|
2008
|
|
|
batetik, voces> del> lenguaje> vulgar> deitutakoak, eta, bestetik, voces> facultativas> izenekoak. Bigarren motako hitzei dagokienez, gure egileak dio euskara pobrea dela,
|
baina
aldi berean aberatsa.
|
|
|
Hau dela eta, osagarri buru egitura harremanaz hitz egin dugu. Honek mendekotasunezko hitz elkartu arrunten modifikatzaile buru egitura harremanetik urrundu,
|
baina
aldi bere an mugakizun bereziko izen elkartuetara hurbiltzen ditu: guztiek dute argumentu osagarria eta guztiek dute lexikoan asetzeko aukera.
|
|
|
Hendaian mende hasierako bi euskaltzale gune dinamikoenak egon ziren ordezkatuta, Bizkaia eta Iparraldea, nafar eta gipuzkoar partaidetza txikiagoekin. Baina Iparraldeko euskaltzaleen lan modua osoki kultur elite mailakoa zen bitartean (nahiz «xuri» eta «gorri» artean zatituta egon), Hegoaldean baziren kultur eliteen sistemaren aldekoak (Azkue, Campion, Guerra, Muxika...)
|
baina
aldi berean, eta bereziki Bizkaian, joko arau berriak proposatzen zituztenak ere: Arana eta bere jarraitzaileak.
|
|
|
Markinako euskarari irizten zion Bizkaiko garbiena, eta hiri aldea euskarari kontrajarrita zekusan. Zentzu horretan euskara Peru Abarkaren ingurune jatorrean (Basarteko unibertsitatean) irakasteko proposamena, ideal apologetikoekin guztiz koherentea zen,
|
baina
aldi berean ezohiko ikasgai bihurtzen zuen euskara, ikasketa zirkuitu arruntetatik kanpo kokatzean. Markinaren aurrean Bilbo goi mailako ikastetxeen eta Bizkai osoko ikaslego zabalaren bilgune zen, irakaskuntza estandarraren kokaleku.
|
|
|
Eduki arloko diferentzia gehiago ere bazituen jeltzaleekin, batez ere euskal nazioa (arlo linguistiko kulturalean bereziki) ulertzeko moduaren inguruan46 Eta maila politikoagoan, aipatzekoa da Azkuek alderdi jeltzalearen aukera estrategikoekiko zuen distantzia. Hola, Bilbon 1918ko martxoan eman zuen hitzaldi publiko batean, bere nortasun nazionalista aldarrikatu zuen,
|
baina
aldi berean jeltzaleekiko zituen aldeak nabarmenduz:
|
|
|
Esaldi hori esplizituki Azkuek ez badarabil ere, gisa horretako joera aurki daiteke de facto berarengan. Hola, aipatudenez, Azkuek euskaldunez espainolekiko «hasta hace poco eran independientes» zeritzon,
|
baina
aldi berean euskaldunak espainolen «aliatu» gisa zebiltzala zioen. Bada, etorkizunerako ere, hori zen Azkueren ideala.
|
|
|
Alta, Akademia kritikatu zuen. TxadonZayak? adibidez, Bustintzak ez bezala, printzipioz onartzen zuen ona zela «euzkeldun guziok geren iritziak «Academia»ri biraltzea», eta halaber beharrezkoa zela«guziok Euzkeralbatza, ren [Akademiaren] menbeko jartzea»;
|
baina
aldi berean, kolaboratzaile honen aburuz, «obea [zen] Academia orrek, guziona entzundakoan zuzenena ta «doyena» erabakitzia» eta «bearragoa Euzkeralbatza ori Euzkera, ren menbeko jartzea». Ondorioz «Euzkeralbatza Euzkera, ren menbeko dan arte nerau aren menbeko jartzen naiz»299. Txadonzayak?, beraz, printzipioz onartzen zuen Akademiaren autoritatea.
|
|
|
Hau da, Azkuek Olabide langiletzat eta burutsutzat zuen,
|
baina
aldi berean zurrunegia zeritzon. Campion idazle fina zen gaztelaniaz, baina ez zen euskaraz mintzatzeko ongi moldatzen, eta Akademiako buru izendatuz gero batzarrak gaztelaniaz egin ziren, erakundearen prestigioaren kaltetan (Donostiako Euskalitzjostaldien Batzarrearen pareko zerbait bihurtuz).
