Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 28

2008
‎Absolutiboari. X? marka jartzen diogunean, automatikoki ulertu behar da dela ko aditzak kasu hori beharrezkoa duela, baina askotan ez dela agertzen elipsi proze durak direla tarteko. Hau da,. X?
‎d) Beste askotan ez dugu inguru lagungarririk mug. hurbilaren agerrera erraztuko duenik; gogozko hurbiltasuna dugu soilik. Hala, esaterako, 2gn graduko jaunorrek> edo itsasoorrek> azpian luketen balioa dateke:
‎batzorde bat kongresua prestatzeko zegoen eta beste bat euskararen aldeko elkartearen sorrera bultzatzeko. Baina batzorde bietan pertsona bertsuak errepikatzen zirenez, askotan ez zegoen argi zein zen batzorde bakoitza, eta bateko kideak bestean ere agertzen ziren. Nahasketa hauek garaikoek ez ezik geroko historialariek ere pairatu dituzte, aldika baita Zalbidek ere.
2012
‎Itzulpenek leku handia betetzen dute Joseba Sarrionandiaren ekoizpen literarioan; hainbestekoa, non askotan ez baita erraza testu batzuk itzulpenak diren ala ez erabakitzea: bere hausnarketetan behin eta berriro esan duen bezala, itzulpen oro (bir) sorkuntza da, eta sorkuntza oro itzulpen.
‎140 Ikusi 3.1.4 atala, non Sarrionandiak espainieraren bitartekaritza orokorraren arriskuaz ohartarazten duen. Hasier Etxeberriak egin zion elkarrizketa hartan (Sarrionandia 2002) esaten zuen beste literaturetako obrak jatorrizko hizkuntzetan irakurtzen ahalegintzen zela, eta ez espainieraz, baina askotan ez du espainieraren bitartekaritzaz baliatu beste aukerarik izango, harrobien azterketak erakutsiko digun legez.
‎Izan ere, itzulpena zein zubi testutan oinarritu zuen ez badakigu ere, ezagunak dira Sarrionandiak erreproduzitutako zati berberak ematen dituzten bertsioak.167 Ahapaldi hautaketa desberdina duten hainbat bertsio aurkitzea oso ohikoa da horrelako testu zahar, tradizional, anonimo eta herrikoien kasuan. Izan ere, jatorrizko bakarra finkatzea ere zaila izaten da halakoetan, ahozko tradiziotik hartuak izaten baitira maiz; beraz, askotan ez dago itzulpenak zerekin erkatu: existitzen ez den jatorrizko baten bertsio desberdinak direla baizik ezin da baieztatu.
‎ez du erabateko baieztapenik egiten, oker egoteko aukera ere badago. Beraz, askotan ez da batere erraza jakiten modalizazio mailari edo enuntziazio mailari dagokion, edota txanpon beraren ifrentzua den.
‎58 Gutiérrez (1997: 318) ohartzen da askotan ez dutela funtzio intzidentalaren aztertzaileek intzisoa irizpidetzat jotzen, baina, honen ustez, lehentasuna duen formazko baldintza da: –Aunque raramente se explicita como criterio, no cabe duda de que es una de las condiciones formales prioritarias?.
2016
‎Baina, ikusi dugu komunikazio horretan zentzu handia zebilela, diskurtso sutsua eta sakona zebilela oinarrian. Apezaren tokia hor zegoen, askotan ez beti, baina bera hala zen eta gizarte horretan kokatzen zuen bere burua. Hemen aipatuko ditugun bi antzerkiak jostakinagoak dira, gizarte aldaketek ekartzen zituzten behar eta eskari berriak erakusten zituen.
‎Testuak zati bat eskaintzen du, beharbada, autoreak igorri nahi izan duen azalpenaren zati bat, ikuslearen baitan beste bide bat irekiko da. Bestalde badakigu askotan ez zuela Larzabalek berak obra taularatzen. Noski leialtasun handia zen autoreak idatzi zuenari buruz, mezua argia baitzen.
