|
2008
|
|
|
Kanadan, batez ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki asko daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira, eta ikastetxeak dira frantses hiztunen kontrolpean dauden erakunde bakarrak (Landry eta Magord, 1992; Magord, 1995; Magord, Landry eta Allard, 2002). Komunitate horietako gazte
|
asko
hirietara emigratzen ari direnez, komunitateen asimilazio tasa altua da eta goraka doa (Beaudin eta Landry, 2003; Forgues, Bérubé eta Cyr, 2007). Adibidez, Saskatchewanen 65 urte edo gehiago dituzten pertsonen eta 15 urte edo gutxiago dituzten pertsonen arteko proportzioa 0,50 da ingeleshiztunen artean, eta 4,14 frantses hiztunen artean (Marmen eta Corbeil, 2004).
|
|
|
Eskerrik
|
asko
hiri,
|
|
|
Bageneukan mapa txiki bat, kokatu gara gutxi
|
asko
hirian guztiz berdinak begitandu zaizkigun kaleen erdian, baina inon ez da ageri Menata ostaturik. Bertan dago Olivia izeneko frantsesa, oso ezaguna Mauritaniara datozen bidaiarien artean, beharrezko aholkuak emateko eta arazoen konponbideak aurkitzeko.
|
|
|
Ez, motel. Eskerrik
|
asko
hiri, udaleko diru-laguntzagatik.
|
|
|
Sobietar Batasunetik sakabanatuta zeuden kideak Errusiara bueltatu ziren, baina ez zegoen lanik ez etxerik haientzat, eta muturreko kasuetan komun publikoetan instalatu zituzten. Baina ez ziren etxe gabe zeuden bakarrak, jende
|
asko
hirien kanpoaldean kanpin dendetan bizi baitzen. Gizartearen gehiengoa astintzen zuten hainbat arazo zeuden, besteak beste, osasun zerbitzuaren narriadura, osasun arazoak sorrarazten zituen kutsadura, segurtasun falta industrian eta familien diru sarreren murriztea, baina konponbidea ez zegoen jende arruntaren esku.
|
|
|
Eskerrik
|
asko
hiri,
|
|
2009
|
|
|
hori baino), liberala esaten diote pentsamendu erlijioaren kritiko, menpegabe, edo ez elizkoiari, politikoki erreakzionarioena izanik ere (Unamuno, Ortega, etab.). Erakundearen politikari bagagozkio, ordea, gorabehera handiekin, baina, desamortizazioak harrapatu dituen ordena erlijiosoak aparte, XIX. mendeko eliza espainola funtsean liberala da. Gotzainak eta hierarkia gora osoa, hierarkia behereko elizjende gehiena halaber, herrietako bikarioak eta (Euskal Herrian bertan ere), hala nola Estatuaren hobarietatik jaten zuen kristau
|
asko
hirietan (Bilintx, adibidez), hori jende hori beti ordenan (eta Estatuarekin Konkordatuan) interesatua, denak botere liberalei atxikiak izan dira; ez, haatik, ideia liberalei (egon ere ez baitzeuden, atxiki edo ezatxikitzeko). Arruti integrismo erlijioso eta ideologia gobernualde eta patriotiko horretan izan da eskolatua.
|
|
|
Bilboko Lorategia 2009 lehiaketa dela eta, datorren uztailaren 3ra bitarte 31 lorategi txiki egongo dira ikusgai hiriburuko beste horrenbeste kaletan. Epaimahaiak lorategiotako
|
asko
hirian txertatzeko modukoak direla uste du.
|
|
2010
|
|
|
baina duela 25 urte ez zegoen gaur egungo joan etorririk, inondik inora! Lantoki
|
asko
hirien erdigunean zeuden, beraz kontua ez da betikoa egiten jarraitzen dugula, baizik politika honek zentzugabekeriara eraman gaituela. Hiltegiak adibidez:
|
|
|
Bestetik, euskaldun
|
asko
hirietara joan da bizi izatera eta familia euskaldun ugari dago hiriburuetan. Bilbo batean, hori dela-eta, Durangon baino euskaldun gehiago bizi da egungo egunean.
|
|
|
Basagañak dioenez, hauek dira ikertzaileek oraindik aztertu eta ebatzi behar dituzten zenbait galdera. Oraingoz, azterlanak Europako eta Espainiako beste lan batzuen emaitzak berresten ditu, nahiz eta horietako
|
asko
hiri bakar batean egin zirela nabarmendu behar den. Hala ere, autonomia osoko datuen eskuragarritasunari esker, ondorio sakonagoak lortuko dira.
