|
2001
|
|
|
Hala, bada, haurdunaldiko diabetea eta azido folikoaren metabolismoa eragozten ditu (fetuaren nerbio sistema behar bezala garatzen duen bitamina). Haurdunaldi prozesuak ere mantenugaien erabilera areagotzen du, eta, hala, mantenugai asko xurgatzen laguntzen du eta/ edo elikagai horiek gutxiago kanporatzen ditu,
|
bai
amak bai fetuak erabil ditzaten.
|
|
|
Izan ere, haurdun geratu aurretik dieta osasungarria eta orekatua egiten hasteko unerik onena da. Haurdunaldia baino lehen elikadura onak ziurtatuko du
|
bai
amak bai haurrak badutela behar dituzten elikagaiak. Behar bezala elikatzeko, lehenik eta behin, arreta jarri behar zaie eguneroko dieta osatzen duten elikagaiei, eta haurdunaldiak irauten duen hilabeteetan behar handiagotuak dituztenak sartu behar dira, gorputzeko erreserbak handitzeko.
|
|
2003
|
|
|
Amaren kasuan burdinaz eta azido folikoz osagarritzea sistematikoa da, izan ere, haurdunaldian elikagai horien eskasia arriskua dagoela, haien gabeziak
|
bai
amari bai jaioko den haurtxoari ondorio larriak baitakarzkie.
|
|
2006
|
|
|
Lanaldiaren murrizketak aitaren eta amaren arteko tratu berdintasuna bermatzen du; lan arauak argi esaten du gizon eta emakumeen eskubide indibiduala dela, biek berdin daukatena. Horrek esan nahi du
|
bai
amak bai aitak, besteren konturalan egiten badute, lanaldiaren murrizketa eska dezaketela eta aldi berean erabildezaketela. Aukera honi jartzen zaion muga bakarra da biak enpresa bereko langileak izatea eta bi langile horien lanaldiak moldatzeak enpresaren jarduera antolatzeko zailtasunak ekartzea.
|
|
|
2000 urtean detektatutako %9, 2tik %5, 8ra pasatu da. Beherakada garrantzitsua da, haurdunaldi anizkoitzen konplikazioek arriskuan jartzen baitituzte
|
bai
ama bai haurrak. Haur horien heriotza perinatala %40 ingurukoa da, eta oso handia da garaiz aurreko eta pisu txikiko asaldurak izateko arriskua.
|
|
2008
|
|
|
Haurdunaldian eta haurtzaroan gaizki elikatzeak ondorio atzeraezinak izan ditzake. Munduan bost urtetik beherako haurren herena eta gaixotasun guztien %11
|
bai
amek bai seme alabek pairatzen duten malnutrizioari zor zaizkio, “The Lancet” en arabera. Izan ere, gai horri buruzko erreportaje berezi batzuk hasi ditu.
|
|
|
Laborategian sortutako enbrioien DNA aztertuta, in vitro ugalketa tekniken emaitzak hobetu ahal izango dira, eta nahi ez diren haurdunaldi anitzak saihestuko dira, ez guraso izateko teknika horietara jo behar duten bikoteek, ez eta teknika horiek tratatzen dituzten medikuek ere. Bide batez,
|
bai
amarentzat bai fetuentzat berentzat duten arriskua saihesten da.
|
|
|
Ehuneko esanguratsu batean, aukeraketa horrek haurdunaldi anitzak eragiten ditu. Ugalketa lagunduaren arloko espezialistek hori aztertzen dute ahal den neurrian saihesteko,
|
bai
amarentzat bai seme alabentzat arriskuak areagotu egiten baitira, batez ere bi fetutik gora aurreratzen badira. Enbrioi bakarra Enbrioiak hautatzeko irizpide objektiboak izaten saiatzeko, enbrioi horietatik jaiotako haur osasuntsuen DNA eta DNA ezarri aurretik haien DNA aztertzen ari dira.
