|
2010
|
|
|
Mugimendu kultural amazig berria antolatu da Marokon
|
azken
berrogei urteotan. Debeku eta errepresioa besterik ezin izan zuen eragin, harik eta 1991 urtean Charte dAgadir edo ‘Agadirko Gutuna’ sinatu zen arte, amazig komunitatearen eskubide identitario, linguistiko eta kulturalen aldeko agiria.
|
|
2013
|
|
|
Gerra giro hartan, lekuak hustea erabaki zuten kolono askok. Bizpahiru hamarkada aurrerago, 1792an, Beldarrain Prudom senar emazteen seme bati, Luis Maria de Beldarraini,
|
azken
berrogei urteetan ikusitako aldaketak idazteko eskatu zion erregeordeak, Revillagigedo kondeak. Beldarrain besomotzak kriskitin suge batek koska egin eta ezkerreko besoa galdua zuentxosten luze batekin erantzun zion erregeordeari.
|
|
2015
|
|
|
Ikastolak, alfabetatzea, euskara batua, literatura, irratia eta telebista, prentsa eta abar sortu ostean,
|
azken
berrogei urteetako berpizkundearen ondoren, ematen du euskararen aldeko mugimendua egonkortu egin dela mende honetan. Aurrerapauso handiak egin eta gero, aldakuntza baratzen ari dela ematen du, egindakoa baino gehiago dagoen arren oraindik egiteke, euskara bizitzeko hizkuntza izateko.
|
|
2017
|
|
|
Oso modernoak izan omen gara
|
azken
berrogei urteetako euskaltzale, itzultzaile eta idazleak. Ez dugu admiratu aditzarentzat ordezkorik sortu.
|
|
|
Munduko jendetsuen den Txinak
|
azken
berrogei urteetan nekazari lurren %20 galdu du, herritik hirirako emigrazioa dela kausa, eta egoera hau orokorragoa da. Herri gutxi batzuetan jakiak neurri gabe xahutzen diren bitartean, beharrezkoetara ere ez da ailegatzen herrialde askotan; azken hauetan %10etik %50era igo dira gizakiak berak eragindako goseteak, gehienak gerren ondorioz.
|
|
2018
|
|
|
Bizimodua irabazteko txistua jotzen zuen New Yorkeko Music Hall City Irratian Nicanor Zabaleta lagun zuela. Beste izen batekin Mexikon eman zituen bere bizitzako
|
azken
berrogei urteak, nekaezin jardun zuen musikagile, pianista, musika irakasle, abesbatza zuzendari eta ekimen sustatzaile gisa, eta hiri hartzaileko biztanleen maitasuna bereganatu zuen. Han dago, nork eskatu zain, artean argitara gabe dagoen egile horren musika (42 obra pianorako, 7 ganbera musikarako, 14 sinfonia, 32 piano eta ahotserako, 19 abesbatzarako, etab.). Honako hauek izan ziren Emilianaren azken hitzetako batzuk:
|
|
|
Jose Maria Jurioren lanek abiarazita
|
azken
berrogei urteetan bideratutako ikerlan historikoari esker, gero eta ezagunagoa da iruindarrek gerra zibilean zehar jasan zuten errepresioa. Ildo horretatik, gerra zibilean eta frankismoan zehar gure hirian giza eskubideak urratu izanagatik kereila bat aurkezteko udal akordioak aukera eman du gai honi berriz ere heltzeko.
|
|
|
Eta kultur prentsa ere aztertzen baldin bada, datuak oso esanguratsuak dira: hamazazpi argitalpenetatik (gehienak Iruñekoak, %76), hamahiru jaio ziren mendearen
|
azken
berrogei urteetan (Enciclopedia de Navarra, 1989, 191; Imbuluzqueta, 1993, 401).
|
|
|
Betidanik, baina bereziki
|
azken
berrogei urteetan, estu lotuta egon dira Iruñea eta Iruñerria. Gure auzoekin hiria handitu zen, eta aldi berean azkar hazi ziren Barañain, Burlata, Antsoain eta eskualdeko beste hiri batzuk, izan ere, ontzi komunikatuen gisara elkar elikatu dute Iruñeak eta Iruñerriak.
|
|
|
% 3,7 baizik ez zuten hartzen 0 urte bitarteko haurrek. Zehazki, 1997 urtea izan zen
|
azken
berrogei urteetan jaiotza tasa apalena izan zuena, 1.415 haur baizik ez baitziren jaio urte hartan. 1996an guztizko biztanleriaren% 12,9ra iristen zen 0 eta 14 urte bitarteko gazteen kopurua, aurreko hogei urteetan% 27,5era iristen zen bitartean, hau da, erdia izatera ere ez ziren iritsi 1996an.
|
|
2019
|
|
|
Guziarekin ere, gezur huts izatetik hainbat baduela esanen nuke aitorpen behartu horrek egia puskatik. Euskal herri askotan arrunt nabaria den endogamiak bai baitu horrekin zer ikusirik, eta baita inork aitortu nahi ez duen ijito kastako izatearekin ere; bai, batez ere ijito kastakoekin, hau izan baita kastarik ugariena gurean, agot judu moro eta bestelakoen aldean, eta puska haundiz gainera ugariago,
|
azken
berrogei urteotan han eta hemen ikusi eta ikasi dudanez. Horregatik diot oronoztar erruz bazela Areson.
|
|
|
Goizuetako borda batean jaio eta hezia izan, eta
|
azken
berrogei urteotan Leitzako kaletik bordariak bizi diren aldera eta larrera jotzeko joera etengabea izanik, nola ez, egun batean bordariok noiz eta nola sortuak izan ginen aztertzea bururatu zitzaidan. Zergatik?
|
|
2022
|
|
|
Bizitzaren etapak literaturaren abaroan urratu ditu, mundu imajinarioak lagundu dio mundu erreala osatzen. Bizitza erreal eta irreal paraleloak osatu ditu
|
azken
berrogei urte luze hauetan. Nola bizi izandu euskara h erbestean?
|
|
2023
|
|
|
Baxe Nabarren
|
azken
berrogoi urte hautan arras galdu da uraren besta, Lapurdin eta Zuberoan biziki goizago".
|