|
2008
|
|
|
Balio hauen guztien aurrean, gure hautua izan da datiboa markatzea bakarrik, batetik, eransketa hutsa ez denean, bestetik, datiboa onartzen denean bakarrik, eta azkenik, ia beti datiboa erabiltzen denean;
|
azken
hauetarako corpusari begiratuko dio gularik bereziki, hau da, corpusean bakarrik datiboaz agertzen bada, markatu egingo dugu; aldiz, ez bada hala, ez dugu markatuko.
|
|
|
latina lehendabizi, gero arabiera eta erromantzeak azkenik: nafarrera (hau da, nafar erromantzea), aragoiera eta katalana (bi
|
azken
hauek toponimian azaltzen diren euskararen arrastoen arabera behintzat eta baita lexikoan ere [Echenique, pres tatzen b]).
|
|
|
Zerrenda luzeetan lerro katzea merezi dute segurki A. Etchegorry, J.B. Etcheverry, P. Mogaburu, J.P. Peyroutet, B. Miremont, Amestoy eta guziek Amikuze Oztibarre aldetik, hoik denak ere apez eta pilotari izanak. Holako ziren ere, bi dohainen jabeak, F. Harriet, B. Setoain, L. Auzqui, Josep Camino eta beste apezak,
|
azken
hauk oro arnegitarrak eta nundik ez aldudar lerrotto hau, Gozterratxu anaiekin, Saldubehere oseba ilobekin, eta L.P. Iriart, batzu bizi et zenbait joanak. Ene
|
|
|
plurala inplikatzen du baina ez alderantziz. Bide batez,
|
azken
hauek marka tuak dira eta, plurala, ez markatua (cf. honetaz, Greenberg, 1966:
|
|
|
7 Orixek (1927 [2002, 38 or.]) lehenago beste jokabide bat hartu zuen, Echepareren lane tan erlijiozko gaiak bereziki aipatuz, eta amodiozkoetako ausartziak erdi isilean atxikiz edo doi doia aipatuz. Hona
|
azken
hauetaz erran guzia: Maite leloen> neurtitzetan> bi> oek> dakartzi:
|
|
|
Eta bai: 1897 urtearen azken partean, La Revue Blanche aldizkari ezkertiarrean Dreyfusen alde posizionatu ziren zenbait autore, horien artean Lucien Herr(. Pierre Breton?) nabarmenduz467 Aurka azaldu ziren, aldiz, eskuineko kazeta frantsesak(
|
azken
hauekin bat egingo zuen Azkuek). Zolak berak, «J, accuse!» idatzi baino lehenago, beste artikulu batzuk argitaratu zituen auzi horretaz, hainbesteko oihartzunik gabe468 Baina artikulu goiztiar horiek kontuan hartuta ere, Azkuek Zolari aurrea hartu ziola berretsi behar da, nahiz justu justu izan:
|
|
|
– zeinuak zerabiltzan, baina irakurleentzat zail bide zirelako edo, laster atzera egin zen eta rr, ll, dd eta gisakoak sartu ziren, hainbat urtetan
|
azken
hauek erabiliz.
|
|
|
Zentzu horretan erdibide bat bilatu zen Azkueren eta jeltzaleen artean:
|
azken
hauek euskera forma onesten zuten, eta Azkuek x grafia. Onartutako sistema ortografiko osoa hau izan zen:
|
|
|
Dudarik gabe polemikaren sua jada itzaltzen zegoen, nahiz txinpartak geratu333 Gaiari buruzko beste kolaboratzaile batzuk idatzitako artikuluek ere, kasu gehienetan sakontasun handirik gabe ukitu zuten Euskaltzaindiaren kontua. Egon ziren hiru Bustintzaren ildoan Akademiaren nahiko aurka334, beste bi, eztabaiden eraginpean zalantzatan zeudenak Euskaltzaindiari buruz335 eta beste bi alde336(
|
azken
hauei beti ere. Kirikiñok, erantzuten ziela).