‎Hertsitasun baldintzetan idaztea arrisku handia hartzea da, urrats konplexua da, ausarta da eta badirudi obraren kritikaren egitea obraren pobretzea, desegitea, gutxiestea dakarrela. Eta komunitateak askotan ez du kritika onartzen mintzaira idatzia bere agerpenerako, bilatzen dituen argien bidea delako. Aipatua izatea, goraipatua izatea eskertzen du.
2019
‎Euskara izaten da udalekuetan zein aisialdian lanean ari garen lagun askoren helburu eta buruhauste. Helburu nagusien artean garrantzitsuenetarikoa dela azpimarratzen da beti eta, eginahalak eginahal, askotan ez dugu helburu horiek betetzea lortzen. Hortik abiatuta sortu zen 2017ko udan Hau> jolasa> > baino> > gehiago> da! > izeneko gida eta gida hori lantzeko formazio saio praktikoa.
2021
‎Hitz bera errepikatuz sortzen diren egiturei eman zaie izen hori. Egiturok, ordea, askotan ez dira kategoria lexikoak, sintagmatikoak baizik, postposizio sintagmak/ adberbio sintagmak, alegia. Edo, kategoria lexikoak izanik ere, adjektiboak esaterako, esanahia ez da lexikoa, gramatikala baino, aurreraxeago ikusiko dugunez.
‎Adjektibo, aditz, adberbio eta izenei erantsirik doan erdi ren adibideak dira, hurrenez hurren, ondorengoak. Guztietan ‘erdizka’ adiera du erdik (nahiz Hitz Elkarketa/ 3 lanean aitortu askotan ez dela erraza jakitea zein adierakoa den izenaren ezkerrean ageri den erdi," erdizka" ala" mutur edo ertzetatik distantzia berera dagoen puntu edo aldea", alegia): erdi ahalke, erdi ase, erdi basati, erdi elbarri, erdi eri, erdi ezagun, erdi gorritua, erdi itxia, erdi liberal, erdi lo, erdi sendatua, erdi zuri erdi iratzarri, erdi lagundu, erdi entzun, erdi ikusi...
‎ezaldi, ezbehar, ezezagun, ezgarai, ezgauza, ezizen, ezleku, ezordu, ezoren, ezuste; ezatsegin, ezaxola, ezberdin, ezdeus, ezezagun, ezgai, ezikasi, ezjakin... Berehala ohartzen gara askotan ez dagoela alde handirik deseta ezaurrizkien artean eta bikoteak aurki ditzakegula, batez ere adjektiboak oinarri ditugunean: desordu/ ezordu, desatsegin/ ezatsegin, desberdin/ ezberdin...
‎40.2a Osagarri adberbialak sailkatzeko unean irizpide semantikoetatik (denbora, modua, lekua eta abar) abiatu ohi dira gramatika gehienak, eta esan dugu horrela jokatuko dugula gurean ere. Baina aski ezaguna da oinarrizko nozio orokor horietako bakoitzaren inguruan xehetasun eta ñabardura ugari hartu behar izaten direla kontuan; eta hizkuntzako adibideetara jotzean askotan ez dela erraza nozio horiek garbi zedarritzea edo mugatzea; eta dagokigunera etorriz," modu" kontzeptua ez dagoela guztiz bereizita beste kontzeptu batzuetatik (baldintza, kausa, denbora eta abar).
‎16 Testuinguru askotan ez da diskurtso markatzaile, denborazko osagarria baizik (edozein kasutan aplikatuko da, beste edozein kasutan...).
‎" mendiA"," mahaiA" eta abar. Beste hizkuntza askotan ez da artikulua beharrezkoa. Euskaraz, ordea, bai.
‎21.8.3a Leku/ denborazkotzat hartu ohi diren PSen azpian maiz inesiboa badugu ere (Loiolako bilera Loiolan egin zen bilera), beste askotan ez dugu inongo inesiborik. Zuri buruzko iritzia diogunean, beste zerbaitez ari gara, ez leku/ denboraz ez eta ere inesiboaz.
