|
2000
|
|
|
Gure mingainek bat egin dute, eta hortik aurrera zurrunbiloa etorri da. Ordena gogoratzen ez
|
badut
ere, Rocíoren belaun batek igurtzi egin dit atseginaren okelan, eta nik haginka egin diot bere azala baino are ilunagoa den titiburuetako batean. Nire ezpain txikienek musu ematen zioten sabelpe horretaraino ailegatu den bere esku jostariari; eta musu ematen zioten, hain zuzen ere, esku horrek abileziaz aurkitu duelako bilatzen ari zen garau txikerra.
|
|
|
bata, aita Bartolomerekin aitortu nahi zutenena, luzea, inurriena baino luzeagoa; bertzea, don Frantziskorena, laburra, jondone Pedro Ermitauak bere haitzuloan hartzen zituen bisitariena baino laburragoa; ordea, ikusirik zein betilun ateratzen ziren aita Bartolomerekin konfesatzen zirenak, berehala iragan ziren errenkada luzean zeudenak don Frantziskorenerat, luze zena labur egiten zelarik, eta labur zena luze, minutu guti batzuen buruan. Eta, oroitzen ez
|
badut
ere don Frantziskok jarri zuen aurpegia, betilun imajinatzen dut alde batetik, ikusirik zer penitentzia zetorkion gainerat jende uholde harekin, baina baita betilunetik betargirat egiten ere bertzetik, loratzen zitzaiolarik, finean, ezpainetan, irri ezkutu bat, zeina izan baitzitekeen, hitzetarat bihurtua, apezak eliztarrei xuxendu komentario balizkoa, malizios bezain inozenta: " Zer?
|
|
|
—Ai, Pedro Huizi! Maite nian eta maite diat, Italiarat joan zenetik ikusi ez
|
badut
ere. Zeren Pedrok berak erran baitzidan harako hura:
|
|
|
—Aitona, berorrek lehengoan erran zigun eta orain ere erran berri digu ezen erregeordeak ahantzi egin zituela gure arbasoek eginak, baina, jaun Estebanena ulertzen
|
badut
ere, zeren protestant izan baitzen, jaun Eusebiorena eta jaun Pedrorena ez... Edo, ez al ziren, bada, haiek katolikoak izan?
|
|
|
—eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze batean ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen hasia nagoela ezen, egiten ari naizen pinturaz denaz bezainbatean ere, ez nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan
|
badut
ere.... Zeren ene pintura hau, arau horien aldekoa den neurrian, bizitzaren aldekoa baita eta erotasunaren kontrakoa... eta zeren artea, enetzat, bizitzaren alde egoitea baita, azken finean.
|
|
|
hi eta ni; eta saindu bakarra: Galileo, sainduetan sinesten ez
|
badut
ere.
|
|
|
Eta, gero, neure burua hiltzea... ezin onartu dudanez gero, halaber, berriro harrapa nazaten, zanpa nazaten eta tortura nazaten, desarra egin ondoren. Zeren, bizitza nehoiz ez bezala maite
|
badut
ere, duintasunetik maite nahi baitut, eta zeren Kristok ere kalbario bakarretik iragan behar izan baitzuen, ez bitik, eta nik iragan nian neure kalbarioa, orain dela hilabete. Eta ahalik eta gozoen hil nahi nikek, ez desesperaturik.
|
|
2001
|
|
|
Lagun zonbait arrestatu dituzte azken egun hautan eta beldur naiz guardia zibilek zerbait dakitela, zer xuxen kalkulatu ezin
|
badut
ere. Nere ustez hobe duzue, enkasian, berehala alde egitea.
|
|
2003
|
|
|
–Profeta baten hitzak ezerezean geldi ez daitezen, deabru bihurtu behar
|
badut
ere, deabru bihurtuko naiz. Estali beharra baitut Azpilgo zerua, nahi eta nahi ez...!
|
|
2004
|
|
|
–Mutil ausarta zara, Oskar –erantzun zidan, hunkiturik– Eta zure leialtasuna merezi ez
|
badut
ere, esker onez hartuko dut zure laguntza. Hil edo biziko kontua da hau niretzat, eta ez dakit nik bakarrik burutu nukeen –eta eskua nire sorbaldan estutuz, zera gaineratu zuen, ahotsari sendotasun apur bat eman nahirik–:
|
|
2005
|
|
|
Oso adierazgarria azken honetan botatako esaldia: " Dibertigarriagoa zen hacker garaietan unibertsitatea eta ogasuna birusak bidalita izorratzea, baina sistemarentzat lan egitea, gorbata jantzi behar
|
badut
ere, askoz ere aberasgarriagoa; ez intelektualki, bereziki, baina Vatikanora joanda ez bilatu masaje etxea". Azken honek ezpainetaratu dio irribarrea batez ere.
|
|
|
Eta testak jarraitu egin du: ...ar edo amerikarrak); Kaiku eta ez Pascual (eta gure baserritarren esnea den guztia, ez dugu beste inongoa behar); Renault eta ez Seat (esan nizun amak txikia nintzela erosi zuen lehen autoa R5 bat izan zela...); denda txikiak eta ez amerikar estiloko zabalera handiko saltokiak; Orbea bizikletak, Arabako Errioxako ardoa, Havana 3 kubatetan, eta oraindik instalatzeko eta probatzeko aukerarik izan ez
|
badut
ere, seguru nago, urratsa ematea erabakitzen dudanean, Linux eta ez Windows.
|
|
|
Gaur Tokiori bira ederra egin behar diozu, zure motxilarekin Komagomera joan behar dugu eta. Pisu txikia
|
badut
ere, behar duzun guztia topatuko duzu. Lo egiteko tokia behintzat bai.
|
|
2007
|
|
|
Ni ez naiz zu bezain ehiztari trebea. Eta aurkitzen
|
badut
ere, ez dakit hark kenduko didan zuk ni baztertu izanak sortu didan samina.
|
|
|
Giza patua eta lekua zentzuz ezartzeko guztiz beharrezkoa iruditzen zait. Neronen iritzia azaldu
|
badut
ere, liburu funtsezko batzuen berri ere ematen dut bertan. Batzuetan bibliografi ildoan kokatu naiz, baina ez zait bide hoberik bururatu.
|
|
2008
|
|
|
Eta hi, berriz, John Silver, denbora askoan izan haut adiskide, baina hemendik aurrera nirekikoak egin dituk. Zakur batek bezala hil behar
|
badut
ere, egin beharrekoa egiten hilko nauk. Heuk hil duk Alan, ezta?
|
|
|
Nik esango dizut bere balioa: zuk diozun aztarren hori baldin badugu, Bristolgo kaian itsasontzi bat tresnatu eta, zu eta Hawkins lagun, altxor hori aurkituko dut urtebete pasa behar
|
badut
ere bere bila.
|
|
|
–Begira, jauna, esan zuen kapitainak?, garbi hitz egitea izango da onena, zu mintzeko arriskua
|
badut
ere. Bidaia hau ez da nire gustukoa; gizonak ez dira nire gustukoak eta nire bigarrena ere ez.
|
|
|
–Jauna, esan zuen Smollett kapitainak?, zure hitzengatik mintzeko asmorik ez
|
badut
ere, ukatu egiten dizut nik esan ez ditudanak nire ezpainetan jartzeko eskubidea. Kapitain batek, jauna, ezin izango luke bere burua zuritu horrelakorik esateko arrazoiak izan eta halere itsasora joko balu.
|
|
|
–Kapitaina, esan zidan halako batean, lehengo irribarre kezkagarri harekintxe?, horra hor O. Brien, nire aspaldiko adiskidea; eman dezagun hartu eta uretara botatzen duala. Ez nauk ni jeneralean milika, eta neuk garbitu
|
badut
ere ez zioat horregatik neure buruari kulparik botatzen; baina ez zaidak batere itxurosoa iruditzen, hiri bai?
|
|
|
–Ez? bai, erreko dut, ordu honetan erretzeko ohiturarik ez
|
badut
ere, esan du Aitorrek, eta zigarroa pizteaz bat erantsi du?: Segundo bat utziko didazu telefonoko mezu hori irakurtzeko?
|
|
|
Halabeharrez neureganatu nuen ohitura sustraitzen joan zait eta orain, tarteka, autoa neure hirian bertan uzten dudalarik ere, denboraz ondo banabil, lekuaren zirriborro bat egin eta lerro batzuk idatzi ohi ditut, edo luzeago ere bai, aldarteak hala eskatzen didanean, eta hiriaren parte diren pertsonaiak, erakusleihoan manikiak janzten ari den neska, goiko balkoitik zaunkaka ari den zakurra edo kaleko eskalea sartzen ditut deskribapenean. Nire egitekoetatik bueltan autoa erraz aurkitu
|
badut
ere, koadernoa atera eta lerro horiek irakurtzea gustatzen zait.
|
|
2009
|
|
|
Josebak atea zabaldu zuen eta, gabon Gregory, pozik utziko dizut berriz ere dirua. Sobera ez
|
badut
ere beti topatzen da billete zimurturen bat poltsikoko, bitxien, artean?
|
|
|
Baina oso aspaldikoa, espero ez nuena. Barraren ondoan eserita dago, orain arte ikusi ez
|
badut
ere. Duela hamabost urte ikusten ez nuen aurpegia, ahaztuko ez nukeen ile urdina, begi bat marroia, bestea berdea.
|
|
|
–Nork esan dizu hiltzera noala? Gainera, hil behar
|
badut
ere. Lurra galdu behar baita zerua irabazteko, Gabino.
|
|
|
Gaizki pentsatzeko joera handituz doa adinarekin. Horregatik, aitortu nahi ez
|
badut
ere, arduratuta nauka azken egunotan Carmenek. Bere atariari begira egin ditut orduak ia konturatu gabe.
|
|
|
–Nork esan dizu hiltzera noala? Gainera, hil behar
|
badut
ere... Lurra galdu behar baita zerua irabazteko, Gabino.
|
|
2010
|
|
|
–Eta zangoak elbarrituta ditudan arren, gerrara joan nahi dut? eta gerrara joango naiz, gerra nik neuk asmatu behar
|
badut
ere! Entzun al didazu??.
|
|
|
baita egongelako tokirik egokienean ipini ere, zaharberrituta gero, igande batean, don Anizeto kalonjearen bedeinkapenarekin; egun haietako batean, berriz, amak bere argudioari ekin zion, irudia lekukotzat harturik: . Jesusen Bihotzaren irudia niri agertu zitzaidàn egun berean eta ordu berean, Jesusen Bihotzaren irudiaren aurrean zeundeten zuek, nola zeundeten jakin nahi ez
|
badut
ere??; eta, hatza luzatzen zuela, gehitu zuen: –Hau ez da kasualitatea, Gabino.
|
|
|
eta etenkakoa izan da-eta? hondarrean beste denbora bat hartu
|
badut
ere, testua txukuntzeko, baita pasarte bat edo beste berridazteko ere, nahiz eta ez nagoen hain seguru. Izan ere, azken bolada honetan ezusteko batek baino gehiagok hainbat gauzaren inguruko ikuspuntua aldatu dit, eta duda hori da:
|
|
|
Zuk zeurean egin didazu kritika, bai, nire umore senari buruz, eta, hasieran muturra okertu
|
badut
ere, arrazoia eman beharrean nagokizu, umorea oso baita garrantzitsua, eta eliztarrok umoretik eskas ibili baikara luzaroan?; Pernando Amezketarraren pasadizo irrigarriak, berriz, zerbait esatearren?
|
|
|
MARK Twainek badu nobela bat, sekula irakurri ez
|
badut
ere betidanik gogoan izan dudana: Printzea eta eskalea.
|
|
|
Ez pentsa idazki hau jardun jarraituan idatzi dizudanik, aste batzuetako beta hartuta, prozesua luzeagoa —bospasei urtekoa, hortxe hortxe— eta etenkakoa izan da-eta... hondarrean beste denbora bat hartu
|
badut
ere, testua txukuntzeko, baita pasarte bat edo beste berridazteko ere, nahiz eta ez nagoen hain seguru... Izan ere, azken bolada honetan ezusteko batek baino gehiagok hainbat gauzaren inguruko ikuspuntua aldatu dit, eta duda hori da:
|
|
|
Amak biharamunean berean eman zuen, jakina, irudia zaharberritzeko agindua... baita egongelako tokirik egokienean ipini ere, zaharberrituta gero, igande batean, don Anizeto kalonjearen bedeinkapenarekin; egun haietako batean, berriz, amak bere argudioari ekin zion, irudia lekukotzat harturik: " Jesusen Bihotzaren irudia niri agertu zitzaidàn egun berean eta ordu berean, Jesusen Bihotzaren irudiaren aurrean zeundeten zuek, nola zeundeten jakin nahi ez
|
badut
ere..."; eta, hatza luzatzen zuela, gehitu zuen: " Hau ez da kasualitatea, Gabino.
|
|
|
Baina Heinrichek kontuak garbi zituen, eta istantean moztu zidan: ‘Eta zangoak elbarrituta ditudan arren, gerrara joan nahi dut... eta gerrara joango naiz, gerra nik neuk asmatu behar
|
badut
ere! Entzun al didazu? ’ Eta, aitagana jiratzen zela, erantsi zuen:
|
|
|
Zuk zeurean egin didazu kritika, bai, nire umore senari buruz, eta, hasieran muturra okertu
|
badut
ere, arrazoia eman beharrean nagokizu... umorea oso baita garrantzitsua, eta eliztarrok umoretik eskas ibili baikara luzaroan...; Pernando Amezketarraren pasadizo irrigarriak, berriz —zerbait esatearren— ez dira ez zuribide eta ez kontrapisu aski izan, apaiz fraideok geure sermoietan —egun batean bai eta hurrengoan berdin— sortu eta zabaldutako giro beldurgarriari aurka egitek... espiritualtasun berri bat lantzeko bidean, Teologiak lehenbailehen eskaini lioke atal behar bezalako bat umoreari, umorea oso gauza serioa da-eta...
|
|
2011
|
|
|
–Zuek hartzen ez baduzue, nik hartuko dut? baita bertze etxe batera joan behar
|
badut
ere! Gure seme bakarrari, gainera, ongi etorriko zaio arrebatxo bat?
|
|
|
Gainera, sinadura ezberdinak direla gogoratuko diet, baina faltsutuak ez inolaz ere, guztiak nireak baitira, eta etxean gordeta dudan album bat erakutsiko diet, arazoaz ohartu nintzenetik sinaduraz betetzen joan naizena. Hari begira ohartuko dira zenbat sinadura mota ditudan, aldiko bat alegia, horren arrazoia ezagutzen ez
|
badut
ere.
|
|
|
Berak orduan, irakurtzen ari den aldizkaria lurrean utzi, eserita nagoen lekura etorri, lepotik heldu eta belarrian kilimak egin ohi dizkit mingainarekin, eta ez du onik izaten barrez jartzen nauen arte. Nik beragatik egiten dut barre, beragatik uzten ditut triste itxurak eta, gogorik ez
|
badut
ere, beragatik etzanarazten dut alfonbraren gainean indarrez eta arroparen bat kentzen saiatzen natzaio, jakitun aski dudala Karla erdi biluzik ikustea gogoa pitz dakidan.
|
|
|
Pertsona bezainbatean ez nago bakarrik munduan. Erru kriminalik neuk ez
|
badut
ere, historia kriminal baten putzuan nago; eta Polis kriminal bateko kide bezainbatean, neu errudun izan gabe, politikoki afektatua nago herrikideekin batera ezinbesteki. Historia horretako aktore eta biktima naiz aldi berean.
