|
2000
|
|
|
Chillida lekuren inaugurazioak beste hainbat ekitaldiri nolabaiteko itzala egin die aurtengo udazkenean, baina ez du horrek esan nahi gertatu den gauza bakarra izan denik. Gogoan izateko moduko hainbat erakusketak zipriztindu ditu aurtengo udazkenean gure hiriburuak,
|
bai
Euskal Herriko artisten eskutik —Donostian batez ere— bai kanpokoen eskutik —Roberto Mattaren erakusketa Bilbon horren tokiko—.
|
|
2001
|
|
|
Kritikagarria da, hein berean, edo gutxienez penagarria, euskara hutsean jarduten zuten taldeek ere hemendik aurrera proposamen elebidunak egitea,
|
bai
euskal merkatua txikia delako, bai enpresa moduan bizirauteko eta bai laguntzak emateko baldintzen artean kanpora (Espainiara) eramateko modukoak izateko. Okerrena, talde horietakoren baten adierazpenak, horrela beren jardueran euskararen normalizazioa iritsi dela esanez.
|
|
|
Eta horien lana erabili beharradago, gizarteak hori egiteko ordaintzen dien heinean. Lan hori egiten ari da bai EHUn,
|
bai
Euskal Herriko beste unibertsitateetan, eta horien artean bereziki aipatu nahi dut, kide naizen aldetik, UEUk urteetan (eta zailtasun ez txikiez) burututakoa. Euskarazko (baina baita erdarazko) unibertsitate munduan zabor dezente egoteak ez du esan nahi ahalegin itzelaz metatutako esperientzia guztia zakarrontzira bota daitekeenik, besterik gabe.
|
|
|
Eta gero ere bai. Mendian, berriz, nekazari eta artzain askorekin topo egiten genuen, orduan orain baino gehiago,
|
bai
Euskal Herrian eta bai atzerrian ere, hemen bizi izan naizen urteetan. Jende horrekin hizketalditxo bat egin gabe ezin utzi.
|
|
|
Euskara euskal identitatearen muina bihurtu nahi izateak eta, ondorioz, haren berreskuratzea eta komunikabide bizia hainbat estrategia erabiliz (ikastolak, gau eskolak, kantagintza, literaturgintza, ikerkuntza...) lortzeko gurariak garaian garaiko eta tokian tokiko egoerak iraultzea eragin dute
|
bai
euskal gizartea osatzen duten gizon eta emakumeen senean, bai gizartea ren barruko harremanetan ere.
|
|
|
Maiz planteatzen da gure artean elkarrekin aritzeko minimoak finkatu behar ditugula. Nik uste dut bai euskalgintzan
|
bai
euskal gizartean minimo hori oso markatuta dugula eta erabateko gehiengoaren babesa duela. Baieuskarari!
|
|
2002
|
|
|
0 Urte latza aurtongoa: propagandagerra bete betean
|
bai
Euskal Herrian, bai atzerrian; abertzaleen joera nagusi bien arteko amildegia inoizkorik handiena, eta altxamendu armatuaren aldekoak egundaino baino latzago eta irrazionalago; Elkarriren bake konferentziak —aurrerame nduak aurreramendu— huts egina; Euskaltzaindia inoizko egoera ekonomiko latzenetariko batean (kronikaño hau idatzi bitartean konpondu bide dena); Garz6n en eraso judizial... Eta horregatio badago zertaz poztu, lar izan ez arren:
|
|
|
PPz ez dago zer esan handirik, berauek,
|
bai
Euskal Autonomia Erkidegoan eta bai Nafarroan, beti argi utzi baitute beren antieuskalduntasuna. Bestalde, Espainian botere zentrala daukate eta begien bistan dago Euskal Herriak lortuko lituzkeen eskumen handiagoak berek galdu lituzketela.
|
|
2003
|
|
|
Ber denboran, onartu behar da lan handi bat badugula egiteko, bereziki sortzen diren obrak gehiago zabalduak izan daitezen,
|
bai
Euskal Herrian, bai Euskal Herritik kanpo.
|
|
|
Ber denboran, onartu behar da lan handi bat badugula egiteko, bereziki sortzen diren obrak gehiago zabalduak izan daitezen, bai Euskal Herrian,
|
bai
Euskal Herritik kanpo.
|
|
|
Funtsean, gure bidaiari segida eman nahian, hango delegazio bat etorri da azaro hastapen honetan
|
bai
Euskal Herriaren hobeki ezagutzeko, bai Saint Pierre eta Miquelon uharteen aurkezteko. Guhaurek Euskal kultur erakundean sortu dugun euskarri multimedia bat Euskal Herrikoau rp egiak izenekoa eta lau hizkuntzatan egina (euskaraz, frantsesez, ingelesez eta espainolez) aurkeztu diegu eta oso interesatuak dira hango liburutegi eta turismo espazioetan horrelako lanabesaren ezartzeko.