|
|
2010
|
|
|
5 urte arte Leitzan bizi izan nintzen, ama hantxe irakasle baitzen. Euskara jaso nuen
|
bai
amarengatik bai inguruagatik. Geroztik Iruñerrian bizi gara eta euskara gutxi erabili izan badut ere ereduko ikastetxe publikoan hezkuntza jaso nuen.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, espezialistek azpimarratzen dute ez dela ezagutzen bakarrik erditzea eragingo lukeen mekanismo teorikoa, baizik eta, gainera, ez direla gomendatzen zenbait belarren infusioen kasuan kontraindikazioak egon daitezkeelako. Kasu honetan, kontrolik gabeko automedikazio moduko bat litzateke, eta ez dakigu zer dosi den, zer albo ondorio izan ditzakeen eta beste sendagai batzuekin bateragarria den; beraz, arriskuan jar dezake
|
bai
amaren bai haurraren osasuna. Beraz, autoreek azpimarratzen dute ikerketa gutxi edo batere ez dagoela metodo horien alde, eta, beraz, zalantzazkoak dira metodo horien eraginkortasuna eta segurtasuna.
|
|
|
Gurasoek baietz esan zuten. Saioak aldi laburrekin hasi ziren, eta pixkanaka handituz joan ziren,
|
bai
ama bai haurra egoera berrira egokitzeko. 35 astean, Naroa xurgatzen hasi zen, eta lehen aldiz probatu zuen amaren esnea.
|
|
2012
|
|
|
3 Zein kasutan dago adierazita? Haurdunaldiarekin jarraitzeko arriskua,
|
bai
amarentzat bai fetuarentzat, indukzioak dakartzan arriskuak baino handiagoa denean da egokia erditzea eragitea. Oro har, kasu hauetan sortzen da erditze lana:
|
|
|
4 Prozedura horrek badu arriskurik? Erditze induzituek arriskuak dakarzkie
|
bai
amari bai umekiari, oro har, erditzea luzatzearen eta umetokiko hiperestimulazioaren ondorioz. Bartzelonako Unibertsitate Ospitale Klinikoko erditzearen indukzio protokoloaren arabera, indukzioa “konplikazioak areagotzearekin lotzen da, erditze espontaneoarekin alderatuta, batez ere, lehen haurdunaldietan”.
|
|
|
Bestalde: Ez da gomendatzen azido azetilsalizilikoa, plaketen agregazioa aldatzean areagotu egiten baita odoljariatzeko arriskua,
|
bai
aman bai fetuan. Antiinflamatorioak (ibuprofenoa, diklofenakoa, etab.) eta metamizola ere bigarren mailan utzi behar da, eta kasu bakoitzaren arabera baloratu behar da nola erabiltzen den, eragin kaltegarriei buruz dagoen informazioa mugatua baita.
|
|
|
Arteria hipertentsioa: haurdun dauden emakumeen %10 eta %15 artean presio handia jasaten dute haurdunaldian, eta arazo horrek ondorio kaltegarriak izan ditzake
|
bai
amarentzat bai haurrarentzat. Adin muturretan, 20 baino gutxiago eta 40 baino gehiago, hipertentsioa izateko arriskua bikoiztu egiten da.
|
|
|
Aukera horren abantaila da, amarengandik bereizteko unea iristen denean, zazpi aste inguru irauten duen bitartean, kumeak oso ondo egokituta egon behar duela bere elikagai berrira. Beste alderdi aipagarri bat da
|
bai
amak bai kumeak parasitoak kendu behar dituztela maiz. Txertoen egutegiarekin ere hasi behar da, animalien osasuna bermatzeko.
