen, ni, artean ez baitzituen begiak jarri Ramon marikoi horrengan, sasipoeta ostia horrengan; orduan, Moncho zen, Monchiño, izena ere ñoñoa epel horrek, eta, gainera, garai hartan ni bezain ezjakina zen, ni bezain kirtena,
|
baina
begiak bete zizkion Anari, urdanga horri, ni maite ninduen traidore horri.
|
|
|
Gizonak bi hatzez ukitu du tela,
|
baina
begiak berehala bueltatu dira liburura. Zabaldu eta orri pasa hasi da, Anxela hurbildu egin da, harekin batera begiratzeko.
|
|
|
Horrek atentzioa ematen dio Marianneri, eta begiak goratzen ditu. Nahasturik, Connellek beste aldera begira jarraitzen du,
|
baina
begiaren ertzetik, ordea, Marianne begira dagokiola ikusten du. Mariannerekin hitz egiten duenean, bien artean erabateko pribatutasuna dagoen sentsazioa izaten du.
|
|
|
Bi marra dirudite,
|
baina
begiak dira. Zenbat argazki egingo ote nien Ninberen begiei.
|
|
|
Hain ederrak non zeuri begiratzeko, eta berak zeuri gauzak esateko gogo bizia sentiarazten baitzizuten, hain ziren distiratsuak irribarrerik gabe irribarrez ari balitzaizkizu bezala begiratzen zizuten begi haiek. Zakarrak ziren, bestalde, haren hazpegiak, gogorrak, ez politak ez zirelako, baizik eta harena ugaztun handi baten, zaldi nahiz behi baten begitartea zelako,
|
baina
begiak oso oso ederrak zituen, begiak, eta aurpegia horren ederra ez zelako izango ziren, agian, horren ederrak begiak, eta polita ez zelako eta irribarrerik ageri ez zuelako eta horren mantso hitz egiten zuelako nahi zenuen, beharbada, gero eta gauza gehiago esan zezan. Ama baino gazteagoa zen, berrogeita hamar urteren bueltan, nonbait hor.
|
|
|
Sinesiok ez daki zer gertatu zaion,
|
baina
begiak zabaldu dituenean zeruan zegoela iruditu omen zaio, Iribar alboan duela. Ez dakit burutik oso ondo dabilen...
|
|
2021
|
|
|
Kupeletik ardo botilak bete  tzen jarraitzen zuen, tarteka niri begira, tarteka amari sukaldeko ate irekitik. Keinu bat egin zidan, lasaiarazi nahian,
|
baina
begi  ertzak zirkin egin zion. Gurekin haserretzen zenean pasatzen zitzaion hori; ez nekien izuak jotakoan ere gauza bera gertatzen zitzaionik.
|
|
|
Amari aurpegian irribarre zabal bat agertu zitzaion, aspaldi ikusi gabekoa. Aitak serioago iraun zuen,
|
baina
begietan nabari zitzaion poza.
|
|
|
Aitak ezin du alkatea begi parean ikusi, aspalditik datorren kontua da, eta Davidek ez daki ondo zergatik dioten halako gorroto bizia elkarri, alkateak ere begitan baitauka aita, eta biei igartzen zaie herriko tabernan batera egokitzen direnean edo kalean topo egiten dutenean. Diosala egin egiten diote elkarri,
|
baina
begietara begiratu gabe. Aho itxiarekin eta gogorik gabe agur egiten dio batak besteari.
|
|
2022
|
|
|
Gure buruek elkar ukitzen dute. Oraindik ez gaude lo,
|
baina
begiak itxirik ditugu. Baten batek atea bultzatzen du.
|
|
|
Sartu egiten gara. Hasieran ez dugu deus ere ikusten; hain dago ilun;
|
baina
begiak berehala ohitzen zaizkigu ilunetara.
|
|
|
" Ea ausartzen diren orain", esan zuen. Nire masailak izoztuta zeuden,
|
baina
begiak, oraingo honetan, ez zeuden landako, jauna, oraingo honetan ikusmin pixka bat zeukaten, zeren, orain, nik emakume berriaren ile horiari begiratzen nionean trostan ikusten nituen animaliak lanpasean hilda baleude bezala zen, heriotzaren kirats jasanezina uzteko prest. Nahiz eta nik, jauna, heriotza ere ez dudan usaintzen.
|
|
|
...satzen dudana ez esateagatik hilko naute, bizi honek berekin duen gaizkiari nire ekarria egiteko aukerarik gabe, bizia emango dut kanpoko munduaz ezer ikasi gabe, gela honen bestaldean non edo non dagoen lurralde miresgarriaz ezer ikasi gabe, begirada galtzen den tokiraino gora eta alboetara hedatzen da lurralde miresgarri hori, eta ikusten ahal da, begiratzeko tartea hartuz gero, egiazki begiratu
|
baina
begiak erdi itxirik hainbeste edertasun ez barrentzeko dena ukaldi batean, inoiz ez dut dudatan jarri izarrek gizonen zorian eragina dutela, ezta elikadura ohiturak hezurren hazkundean ondorioa duela ere, edo basoak arrasean mozteak desertuek hirietarantz aurrera egitea eragiten duela, ez dut ikusiko zein basa den Artikoa, udaberrian trumoi baten hotsak bankisak hausten dituen lekua, hiru mila ur...
|
|
|
Hortaz, ikusi egin zenuen. Hemengo gizonek bortxatzen zutela ikusi zenuen,
|
baina
begiak itxi, zuk. Zure semea izanik...
|
|
2023
|
|
|
Azken hitzak ahoskatu ahala, itzaltzen ari zitzaion bizitza Antóniori,
|
baina
begiek diz diz egiten zioten artean, jaiotetxe zaharreko kandela argiak nola. Ohean agondu eta urregorria balira bezala begiratzen zien eskuratu nizkion bi argazki erdiei.
|
|
|
Askeak gara nahi duguna ikusteko? Agian" bai",
|
baina
begira zer baldintzatan.
|