‎Ezinbestean, a behar du hor. Bat zenbatzailea nahiz artikulua izan daiteke (§ 16.2.2), eta askotan ez da bien artean bereizteko modu garbirik, baina sintagma honek a mugatzailea bakarrik onartzen du, esan bezala. Ez da eragozpenik, noski, bestelako zenbatzaileak erabiltzeko:
‎Mota honetakoak dira bai/ ez galderak ere, azken batean hor ere aukera adierazten da-eta, baiezko erantzunaren edo ezezkoaren artekoa, alegia: Garaiz iritsiko den (ala ez) galdetu diet. Zatizkoak, aldiz, galde hitz bat behar dugu mendeko perpausean, perpausaren atal bati buruz ari baitira, nahiz aurreko puntuan esan bezala, zehar galderetan askotan ez dagoen egiazko informazio eskerik: Lana noiz amaituko duten galdegin die igeltseroei; Badakigu kristala nork hautsi duen.
‎Antzinako autore batzuek, hala nola Etxepare, Leizarraga edo Pouvreauk, ezpa erabili izan dute juntagailu hautakari bezala, perpausetik beherako atalak juntatuz; gainerakoan badirudi edo ren distribuzio bera duela (bi zenbatzaileren artean edo bi sinonimoren artean koka daiteke; bai eta bi galde hitzen artean ere). Dena den askotan ez da batere garbi ikusten ezpa juntagailu hautakari den ala ezpada ren baliokide. Nolanahi den, adibide argi samarrak iruditzen zaizkigu ondokoak bezalakoak:
‎28.5.2.2b Adierazpen perpausetan ager daitezke edo ren bidez elkartutako juntagaiak, balio bat baino gehiago adieraziz. Jarraian nolabaiteko sailkapen bat emango dugu, baina askotan ez da erraza izaten, adibidez, orobatasuna ala hiztunak diferentetzat dituen aukerak, zehazki zer adierazi nahi den jakitea.
‎Azkenik, nabarmendu behar da, hemen balio nagusiak garbi bereizita eman ditugun arren, askotan ez dela erraza izaten, adibidez, orobatasuna ala hiztunak diferentetzat dituen aukerak, zehazki zer adierazi nahi den jakitea. Horrelakoetan ikusten da ongien edo juntagailuaren ‘markatugabetasuna’.
‎izaera gramatikala, adibidez, edo izaera sintaktikoa, hots, nolako aldaketa motak eragiten dituzten. Baina irizpide horiek eztabaidagarriagoak dira, eta askotan ez da batere erraza sailkapen batzuen eta besteen arteko mugak zehaztea. Horregatik, hemen irizpide formalak eta semantikoak bakarrik erabiliko ditugu.
‎30.1.1c Menderakuntzaz elkartutako beste perpaus askotan ez dago horrelako ‘konplementazio’ erlaziorik; mendeko perpausak ez dira perpaus nagusiko elementu batek hautatuak. Horrelakoak dira, esaterako, erlatiboak ([etxea saldu duen] gizona Joseba da) eta perpaus adberbialak edo adjuntuak ([nahi duzunean] etor zaitezke; orain ezin baduzu, egingo duzu geroxeago; gogor saiatuz gero, lortuko duzu).
‎Hala ere, gramatika gehienetan jaso ez delako, literaturan ere gutxitan erabili izan delako, ez zaigu iruditzen beste egitura batzuen mailan jar daitekeenik kontzesioa adierazteko gaitasunari dagokionez behintzat. Goiko adibide horietan testuinguruak laguntzen digu, baina beste askotan ez zaigu iruditzen bait en erabilera egokia izan daitekeenik kontzesioa adierazteko; interpretatzen zaila delako.
‎" Aurreko perpausetik espero denaren aurkakoa gertatzen dela adierazteko erabiltzen den esapidea". Beraz, definizio hori egokia bada —ez baita ezinbestekoa zehatz mehatz" aurrekoa" izatea perpausa, askotan ez da hala, baina aurretik dagoena bai— hiztunak hala ere (eta berdin gertatzen da bederenekin) esapidea biltzen duen perpausaren esanahiaz zuzen jabetzeko perpaus horretatik kanpora behatu behar du. Ez da hori gertatzen, ordea, perpauseko beste hitzekin.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia