|
2000
|
|
|
Baina aurrerapauso horrek, txanpon guztien aurpegiak bezalaxe,
|
badu
bere gurutzea, beti izan du: alegia, artistak eta hauen obrak ideologien arabera sailkatzea, eta sailkapen hori hartzea artelanaren balioa neurtzeko tresna oinarrizkotzat.
|
|
|
Poesiak
|
badu
bere zailtasuna, geometriak planoaren azpia ere jakin behar duen gisan azaldu nahi baitu ilargiaren ostea; are gehiago, poesia ezagupide modu berezia da. Den mendreneko ahalegina eskatzen eta bide laburrena eskaintzen duen gure egungo literatura prosaikotu honetan ez da harritzekoa" poesia hermetikoa" izeneko lelopean kokatu izana kritikoek Iñigo Aranbarriren lehen bi liburuak.
|
|
2003
|
|
|
Baina zoko horiek itsas zabalaren ur geldiak dira eta itsas zabal hori gizarte eta hizkuntza erkidegoa da. Erkidego horrek
|
badu
bere kultur ingurua eta haurrari, garatzeko behar dituen hitzak, kontzeptuak, gako sozialak eta funtzionamendurako protokoloak eskaintzen dizkio.
|
|
|
herria, nazioa, aberria esaten diegu. Osaera zehatz puntual bakoitzak
|
badu
bere historia, eta ontze edo mamitze prozesu bat izan du. Giza erkidego baten heldutasunaren ezaugarri argienetakoa hizkuntza da.
|
|
|
Euskararen presentzia hori baino zabalagoa da ordea Parisen, eta Eusko Jaurlaritzak ere
|
badu
bere stand a. Azkarate sailburua bertan izan da, ondoren urtero egin ohi duten Euskal Etxeari bisita eginez (maltzurkeria hutsa da hau:
|
|
2004
|
|
|
Hogeita bat trikitilari gaztek muntatu dute obra hau, Patrick Larralde musikari erakasleak kudeaturik. Euskarak
|
badu
bere tokia taula gainean, Euskal Herriko eta kanpoko bertze hizkuntza eta musikek ere, baina ikusgarriaren funtsezko gogoeta da: zer bilakatzen eta zer bilakatuko da euskara, munduko kulturen artean?
|
|
|
Baina elkarte guztiek —eta EIEk ere bai, noski—
|
badu
bere estatutuetan agertzen ez den arren biziarazten duenhelburu bat: bakarka egin ezin dena elkarrekin egiteko ahaleginak bultzatzea.
|
|
2005
|
|
|
Mendea ren hasierarekin batera abian jarri zen bai euskarari Ziurtagiriak 5 urte bete izana agian ez da munta handiegiko efemeridea, baina Kontseiluarentzat eta dagoenekoZiu rtagiria eskuratu duten 1.300 enpresa, erakunde, saltoki eta elkarterentzat seguru asko
|
badu
bere garrantzia. Duela bost urte urxirripa isil baten antzera hasi zena dagoenekoerrekasto kantari bihurtu da, eta datozen urteetako ahalegin eta ibiliaren ondorioz lehenik ibai oparo eta geroago itsaso zabal gertatzea opa diogu.
|
|
|
Aurten eta hemendik aurrera baliozkotzat emango dudana, kontabilizatzeko, laugarrena da, ISBN daukaten liburuena. Baina lerro bakoitzak
|
badu
bere esplikazioa: a) Aldizkaria.
|
|
2007
|
|
|
II, 489) edo T. Etxebarriari (I, 31; II, 43) eskainitako idazlanak ere aipagarriak dira. I. Lopez Mendizabalek
|
badu
bere biografiatxoa: Telleria 1999.
|
|
|
Nazionalismoak sortzen ditu, askotan, jaio ezinik dabiltzan nazioak, hori da Artetaren tesi zentrala. Nazioek nazionalismo mota batean dute jatorria eta, era berean, nazionalismo mota horrek ere
|
badu
bere jatorria, psikologikoa ordea. Nazionalismo modu hori, Artetarentzat, gizarte gaixoetako kideen nahasmen psikiko larri bat besterik ez da.
|
|
|
2006ko datuek erakusten dute, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako biztanleriaren %4, 6k euskara erabiltzen duela, adin taldeen arabera ezberdintasunak egon arren. Izan ere, haurren %4, 8k Axularren hizkuntza baliatzen
|
badu
bere eguneroko bizian, soilik gazteen %3, 6k kalean erabiltzen dute. Proportzioa zertxobait handiagoa da helduen tartean (%4) eta, batez ere, adinduen mailan (%7, 6).