|
|
2010
|
|
|
Irakasle (edo irakasle nahi) erdaldunen kontrakoa da EEN legearen aplikazioz egin dena: , euskaldunak primatzen ditu eta erdaldunak baztertzen, nahiz eta
|
azken
hauen artean irakaskuntzarako espresuki apartak dituen profesional asko egon. Euskara bultzatu beharraren beharraz, taliban linguistiko bihurturik dago euskaltzale zenbait.
|
|
2012
|
|
|
Orixerengandik bereizten du, ordea, jatorri askotako (eta sarri bere garaiko) hainbat autoreren euskarazko itzulpenekin euskal literatura aberasteko eta zabaltzeko egindako ahalegin ikaragarriak. Ahalegin horrek hurbilduko luke Onaindia hurrengo ataletan aztertuko ditugun Miranderen, Arestiren edota Sarrionandiaren itzulpengintzara, nahiz eta
|
azken
hauek literaturaren eta itzulpengintzaren inguruan zituzten ideiak guztiz bestelako esparru batean kokatzen diren. Honela azaltzen du Juan Mari Lekuonak Onaindiaren eta belaunaldi berriaren arteko talka:
|
|
|
Nazio askapena bigarren mailan utzi dutenak, ordea, axolagabekeriatan dabiltza. Baina, hasteko,
|
azken
hauetako askok ez diote, berez, nazio askapenari guztizko ukoa egin, beste balio batzuen atzetik ezarri baizik, giza bizitzari zor zaion errespetuaren atzetik, kasu. Nazionalista, moderatu?
|
|
|
Beste batzuetan, azkenik, batere markarik gabe botako ditu besteren hitzak edo beste norbaitek erabili dituen irudiak bere egingo ditu. Eta
|
azken
hauetan, noski, zailagoa izango da esaera horrek edo irudi horrek Mitxelenaz beste gurasorik ote duten jakitea.
|
|
2016
|
|
|
Piarres zozo lehen antzerki honetan bertsoak eta errima baliatzen ditu Larzabalek. Dagoeneko bertsoekiko zaletasuna agertu zuen hamalau urtetan idatzitako bertsoekin,
|
azken
hauek Piarres Lafitteren paperetan aurkituak. Lehen antzerki honetan, Piarres Lafittek beste bat idatzi zuela adierazi badu ere, lehen lanetan kokatu behar dugu, antzerki honetan errima baliatzen du.
|
|
2021
|
|
|
157) hiru multzotan biltzen ditu: ...skuratu, eztabaidatu, garbitu, gomendatu, irakurri, jan, kontatu, laudatu...), gorrotatu motako aditz psikologikoak, esperimentatzailea subjektu ergatibo dutenak (adoratu, arbuiatu, deitoratu, desiratu, eraman ‘jasan’, erdeinatu, estimatu, gaitzetsi, gorrotatu, jasan, maitatu, miretsi, pairatu) eta da motako aditz psikologikoak (baliatu, errukitu, fidatu, ohartu, urrikaldu § 23.2.2.5f);
|
azken
hauek ere bi argumentu dituzte, baina barne argumentua, gaia, postposizio sintagma baten bidez gauzatzen da (ez naiz zutaz fidatzen). Argumentuek hartzen dituzten rol tematikoak, berriz, ‘egilea/ gaia’ zein ‘esperimentatzailea/ jasailea gaia’ izan ohi dira.
|
|
|
Alde horretatik, ezin uka diezaiekegu aurkaritza/ kontraargudiozko balioa. Hala ere, ez zaigu iruditzen kontzesiozkoan eta aurkaritzako juntaduran ezartzen den oposizioa bezain indartsua denik emendiozko juntaduraren bidez egiten dena; horregatik,
|
azken
hauek intonazio enfatikoagoa behar dute hautsitako aurresuposizio horren berri emateko, edo aurkaritzako diskurtso markatzaile baten laguntza handiagoa behar izaten dute gauzatzeko: Euskalduna da, eta, hala ere, beti ari da erdaraz.
|
|
|
Eta azterketa ez da hor amaitzen:
|
azken
hauen osagaiak ere berezi daitezke... Guztiarekin ere, perpausaren osagai dira denak, zein bere mailan.