|
|
|
Espainiako demokrazia debaluatua dago, baina behar beharrezkoa dut jokaleku horretan banatzen den dirua eta boteretxoa. Sar nadin, horrekin demokrazia txatxu bat legitimatuko baldin
|
badut
ere?.
|
|
|
Baina dagoeneko ez dit entzuten, berdin berdin zaio esaten
|
badut
ere ez duten bizitza bat ematen ari direla beharbada.
|
|
|
Ez dakizu hastea zenbat kostatzen den. Bat batean ezintasun guztiak pilatzen zaizkizu; une horretan beste zerbait egiten ari naizela kontatu behar izaten diot neure buruari, klaserako lan baten zirriborroa edo, klaserik ez
|
badut
ere. Beldurra ematen dit nobela bat idazten ari naizela pentsatzeak, behin betikoegia ematen du, ez?
|
|
|
bai, horixe bera, kotilla profesionala, bere zurrumurruaz hain harro, zurrumurruaren transzendentziaz hain ziur. Isildu gabe etorri da, ezer transkribatuko ez
|
badut
ere. Hutsaltasunak ez luke sinesgarritasunik,, joan gintezkeen hiri batera, badakizu, katedralak eta ikustera, baina gero dena ahazten zaizu, eta nekatu egiten zara; esan genuen, ba ez, aurten deskantsatu egingo dugu, eta badakizu nora joan garen?
|
|
|
Oso oker ez banago, Kanten iritzia da honako hau, orain aipuaren iturria eskura ez
|
badut
ere. Hots:
|
|
2012
|
|
|
Pertsona bezainbatean ez nago bakarrik munduan. Erru kriminalik neuk ez
|
badut
ere, historia kriminal baten putzuan nago; eta Polis kriminal bateko kide bezainbatean, neu errudun izan gabe, politikoki afektatua nago herrikideekin batera ezinbesteki. Historia horretako aktore eta biktima naiz aldi berean.
|
|
|
Lasai egon zaitezke gure alfonbrei dagokienean, arraioa! Baina oraindik ez didazu esan nor zaren, dagoeneko susmatzen
|
badut
ere?
|
|
|
Galtza motzak aker zahar baten larruz eginak ziren, eta ilea zintzilik zuten bi aldeetan, eta ia galtza luzeak balira bezala, zango sagar erdiraino iristen zitzaizkidan. Ez nuen ez galtzerdirik eta ez oinetakorik, baina boten antzeko gauza bitxi batzuk egin nituen, zein izen eman asmatzen ez
|
badut
ere, zangoen gainean jartzekoak, eta bi aldeetan lotzen zirenak, azpantarrak bezala, baina itxura erabat basatia zutenak, nire gainerako jantziek bezala.
|
|
|
Ez dago bakar bat ere erresuma osoan, eta ibaiak itsasoratzen diren tokiak harkaitz zorrotzez bete beteak daudenez, eta itsasoa gehienetan oso zakarra izanik, ez da inor arriskatzen ontzirik txikienaz ere, eta beraz, jende harentzat zeharo eragotzia dago edonolako merkataritza munduaren gainerakoaz. Baina ibai handiak ontziz beteak daude, eta arrain paregabea dute ugari, baina gutxitan hartzen dute ezer itsasotik, zeren eta itsasoko arraina Europakoaren tamaina berekoa baita, eta ez du, beraz, harrapatzerik merezi; honek garbi erakusten du hain tamaina aparteko landare eta animalien produkzioa Naturak kontinente hartara mugatu duela guztiz, honetarako arrazoiak aurkitzea filosofoentzat uzten
|
badut
ere. Halere, noizean behin hartzen dute harkaitzen kontra jo duen balearen bat, jende xeheak oso gogotik jaten duena.
|
|
|
Nire tokian egonez gero, beste edornok son coeur et sa fortune eskainiko zizkiokeen printzesatxoari; baina ezkondu hitzak halako botere magiko bat du niretzat: emakume bat oso sutsuki maite
|
badut
ere, berarekin ezkondu behar dudala sentiarazten didan bezain laster, akabo maitasuna!, nire bihotza harri bihurtzen da, eta ez dago ezer berriz berotuko duenik. Edozein sakrifizio egiteko prest nago, hori izan ezik; hogei aldiz jokatuko nuke karta bakarrera neure bizia, baita ohorea ere... baina askatasuna ez dut salduko.
|
|
2013
|
|
|
Ni, behintzat, zirrarak eraginda nagok. Gustura ezagutuko nikek gizon hori, egia esan, baita Balad al Xamsera joan behar
|
badut
ere. Baina hi trebeagoa haiz bidaiak antolatzen, eta auskalo datorren urtean hire eskuetan jarriko naizen berriro:
|
|
|
zin degizut ez zarela damutuko. Eta lana ondo errematatzeko, gauez lan egin behar
|
badut
ere, gauez arituko naiz.
|
|
|
...irudikatu dut gizonaren besarkada, pasilloan barrena elkarri arropak erantziz joateko duten modu traketsa eta logelan, oheari muzin eginik, alfonbraren gainean edo narrastiak bezala lurrean arrastaka ibiltzeko duten ohitura, non neure begiz ikusi banitu bezala konta dezakedan, eta halaxe hasi natzaio kontatzen gaur herriko parkean aurkitu dudan emakume bati, beste bati gertatua balitz bezala egin
|
badut
ere.