|
|
|
Pertsona maiestikoa Photography Abortu osteko haurdunaldi duelua Hamar haurdunalditik bik berezko abortu bihurtzen dute Espainian Espainiako Ginekologia eta Obstetrizia Elkartearen datuen arabera, haurdunaldien %10 eta %20 artean huts egiten dute eta abortu espontaneoetan amaitzen dira. Haurdunaldian haur bat nahi gabe galtzeak ondorio fisiko batzuk dakarzkio
|
bai
amari bai bikotekideari. Baina, batez ere, min psikologikoa eragiten du, inguruabarren arabera handiagoa edo txikiagoa, sufritzen duten bikote gehienentzat eta, bereziki, emakumearentzat.
|
|
2013
|
|
|
Irudia: matheuslotero Haurdun dagoen txakur baten eta haren txakurkumeen elikadura Haurdun dagoen txakurraren elikadura funtsezkoa da
|
bai
amari bai etorkizuneko kumeei behar duten energia, proteinak eta elikagaiak emateko. txakurraren haurdunaldia 63 eta 67 egun bitartean irauten du, eta oso etapa gogorra da etorkizuneko ama txakurrarentzat.
|
|
2014
|
|
|
Gurasoei galdetuz gero,
|
bai
amak bai aitak, biek esango lukete Danel sakelako telefonoarekin engantxatuta dagoela, zeharo harrapatuta.
|
|
|
Baina bere eginbeharraz oroitu da, topaketa deitoragarri horretan
|
bai
amak bai berak izango duten arrisku handia etorri zaio gogora, eta gelditu egin da bertan. Bere buruaren jabe guztiz, gihar bakar bat ere ez zaio mugitu aurpegian.
|
|
|
(...) Edonola ere, medikuntzan ezer ez da. Diagnosi azterketakegitean% 1 eta% 2 arteko arriskua dago amak umea galtzeko, eta tratamenduakalbo kalteak eragiten dizkie
|
bai
amari bai haurrari. Amen kasuan ondorio hauekgerta daitezke:
|
|
|
Haurdunaldiko jarduera fisiko neurritsuak onura handiak dakarzkie
|
bai
amari bai haurrari.
|
|
|
Jacobsonen teknikaren helburua da emakumeak bere giharrak nahita erlaxatzen ikastea, eta erditzean behar baino gehiago ez hartzea. «Teknika hau ez da kaltegarria
|
bai
amarentzat bai haurtxoarentzat», adierazi du María Jimenezek, Andaluziako Osasun Zerbitzuko (SAS) emaginak, eta horrek azaltzen du «erditze naturalean oso lagungarria» dela. 2 Bistaratze positiboko teknika Hondartza lasaia, bare dagoen itsasoa, isileko belardia.
|
|
2015
|
|
|
Taula 2 Hizkuntza gaitasunari, erabilerari eta atxikimenduari lotutako hiru adierazle nagusiak erabili dira kategorien arteko alderaketak egiteko. Lehenengo kategoriak guraso euskaldunak biltzen ditu, eta
|
bai
amak bai aitak euskaraz mintzatzeko gaitasun oso ona edo nahiko ona eduki behar dituzte. Guraso mistoen kasuan, aitak ala amak, bietako batek eduki behar euskaraz mintzatzeko gaitasun oso ona edo nahiko ona.
|
|
2016
|
|
|
Kentzeko ebaki edo moztu egiten da. Ebaki horrek zauri bat sortzen eta uzten dio
|
bai
amari bai kendutako hosto adarrari. Zauri horiek itxi egin behar ditu landareak.
|
|
|
Baina uste okerra da. Ginekologiako eta Obstetriziako Espainiako Elkartearen (EGGO) protokoloek azaltzen dutenez, «zesarea izan duen emakume batek haustura arrisku handiagoa badu ere, gehienetan erditze baginala posible da, eta segurua da
|
bai
amarentzat bai fetuarentzat». Dokumentuak adierazten duenez, zesarea baten ondoren erditzearen arrakasta tasa %72 eta %76 artekoa da, eta %87 bitartean igotzen da, zesarea baino lehen beste erditze baginal bat izan denean.
