|
2001
|
|
|
Mota guztietako jantziak agertzen dira,
|
bai
emakumeetan bai gizonezkoetan. Jantzi gabeko jendea ere bai, larrugorri edo erdi larrugorri dabilena.
|
|
2011
|
|
|
Meadows andereñoak, bere baitako labanari helduta, gorrotoz begiratu zion zientziako maistrari. Hura
|
bai
emakume gozoa, zurbila, eztia bezalakoa. Ez zen harritzekoa izango, ile horixka haren kizkur artean erlea topatzea itsatsita.
|
|
2013
|
|
|
Hiru aldiz mugitu zuen honek burua goitik behera. Josefina, baina, sutan zegoen, bai gizonen iritzien eta
|
bai
emakumeen pasibitatearen aurka:
|
|
|
–Horiek
|
bai
emakumeak! –hasperen egin zuen?.
|
|
|
Hiru aldiz mugitu zuen honek burua goitik behera. Josefina, baina, sutan zegoen, bai gizonen iritzien eta
|
bai
emakumeen pasibitatearen aurka:
|
|
2014
|
|
|
Ilea garbitu dit X emakumeak, ama batek alaba txikiari egingo liokeen moduan. Hitz egiten ari zaizkit,
|
bai
emakumea eta bai mutila, baxu eta maitekor, goitik behera eztiz blaitu nahiko banindute bezala; alabaina, ez diet ezer entzuten. –Maitea?
|
|
2017
|
|
|
Hasiera batean, AEBetan Mugimendu Feminista garatzean sortutako eztabaidek piztu zidaten niri ikerketa honekiko interesa: guztiak ere lotuta zeuden
|
bai
emakumeen, zapalkuntzaren, sustraiekin, eta bai emakumeen askapenerako borrokan mugimenduak erabaki beharreko estrategia politikoekin ere.
|
|
|
guztiak ere lotuta zeuden bai emakumeen, zapalkuntzaren? sustraiekin, eta
|
bai
emakumeen askapenerako borrokan mugimenduak erabaki beharreko estrategia politikoekin ere. Une hartan, sexu diskriminazioaren errealitatea aztertzeko erabiltzen ziren ikuspuntu teoriko eta politiko behinenak emakumeen mugimenduko bi adar nagusiek proposatu zituzten:
|
|
|
Bide erdian gelditu nintzen. Istorio hartan ere bide erdian nengoela iruditu zitzaidan,
|
bai
emakumearen bilaketan, bai Mikelekiko rolloan, eta amaieraraino jo behar nuela, batean zein bestean, zirt edo zart. Hortaz, autoari bira eman eta Oñatiko bidea hartu nuen beste behin.
|
|
|
Egiten dutena egiten dutela ere, traketsak direla frogatu behar da. Ez dago jokabide zuzenik, nahi ala ez gure hautuan huts egiten dugu beti, guri leporatzen zaigu-eta egiaz denona den porrota, bai gizonena,
|
bai
emakumeena. Berariazko armak erabiltzen dira gure generoaren aurka, baina metodoa gizonei ere aplikatzen zaie.
|
|
|
Donald Trumpek, gehienbat, langile klaseko estatubatuar zuri langabe eta azpienplegatu ez oso ikasien babesa lortu du, gizonena gehiago, emakumeena baino?. Unibertsitateko ikasketak dituzten boto emaile gehientxuek, bai gizonek eta
|
bai
emakumeek?, gutxiengo etnikoetako kideek eta emakumeek, aldiz, Hillary Clintonen alde egin zuten. Eta, hala ere, ez zen nahikoa izan.
|
|
2018
|
|
|
Prostituzio kontratuaren funtsa, izan ere, hauxe da:
|
bai
emakumearen gorputza bera eta bai gorputz hori sexurako eskuragarri egotea. Eta gorputzak gorputz gisa merkatuan salgai egoteak esklabotzaren traza handia du, zinez.
|
|
|
Emakumeek, hain zuzen, eragin handia izan zuten bai Appeal en eta
|
bai
Emakumeen menpekotasuna lanean. Harriet Taylorrek Millen lanei egindako ekarpenaren inguruko polemikak urte luzez iraun du, eta eztabaida horrek, hain zuzen, zoragarri erakusten du zer nolako gotorleku patriarkala den filosofia politikoa, nahiz eta emakumeek ere defendatzen duten sarri, bortitz defendatu ere.