|
|
2006
|
|
|
Baina prolegomeno luze horien ondoren, bada ordua gaiari heltzeko. Zer da euskara, galdetzen genuen hasieran; bada, nire hipotesia da galdera horrentzat erantzun konpartitu bat izan dugula 1936tik aurrera, bai espainiar nazionalista liberalek (Euskal Herrian erruz daude),
|
bai
euskal nazionalistek (beren adar desberdinetan), bai Euskal Herriko sektore iraultzaile/ internazionalistek (komunistak, anarkistak...). Alegia, guztiok gutxi gorabehera antzeko erantzuna emateko gai izan gara, eta hori ez da kasualitatez gertatu, baizik eta 36an sortutako koalizio zabal batek gaur egun arte iraun duelako.
|
|
|
Baina prolegomeno luze horien ondoren, bada ordua gaiari heltzeko. Zer da euskara, galdetzen genuen hasieran; bada, nire hipotesia da galdera horrentzat erantzun konpartitu bat izan dugula 1936tik aurrera, bai espainiar nazionalista liberalek (Euskal Herrian erruz daude), bai euskal nazionalistek (beren adar desberdinetan),
|
bai
Euskal Herriko sektore iraultzaile/ internazionalistek (komunistak, anarkistak...). Alegia, guztiok gutxi gorabehera antzeko erantzuna emateko gai izan gara, eta hori ez da kasualitatez gertatu, baizik eta 36an sortutako koalizio zabal batek gaur egun arte iraun duelako.
|
|
2007
|
|
|
Galiziako kostaldearen egoera tamalgarria telebistako irudi eta egunkarietako argazkien bitartez ikusteak pertsona askorengan horren aurrean zerbait egin beharra zegoelako sentsazioa sortu zuen, aspaldian gertatu ez bezala. Hala, azaroaren bukaeran eta abenduan zehar EAEko 1.500 pertsona inguru prest azaldu ziren bai Galizian
|
bai
euskal kostaldean era boluntario batean garbiketa lanak burutzeko7.
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herrian, migrazioen fenomenoak izugarrizko garrantzia izan du historiaren joanean,
|
bai
euskal emigranteak askotan joan direlako beste latitude batzuetara, bai Espainiako eta Frantziako Estatuetatik immigranteak etorri direlako gurera. Halaber, joan den mendeko 80ko hamarkadaren amaieraz geroztik, immigrante" berrien" presentzia sumatzen hasi zen, beren ezaugarri berezi eta berritzaileekin (ordura arte ezagutzen ez ziren beste latitude, ekonomia, etnia edo kultura batzuetakoak).
|
|
|
Jakintzak askeago egiten gaitu. Horixe pentsatzen dute
|
bai
Euskal Herriko kooperatibek, bai software librean ari direnek ere. Logikoa elkarren berri izatea eta batak besteagandik ikastea.
|
|
|
Europako Unibertsitate Esparrua sortzeak eta eremu horretan Euskal Herriko unibertsitateak sartzeak onura nabarmenak ekarriko ditu, bai unibertsitate kideoi,
|
bai
euskal gizarteari berari ere. Datozen lerrootan eskainiko ditugu baieztapen hori oinarritzeko zioak.
|
|
|
Gaurko koreografia bat da, munduari eta berrikuntzari irekia, sustraiak ahantzi gabe. Hamar bat tokitan eskainia izan da Bodarin obra,
|
bai
Euskal Herrian, bai eta ere Parisen bi aldiz.
|
|
2010
|
|
|
Horrek kontraesan nabaria dakarkio orain arteko literatura politikoari, kultura eta politikaren inguruan zentratu baitira eztabaida gehienak,
|
bai
euskal nazionalismoaren aldetik, zein espainiarraren aldetik ere. Finean, arazoa ikuspuntuan datza, gure ustez.
|
|
2012
|
|
|
Loiolako prozesua akabatu zuen T atentatuak biktima kolateral argi bat utzi zuen: ETAren sinesgarritasuna,
|
bai
Euskal Herriko jende askoren aurrean, bai eta Espainiako sistema politikoko alderdien artean ere. Panorama horretan —beti ere krisi ekonomiko larriak eskatzen dituen arreta eta energiak kontuan hartuta—, Euskal Herrian bizi izan dugun gatazka politiko armatuaren ondorioz preso dauden pertsonen askatzeak beti gerorako lagatzen den kontua dirudi, Gabonak aldera mobilizazio ahalegintxoa eskatu eta gero udako jaietan agerpen sasi folklorikoa emango duena, argazkiak eta betiko parafernalia eta beste urte ustel bat.