|
|
|
Erakundeek lehengo higiezinen sailak hautsita edo berriak garatuta dituzte, emaitza kontuetarako kaltegarria den etxebizitzen stock zaharkitu baten likidazioari aurre egiteko. Eskaintza zabala eta% 100ekoa Jabetza horietako
|
asko
hiri orubeak diren arren, eskaintza askotarikoa da, eta bulegoak, merkataritza zentroak eta industria nabeak barne hartzen ditu, bankuek prezio merkeagoan saltzeko moduan daudenak. Adibide bat aipatzearren, Santander izan da “bankuen higiezin merkealdien” arloko aitzindarietako bat:
|
|
2012
|
|
|
Gazteen eta helduen arteko harremana funtsezkoa da azken horiek integratuta senti daitezen, eta egungo gizarteak Imserso gogorarazten duelako, “inoiz baino multigenerazionalagoa da”. Herrien errealitatea 65 urtetik gorako herritar gehienen eta gazte gutxi batzuen bidez marrazten da,
|
asko
hirietara joan ondoren. Horrek esan nahi du landa eremuetako jaiotza tasa jaitsi egin dela, azterlanean ageri den bezala, eta adinekoekin harremanak galdu direla.
|
|
|
Enplegu horietako batzuen urtarokotasunak (ekainetik irailera) sektore turistikoari lotutako lan eskaintza asko sortzen ditu. Alde horretatik, gero eta esperientzia frogagarri eta mugikortasun geografiko handiagoa eskatzen da, postu horietako
|
asko
hiri handietan eta kostaldean biltzen baitira. Baina, zer lanbide arlotan ari da enplegu gehiago sortzen?
|
|
2013
|
|
|
Eskerrik
|
asko
hiri, Manuel, azalagatik. Mila esker zuei, Mari Jose Lasa eta Xabier Mendiguren, zuen laguntza paregabeagatik; baita hiri ere, Karlos Zurutuza, azken orduko laguntzatxoagatik; hiri, berriz, mila ezker, Antonio Escalante, nik baino hobeto dakik zergatik.
|
|
|
Eskerrik
|
asko
hiri, Manuel, azalagatik.
|
|
2014
|
|
|
Ikasle hauetako
|
asko
hirian bizi dira, eta jakina da hiriak berak nolako zailtasunak dituen ikasle hauek ikastetxeetan ikasitakoa praktikara eramateko. Herrian bizi direnen %a %14, 28koa da eta, hala ere, ez du bermatzen euskaraz biziko direnik ere.
|
|
|
Industria indartu zenean sartu ziren zirkuitu komertzialean (garai horretan, gainera, jende asko eta
|
asko
hirietara joan zen, herriak utzita).
|
|
|
Hiru egunez, izanen da mugimendu, ortziraletik iganderat. Hondarkin bilketa batzu eginen dira zaldi karrosarekin, lenen bezala nolazpait, Frantzia behere hortako
|
asko
hiritan orai berriz egiten den bezala. Ortzirale aratsaldean kartoinki biltzea hola eginen da saltegietan.
|
|
2015
|
|
|
Denbora horretan Stuart Laycock (2012) historialariak azaldu du Britainia Handiak egungo Nazio Batuen Erakundeko 193 herrialdeetatik 171 inbaditu dituela. Britainiar armadaren inbasioaz libratu diren herrialdeak 22 baino ez dira (ikus 2 irudia), horietako
|
asko
hiri estatu ñimiñoak. Horrek erakusten du Britainiar Inperioa izan dela historian interes globala azaldu duen lehenengoa, bost kontinenteetan bere interes inperialistak defendatuz eta sheriffaizateko asmoa erakutsiz.
|
|
2016
|
|
|
Ikusi dugunez, herritar
|
asko
hirietara joan ziren industrian lan egitera, eta haien bizimodua goitik
|
|
|
Antzerki honetan, Parisen ibilitakoa lapurra dela agertzen da, aldiz postaria, laborari semea da eta amesten du laborantzan aritzea. Sortetxearekiko atxikimendua du hobesten, gazte
|
asko
hirira joanez sortetxea errekara erortzen utzi baitute:
|
|
|
Ondorioz ohartu nahi genuke, batez ere frankismoaren amaierako urteetan (eta are ondorengo lehen urte tarteetan) gertatzen den euskararen familia transmisio galera, ama/ lehen hizkuntza gisa eta etxeko erabilera hizkuntza gisa?, ingurune erdaldunagoetan bezala gertatzen dela ingurune euskaldunenetan, hauetan seguru
|
asko
hiri eremu erdaldunagoetan baino zertxobait beranduago gertatuko bada ere. Aldiz, pentsatu genezake azken 40 urtean hiri eremu erdaldunagoetan hasitako berreskuratze eta berrindartze mugimendu bera, beranduxeago bada ere, seguru (asko) iritsiko dela landagune euskaldunagoetara, baldin eta hirietan gure berrindartze mugimenduari eutsi eta indartzeko gauza garen heinean bederen.
