|
2000
|
|
|
Hala ere, azken plano honetan, batzuetan beste pertsonaia batzuek ere hainbat istorio kontatzen dizkigute: beraz, maila metadiegetikoa ere
|
badarabil
.
|
|
|
narratzaile hau ez da istorioan esku hartzen duen pertsonaia bat, izan ere, narratzaileak kanpokoa zaion istorio bat ezagutaraziko digu. Narratzaile mota honek oro har hirugarren pertsona
|
badarabil
ere, batzuetan lehenengo pertsonara igaro daiteke. Mota honetako narratzaileak askotan autoritate eztabaidaezina sortzen du.
|
|
|
ran,, y?
|
badarabil
; yaidaztendusoilikhorrela.Formahonetanbiltzendituhiruzpalauesanahikoelementuak:
|
|
|
guna da; urri bada ere,
|
badarabil
beste batzuetan ere. Hona zenbait adibide:
|
|
2001
|
|
|
Dalit batek eskumuturreko erlojua
|
badarabil
edo galtzak janzten baditu tradiziozko dhoti edo gerriko oihalaren ordez, jipoi ederra har lezake," harrokeriatan" dabilelako.
|
|
|
Denboraren azalpen transzendentalak beste arrazoiketa bat ere
|
badarabil
. Edozein aldaketak, baita espazioan gertatzen denak ere, denbora eskatzen du.
|
|
2002
|
|
|
Gullón ek zahia ere
|
badarabil
, urriago bada ere.
|
|
2003
|
|
|
Gipuzkera ere ugari erabilia da, batez ere GabAt elaberrian, eta neurri apalagoan EuskM honetan. Ipuin batzuetan Sakanako hizkera ere
|
badarabil
.
|
|
2004
|
|
|
Gaur, behinik behin,
|
badarabil
berriketa ta gezurra ta abarra Simonek. Badu, izan ere, Urteberri goiz honetan zeri ekin.
|
|
2005
|
|
|
Damianek ez dauka lehenengo liburuaren berririk, baina pentsatzen du Leonek Baconen pintura
|
badarabil
buruan, izan odol edo izan haragi, salto handiegia dela harentzat eta bidean eror daitekeela amildegitik.
|
|
2006
|
|
|
Pasaia Bluesen betiereko itzulera ez da estoikoena, jatorrizko biribila suteorokorrak burutu ondoren lehenbiziko errepikapenak kalkatuko duela dioena, etagero bigarrenak, eta abar. Baina Nietzscheren zenbait arrazoibide
|
badarabil
ere, Nietzscherena ere ez da zehazki, Canok fisika modernoa aintzat hartu baitu.
|
|
2008
|
|
|
Batetik bestera joateko autoa
|
badarabil
, hobe da zentroak parkinga edukitzea edo inguruetan aparkatzeko zailtasunik ez izatea.
|
|
|
Idurikal>, goiti beheiti? ere
|
badarabil
: «Atra> > den> paraiso> gura»> (DCC,
|
|
|
Horrek darakus, sartaldeko hizkeretan eta ziurtasun gehiagoz goi lautadan, lehengo aldietan gutxi asko hedaturik egon zela, ez dakigu garbi noiz arte. Mikoleta bilbotarrak ere bere gramatikatxoan (1653)
|
badarabil
noiz edo noiz, gehienetan gu> idatzi arren. Lazarraga dugu, beraz, euskara zaharrean eta diskurtsoan txertaturik aldaera hau garbiroen darabilena.
|
|
|
Esan bezala, gu> itxura ere
|
badarabil
, eta izenordaina deklinatzean guoinaren gainean jokatzen du beti: guk, > guri, > gugaz, > gugaiti.> Ondoko bertso ahapaldian hiru aldiz jarraian darabil, zeinetan neurriari ere jaramon behar dion:
|
|
|
Jokabide bikoitz berbera dugu erakusleekin ere: (h) aregaz> ezaguna du, baina (h) agaz> (15v) ere
|
badarabil
, bizkaiera zaharraren bidetik. Eredu bien kontrastea ageri agerikoa da pasarte batzuetan:
|
|
|
Bide beretik, toki denbora kasuetan regan> eredua ere
|
badarabil
, 2gn pertsonan zehazki: zuregan> (39v), > zuregana> (39v), zureganik, > ziurrenik bertsoen neurriagatik komeni izan zaiolako (b).