|
|
|
Baina zenbait adituk, Adriana Rodríguezek esaterako, biek aldi berean bularra ematea gomendatzen dute, hartuneen iraupena murrizteko. Horretarako, jarrera erosoena bilatu behar da
|
bai
amarentzat bai haurrentzat. Edoskitzeari laguntzeko elkarteek, hala nola Albak eta Sinak, hainbat aukera proposatzen dituzte beren web guneetan:
|
|
2018
|
|
|
–Ados, zero urteko gelan, eta batez ere euren lanak zirela-eta denbora gutxi geratzen zitzaien
|
bai
amari bai aitari. Beraz, ez duzu uste familia publiko batek haziz gero, hots, zuek egun osoan zaintzen eta maitasuna ematen lan egiten duen pertsona baten ardurapean egonez gero, pertsona horrek askoz maitasun denbora gehiago emango zizuela, haren zeregin bakarra hori dela kontuan hartuta?
|
|
|
Honako hau da aholku honen oinarria: «gripe larria izateko arrisku handia dago talde honetan, eta txertoak haurdunaldian gripearen aurkako txertoaren aurka egiten duen kaltea eta gripea prebenitzeko eraginkortasuna,
|
bai
amen bai bularreko haurren gripea prebenitzeko, eta horietan ere gaixotze karga handia ikusten da». Gripearen aurkako txertoaz gain, haurdunei gomendatzen zaie gripea edo neguan hain ohikoak diren arnasketa gaixotasunak (bronkitisa, pneumonia, etab.) dituzten pertsonekin harremanetan ez jartzeko.
|
|
|
Txostenaren ondorio nagusietako bat hau da: «ohiko esnekien kontsumoak emakume haurdunaren nutrizio egoera hobetzen du, eta ondorio onuragarriak ditu fetuaren hazkundean eta osasun markatzaile batzuetan,
|
bai
amengan bai seme alabengan». Baina esneki guztiak dira onuragarriak?
|
|
2019
|
|
|
Luzea eta nekeza izan zen lana, hasiera batean aurreikusi bezala, eta ustekabeko oztopoak ere aurkitu zituzten bidean. Hala,
|
bai
amaren aldetik bai aitaren aldetik ere Lisarekin lotura genetikoa zeukaten pertsonak aurkitu zituzten, elkarren artean anai arrebak ez zirenak. Honek ikerlariak harritu eta desorientatu zituen hasiera batean, baina oztopo hori gainditzeko gakoa ere aurkitu zuten:
|
|
2021
|
|
|
Beraz, erabakiz aldatu nuen, beti da zilegi erabakiz aldatzea, abokatu izatetik artista izatera ez da aldaketa txarra. Baina
|
bai
amak bai irakasleek oraindik uste dute nire kasuan bide egokiena ikasketa" serio" batzuk egitea dela. Izan ere, duela pare bat urtetaraino bikaineko ikaslea nintzen eta orain ere hizkuntzetan hala jarraitzen dut.
|
|
2022
|
|
|
Nerabezaroa: ezezagunaren aurreko beldurrak geldiarazi egiten ditu gurasoak 10 helduetatik ia 9k uste dute
|
bai
amak bai gurasoak gainezka daudela seme alaben nerabezaroarekin. . Hori da “Oroimenaren eta ulertzerik ezaren artean.
|
|
2023
|
|
|
Espainiako Pediatria Elkarteko (AEP) Amagandiko Edoskitze Batzordea ere norabide berean agertzen da honako hau adierazten duenean: “komenigarria litzateke, beste herrialde batzuetan bezala, beharrezko neurriak (hezkuntzakoak eta legezkoak) hartzea,
|
bai
amek bai seme alabek eskubide hori behar duten moduan eta tokian erabili ahal izan dezaten. Horrela, haurrei eta amei ez ezik, gizarte osoari ere mesede egingo diegu”.
|