|
|
2010
|
|
|
Hirugarren multzoa da frantses eta gaztelaniadunena, bai herriko ikasleetan (362) bai eta ere etorkinetan (136) eta beraz orokorrean (498). Laugarren multzoan ere elebidunak dira,
|
baina
aldi honetan frantsesa eta ingelesarekin nola herriko ikasleetan (110), hala etorkinetan (173), beraz orokorrean (283).
|
|
2012
|
|
|
Beste behin ere, agerian geratzen dira diskurtso modernoaren kontraesanak: testuak zintzoki itzuli behar dira, jatorrizko mezua desitxuratu gabe,
|
baina
aldi berean hitzez hitz itzultzearen arriskuak saihestu behar dira.
|
|
|
Sarrionandiak eta Sarasketak, izan ere, Mirandek hasitako joko horri jarraitu nahi izan diotela dirudi. Masokistaren eta sadikoaren arteko elkarrizketa Kostas Axelos idazle atenastarraren obratik hartu dutela diote,
|
baina
aldi berean aitortzen dute ez dakitela ziur harena ote den. Miranderen eta Sarrionandiaren joko horien bidez, agerian geratzen da tradizio desberdinek elkarri mailegatutako puskez osatzen dela literatura, eta autorearen eta obraren arteko erlazioa, subjektibotasunaren eta idazketaren arteko lotura, guztiz hauskorra dela.
|
|
|
bat erabiltzen du, hitzaurrean Leizarragaren kultismoaren eta Axularren populismoaren arteko hizkera gisa definitzen duena. Hain zuzen ere, herriak erraz ulertzeko moduko hizkera defendatzen zuen Arestik,
|
baina
aldi berean literaturak eskatzen duen maila jasoa bermatuko zuena.
|
|
|
delakoaren ideia, testu bakoitza, halabeharrez, beste testu batzuekin lotuta dagoela gogorarazten diguna. Tradizioa osatzen duen kateaketa edo ehun hori, Derridaren ustez, testuen arteko etengabeko transformazio edota itzulpen prozesua besterik ez da, non testu bakoitzak, aurreko testuarekiko arrastoak gordez
|
baina
aldi berean diferentziak sortuz, testu hori eraldatzen eta berritzen duen. Antzeko zerbait adierazi nahi izan zuen Sarrionandiak berak ere Izuen gordelekuetan barrena poema liburuaren hitzaurrean esandako harekin(?[...] literatura oro literaturaren literatura da, hots, literatura berari buruzkoa, eta poema orok aurreko poemagintzan du erroa, eta nirea ere erreferentzia literarioz beterik dago?, Sarrionandia 1981:
|
|
|
112). Teoria hermeneutikoak azaltzean aipatu dugun Octavio Paz idazle eta itzultzaileak ere antzeko ideiak defendatzen dituela ikusi dugu; alegia, testu bakoitza bakarra (hots, originala) dela
|
baina
aldi berean beste testu baten itzulpena dela. Pott bandakoek ere Octavio Pazen gogoeta bat tartekatzen dute. Itzulpena eta traizioaren praktika?
|
|
|
Badirudi jokabide horren atzean arrazoi ideologiko bat gordetzen dela, hain zuzen ere euskal irakurleen (eta Sarrionandiaren beraren) gaztelaniarekiko menpekotasuna ezkutatzeko nahia. Aurrerago ikusiko dugunez, Sarrionandiak erabiltzen dituen zubi testu gehienak gaztelaniazko itzulpenak dira, eta baliteke gaztelaniaren presentzia, absorbente? 140
|
baina
aldi berean ezinbesteko hori nolabait mugatu nahi izatea gaztelaniazko zubi testuak isilduz. Badirudi erreparo gutxiago sorrarazten diola bestelako zubi hizkuntzen erabilera aitortzeak espainieraren bitartekaritza onartzeak baino.