|
|
|
Berau> eta honen erg. beronek> lekukotuak dira behin edo behin (c). Eta berori> 2 gradukoa, erabili
|
badarabil
, baina ez 3 pertsonarako, 2.eko goi tratamendurako baino: berorika> diharduela, behin gutxienez, berorren> forma (d):
|
|
|
(f) Aditz kategoriekin ere
|
badarabil
inoiz, adizki jokatu erlatibozkoaz hain zuzen: dakidantxeau> idatzi du gaur egun esango genukeen dakidantxo (a) > adizkiaren lekuan:
|
|
|
begitxo, > biboratxo, > damatxo, > donzeillatxo> (20v), > eskutxo> (27v), itogintxo> (25v), larrosatxo> (31v), > mutiltxo> (14v), sagutxo, > seitxo, > tortolatxo> (30v), txakurtxo> (43v), txoritxo,, > ziudadetxo> erakoekin (b); baita ere laztantxo, > lindatxo> legezko adjektiboekin (c). Goian aipatu dugun presentexe> horrekin batera presentetxo> (23r) ere
|
badarabil
:
|
|
|
«Orain izan nahiduguna lehen izan ginen berbera da». Esaldi hori esplizituki Azkuek ez
|
badarabil
ere, gisa horretako joera aurki daiteke de facto berarengan. Hola, aipatudenez, Azkuek euskaldunez espainolekiko «hasta hace poco eran independientes» zeritzon, baina aldi berean euskaldunak espainolen «aliatu» gisa zebiltzala zioen.
|
|
2009
|
|
|
Azken urte hauetan Ultzamako ibarrean errekuperatzen ari da euskara pausoz pauso, eta gelditu da hizkuntzaren galtze prozesu hori. Belaunaldi berriak izango du egoerari buelta emateko giltzarria, eskolan ikasitako euskara harreman eta funtzio sozial guztietarako ahotan
|
badarabil
.
|
|
|
Baina kurduerak debekatuta jarraitu du, eta DTPko hainbat kide eta hautetsi epaitu dituzte hizkuntzaren inguruko aferengatik. . Kurduera zilegi da gobernuak
|
badarabil
, baina kurduok mintzatzea delitua da oraindik?, ondorioztatzen du MKM zentro kurduko gazte batek. Errealitate hori nabarmenduta, martxoko udal bozetan garaipen historikoa izan zuen DTPk hainbat udalerritan, eta AKPk, Turkian gailenduta ere, azken urteotako gorakadan eten nabarmena jasan zuen.
|
|
2010
|
|
|
Baten batek intsektuen begirada
|
badarabil
, lehenago edo geroago intsektuen esferan eroriko da. Esfera honetan, batez ere gerratean, gizakiak ziringiloak izanen dira, inurrien eta termiten gudan, erleen eta liztorren borrokan.
|
|
|
–Beste bertso-paper interesgarri bat be heldu jaku, Alfonso Irigoienen artxiboari eskerrak. Batzuetan, errima nasai samarra
|
badarabil
be, bertso sorta hau egin ebana bazen zeozer? 69 Sortaren izenburua. Agure zelosua, da, eta Irigoienen funtsatik batu zuen Etxanoko langile nekaezinak.
|
|
|
Bakoitzak bere erara transkribitzen ditu arriferazko soinuak. Batak alfabeto frantsesa
|
badarabil
, espainola besteak. Baina ez bata ez bestea ez dira amazigerazko soinuak transkribitzeko behar bezain zehatzak.
|
|
2011
|
|
|
Pasaia Blues en betiereko itzulera ez da estoikoena, zeinaren arabera jatorrizko denboraren joan osoa sute orokor batek amaituko duen, eta ondoren lehenbiziko errepikapenak jatorrizko denboraldi hura kalkatuko, eta gero bigarrenak, eta abar. Baina Nietzscheren zenbait arrazoibide
|
badarabil
ere, Nietzscherena ere ez da zehazki, Canok fisika modernoa aintzat hartu baitu.
|
|
|
1957)
|
badarabil
: aitzintehelt, bestehainbestehonki egitera (Davant2009: 81); ailekigübalia (85); PhilippeEtxegorrirenarabera, BiarnokoJeruntzenbadaadibi deihartuzenbait: ailedijin! (2003: 270); cf.honetazOihartzabal (1997: 56).
|
|
|
Orain badakit eztena delako hura suge guztiek badutela, baina, ez pozoigabeek ez pozoidunek, ez dezaketela harekin minik egin, zeren ezten harek ez baitu hari piru batek baino gehiago xixtatzeko indarrik. Eztena sugearen mihia da, sugeak
|
badarabil
eztena, xakurrak mihia bezala, gutizia ematen dion gauza zerbait ikusten duenean edo gogora jiten zaionean; ezten harekin egiten du hixtu etsaiaren izutzeko, antzarak mihiarekin egiten ohi duen bezala. Hixtu bai, baina minik ez.