|
|
|
Adierazpen performatibo bat da hori: alegia, hitz horiek esanda, eraldatu egiten da bai gizonaren posizioa eta
|
bai
emakumearena. Izan ere,, nahi dut?
|
|
|
Lernerrek, kontu handiz, urrundu egin du bere lana patriarkatuari kausa bakarra egozten dioten arrazoibideetatik, baita jatorrizko matriarkatu baten mitoetatik ere; azpimarratzen duenez, biek sortu zuten patriarkatua: bai gizonek eta
|
bai
emakumeek. Lernerren arabera, Mendebaldean, antzinako Mesopotamian sortu zen patriarkatua, K.a. urteetan.
|
|
|
Nahiz eta Rubinek dioen ume aurre edipikoarentzat aukera sexualen unibertso mugagabea dagoela zabalik, ez du bat egiten jatorrizko bisexualitatearen hipotesiarekin. Haren ustez, bisexualitatea umeak zaintzeko modu jakin batek sortzen du, zeinetan bi sexuetako gurasoak egoten diren umea zuzenean zaintzen, eta ez den beharrezkoa femeninotasuna arbuiatzea
|
bai
emakumeek eta bai gizonek beren genero identitatea gara dezaten (199). Rubinek dei egiten duenean «ahaidetasunaren iraultzarako» emakume trukearen behin betiko amaiera du xede, haren aztarnak begi bistakoak baitira oraindik ere, ez bakarrik gaur egungo heterosexualitatearen instituzionalizazioan, baina baita ere sexualitatea eta genero identitatea heterosexualitatearen arabera baimentzen eta eraikitzen dituzten hondar arau psikikoetan (psikearen instituzionalizazioan).
|
|
2019
|
|
|
Ez dakigu garbi naturaren zer filosofiatakoak diren sasi pentsamendu horiek. Herentziaren legeak kontuan hartzen baditugu, espermatozoide batetik eta obulu batetik sortuak dira bai gizonak eta
|
bai
emakumeak. Susmoa dut buru lainotsu horiek Erdi Aroko filosofiaren hondarren artean dabiltzala oraindik, kosmosa mikrokosmos baten ispilu zehatza zela zioen filosofia zahar haren hondarren artean:
|
|
|
Ezkontzaren alderdi barregarri eta lohia ez da agertzen emakumea indibidualizatzen ez duten zibilizazioetan: Ekialdean, Grezian, Erroman; halakoetan, gizarte errituak bezain orokorra da aberezko funtzioa; gaur egun, ordea, Mendebaldean, gizabanako gisa hautemanak dira bai gizonak eta
|
bai
emakumeak, eta ezkontzako gonbidatuak burlaka ibiltzen dira gizon horrexek eta emakume horrexek gauzatuko dutelako, esperientzia guztiz singular batean, errituen, diskurtsoen eta loreen azpian ezkutatzen den ekintza hori. Jakina, kontraste makabro bat dago hileta handien arrandiaren eta hilobiaren ustelduraren artean, baina hila ez da iratzartzen lurperatzen dutenean; emakume ezkonberriak, berriz, ustekabe latza hartzen du singulartasuna eta kontingentzia topatzen dituelako alkatearen xarpa hiru koloreak eta elizako organoak agindu dioten esperientzia errealean.
|
|
|
Nolanahi ere, a priori ez du batere zentzurik konparatzeak gizonek eta emakumeek nola darabilten askatasuna nork bere mugen barruan, zeren eta, hain zuzen, libreki erabiltzen baitute askatasuna. Askotariko moldeak hartuta, fede txarreko tranpek eta seriotasunaren engainuek kalte egiten diete bai gizonei eta
|
bai
emakumeei; askatasuna oso osoa da bakoitzarengan. Emakumearentzat, ordea, abstraktua eta hutsa da beti, eta, beraz, emakumeak ezin du zinez erabili, matxinatuz ez baldin bada:
|
|
|
Jakina, mutil nerabeak ere amets egiten du emakumearekin, eta hura desiratzen du, baina sekula ez zaio bihurtuko bere bizitzaren osagai bat baino: emakumea ez da mutilaren destinoaren funtsa; neskatoak, berriz, haurtzaroaren ondoren, betetasuna eta ihesbidea espero du gizasemearengandik,
|
bai
emakume gisa bere burua mamitu nahi badu, eta bai bere feminitatearen mugak gainditu nahi baditu; gizonak Pertseoren, San Jurgiren begitarte zoragarria du; askatzailea da, aberatsa eta boteretsua ere bai; zorionaren giltza du, eta Printze Urdina da. Neskak susmatzen du biziaren emari oparoak eramana sentituko dela gizonaren laztanei esker, amaren magalean atseden hartzen zuenean bezala; gizonaren autoritate eztiari otzana izanik, aitaren besoen arteko segurtasun berbera aurkituko du:
|
|
|
Hasieran, beldur dio begirada horri, hartan galtzen baita. Partez, emakumearen pudorea ikasia da, baina badu sustrai sakonik ere; bai gizonek eta
|
bai
emakumeek badakite zer den beren haragiaren lotsa; haragia, bere presentzia inertean, bere immanentzia justifikatu gabean, faktikotasunaren kontingentzia zentzugabe gisa existitzen da besteren begiradapean, eta, hala eta guztiz ere, norbera da: besterentzat existitzea eragotzi nahi zaio haragiari, haragia bera ukatu.