|
|
|
Enuntziatu parentetiko hori ironiaz darabilenean, ordea, esatariaren bikoizketa enuntziatuan bertan gertatzen da: esatariak besteren oihartzunezko aipamena dakarrenez gero, besteren enuntziatzaile litzateke (eta ondorioz ez litzateke enuntziatuaren arduradun eta erantzule izango),
|
baina
aldi berean bere benetako ikuspegiaren enuntziatzaile ere izango da, esandako hori bere benetako jarrera inplizitua inplikatzeko input bihurtzen denez gero (inplikaturak esandakotik abiatuta inferitzen dituelako norentzakoak).
|
|
|
Honenbestez, alde horretatik, segmentu intzidentalak bere eskukoak ez diren unitateak dira,
|
baina
aldi berean ez daude perpausaren hierarki funtzioan edo egitura sintaktikoan barneraturik. Eta horretxegatik beragatik, hots, predikazio nagusitik at daudelako, enuntziatu intzidentalaren edukia perpausaren edukiarekin erkatuz soilik adi daiteke.
|
|
|
52. Oker ez banago? esapidea, esatearen ekintzari dagokio batetik; hots, enuntziazioari berari,
|
baina
aldi berean esatariak enuntziatu duen horri buruz duen jarrera ere islatzen du: ez du erabateko baieztapenik egiten, oker egoteko aukera ere badago.
|
|
2013
|
|
|
gehienik hirurogei egun?
|
baina
aldi horiek garrantzi handia zeukaten gerlariek aiseago irauteko.
|
|
|
Jasaten ari ziren hirugarren negua zen, eta artikulu horretan egoera gogor horretaz asea zela erakutsi zuen Zerbitzari k. Elurra ere aipatu zuen,
|
baina
aldi horretan, beste batzuetan ez bezala, alde ezkorretik aritu zen kasu horretan ere, baina ez elurra ez zitzaiolako gustatzen, baizik eta elurra lohiaren areagotzearen faktore baizik ez zelako izanen, eta beraz elurraren aipamen horretan ere lohiaren beldurra ikusi behar da. Ikaragarrizko lohi eta putzuak umorez ere aipatzen zituen:
|
|
|
Mailly ko prestakuntza gunean zeuden, Champagne eskualdearen hegoaldean. Ordu arte lubakien artean gerla nola egin ikasten aritu zirela,
|
baina
aldi hartan berriz ere mugimendu gerlarako prestatzen hasi zirela argitu zuen, gerla fase berri batean sartuko zela iragarriz.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, gerta liteke, antologian jaso gabe gelditu diren aldi jakin bateko testuak, berez edo gaurko ikuspegitik, literarioki bikainagoak izatea egiatan jasoak izan diren lehenagoko edo geroagoko aldi bateko beste zenbait testu baino. Izan ere, Antologia honek euskal testu literario onenen hautapena izan nahi badu ere, ez du hori beti modu erabatekoz bilatzen, baita garaien arabera ere baizik, hau da, testu onenak bai,
|
baina
aldi bakoitzekoak. Aldi bakoitzeko onena, adierazgarriena biltzea da helburua:
|
|
2017
|
|
|
Euskal Elkargoaren sorrera prestatzen ari den Gidaritza Batzordeak, bere lehen azpi batzordean, erran nahi baita, «antolakuntza instituzionala, adminis tratiboa eta eskumenak» deitu batzordean?, eskumenen definitzeko asmoa du. Egia da legeak izendatzen dituela gaitasunak,
|
baina
aldi berean askatasun anitz uz ten die lurralde erakundeei haien artean bakoitzaren funtzioa adostu ahal izan de zaten; hots, hitzarmen sistema da lehenesten.
|
|
2021
|
|
|
eta Zu horregatik ere, on gehiago niri egiten! (Kardaberaz); Ez dakit noiztik,
|
baina
aldi hartan Urepeleko ostatuetan izaten ziren, bi trago eginez gero, bertsotan hasten zirenak karraskan. Ez dut nehor izendatuko, hainbertze baitzen entseatzen zenik.
|
|
|
156). Bi perpaus lotzen ditu, hortaz,
|
baina
aldi berean lehenaren ondorioa ateratzen. Ikusi dugu zenbait esapidetan eta esalditan beraz en pareko dela, bata nahiz bestea erabiltzen baitira aukeran.