|
|
2013
|
|
|
Gogoeta horrek segida bat ukanen du 2014an, bai hedapenarentzat ahalbide batzuk edireteko,
|
bai
euskal zinearen ekoizpena bultzatzeko norabideak finkatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Herritarren poz eta atseginak zein neke eta sufrimenduak konpartituz eta bereak eginez, euren bidelagun izatea da Elizaren zeregina. Eginkizun horretan zereginik franko dute/ dugu bai Elizako Hierarkiak eta
|
bai
Euskal Herriko gotzain, apaiz eta kristauek.
|
|
2015
|
|
|
60ko hamarkadako belaunaldia gertaera historikoa izan zen
|
bai
euskal gizartearentzat eta bai Bilborentzat. Politikaren, kulturaren, jakintzaren eta maitasunaren berrasmatze erradikala bilatzen zuen subjektu kolektibo bilakatu zen.
|
|
2016
|
|
|
Helburua Iparraldeko biztanlerian ahalik eta beldur handiena sortzea zen. Zalantzarik gabe, 1985eko urriaren 25ean Monbar Hotelaren aurka burututako erailketak sortu zuen astindurik handiena,
|
bai
euskal errefuxiatuen artean bai Ipar Euskal Herri osoan, bertan lau errefuxiatu ezagun hil baitziren. 1986an atentatuak murriztu ziren, batik bat eskuinak urte horretako hauteskunde legislatiboak irabazi zituelako.
|
|
|
Gure proiektuan zentralak dira bai euskara,
|
bai
euskal kultura. Jakina, logika natural bati erantzuten dio zentraltasun horrek, testuinguru honetan bizi eta lan egiten dugulako.
|
|
2017
|
|
|
Kolonialitatearen ardatz teorikoa emankorra izan liteke
|
bai
Euskal Herriaren egoera bai inguruko herrialdeekin duen harremana aztertzeko. Baina, aukera zaila eta bikaina dugu gure aurrean, zeren, alde batetik, euskal feminismoaren sektore nagusi bat, nahi edo konturatu gabe, autore dekolonialek salatzen duten jarreraren konplize izan daiteke.
|
|
|
Dagoeneko badakigu edukia sortu, banatu, gorde eta kontsumitzeko erak sakon aldatu direla eta sakon aldatzen jarraitzen dutela bai mundu osoan,
|
bai
Euskal Herrian ere. Euskararentzat ere zeharo aldatzen ari dira edukiak sortu, banatu, gorde eta kontsumitzeko erak, hiriburuetan (eta herrietan) hitz egiten ditugun beste dozenaka hizkuntzentzat ere aldatzen ari diren bezala.
|
|
2018
|
|
|
EAEko, Nafarroako eta Iparraldeko arduradunak. Batean eta bestean daude, bai artxibatutakoak,
|
bai
euskal antzerkian egindako esperientzia eta proiektu ugariak. Denak biltzea eta denon eskura jartzea da helmuga.
|
|
|
Amaia Lasa (Getaria, 1948) idazleak 20 urte zituen 1968an eta gertutik bizi izan zituen garaiko aldaketa haizeak,
|
bai
Euskal Herrian eta baita atzerrian ere. Bizi eta baita eragin ere.
|
|
2022
|
|
|
nazionala, herritarra eta euskalduna. Lanerako definizio eraginkorra da(
|
bai
Euskal Unibertsitate hori eraikitze aldera, bai esku artean dugun auziari ekiteari begira), baina, aldi berean, Jakin 252 iraila urria 2022 definizio proposamenak galdera berrietara bultzatzen gaitu berriro: zer da nazionala, herritarra eta euskalduna 2022an?
|
|
2023
|
|
|
Aldaketa politikoaren aroak, bada, hitzarmen soziokulturalak ere birpentsatzea ekarri zuen. Nolanahi ere, garai hartan hedatu ziren hitzarmen soziokultural haietan eragin handia izan zuten,
|
bai
Euskal Filologia ikasketen garapenak (euskal kultura esparruak zedarritzeko funtsezko izan zenak, batik bat euskal literaturaren eremuan), bai euskarazko irakaskuntzaren zabalkundeak eta adarkatzeak. Ikastolen sareak Euskal Herriko eremu batzuetan legeztatzeaz gain, Hego Euskal Herriko hezkuntza sare publikoaren euskarazko irakaskuntza eratzeari ekin zitzaion, eta garai hartako murgiltze ereduan jardun zuten irakasle talde gehienek bazuten euskal kulturaren sozializazioan eragile nagusi izatearen kontzientzia, testuinguru politikoak eta sozialak giro zein kokapen horretara lerratzen zituelako.
|