|
|
|
Frantses estaduko merkatua zaio emankorrena,
|
asko
hiritan dauzkan saltegi bitartekarien bidez. Badute produktu bat bereziki, Mendi izenekoa, Jean Louis Iratzoki diseinugileak pentsatua, errotik martxan dena. Eta erosleen galdeeri erantzuteko, fabrikazionea indartu behar!
|
|
2017
|
|
|
Ikusi dugunez, herritar
|
asko
hirietara joan ziren industrian lan egitera, eta haien bizimodua goitik behera aldatu zen. Azter dezagun nola.
|
|
|
Industria Iraultzarekin, muga horiek, eta beraz, gizarteko genero rolak ere, are gehiago markatu eta ezberdindu ziren. Familia
|
asko
hirien zentrotik aldirietara joaten hasi ziren eta hiri eredu barreiatu horrek eremuen arteko banaketa argiagoa izatea errazten zuen.
|
|
|
Plaza hotela, eskolak... milaka etxebizitza daude errefuxiatuek okupatuta. Horiez gain, beste asko eta
|
asko
hirian daude, bizimodua aurrera atera guran. Kanpamentu batean sartzean zer egin erabaki behar dute, asiloa eskatu ala ez.
|
|
2018
|
|
|
" Manadako" 5 gazteak aske utziak zirela jakin orduko, Nafarroan, Euskal Herrian, bainan baita ere Espainiar estatu guziko hirietan, haserrea, sumindura eta mobilizazioak eragin ditu erabakiak eta oroz gainetik justiziaren lana gaitzesteko. Iruñea, Donostia, Bilbo, Zaragoza, Valencia, Madril, Granada, Murcia eta beste
|
asko
hiritan egin dira mobilizazioak. Sevillan, beren hirian, afitxak ezarriak izan dira erranez" ez zaituztegu hemen nahi".
|
|
|
noiz arte hoinbeste zalaparta? Joanden larunbatean aitzinekoan baino zalaparta gutiago, Parisen segurik, barne minixtroak hala dio segurik, bainan tira-bira ainitz halere eta bazterrak kexuago
|
asko
hiritan, Bordelen eta Tolosan konparazione... Horiz jauntzi gutiago oro har, bazter nahasle batzuekin ez nahasi nahiz lekukotasun batzuen arabera, bainan sukar gaitza halere eta untsa giro pisua.
|
|
|
Erresuma Batuko eta Estatu Batuetako hirietako eraikinak eta lorategiak burrunbaz beterik daude dagoeneko; joera hori, mantso bada ere, Espainian ere hazten ari da. Nekazaritza Ministerioak 2,9 milioi erlauntza inguru kontabilizatzen ditu gure herrialdean; horietako
|
asko
hirietan, zehazki, duela hamarkada bat baino milioi bat gehiago. Hiri erlezaintzari esker, bertako erleak babesten dira, ikerketek diotenez, urtean% 10eko jaitsiera izaten baitute.
|
|
2019
|
|
|
Iragan asteburu hortan bederatzigarren larunbata segidan Parisen eta
|
asko
hiritan manifestaldiak bazirela Horiz Jauntzi delako horiekin! Parte hartzea aitzineko zortzian baino aise handiagoa gainerat.
|
|
|
Bazter nahasle batzu egundainokotan bazterretik sartu baitira eta Horiz Jauntzi batzu berak ere lan tzar batzuen egiterat gero eta aiseago atrebitzen baititazke. Dena den, kalapita gaitzak Parisen eta
|
asko
hiritan. Parisen preseski gizon multxo batek gisa hartako tresna batekin bortxatu du Benjamin Griveaux minixtroak bere bulegoak dituen egoitzako atea.