|
|
|
42.20.1b Hurren datozen diskurtso markatzaile hauek hautakariak baldin badira ere, sarri askotan mugak ez daude batere garbi eta esanahi bat baino gehiago eskuratzen dute, unean uneko elkarrizketa baldintzak nolakoak diren. Hortaz, ez da harritzekoa izanen honako DM hau hautakaria dela bai,
|
baina
aldi berean emendiozko kutsua edo aurkaritzako ñabardura duela esaten badugu. Betiere, DMen mundua oso labainkorra eta irristakorra baita.
|
|
|
Lehenean, nola sartu den adierazten dugu, eta aldi berean, une horretan Joni dagokion propietate bat ematen dugu; ‘negarrari eutsi ezinik’ dagoena Jon da. Bigarrenean, barre egiteko era bat (‘pozez beterik’, ez ‘itxurakeriaz’),
|
baina
aldi berean Uxueren egoera nolakoa den azalduz. Berdin gertatzen da ondorengo adibideetan ere:
|
|
|
Pragmatikaren ikuspuntutik ere komunikazio estrategia desberdinak erabiltzen ditu hiztunak bi egituretan. Kontzesioaren estrategia hautatzen denean, hiztunak itxuraz egoera bat onartzen du,
|
baina
aldi berean aurka egiten dio; aurkaritzaren estrategian, egoera baten edo igorleak zerbait esatearen kontra agertzen da. Kontzesioa eta aurkaritza bideratzen duten markek, elkartzen diren bi perpausen arteko inferentziak abiarazteko edo bertan behera uzteko zeregina izaten dute, eta bi egituretan molde desberdina azaltzen da.
|
|
|
Zuen semea izan ditake mediku edo notari Eskualherrian (Hiriart Urruti). ‘Mediku edo notari’ galdegaitzat hartuko genuke; adierazpen perpausa den neurrian normala da edo agertzea;
|
baina
aldi berean ‘berdintsu izatea’ adierazten duela dirudi, mediku edo notario edo antzeko beste zerbait; aukeren arteko batzuk besterik ez direla esan nahian bezala. Juntagaiak antonimoak direnean ere bata edo bestea berdintsu zaiola adieraz dezake hiztunak edo juntagailua erabiliz:
|
|
|
Adjektibo ez ebakitzaile hauek badute beste ezaugarri bat ere aipatzekoa dena: handi, txiki, zabal edo gizen adjektiboek propietate erlatiboak adierazten dituzte eta izen batez predikatzen dira,
|
baina
aldi berean eta perpaus berean adjektibo horren antonimoa ere predika daiteke izen horretaz, inolako kontraesanik sortu gabe: kukuso handiena ere beti izango da ttipia eta elefante ttipiena beti izango da handia.
|
|
|
Horregatik, iturria izan daiteke arau berriak proposatzeko, betiere komenigarria bada arauak proposatzea, jakina, idazle eta irakasleen artean beti gertatzen baita halako tentsio pertsonal bat, zenbaitetan arauen beharra sumatuz eta beste zenbaitetan arauen gehiegikeria ikusiz. Gramatika deskriptiboa da, zintzotasunez egin nahi izan da hori,
|
baina
aldi berean irakurleari norabide jakin bat markatzen dio. Hori, batetik.
|
|
2023
|
|
|
Prestakuntzaren oinarri metodologikoei dagokienez, irakaslearen lanaren gaineko gogoeta bultzatzen duen prestakuntza eredua (Esteve, 2004) bultzatu eta bideratu dugu,
|
baina
aldi berean, gidatua, oinarri teorikoduna, ebidentziarantz bideratua; gelako esku hartzeei bideratua, edukien transposizio didaktikoan arreta jartzen duena; irakasleekin zein ikastetxeen egoerekin malgua, tokian tokiko egoerak kontuan hartzen dituena; teknologia berriak erabiltzen dituena, gauzak asko errazten dituelako (gaur egun, inork ez du hori zalantzan jartzen, baina hasi ginenean ez zen ha... Oso garrantzitsua da, bestalde, prestatzaileok irakasleen ondoan egotea, haiei laguntzeko, bultzada emateko, animatzeko, konfiantza emateko eta lana eskatzeko ere bai (Mugertza eta Olasagarre, 2015).
|