|
|
|
–Ni ez naiz Garibaldi, ez naiz sekula izan, nor izan naizen esan ezin
|
badut
ere, esan zuen, eta isildu egin zen, esaldiaren mamia ulertu nahirik edo. Besteok elkarri begiratu genion harri eta zur.
|
|
|
Jendearen aurrean, malekoitik itzuli bat egitera ateratzen garenean bereziki, gerritik heldu eta nire zangoetan trabatuz joatea gustatzen zaio, burua nire kokotsaren kontra duela. Lau pausotik behin bere mania hori madarikatuz zerbait esaten
|
badut
ere, berari bost axola zaio eta begiak erdi itxita dituela jarraitzen du, betazal itxien pantailan eszena beroren bat ikusten ari balitz bezala, ahoaren ertz batetik irribarre gaiztoa, irribarre lizun bat esango nuke, dariola. Tarteka, itsasotik haizeak jotzen duenean, geldiarazi egiten nau eta lepotik zintzilikatzen delarik tarte luzeak egin behar izaten ditugu, itsasoari begira ni eta begiak itxita dituela bera.
|
|
|
Gertalekuaren bazter batean bere sinadura eta helbidea uztea bakarrik falta izaten zaie hiltzaile batzuei. Ilusiorik gabe hasi nintzen lanean, beraz, eta berehala borroka armatuaren sailera pasatu nindutelako iraun dut ofizioan, aurrerapen handirik egin ez
|
badut
ere, esan zuen eta bulegoaren lau hormak seinalatu zituen begiradarekin. Esku biak mahaiaren gainean gurutzatuta zituen.
|
|
|
Ordu erdi eskas egin nuen Sagueseko neskarekin, baina dagoeneko iragan bat asmatu diot, laburra bada ere, izaera bat zirriborratu diot eta bere ilusioen berri ere badakidala sinetsarazi diot neure buruari. Gehien gustatzen zaidana haren umorea dela errepikatzen dut neure artean, nolako umorea duen arrastorik ez
|
badut
ere, eta eszena luzeak asmatzen ditut nik irudikatu bezalakoa dela frogatzeko. Gaur, esate baterako, Zurriolako terrazan nengoen adiskide baten zain, eta gero eta kaltegarriagoak iruditzen zaizkidan fantasia horiekin hasi naiz jolasean.
|
|
|
Ni, behintzat, zirrarak eraginda nagok. Gustura ezagutuko nikek gizon hori, egia esan, baita Balad al Xamsera joan behar
|
badut
ere. Baina hi trebeagoa haiz bidaiak antolatzen, eta auskalo datorren urtean hire eskuetan jarriko naizen berriro:
|
|
|
zin degizut ez zarela damutuko. Eta lana ondo errematatzeko, gauez lan egin behar
|
badut
ere, gauez arituko naiz.
|
|
2014
|
|
|
Gutun bat laga du liburuaren ondoan. Buruz dakit zer dioen azala zabaldu ez
|
badut
ere, eta errekuntza prozesua ikuskatzen dut, zelan bilakatzen den tinta txinpart nire pizgailuaren mende, urdinetik horira, laranjara, gorrira, hizkuntzaren baliabideak zurrunegiak diren arren kolore hauek sor dezaketen lilura adierazten saiatzen hasteko ere. Piromanoekin bat egiten dut segundo batez.
|
|
|
Bide malkartsuetan barrena autoz gidatu eta gero iritsi naiz baserri horren atarira. Nire lanean inguruko parajeen zaintzaz arduratu behar
|
badut
ere, ez naiz sekula hemen izan. Ingurune isolatu batean nagoela jabetzen naiz eta sentsazioa ez da atsegina.
|
|
2015
|
|
|
–You can call me Peppe. Everybody call me Peppe, esan dit aditzaren hirugarren pertsonak daraman s a bidean ahaztuta (bai, ingeles maila eskasa
|
badut
ere, horretaz ohartu naiz) baina bere buruaz oso ziur, begi keinu bat egin bitartean.
|
|
|
Batez ere, badirudielako azkenean ingeles maila dezente hobetu dudala. Neure denbora behar izan
|
badut
ere, ulermen mailan aurrerapauso ikaragarriak eman ditut. Honek Oirfi deren esaldia ekarri dit gogora:
|
|
|
Bajan egon nintzen kurtso horren zatirik handienean. Hil dezatela bihar bertan, arren, hil dezatela gaur gauean, jaso dezadala berria ahalik eta lasterren, bota ditzadan behingoz barruan ditudan malko guztiak, hamabi urtez negarrez egon behar
|
badut
ere.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esanda, hain laudatua eta goratua den espiritu kritiko europar horrek bi iturri nagusi izan ditu, aipaturiko biak. Eta iturri zehatza gogoratzen ez
|
badut
ere, garbi dago historia intelektualaren topiko horietako baten aurrean gaudela, oso oso zabaldua dagoen baieztapen orokor bat, zeinaren arabera intelektual tipikoen zinezko ezaugarria paradoxa batean laburbiltzen den: gizartearen balioak eta funtzionamendua gidatu nahi dituztenez gero, batetik gizartea bera kritikatzen dute gogotik, liburu edota testu laburragoen bidez; baina bestetik, arrazoi berberagatik, hots, gizartea gidatu nahi dutelako, boteretsuen tratua eta estimazioa bilatzen eta lantzen dute, batere lotsarik gabe.
