|
2005
|
|
|
Bereziki irakasleen prestakuntzan ahalegin handiak egiten jarraitu dugu. Bestetik, eskolaren funtzio nagusia euskara ona eta ondo erakustea izango da, baina
|
badakigu
euskararen erabilera ez badugu ziurtatzen, erabilpenik gabeko ezagutzak ez duela etorkizunik izango. Egia da erabilera sustatzeko badirela eskola baino eraginkorragoak diren beste eragile batzuk, baina eskolak berak ere egiten duena baino askoz gehiago egin beharra dauka bide horretatik.
|
|
2006
|
|
|
«Senarrak eta biok hezkuntza eredu honetan sinesten dugu, eta gure bi semeak ereduan eskolaratu ditugu. Gure semeek ikasketak euskaraz egitea nahi dugu, baina
|
badakigu
euskara manten dezaten etxean ere euskaraz egin behar diegula».
|
|
|
«Aita: hamahirutik hamarrek
|
badakigu
euskaraz, gidariak ere bai, eta hala ere, zergatik mintzo da gaztelaniaz?» diost alabak. Joxe Miguel Barandiaranek azterturiko harpea gidariarekin soilik bisita daiteke, eta hori erdaraz, nahitaez, Sarako herri euskaldunean.
|
|
2007
|
|
|
Errealitatea konplexuagoa da. Izan ere, jakin
|
badakigu
euskara lehen hizkuntza duten guzti guztiek ez dutela hitz egiten euskaraz erdaraz baino errazago eta, aldiz, hainbat euskaldun berrik bai. Eskuartean dauzkagun datuekin, ordea, errazagoa da azterketa hipotesi horiekin egitea.
|
|
2008
|
|
|
Toponimoekin zer ikusia duen kontua da, latinetik edo ustezko zeltiberieratik mailegatutako leku izenek ematen duten zeharkako argibi dea, hain zuzen ere. Jakin
|
badakigu
euskarak latinezko hitzak garai ezberdin ba tzue tan mailegatu dituela eta jatorrizko forma latindarra kontuan harturik erabakitzeko gai gara mailegu goiztiarra edo berantiarra den. Euskal maileguetan egiten den soinu aldaketen hurrenkera ez da zoritxarrez irladeraz egiten denaren bezain zehatza eta aberatsa, baina aldaketa batzutan oinarriturik erraz bereizi daitezke hitz hasierako belarea mantendu dutenak (gela> bezala), batetik, eta palatalizatu dutenak (zeru> beza la), bestetik, edo eta latinezko/ i/ laburra mantendu dutenak (bike> < pice> bezalaxe) edo erromantzeetan bezala/ e/ bihurtu dutenak (fede> fide).
|
|
2009
|
|
|
Oro har
|
badakigu
euskararen gainbehera ez dela berehala geldituko. Alabaina zaharrenak dira euskaldunenak eta urte bakoitz euskaldun zahar gehiago desagertzen da, gazteak euskalduntzen diren baino lasterrago.
|
|
|
Cromlecharen eta harri euskararen bere teoriekin ez gaitu engainatu, baina Oteizak beti irekitzen ditu bide berriak irudimenari. Eta orain
|
badakigu
euskaran mitologia oso bat bizi dela. Amets egin dezakegu kopla zaharrean harri aroko artzainaren oihartzun bat heltzen zaigula.
|
|
|
Dena den asmo hori zerbait argitzen digu zure esaldiak: . Zorionez, ordea,
|
badakigu
euskarazko hedabideen sektorean hainbat direla euren buruekiko jarrera zorrotza eta perspektiba autokritikoa duten eragileak: perspektiba estrategikoan ari direnak, alegia?.
|
|
|
Chomsky-ren hitzak geureganatuz esango dugu," ezin da hizkuntzen etorkizuna aurreikusi, herritarrek egiten dutenaren esku baitago" (El Mundo,). Partida honetan, euskararekiko atxikimendua indartzea da hizkuntza pluraltasunaren balioan sinesten dugunoi bete betean dagokigun jokaldia, eta, hasteko,
|
badakigu
euskararekiko atxikimendua handitzeak besteak beste euskara eta euskal hiztunen erkidegoa gero eta neurri handiagoan eta gero eta jende gehiagorentzat erakargarri egitea eskatzen duela.
|
|
2012
|
|
|
" ‘ [Andoni]! Guk
|
badakigu
euskaraz!
|
|
|
Paula Kasares – Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik guk
|
badakigu
euskaraz! (...) eta beti ni nabil horrela" (Antonio, 6 FG).
|
|
|
Morfologiari eta, oro har, gramatikari dagozkien galderak ez dira ohikoak hizkuntza atlasetan, baina gero eta leku handiagoa ematen zaie gaur egungo lanetan. Bonaparteren lanak kontuan izanik,
|
badakigu
euskararen dialektologian toki garrantzitsua izan dutela. Sail horretako galderak, noski, euskararen arabera pentsatuak izan dira.
|
|
2013
|
|
|
Morfologiari eta, oro har, gramatikari dagozkien galderak ez dira ohikoak hizkuntza atlasetan, baina gero eta leku handiagoa ematen zaie gaur egungo lanetan. Bonaparteren lanak kontuan izanik,
|
badakigu
euskararen dialektologian toki garrantzitsua izan dutela. Sail horretako galderak, noski, euskararen arabera pentsatuak izan dira.