|
|
|
Aurreko hausnarketak
|
badu
bere garrantzia; izan ere, askotan egitura konstituzionalen inguruko eztabaidak herritarren indarrak bildu beharrean, sakabanatu egiten ditu (bakoitza bere aukeraren alde jartzen da, askotan gainera, sutsuki besteen aukeraren kontra eginez). Oso bestela, babes estatusaren inguruko eztabaidak nortasun bereko herritar guztien indarrak batzeko balio luke.
|
|
2008
|
|
|
Bestearen bila konbikzioz joateko, besoak irekita eta burua altxatuta eraman behar ditugu, eta besoak irekita eramateko modu bakarra da burua altxatuta eramatea. Egiten duen urrats bakoitzarekin pertsonak sentitzen
|
badu
bereak traizionatzen ari dela, bere burua traizionatzen ari dela, bestearenganako hurbilpena gaiztotuko da. Bere hizkuntza ikasten ari naizen hiztunak ez badu nirea errespetatzen, bere hizkuntza hitz egitea ez da izango nire aldetik irekiera keinu bat, basailutza eta mendekotasun keinua baizik.15
|
|
|
Immigrazioaren eta nazio minoritarioen autogobernuaren arteko erlazioaren auziak
|
badu
bere lekua Quebec eta Flandesko agenda politikoan; Espainiako Estatuan, aldiz, ez da oraindik kontuan hartzen.
|
|
|
Jakina, kanadar gobernu federalaren eta quebectar gobernuaren arteko erlazioak ere
|
badu
bere lekua auzi honetan. Debate horrek jite instituzionalagoa du, batik bat eskumenen banaketan oinarritzen baita.
|
|
|
Tankera honetako ikuspegiei monista deritze. Monismoak ere
|
badu
bere arazoa: esplikatu egin behar du nola" jariatzen" den gogoa materiaren interakzio fisiko kimiko batetik.
|
|
2009
|
|
|
Erlijio sinesmenak ulertzeko bi modu guztiz desberdin agerian geratzen dira behin baino gehiagotan.1 Bestela esanda, erlijio sinesmenen inguruan bi joko mota eratzen dira. Euskaraz, gainera, bikoiztasun horrek
|
badu
bere isla hizkuntzan bertan. Gaztelaniaz eta ingelesez, esaterako, hitz bakar bat erabiltzen bada ere (creencia batean, belief bestean), euskaraz bi hitz erabiltzen dira, hain zuzen ere, uste eta sinesmen hitzak.
|
|
2011
|
|
|
Ironikoa da, horiek izan baitira Encina Serranok, Arakistainen programa Gasteizko zentrorako hautatu zuen zinegotzi berak, esan dizkion hitzak. Ez
|
badu
bere programa" zabaltzen", urtarrilean kalera doa. Eta ziur, panorama horren aurrean, burua altu kalera doala.
|
|
2012
|
|
|
Uste ustel hori Ilustrazioko teoria kontraktualisten interpretazio oker batetik datorrelakoan nago. Indartsuenaren legea ez da lege, idatzi du Rousseauk, zeinak bere Gizarte Hitzarmena ezagunean gogora ekartzen duen inor" ez dela inoiz nahikoa indartsu beti nagusi izateko, ez
|
badu
bere indarra lege bihurtzen eta obedientzia betebehar". Politikaren helburu lehena, filosofo kontraktualisten arabera, injustizia naturaletik irtetea da, gertakaritatik legetara pasatuz.
|
|
2015
|
|
|
Eta normalean, ba prekarietatean dagoenak... [...] Depende zer behar duzun[...] pertsona batek prestigio akademikoa behar
|
badu
bere ibilbide akademikoa jarraitzeko[...] Ibilbide akademikoak, planteatuta dagoen moduan[...] egiten duena da pertsonak oso frustratuta egotea, ze ez ditugu jorratzen nahi ditugun gaiak, edo ez dugu idazten nahi dugun hizkuntzan, edo ez ditugu benetan ekoizten interesgarriak diren gauzak[...] Eta euskararekin gauza bera gertatzen da, nik euskaraz argitaratzeko gogoa edukiko banu, ba inzentibo gu... Gizonezkoa, 40 urte, Gizarte Zientziak, ez du argitalpenik euskaraz).