|
|
|
Bestalde, etxebizitzen burbuilaren ondorioz, gazte
|
asko
hirietatik kanpo bizitzera joan zen. Nahiz lanpostua hirian izan eta garraioan denbora luzeago eman behar izan, etxebizitzen prezio eskuragarriagoekin konpentsatuko zutelakoan zeuden, baita zerbitzu publiko eta pribatu eroso samarrekin ere.
|
|
2020
|
|
|
Meritoa, aldiz, ez dut uste oso apartekoa denik, bistan dago katedraleko plazan bildutako gehienok aldez aurretiko publiko esker onekoa dela, publikoa halakoa ez baldin bada beti beti. Erreparatu besterik ez da egin behar oraindik goraka, purrustaka edo txaloka ari diren aurpegi sutsu zein hunkituetan, haietako asko eta
|
asko
hiriko giro abertzaleko taberna, manifa zein mota guztietako ekitaldietatik ezagunak. Guztiz arrotza egiten zaidana, horratik, Guzurmendik antzezten duen pertsonaia, batez ere eta dagoeneko ezker abertzalearen mitoen zerrenda osoa ahaztuxe dudan aldetik.
|
|
2021
|
|
|
Arkitekto batena da, berak moldatu zuen ahalik eta leku eta bereziki argi gehien izatearren, horra hor ba, lekuko edo bitarteko gisa edo, etxe barreneko sukaldearen atzean topatzen dugun leiho handia, lorategi ezkutu edo behintzat eraikin artean babestu batera jotzen duena. Leiho horretatik, egunez apika argia barra barra sartzeaz gain, beherantz begira ez du ematen Alde Zaharreko pisu batean gaudela, hiri inguruko txalet xume eta sano dotore batean baizik, seguru
|
asko
hiriaren goialde honetako haize garbiaz gozatzeko aukera ezin hobea, luxu bat. Gainerakoa, izugarri handia eta garbia, lehenengo maizterrak ia ia altzairu guztiak utzi arren, altzairu minimalistak bainoago minimoak eta gehienbat pisuari eman nahi omen zion kutsu ultrafuntzionalaren apaingarri modura.
|
|
2022
|
|
|
Zonbait astez kasik geldituak bezala izanik, Eguberri eta Urtats hor zirela," pass" delakoaren kontrako manifestaldiak berriz hasi dira. Batzuetan euriak euri frango jendetsuak ere izan dira Parisen eta beste
|
asko
hiritan. Zonbait zalaparta ere izan da han eta hemen.
|
|
2023
|
|
|
Kaledonia Berrian baitzen eta eskualde hori frantses ekarria baita orainokoan, nahiz hango jende frangok beregaintasuna duten aldarrikatzen. Handik nunbaitik larderiatu ditu azken aste horietan bortizkeria anitz egin dutenak Frantziako
|
asko
hiritan. Harritua gaizkigile gehienak kasik haurrak zirela, nerabe hutsak gisa guziz, anitzek doidoia 14 edo 15 urte.
|
|
|
Eurostaten arabera, egun, Europako biztanleen %32 bakarrik bizi omen da landa-guneetan, eta gainerakoa, hiri edota hiri ondoko herri txikietan. Euskal Herrian ere hainbat herrik despopulatze prozesua bizi du, eta hustu ez diren
|
asko
hiri eredua duten eremu bihurtu dira.
|
|
|
Unibertsitateko lanean eta predikari lanean zentratuta bizi izan, baina gutun bidezko harremanek ere toki handia izan zuten haren bizitzan. Wittenbergeko unibertsitatea hazten zihoan heinean, ikasle ohi eta akademiko
|
asko
hiriko zinegotzi bihurtu ziren eta politiko eta akademikoen sare zabal bat eratu zuten. Luterok depresioaldi asko izan zituen eta sentikortasun berezia eduki zuen malenkonia sufritzen zutenak kontsolatzeko, hala nola, Weller anaiak kontsolatzeko (Roper, 2010; Erikson, 1958).
|
|
|
Horrez gain, M23a Gomara gerturatu ahala, kezka zabaldu da han babesa hartu duten milaka errefuxiatuen artean. Lehendik ere oinarrizko baliabiderik gabe bizi dira
|
asko
hiriaren kanpoaldean, eta kolera kasuak zabalduz joan dira azken asteetan. Asko dira kanpaleku horietan nazioarteko laguntzaren mende bizi direnak, baina hori ere eten egin du azken orduetan Kongoko Gobernuak.
|
|
|
–Halaxe egingo diat, bada, Kamaka! –mendirakoiak ere gogor besarkatu zuen gizon margotua– Eskerrik
|
asko
hiri ere!
|