|
2008
|
|
|
Víctor García de la Concha Real Akademiako zuzendariaren arabera, “Interneten idazten duten edo mugikorretako mezuak erabiltzen dituzten guztiei erantzun behar zaie”. “RAEk
|
badaki
hizkuntza herriarena dela eta kalekoa dela” esan zuen “Esportatzen ikasten: Kultura edukiak munduarentzat”, atzo Madrilen egin zen.
|
|
2010
|
|
|
Hogei urte ez da denbora luzea, aldakortasun soziolinguistikoaren ikuspegitik. Gaiaz zerbait ikasi duen orok
|
badaki
hizkuntzaren gizarteerabileran gertatzen diren zenbait ohitura aldaketa finkatzeko, ezarpen aldi luzeak, behartzeko hainbat neurri eta hedabide andana behar izaten direla, biztanleriaren lekualdaketa garrantzitsuekin batera. kolore gehiegi egoteak adierazten du gaixorik dagoela hizkuntza. duela soilik bi edo hiru belaunaldira arteko egoera hizkuntza continuum bat bazen, azken aldian ordezkapena i... Jada ez da atzerakada geografiko bat, ezta bizkortua ere; orain, batetik etorkin erdal hiztunak toki guztietan egotearen ondorioz, eta bestetik bertako biztanleriak neurri batean beren hizkuntza utzi zuelako, printzatu egin da lurralde euskalduna. nafarroaren ipar mendebaldean eta gipuzkoaren barnealdean, gehiengoak euskalduna izaten jarraitzen du, baina urolaren goiibilguak, debabarrenak eta ibaizabal arroak ziriarena egiten dute, eta isolatuta uzten dituzte gehiengoa euskalduna duten beste ingurune batzuk, hala nola bizkaiko itsasertza eta arratia bailara. esan beharrik ere ez dago une horretan gehiengoa euskalduna zuten eskualdeak landa eremukoak zirela eta, beraz, biztanleria txikiena zutenak. euskararen ezagutza maila handia edo dezentekoa zuten eskualdeetan, bigarren edo hirugarren belaunaldiak ziren euskaldunenak. gainera, hiriburua eskualdeko batez bestekoaren azpitik ageri zen beti, eta gune erdaratzaile gisa jarduten zuen. egoera hori biribiltzeko, ez zen inolako berreskurapen zantzurik antzematen jada azken belaunaldietan erdaldundutako eskualdeetan, eta are gutxiago euskara berrezartzeko zantzurik, bertako euskara duela zenbait mende galdu zutenetan. hauek lirateke hegoaldeko guztizko kopuruak, urte hartan (nafarroako datu fidagarririk ez dagoen arren):
|
|
|
2001eKo errolda: XXi. mendea, BeSTe auKera BaT euSKararenTzaT hogei urte ez da denbora luzea, aldakortasun soziolinguistikoaren ikuspegitik. gaiaz zerbait ikasi duen orok
|
badaki
hizkuntzaren gizarte erabileran gertatzen diren zenbait ohitura aldaketa finkatzeko, ezarpen aldi luzeak, behartzeko hainbat neurri eta hedabide andana behar izaten direla, biztanleriaren lekualdaketa garrantzitsuekin batera. hala ere, esperientzia zientifikoak beste hau ere erakusten digu: aldaketa soziolinguistikoak zenbat eta gehiago finkatu, hainbat eta zailagoa dela egoera lehengoratzea. horregatik, urte bakoitzak, hilabete bakoitzak, bere balioa du hegoaldean gaztelaniak euskara ordezkatzearen aurka abiatutako erlojupeko lasterketan. horregatik, hogei urte igaro eta gero, interesgarria zen 2001eko datu demolinguistikoak aztertzea. datu horiek erakutsi behar zuten ea bazen euskara berreskuratzeko eta elebitasun eraginkorrerantz aurreratzeko egiazko gizarte borondaterik, edo, alderantziz, euskal gizartearen gehiengoarentzat euskara antzinako erlikia bat baino ez den, gizartekomunikaziorako balio ez duen tresna bat. begiratuta, hauxe da ikusten den lehen gauza ziurra:
|
|
2012
|
|
|
Erregistroa, azken batean, egoeraren ezaugarrien arabera (solaskideen arteko harreman, asmo, gai, formaltasun maila, etab.), esatariak hautatzen duen hizkera edo hizketa modua litzateke (Escandell 2005). Hizkuntzaren jabe den hiztunak, gehienetan, hainbat erregistro menderatzen ditu eta
|
badaki
hizkuntza komunikazio egoera bakoitzari egokitzen.
|
|
2016
|
|
|
Hala ere, euskalgintzak jakin
|
badaki
hizkuntza kontuetan, beste askotan bezala, aritmetika gailentzen dela. Eta parlamentuan, Ezkerraren babesik gabe, ez dagoela 26 zenbaki magikora iristerik.
|
|
2018
|
|
|
Eta alderantziz, noski; bertsotan trebatzeak ezinbestean dakar norbere hizkuntza baliabideak areagotzea, oharkabean, hein batean, eta berariaz, beste batean. Bertsotan ari denak, beraz,
|
badaki
hizkuntza lantzen ari dela.
|
|
|
Begiratu, sinetsi eta praktikatu. Txepetxen teoria ezagutzen duenak,
|
badaki
hizkuntzaren normalizazioaren lehendabiziko axioma beharrarena dela. Arin eta argi, Andoni Egañak ere idatzita dauka axioma bera (Berria, 2012/10/06):
|