|
|
|
Gurean oso zabaldua dagoen ustea da euskararik gabe naziorik ez dagoela, eta alderantziz, abertzalerik gabe euskararenak egingo lukeela. Ezkontza horrek, baina,
|
badu
bere historia.
|
|
|
Subjektu politiko bakoitzak
|
badu
bere mugak marrazten dituen diskurtsoa. Muga horiek konfrontazioaren eremua zein den esango digute, gutarren eta besteen arteko konfrontazioa zer joko zelaitan eta zer arauen pean jokatuko den seinalatzen baitigute.
|
|
|
Euskalgintzak ‘soilik’ euskaraz bizi nahi dugunon hizkuntza eskubideen defentsan oinarritzen baldin
|
badu
bere diskurtsoa, hau da, konfrontaziorako ardatz ‘errealean’, zaila egingo zaio aipatu dudan unibertsalizazioa gauzatzea. Ardatz horrek euskaraz bizi nahi ez dutenak beraien posturan indartu baino ez ditu egiten.
|
|
|
Zentzu horretan, euskalgintzak (hizkuntza) eskubide guztien aldeko mugimendu bihurtzen den neurrian izango du ardatz erreala desplazatzeko gaitasuna. Jakina, horrek
|
badu
bere ‘tranpatxoa’, euskaraz egin nahi duenak baititu hizkuntza eskubideak zapalduta %99, 9an. Hor du euskalgintzak irabazten hasteko eremu zabala.
|
|
|
Beren funtzioa betetzeari utzi eta erabilera berria emateko sorturiko eraikinak gero eta ohikoagoak dira, eta Gasteizek ere
|
badu
berea. KREA Expresion Contemporanea eraikina Betoñoko monastegi zaharra birgaituz eraiki nahi izan zuten, eta lanak 2008an hasi ziren.
|
|
|
Aurreiritzi horiez gain, eta kontu ekonomikoetatik at, bada sormenarekin zuzenki lotuta dagoen beste ezaugarri mugatzaile bat: literaturaren markoan sortzaileak liburua artefaktu bihurtzen baldin badu, eta, ondorioz, obrari emandako ezaugarriak direla-eta, argitaletxe batek ezin
|
badu
bere sail baten barruan kokatu, zein da sorkuntza hori argitara emateko bidea?
|
|
2016
|
|
|
Aspaldi dute iPhone mugikorrek Siri izeneko ahots morroia. Googlek
|
badu
berea," OK Google" esan eta aktibatzen dena telefonoan, nahi duguna eskatzeko. Orain gure mugikorretatik harago joan eta etxeetaraino ere iritsiko dira; Google Assistant berriak, Google Home mikrofonodun gailu batekin, edozein gauza ahoz egiteko aukera emango omen du.
|
|
2020
|
|
|
Euskal kulturaren eta komunitatearen neurri murritzak
|
badu
bere alde positiboa, dena den: merkatu arauetatik salbuago dagoelako euskal literatura.
|
|
|
Idazlearen konpromisoaren eta autonomiaren eztabaidak, ordea,
|
badu
bere garrantzia eta baita gaurkotasuna ere. Aldaketa soziopolitiko eta kultural garrantzitsuak izan dira azken hiru hamarkadatan:
|
|
2021
|
|
|
Krisiak gizakion berezko ezjakintasunarekin, zaurgarritasunarekin eta ziurgabetasunarekin bat egiten du; zuloen aurrean kokatzen gaitu, galderetan zatituta. Eta zatiketa onartzeak
|
badu
bere balio politikoa erantzun dogmatikoen harrokeriaren kontra.
|
|
|
Hamarkada honetan 70.000 erabiltzaile euskaldun identifikatu dituzte, eta, mezuen joerak aztertuz (joerak hashtag ak dira, #HauDaJoeraBat), rankingak osatu dira jarraitzaile kopuru, jasotako bertsio eta idatzitako txioen interesa neurtzen duen algoritmo baten bidez #tatxan. Ranking moten artean kulturak ere
|
badu
bere atala, eta ba al dakizue nor den kulturan(" zinema, musika, literatura, bertsoa, dantza, antzerkia" bezala definitzen du kultura Umapek) arrakastarik gehien duen txiolaria. Ez dizuet nik esango.
|
|
2023
|
|
|
Baina ez dut inor kondenatuko abortatzeagatik. Bakoitzak
|
badu
bere iritzia.
|