|
|
|
Gaitz horrek hartu kabala bat jin dadila hiltzera, eta zakur batek jan ditzala haren burmuinak, honek bilduko du gaitz bera, eta izanen da bere aldian haren ereile. Gaitz horrek inguruka
|
badarabil
azienda eria, bera ere inguruan dabil zakurretik aziendara, aziendatik zakurrera: abiamena zakurrean duelarik bizkitartean, nahiz aziendan duen egiten kalterik handiena.
|
|
|
erdi lo bezala dago xutik delarik, jana labur du, bidean ez du laguner jarraitzeko kemenik. Burua apal dauka eta ardurenik alde baten gainerat; alhagian hartzen du ausiki bat edo bertze, eta
|
badarabil
luzaz ahoan, han duela ahantzia balu bezala.
|
|
2012
|
|
|
Kontra argudioaren teknika honekin amaitzeko,
|
badarabil
esatariak informazioa aurkezteko beste modu bat ere: argudioetan oinarritu eta modu positibo batean aurkeztu ordez, ezezkotik abiatzea hain zuzen; hau da, aurkako balizko jarrerak saihestu balitu bezala agertzea.
|
|
|
Garbi dago, ordea, zuzenean. NI? izenordaina ez
|
badarabil
ere, NIaren presentzia eraba
|
|
|
Baitaurrizkiarekin gertatzen zen bezala, dedukzioaren azalpena egiteko ere
|
badarabil
eta enklitikoa. Ez da E2 enuntziatu parentetikoa E1 oinarrizko enuntziatuaren zuzeneko azalpena edo arrazoia.
|
|
2014
|
|
|
Eskola eremuan ere, euskararen erabilera handiagoa da bi hizkuntzetan ari direnena baino, baina ez horren alde nabarmenarekin. Izan ere, %53ak euskara hutsean egiten du berba eskolan eta gainontzekoak (%47ak) aldiz, gaztelania ere
|
badarabil
.
|
|
2016
|
|
|
Tartean daude E3 (euskaraz erdaraz beste), E2 (euskaraz erdaraz baino gutxiago) eta E1 (oso gutxi euskaraz). HPSk, bost horiekin batera, beste kategoria bat ere
|
badarabil
, ET(" Erabilera Trinkoa") kategoria, honela definitzen dena: ET= E4+ E3 Hortik, egileak ekarpen kontzeptual eta terminologikoa egiten du, ET hiztun eta ET jardun terminoak ere harira ekarriz.
|
|
2017
|
|
|
eta, bortxa? erabiltzeko garai (Frantziak lehen erabili zuen bortxa esplizitua; Turkiak orain ere
|
badarabil
) eta moduetan datza.
|
|
|
Burun bádabil ségoser ak, baye estíno esébes. Artega ikústen dot, buruan
|
badarabil
zer edo zer hark, baina ez dio ezer ere ez. Artega ikusten dut?
|
|
2018
|
|
|
–Aitak
|
badarabil
.
|
|
|
Azkenik, hirugarren argudio bat ere
|
badarabil
Brailovskyk; izan ere, ez da gutxietsi behar neurozientzien agindu diskurtsiboak hezkuntzan duen eragina, hots: diskurtsoaren beraren eragina.
|
|
2019
|
|
|
bi ikasleak mutilak dira, eta bi biak elebidunak dira jaiotzez: hau da, euren lehen hizkuntzak euskara eta gaztelania dira; batek biak erabiltzen ditu etxean, eta besteak gaztelania; biek euskara darabilte eskolan ikaskideekin, eta batek kaleko lagunekin euskara
|
badarabil
ere, besteak berdintsu erabiltzen ditu euskara eta gaztelania. hamahiru ikaslek izan dituzte gaztelera hutsezko elkarrizketak (29 elkarrizketa). Zer soslai soziolinguistiko daukate gaztelaniarako joera duten ikasle horiek?
|
|
|
Eta gigabytetan neurtzen. Izan ere, jada pardelik ez
|
badarabil
, bere ipurdia garbitzeko gai bada ─nola hala─, pentsatu duzu smartphona edo tableta erabiltzeko kapaza ere badela. Eta, a ze nolako bakea ematen duen segundo minutu ordu horietan!
|
|
|
—Eliseok, berriz, zerbait
|
badarabil
, konturatuta nago jarraitu zuen Zaharrak— Orain dela urtebete, Chevroletarekin ogia banatzera joaten zenean, lau ordu behar izaten zituen, edo lau ordu eta erdi. Azkenaldi honetan, ordea, bost, bost ordu eta erdi, sei ere bai batzuetan.