|
|
|
Zalantzarik gabe, sarriago ageri dira, agertzekotan, izenaren eskuinetara ezkerretara baino, baina
|
azken
hauek ez dira ezinezkoak.
|
|
|
243) hiru ezaugarrirekin definitzen du omen en balioa zein den20: ...oa baiesten ari dela ematen du aditzera hiztunak omen darabilenean; b) hiztunak ez du entzundakoaren egiari buruzko ziurtasunik eza adierazten omen erabiliz (inplikatu egin dezake, baina ez ziurtasunik eza adierazi); c) beste hizkuntza batzuetako se dice/ dicen (que), on dit (que), they say/ it is said (that)... egituren baliokide da omen, ez parece (que), il paraî (que) edo apparently modukoena(
|
azken
hauek bide ren baliokide dira).
|
|
|
Bost hilabete du (egin) hori gertatu zela; Duela zazpi urte ez zen horrela mintzo. Berez ekialdeko hizkeretakoak dira
|
azken
hauek, estandarrera hedatu direnak.
|
|
|
Juntagaiak izan daitezke aginte perpausa eta adierazpen perpausa (Joan korrika edo harrapatuko zaitut); ez, ordea, adierazpen perpausa eta harridurazkoa (Loreak ekarri zituen, eta/* edo ze politak!), edo adierazpen perpausa eta galde perpausa (Berandu etorri da, eta/* edo ez al diozu ezer esan behar?). Baina gogoratu,
|
azken
hauek bezalako adibideetan, eta erabiltzen genuenean ere diskurtso markatzaileen zereginera hurbiltzen ginela.
|
|
|
Aditzen" argumentu" deitzen diegu aditzek duten sare semantikoan ageri diren osagaiei (ikus § 1.5c). Argumentu sare horren eta argumentu horiek adierazteko baliatzen ditugun funtzio sintaktikoen arabera bereizten ditugu, esaterako, aditz trantsitiboak (iragankorrak), intrantsitiboak (iragangaitzak), eta
|
azken
hauen artean, intrantsitibo absolutibodunak (Jon berandu etorri da), intrantsitibo datibodunak (Joni txokolatea gustatzen zaio) eta intrantsitibo ergatibodunak (Jonek oso ondo eskiatzen du); edo trantsitiboen ondoan, ditrantsitiboak (objektu zuzenaz gain, zehar objektua ere badutenak, Jonek Mikeli autoa eskatu dio). Beste hizkuntza batzuetan" inakusatibo" eta" inergatibo" terminoak ere erabili dira, hurrenez hurren, intrantsitibo absolutibodunak eta intrantsitibo ergatibodunak izendatzeko, baina hobeto egokitzen zaizkio euskarari intrantsitibo absolutibodun eta intrantsitibo ergatibodun terminoak.
|
|
|
Horregatik, zenbaitek proposatzen duen moduan, kasuzko postposizioak (ø absolutiboaz gainera, k ergatiboa, (r) i datiboa eta (r) en genitiboa) eta adberbiozko postposizioak (n, tik, ra, z...) bereiz litezke. Nolanahi ere, gramatika honetan,
|
azken
hauei deituko diegu postposizio edo postposizio sintagma. Lehenbizikoei zuzeneko deitura emango diegu:
|
|
|
Batetik, erreferentzia finkatzen duten elementuak ditugu: determinatzailea eta inflexioa lirateke adibide argienak, eta
|
azken
hauen barnean, denbora, modua, aspektua, komunztadura... Zenbatzaileak eta kuantifikatzaileak determinatzaile mota bat izan daitezke, izenordainak bezalaxe.
|
|
|
Ur izen arrunta dela esango dugu, eta erreferentziazko adierazpen bat osatzeko determinatzailea behar du, Jon eta Maddi izenek ez bezala, hain zuzen. Izan ere,
|
azken
hauek determinatzailerik gabe erreferentziazkoak dira; beraz, DSa osatzeko gai dira beren kabuz.
|