|
|
|
Argazkiko txakurra adreilu batek akabatu omen zuen. Errekartetik Oria ibairainoko tarte guztia zelaia zen garai batean, nik neuk horren akordu oso lanbrotsua
|
badut
ere; 60ko hamarraldi amaieran hasi ziren etxeak egiten, gaur egungo Errekarte kalea osatzen dutenak hain zuzen ere. Ahaztua dut noiz eta non, inoiz jakin baldin banuen, baina halaxe hil zela esan zidaten, nire haurtzaroko lagun izan nuen txakur hura.
|
|
|
interesgabeak iruditzen zitzaizkidan nire aitaren autoa, nire familia, nire gauzak oro har, eta miretsi egiten nituen horrelako bizitza aberats eta kilikagarria zeukaten lagunak. Geroztik, edonolako gezurren aurrean sinesbera izaten jarraitzen
|
badut
ere, denboraren poderioz konturatu ahal izan naiz pertsona haien bizimodua eta beren inguruabarrak ez zirela beraiek esaten zuten bezain zirraragarriak, arrunkeria orokorraren geruzak estaltzen zituela nik miragarri uste nituenak. Baikortasun itsugarri bati edo barruko gabeziaren bat estali beharrari egozten ahal diogu jokaera hori baina, nolanahi dela, besteen errealitatea nirea baino ederragoa ez ze la jakiteak sentipen gazi gozo bat utzi izan dit beti barruan.
|
|
|
Baina ez: neure etxetik 500 metrora baldin
|
badut
ere, bertako osaba izebekin harreman jator eta atse gina izan arren, nik ez dut inoiz baserrirako joerarik izan, beti izan naiz kale ume eta kalezale, neure akorduan.
|
|
|
Eta aitonaren axolagabezia hori da ni orain jakin minez jarri nauena, haren bizitza hobetoxeago ezagutzeko eta, ikerketan hasteko asmorik ez
|
badut
ere, gogoeta zerbait egiteko.
|
|
|
Arbela baino gehiago marmola azaltzeko arriskua
|
badut
ere, hilerrira bueltatu beharra dut; azkenengoz, oraingoz. –Kanposantuan ateak beti zabalik Nuarbek?
|
|
|
Euskal Delegazio horretako zokorik zorritsuenean lo egiteko erreparorik ez daukat nik. Ganbaran patata zakuen gainean egin behar
|
badut
ere. Baina norbaitek gorrien artean egon naizela jakiten badu, zer?
|
|
|
Gazteagoa ematen baldin
|
badut
ere, aspaldikoa naiz, ez pentsa. Ni jaio nintzenean oraindik elizpean egiten zen azoka.
|
|
|
dela asmatzeko. Belauneko jarri ez beste guztiak egin dizkit pista esan niezaion, eta ezinean ikusi
|
badut
ere, ez diot hitzik esan idatzita zegoenaz aparte. Gaur, berekin telefonoz hitz egin dudanean, alai sumatu dut eta, bere etxera nindoala, banekien pista asmatua zuela.
|
|
|
Itzultzailea etsaia
|
badut
ere, politikoa eta oro har, aitortu beharra dago. Literatura Unibertsala, bildumako itzulpenik biziena dela berea, lezioak emanez beti gazteak izutzen dabilen hainbat goiargik sekula santan lortuko ez duena baitario:
|
|
|
suplicaetan nachaçu, nic merecidu ezbadot bere, ez naguiçula ancitu, suplikatzen dizut, nik merezi ez
|
badut
ere, ez nazazula ahantzi?
|
|
2016
|
|
|
Bere aurpegiak alabastroaren zurbiltasuna du eta bere betazpiek ukitu lila bat, akuarelaz margotuak baitirudite. Tristura aire bat dariola iruditzen zait beti, hori pentsatzeko arrazoirik ez
|
badut
ere, eta bere aurrean nagoenean ahuldade moduko bat sentitzen dut barrenean, neure buruaz ahaztu eta berari buruz kezkatzera naramana. Sentimendu hori ez da maitasuna, harekin nahas badaiteke ere.
|
|
|
Maitale bat badudala erantzun diot, aspaldian abandonatu samarrik
|
badut
ere, eta behin aitorpen hori eginda, argibideak ematen hasi natzaio, hain modu nahasian, hain atzetik aurrera, non katramilatzea baizik ez dudan lortu. Emaztearen mutilarena kontatu diot, inolako beharrik gabe.
|
|
|
Elkarrizketa luze horiei esker jakin dezaket beren munduaren berri. Horrela jakin nuen behin, esate baterako, emaztearen lagun baten begirada basatia dela eta beste batena zigortzailea, hori zer den oso garbi ez
|
badut
ere, edo alabarena probokatzailea dela edo emaztearen ahizparena beroa edo emaztearenak 40 urte bete zituen arte argiaren distira izan zuela, nahiz eta geroztik makillaje ukitu batzuk behar dituen argitasun hori lortzeko.