|
|
|
Izan ere, gizona ere haragi da emakumearentzat, eta emakumea ez da haragizko objektu hutsa; haragiak esanahi singularrak ditu bakoitzarentzat eta esperientzia bakoitzean. Hori bezain egia biribila da emakumea naturan sustraiturik dagoela, gizona bezala?; emakumea espeziearen mendekoagoa da gizona baino, eta nabariagoa du aberetasuna, baina
|
bai
emakumearengan eta bai gizonarengan existentziak bere egiten ditu zirkunstantziak; emakumea ere giza erreinuaren parte da. Aurrejuzgu hutsa da emakumea Naturarekin berdintzea.
|
|
|
Ematen zaien heziketa da gainditu behar duten oztoporik handiena, ergeldu egiten baititu; zapaltzailea beti saiatzen da zapaltzen dituenak ahultzen; gizonak jakinaren gainean ukatzen dizkie emakumeei beren aukerak. . Emakumeengan, landu gabe uzten ditugu haien gaitasunik bikainenak,
|
bai
emakumeentzat berentzat eta bai gizonontzat zorion emaile handienak direnak?. Hamar urte dituenean, neskatila argiagoa eta finagoa da anaia baino; hogei urterekin, barrabas hura gizon jantzia da, eta neska gaztea, berriz,, ergel erabatekoa, baldarra, lotsatia, armiarma bati ere beldurra diona?; jasotzen duen prestakuntzak du errua.
|
|
|
Gizonen mundu batera iritsi berria denez, haiek baino aukera gutxiago du arrakasta izateko. Bai gizonek eta
|
bai
emakumeek higuin dute emakume baten esanetara egotea; gehiago fidatzen dira beti gizon batekin; emakume izatea, akatsa ez bada, berezitasun bat bada behintzat. –Arrakasta?
|
|
|
Ikusia dugu posible dela sadismoaren eta masokismoaren tentaldiei ihes egitea bi ohaideek pareko gisa onartzen badute elkar; bai gizonarengan eta
|
bai
emakumearengan apaltasun pittin bat eta nolabaiteko eskuzabaltasuna dagoenean, desagertu egiten dira garaipenaren eta porrotaren ideiak: amodiozko saioa truke libre bilakatzen da.
|
|
|
Bi sexuak aldi berean dira bestearen biktima eta beren buruaren biktima, eta, egiaz, horregatik da hain zaila gurpil zoroa haustea; beren askatasun aratzean buruz buru ari diren bi aurkari aise jar daitezke ados, batez ere gerra horrek ez dakarkiolako probetxurik inori; kontu honetan guztian, ordea, alde bakoitza da etsaiaren konplizea, eta horregatik da hain auzi konplexua; emakumea amore ematearen ametsa bete nahian dabil, eta gizona, berriz, alienazio ametsa bete nahian; garesti ordaintzen da zinezkotasun falta: bietako bakoitzak besteari leporatzen dio gainean erori zaion zorigaitza, nahiz eta errazkeriaren tentazioari amore emateagatik etorri zaion; zera gorrotatzen dute bestearengan bai gizonak eta
|
bai
emakumeak: norberaren fede txarraren eta ahuleziaren porrot ezin nabarmenagoa.
