|
2005
|
|
|
Bigarrena, antzeko gogorkeria egoeretan gertatzen da: zenbait hiztunek bizirik irauten
|
badute
ere, haien hizkuntza erabiltzeak ekar diezaiekeen arriskua dela eta, ama hizkuntza erabiltzeari uzten diote. Behetik gorako hizkuntz heriotza gertatzen da hizkuntza bat goi mailako hizkuntzaren erabileretarako edo erritualetarako bakarrik erabiltzen denean; hauxe da, hain zuzen, latinaren kasua.
|
|
|
Euskaldun erdien artean hainbat motatakoak aurki ditzakegu26: batetik, ama hizkuntza euskara izanik ere, irakaskuntza osoa erdaraz jaso dutelarik, euskara estandarra edota beren lan esparruko euskara menderatzen ez dutenak; bestetik, euskara bigarren hizkuntza modura ikasi dutenak eta lagunarteko esparruetan edota esparru komunetan edota beren lan esparruetan erabiltzeko gai ez direnak, edo bestela, esparru hauetan guztietan erabiltzen
|
badute
ere, jabekuntza erabat burutu ez izanagatik hutsuneak dituztenak. Euskara erabat normalizaturik ez egoteak posible egiten du irakaskuntzaren esparru guztietan eta baita testugileen artean ere mota hauetako guztietako hiztunak egotea.
|
|
|
Esate baterako, mota desberdinetako testuak behar dira lehen hezkuntzan, bigarren hez kuntzan eta unibertsitatean; era berean, desberdinak izan lukete adi tuek beren artean trukatzen dituzten testuek eta adituak ez diren hiztunei zuzendutakoek, eta jakina, desberdinak izan behar dute sendagile batek gaixoekin mintzatzen denean erabiltzen duen hizkerak, medikuntza biltzar batean bere lankideen aurrean aurkezten duen komunikazioak eta kazetari batek telebistan ikusleei medikuntzaren aurrerapen baten berri emateko irakurtzen duen albisteak. Euskaraz erregistro hauek guztiak landu beharrekoak dira, hizkuntza osasuntsua izanen badugu eta zenbait alderditan horiek guztiak elkarrekin aldatu
|
badute
ere, beste alderdi batzuetan aldendu egingo dira estilo aniztasunaren mesedetan29. Hizkuntza bat beste baten eraginaren pean bizi denean, ahultzearen diagnosia egin ahal izateko ezinbestekoa da ondo bereiztea hizkuntza menderatzailearen sistemak eragindako aldaketak eta sistema horrek eragindakoak ez diren aldaketak. Hizkuntza menderatzaileak eragindako aldaketek bi motatako ondorioak eman ditzakete:
|
|
|
arroka ama, elementu aztama, lurzoru, larruazal... Termino berrien premiari edota erregistroak bereizteko beharrari erantzuten diote hauek, agian hitz elkartu mota batzuen emankortasuna aurreko ereduekiko aldatu
|
badute
ere. Era berean, tar atzizkiaren era
|
|
2019
|
|
|
Donibane Lohizuneko Gernika aldizkarian, A. M. Labayen jeltzalea, ezizenpean, euskal tradizionalismoaz balorazio hau egitera mugatu zen: " Alare esan bearrean gaude karlista izeneko geienak gutxi lagundu ziotela Urkijo’ri euskal jakintza, izate ta eskubideak zaintzen, orain besterik agertu nahi
|
badute
ere" (Labayen 1951a). Bestalde, H. Gavelek Gure Herriako hilberrian, gerra zibilean berrogei ahaide galdu zituela adierazi zuenean, J. Garatek protesta egin zuen, kopuruaren gehiegikeriagatik.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritzaren presentzia mediatikoak ziklo honetan izandako hazkundearen neurri kuantitatiboa datu absolutuek argi uzten
|
badute
ere, argitaratutako kopuruaren bilakaera hamarkadaka erakusten duen 16 grafikoak hazkunde horren dimentsio kualitatibo berri bat jartzen du mahai gainean. Izan ere, aurreko bi zikloetan oinarria gailurra haustura eskemak behetik hasi, gora egin eta berriro behera egiten zuen kurba bat jarraitzen bazuen, ziklo honetan hausturan ere gora egiten jarraitzen du argitaratutako testu kopuruak.
|
|
|
Eremu ekonomikoarekiko harremanetara igarota, euskal literatura itzuliaren eremua mezenasgoari eta gobernuko laguntzei esker da posible, eta euskal literatura itzuliaren eragin ekonomikoa hizkuntza bati eta kultura txiki bati dagokien ekoizpen urriko merkatu batean kokatzekoa da. Kasu askotan kapital kulturalak eta sinbolikoak kapital ekonomikoak baino indar handiagoa
|
badute
ere, ez da ahaztekoa liburua laguntzeko politika autonomikoek bultzada eman izan diotela sarri zenbait euskal idazleren autonomia ekonomikoari, adibidez.
|