|
|
|
Zure polemikarako grina horren estiloa oso gustokoa ez
|
badut
ere, aitortu behar, alajaina, zure eraso heriosuhar horiek makina bat aldiz dianan jotzen dutela, nahiz eta maiz aski etsaien portahegazkinak ondoratu beharrean gure flotilla xume honetako zenbait txalupa zilipurdikatzeko balio izan.
|
|
|
Bitxia, eta absurdoa, horixe baita, absurdoa, koaderno hau idaztea, ezkutuan, nire familia lotan dagoen bitartean, datorkigun arriskuaz batere ohartu gabe. Ez naiz inoiz izan oso letrazalea, irakurtzeko beti izaten
|
badut
ere aldean eleberriren bat. Idazteak, berriz, nekatu egiten nau; egiteko neketsua da hitzak ondo antolatzea.
|
|
|
Ez nazazu bilatu, ez nauzu aurkituko. Eskubiderik ez
|
badut
ere, elkarrekin bizitako une ederrak gogoratzeko eskatzen dizut.
|
|
|
Estimu handian ez
|
badut
ere, lasaitzeko keinua egin diot. Hurbildu ere hurbildu natzaio, eskua jarri gura izan diot bizkarraren gainean, baina atzera egin eta orroa egin du:
|
|
|
5 Hitzaurre honetarako ere antzekoa egitea pasatu zitzaidan burutik, Ur Apalategiren Anima disekatuakeko hitzaurrea, berridazketa saio txiki batzuez osatua hori bai, bere horretan argitaratzea hemen. Koldar hutsa naiz, ordea, eta, hala egin ez
|
badut
ere, biziki gomendatzen dut hitzaurre hura, neurri batean eta, aldeak alde, liburu honen hitzaurrea ere izan zitekeelako.
|
|
|
Batzuen esanahia ezagutzen
|
badut
ere, beste batzuekin zalantzak ditut.
|
|
2017
|
|
|
»Holaxe, bada, atzo arratsaldean barazki garbitzen ari ninduan, Paradisua gogoan, eta neure artean esaten nian: . Kristo bihotzekoa, egidazu grazia ni ere Zeruko Erresuman sartzeko, eternitate guztia igaro behar
|
badut
ere Paradisuko sukaldeetan barazki garbitzen!?. Pentsamendu horiexek nerabiltzaan, masailetan behera malkoak zerizkidala.
|
|
|
Adiskidea, nahiz den ona, nahiz den gaiztoa, nik denak erruki ditiat. Gizon bat ikusten dudan bakoitzean bihotzak farrasta bat egiten zidak, batere axolarik ez didala itxura egiten
|
badut
ere. –Begira?, esaten diat neure artean,, triste horrek ere jan egiten dik, edaten dik, maitatzen dik, beldurra dik; horrek ere badik bere jainkoa eta bere deabrua, horrek ere hanka luzatuko dik eta beste guztiak bezala hori ere lurpean ehortziko ditek, gogor gogorra, txitxareen bazkatako...
|
|
|
Batzuk, lotsagabeenak edo konformagaitzenak, itzuli ere egiten ziren emakumeari disimuluan bigarren begiratu bat botatzeko. Nik ondo asko ezagutzen nuen begiratzeko modu hori, orain gutxiago praktikatzen
|
badut
ere. Gehiago harritzen ninduena emakume batzuen begirada zen.
|
|
|
Ez naiz ziur. Estatu izatearen ideia garbirik ez
|
badut
ere, euskaldun, abertzale eta europar bizi nahi dut, arrunt. Mugarik gabeko Europa ikusi nahi nuke, estaturik gabekoa eta Euskal Herria bertan egotea, euskalduna?.
|
|
|
Alabaina, emakumeak beti hor, beti emakume, eta burura datozkit atzendutako okerkeria haiek, berehala uxatzen ditut baina ez naiz nire gogoeten jabe. ...k ohean bururatzen baitzaizkit, loaren zain, lo eta bake eske nagoela, baina lo bare eta lasaiaren ordez, serora eta alaba, Isabel eta Ines, datozkit burura; gaueko isiltasunean, etxean kanilen bateko jario pausatua eta kalean berriz zakurren baten noizbehinkako zaunka besterik aditzen ez dela, bi emakumeen marmarra iristen baitzait tarteka, ahots emea eta eme ahotsa, zertaz ari diren bereizi ezin
|
badut
ere.
|
|
|
Baina, ez ote naiz ni haiek baino errukarriago? Zeren, haien gogo eta ariman zalantzaren eta beldurraren hazi gaiztoa erein
|
badut
ere, haien bizimodu garbi, xahu eta santuaren lurrean ez baita seguruenik belar txar hori haziko, eta nik ordea, zer barkamen, zer gupida, zer erruki eska nezake, behin eta berriz zulo berean erortzen banaiz, baina zuloa gero eta sakonago, gero eta ilun eta beltzago eginez. Pozaderara eroritako piztia bezala nago, ia itoan, horma labainean irristaka eta igo ezinean, goitik esku salbatzailea noiz agertu eta aterako nauen zain.