|
|
|
bere nartzisismoaren apoteosia; emakumearentzat, zorte miragarria da so subirano horrek begiz jo izana arretaz, maitasunez. Bai nerabea zenean eta
|
bai
emakume gaztea zenean, Madame Guyon tormentaturik egon zen beti, maitatua eta miretsia izateko irrika zela kausa. Mistiko protestante moderno batek, Mademoiselle Véek, honela idatzi zuen:
|
|
|
Denbora geldiro igarotzen da eta, dagoeneko,
|
bai
emakumea eta bai gudaria luzetsita daude Inaxioren urrunaldiari. Bai baten eta bai bestearen begirada urduriak etengabe luzatzen dira atzerantz, haren presentziaren peskizan.
|
|
2020
|
|
|
Gero, gaiaren jakintzaren inguruan ere bai. Baina egia da tertuliak oso zabalak direla eta bai gizon eta
|
bai
emakume joaten gara. Aita direnak ere zorionez oso inplikatuta daude eta arazo berdina daukate [kontziliazioarekin].
|
|
|
Zaintza lanari dagokionez, bai gizon eta
|
bai
emakumeen kasuan, biak igo egin dira, bai parte hartze tasa eta bai eskainitako denbora. Hala ere, jende gehiagok denbora gehiago eskaintzen dionez zaintzari, ezberdintasunak ez dira murriztu.
|
|
|
Datu hori oso antzekoa da Europa erdiguneko eta hegoaldeko herrialdedeetan. Biolentzia mota hau, biolentzia materiala deitu duguna, posible da, gizarteak,
|
bai
emakumeek bai gizonek, legitimoa ikusi izan dutelako gizonek, haientzako markatutako espazioetan (merkatuan nagusiki), egindako lanagatik soldata jasotzea eta emakumeek, haien espazio naturalizatu eta pribatizatuetan, eginiko lanarengatik, soldatarik ez jasotzea.
|
|
|
" EAEko BPGaren %32 [21.342 milioi euro] emakumeek doan eginiko etxeko lanetik dator, eta apenas egon den aldaketarik azken 20 urteetan. Biolentzia mota hau, biolentzia materiala deitu duguna, posible da, gizarteak,
|
bai
emakumeek bai gizonek, legitimoa ikusi izan dutelako gizonek soldata jasotzea beraientzat markatutako espazioetan (merkatuan nagusiki) egindako lanarengatik eta emakumeek soldatarik ez jasotzea beren espazio naturalizatuetan eta pribatizatuetan eginiko lanarengatik".
|
|
2022
|
|
|
Amatasuna eta feminismoa erabat bateragarriak egiten zaizkit niri. Amatasunari etiketa negatibo hori jartzen zaio kontzeptua patriarkatuak erabat baldintzatua dagoelako,
|
bai
emakumearentzat, bai gizonarentzat.
|
|
|
Costumerok argi du GAS asmakizun matxistaren erroa zein den: justizia patriarkalarentzat
|
bai
emakumeak bai umeak gezurti hutsak direla.
|
|
|
Lankideren bat mezetara berandu iristen bazen, edo institutuko ikasleen bihurrikeriaren bati buruzko berria zabaltzen bazen, edota emakume irakasleren bat gaueko ordu txikietan ofizial batekin ikusten bazuten, biziki larritzen zen eta etengabe esaten zuen hura ez ote zen izango bazterrak nahasteko. Eta pedagogia batzordean gogaitu egiten gintuen bere tentuz ibili behar horrekin, bere mesfidantzarekin eta zorrotik ateratako hausnarketekin; haien arabera, gazteen jokabidea desegokia zen,
|
bai
emakumeen institutuan eta baita gizonezkoenean ere; geletan zarata handia zegoen –ene, agintariek jakiten badute, ez dadila izan behintzat bazterrak nahasteko–, eta agian bigarren mailako Petrov eta laugarreneko Jegorov eskolatik bota behar genituzkeen, egokiena horixe izango omen zen. Eta zer gertatu zen azkenean?
|
|
2023
|
|
|
gero eta hurrago suma zitekeen ekaitza portutik. Ordurako, batu zituzten balkoietako arropa guztiak; ordurako, lotu genituen portuko ontzi guztiak tinko lehorrera; ordurako, sartu ziren portuko tabernetan bai gizon eta
|
bai
emakume, denon artean babesa lortu guran. Ekaitz tropikalek beldurtu egiten dute eta tropikoetako jendea, eta ondo egiten du tropikoetako jendeak ekaitz tropikalei beldur izaten.
|