|
|
2020
|
|
|
Doinu didaktikoa baino askoz ere polemikoago
|
badarabil
Etxamendiren narratibak eta ez dago moralismoan. Kristau fedea eta euskal nortasuna –Etxamendiren kasuan, XX. mendeko bigarren erdialdeko euskal naziotasuna– lantzen baditu ere, Etxamendiren narratiba ez da patriarkalismora ez eta idealizazio hutsera lerratzen.
|
|
|
Molde berekoa da egun hartan Jaime Bayonari idatzitakoa, nahiz eta mezu horretan nabaria den bien arteko adiskidetasuna, idazlariari hitz batzuk aldatzera daramakiona. Edonola, lagun min, alderdi erregionalistaren presidente eta nafar parlamentuko oposizioaren buruari bidalitako mezuan, bahituak
|
badarabil
besteetan baliatu tonu ofiziala. Hagitz ezberdin, baina, azken esaldia:
|
|
|
7) ere bereizkuntza horri jarraitu dio, baina egin aditzaren jokoa aztertzean, lo egin, hotz egin modukoak aipatzen ditu ‘neutroen’ artean, laguntzaileari begiratuta aktiboak izango liratekeen arren.7 XIX. mendean, aditz intrantsitibo eta trantsitibo bereizketa aurkituko dugu (Darrigol, Van Eys.) eta ‘erregimen bikoitzeko aditz joko trantsitiboa’ (Darrigol, 1827: 118, 130), baina ‘aditz aktibo’ ere
|
badarabil
. XX. mendean Azkuek aditz trantsitibo/ intrantsitibo bereizketa nagusiaren ondoan, hartzaileari dagozkion formak bereizten ditu bakoitzean (‘verbos intransitivos de flexiones de recipiente’ eta ‘verbos transitivos de flexiones de recipiente’).
|
|
2021
|
|
|
Eta ederra eta gustagarria izan daiteke. Baina oraindik elektronika saila euskaldunik gehienontzat ezezaguna da, mundua berak
|
badarabil
ere. Hiztegi eta pentsakera elektronikoa ahozko literaturan oraindik oso arrotz dira.
|
|
|
Larrek ere (2001: 180)
|
badarabil
:
|
|
2022
|
|
|
autofikzioa. Aspaldi honetan bogan dagoen azpigenero horretan ohikoa den bezala, ahotsen konplexutasunarekin jolasten du autoreak, han hemenka umorea ere
|
badarabil
, isiltasunez beteriko hitzak. Baina iruditu zait pertsonaien trataeran, eta batez ere, protagonistaren ahizparen kasuan, idazleak gehiegi estutu duela errealitatetik fikziora doan soka hori; bestela esanda, irakurle bezala karakterizazio sakonago baten falta izan dut.
|
|
|
Horiek guztiz artifizialki antolatu dute munduaz dugun esperientziaren eta gure ikasketaren mutilazio sakona, ume umetako hezkuntza programarena barne; horri buruz idatzi zuen C. P. Snowek ere 1959an. Aurkaritza hori gainditzeaz hitz egiteko, Wilsonek ere mugaren irudia
|
badarabil
, eta proposatzen du hori lurraldeen arteko muga balitz bezala pentsatzeari uztea, lurralde zabal eta ezezagun den neurrian deskubri dezagun, gaur, bi aldeetatik, elkarlanean miatzea eskatzen duena.
|
|
2023
|
|
|
" Ez da ba Nikolas Balantzategi izango?", galdetu nion komisarioari, begiak arranpalo, bekainak ezin gorago. " Bera!", orduan ertzainak," orain ere
|
badarabil
zerbait, antza. Baina zer ikertzen ari zara zehazki, Petra?".
|
|
|
Lardizabalek (1855: 307)
|
badarabil
: " Gàlayac bayetzcoa eman cion, eta bideraco anoya edo jana prestaturic, biac abiatu ciran".
|
|
|
Iztuetak (1824: 46)
|
badarabil
: " Alcandora cuntza ederreco beso ugariac".
|
|
|
OEH. Erauskinek
|
badarabil
(Zavala 1978: 65, 149 et passim).
|
|
|
(Sagar) zipotz (sar zipotza) adjektiboa (‘sagar kaskarra, heldu gabekoa, zapore gutxikoa’) nahiz zipoztu (‘haserretu) ’ aditza ere bereak ditu berriemaileak. JEEUk
|
badarabil
. ECE:
|