|
|
|
Alabaina, emakumeak beti hor, beti emakume, eta burura datozkit atzendutako okerkeria haiek, berehala uxatzen ditut baina ez naiz nire gogoeten jabe. ...k ohean bururatzen baitzaizkit, loaren zain, lo eta bake eske nagoela, baina lo bare eta lasaiaren ordez, serora eta alaba, Isabel eta Ines, datozkit burura; gaueko isiltasunean, etxean kanilen bateko jario pausatua eta kalean berriz zakurren baten noizbehinkako zaunka besterik aditzen ez dela, bi emakumeen marmarra iristen baitzait tarteka, ahots emea eta eme ahotsa, zertaz ari diren bereizi ezin
|
badut
ere.?
|
|
|
Hala bada, hortxe gauzkazu gu hirurok mahai jiran. Janariak bedeinkatu eta ohizko otoitzak egin ondoren, gosarian huts egin dudala-eta bidezkoa iruditu zait zer edo zer esatea, inoren aurrean ezer zuritu beharrik ez
|
badut
ere azalpenen bat zor nuelakoan, gizalegez besterik ez balitz ere, eta hala, esan diet ondoeza izan dudala bart gauean, lorik egin ezinda ibili naizela. Ondo ote nagoen, ezer berezirik nahi ote dudan eta horrela hasi zait berehala serora.
|
|
|
nire usteak zuzendu arren, adimenak zer eta zergatik behar lukeen jakin arren, bihotza eta gorputza askotan adimenak baino gehiago zentzumenek ohi darabiltzate, eta garai honetan ni haien meneko nauzu, neurri batean behintzat. Neurri batean diot, eta ez osotoro, eta hargatik bizi dut neure baitan halako borroka, gudaldi eta gatazka, argi eta ilunpeen artean, sarritan argia non dagoen eta non ilunpea asmatzen ez
|
badut
ere: esan nahi baita, argia bertutea dela eta ilunpea berriz zentzumenen sasililura.
|
|
|
Badakit ez didatena nola hala deituko, non eta ez duten etxekoren bat azken igurtzi eta laguntzen premian, eta horregatik, inork eskatu gabe, etxe konponketan eta halako lanetan ari diren tokietan ni neu aurkeztu ohi naiz laguntzaile. Santu ospea ekarriko dit honek eta nik, horrelakorik sinetsi nahi ez
|
badut
ere, ez diet lausenguei muzinik egiten; baina, halaz guztiz, lana amaitu eta etxera bidean noala, orduantxe konturatzen naiz nire lan opari eta ustezko santutasun horiek denak, etxetik urrun egoteko aitzakia baizik ez direla. Beraz, nire betiko borrokaldi hauetan irabazle ateratzen naizen aldi bakarrak norekin lehiatu ez dudalako izan ohi dira; bestela, nora ihes eginik ez eta etxean gelditzen naizenetan, ama ez bada alaba, edo bestela biak hor hasiko zaizkit, ez nukeela hainbeste nekatu behar eta onegia naizela-eta, horrela, bateko sukaldeko kutixiak bete nahian, besteko zarpail zaharrak besterik jazten ez ditudala-eta arropa berriren batzuk josteko neurriak hartzen; honelaxe narabilte, sabela eta buru ustea milikatzen eta balakatzen dizkidatela, eta, oharkabean edo jakinaren gainean, aurreko bi bekatu bide horiek baino okerrago dena:
|
|
|
Parrokiako koruan ere abestu nuen umetan, Don Klaudiorekin, herriko paper olako ofizinan hasi nintzenean utzi behar izan nuen arte, pena handiz bada ere. ...ra pasatu nintzenean, bertan irabazitako lehenengo txanponekin eskusoinua erosi nuen, eta horrekintxe aritzen nintzen igande arratsaldeetan, irratian entzundako doinuak neure kasa berregiten, baina, entzule faltaz edo, gogoa galdu nuen pixkana, eta aspaldi handian hortxe daukat soinua bere kutxan sartua hautsetik babesteko, guztion gainera etengabe eroriz doan denboraren higaduratik libratzerik ez
|
badut
ere.
|
|
|
OFIZIALKI proiektu arduradun izendatu nauten ostegun arratsaldea iritsi da dagoeneko eta, ospatzeko premiarik ez
|
badut
ere, garagardoa eskatzen dit gorputzak. Beraz, erabaki dut ez dudala inongo gogorik pentsatua nuen kontzertu horretara joateko.
|
|
|
–Bukatuko dut erreportajea gauean, baita goizaldera arte geratu behar
|
badut
ere. Moldatuko naiz.
|
|
|
– Konparazioa egiteko prozedura ondo aplikatzen
|
badut
ere,
|
|
2018
|
|
|
Testuaren hizkera bera definitzen eta eratzen duten iturriak dira, eta hariz hari askatu litzateke testuaren ehuna haien berri emateko, baina, jakina, ez dago bermatuta, hala ere, askatze lana sekula amaituko litzatekeenik. Hitzaurre honen hasieran txikitako anekdota bat kontatu
|
badut
ere, ipuin bat da, ez da benetako gertaera konkretu bat. Hain justu, liburu honen helburu orokorra da erakustea nola generoari buruzko ipuinak ezartzen eta zabalzen diren egitate naturalen izen faltsuaren pean.
|
|
|
–Baina kontatzen
|
badut
ere txarrera egingo du denak. Putada gehiago egingo didate.
|