|
|
2014
|
|
|
Horretan ez da dudarik. Harkaitz Canok poliki asko zioen legez," guk
|
badakigu
euskara desagertu egin daitekeela eta hori ez dela hipotesi futurista, zientzia fikziozko bat. Baizik eta hori posible dela eta horrek beharbada ematen digu ezaugarri edo bizipen diferente bat frantses hiztun batek edo gazteleradun batek ez daukana; eta da, zure oinen pean dagoen hizkuntza hori, zure tresna hori ez dela betiko; eta hori frantses batek edo espainol batek ez du pentsatzen".
|
|
2015
|
|
|
Horrela ba,
|
badakigu
euskararen deskripzioaren kontu orokor batzuk baliagarriak izango direla giza hizkuntzetako polaritatea ulertzeko, eta beraz, euskararen deskripzio hutsari eutsiko diogu, bai baitakigu sintaxi testuinguru zehatzak nabarmen alda daitezkeela hizkuntzaz hizkuntza.
|
|
|
Lehenengo eta behin, kontuan hartu behar dugu daukagun informazioa nahiko eskasa dela, beraz ez da hainbeste ziur dakiguna. Baina
|
badakigu
euskara hizkuntz nagusia izan zela XIX. mendera arte Laudion, Luiaondon, Okondon, Baranbion, Lezaman... leku horietan, biztanle asko euskaldun elebakarrak izan ziren seguru asko.
|
|
2016
|
|
|
Pentsa daiteke J.M. akronimoa Olatzagutiako erretorea zen J. Mujika jauna zitekeela. Hartaz, jakin
|
badakigu
euskaraz predikatu zuela 1889 eta 1890 urteetan Aralarko santutegian San Migel egun berean El tradicionalista,, 858 zbk.;, 1152 zbk.; eta Blanca Urmeneta Purroy, Navarra ante el vascuence, actitudesy actuaciones(), Iruñea, 1998, 96 or.
|
|
2019
|
|
|
Arabako Mendialdean horixe behar dugu, aitzakia bat, gure iraganari begira jarri eta garbi esateko: " Arabarrok ere
|
badakigu
euskaraz".
|
|
|
" Arabako Mendialdean horixe behar dugu, aitzakia bat, gure iraganari begira jarri eta garbi esateko: ' arabarrok ere
|
badakigu
euskaraz'"
|
|
2020
|
|
|
Politikoki eta administratiboki Euskal Autonomi Erkidegoan, Euskal Hirigune Elkargoan edota Nafarroako Foru Erkidegoan bizi garen euskaldunok
|
badakigu
euskaraz gain, gaztelania edo frantsesa beste hizkuntzak beste, eta, aldiz, aipatutako hiru eremu administratibootan bizi diren askok ez dakite euskaraz, eta EAEn osorik eta NFEn partez euskaldunoi eskubideak aitortuagatik, euskaraz jakiteko betebeharrik ez dagoenez, euskara unibertsalizatu gabe dagoenez, euskaraz bizi nahi dugunon arrangurak eta kezkak gure arrangurak eta kezkak dira bakarrik, h...
|
|
2021
|
|
|
Izen horien adierak, ostera, [kalea (k) garbitu]+ tzaile eta [euria neurtu]+ gailu egiturak iradokitzen dizkigute, hurrenez hurren; hau da, ‘kaleak garbitu’ ekintza egiten duen pertsona, ‘euria neurtu’ egiten duen aparatua. Baina
|
badakigu
euskaraz ez dugula ez* kale garbitu eta ez* euri neurtu aditzik. Beste hitz batzuetan esanda, parte hartzaile bada parte har (tu)+ tzaile, baina kale garbitzaile ez da* kale garbi (tu)+ tzaile, edo euri neurgailu,* euri neurtu+ gailu.
|
|
|
Jakin
|
badakigu
euskararen erabileran bide ezberdinetatik eragin behar dela eta eskola bide horietako bat besterik ez dela. Azken urteotan gauzak aldatzeko ahaleginak egin diren arren, gure hezkuntza sisteman ahozko hizkuntzaren irakaskuntzak tradizio txikia du oraindik, eta horretaz gain, azken 30 urteotan ereduak izan duen gorakadak (1 irudia) baditu bere argi ilunak (ISEI IVEI, 2018; Martinez de Luna eta Suberbiola, 2018).
|
|
2022
|
|
|
″Arigune gara jendea euskaraz egitera animatzeko. Norbaitek euskaraz dakiela baldin
|
badakigu
euskaraz erantzuten diogu″ Argitu dute bezero gehienak erdaldunak direla.
|
|
|
Erakundeetatik egiten diren hizkuntza politikek ere ikuspegi hori indartzen dute, eta ondorioz, iritzi artikuluan dioten bezala, euskaraz aritzea bera ekintza feminista bat dela uste dugu. Jakin
|
badakigu
euskaraz mundu ikuskera matxistak eta patriarkalak ere garatu direla eta, hortaz, euskarazko mundu ikuskera horiek ere feminismotik berrizendatu eta deseraiki behar ditugula. Baina jakin badakigu globalizazioak eta neoliberalismoak estatu hizkuntza bakarra eta ingelesaren hegemonia sustatzen dituztela, bestelako hizkuntza komunitateak azpiratuz, eta hala izanik, feminismo antikapitalista eta ekologista batek hizkuntza ekologia ere ardatz nagusi izan behar lukeela, lekuan lekuko hizkuntzekiko eta kulturekiko zaintza bere aldarri nagusi eginez.
|