|
2000
|
|
|
Guziak hil ziren, baina horietako bat haurdun zegoen eta alabatxo batez erditu zen.
|
Urte
batzuk beranduago udala, familia horrekin janaritan gastaturiko sosak, bizirik atera zen umetxo horri kobratzen saiatu zen.
|
|
|
Baina baita Hego Euskal Herriko portu nagusietakoak ere.
|
Urte
batzuk beranduago, 1311an Castrok euskal hiribilduekin zituen harremanak Iparraldera zabaldu ziren Baiona eta Miarritzekin sinaturiko hitzarmenari esker.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, 1986an, komunikazio askatasunaren legea eraldatu zuen lege berriak; HACAdesegin eta beste erakunde arauemaile bat eratu zuen, Komunikazio eta Askatasunerako BatzordeNazionala (CNCL), aurrekoak baino eskuduntza zabalagoekin eta telekomunikazioak ere araupetzekoahalmenarekin. Erakunde berri honen jarduera, ordea, oso eztabaidatua izan zen, eta handik hiru urtetara, 1989an alegia, hori ere deuseztatu eta gaur egun indarrean dagoena, CSA hain zuzen, ezarri zen ikus entzunezko sektorea araupetzeko, are eskuduntza zabalagoekin, telekomunikazioen gainekoa, berriz, galduegin zuen?.
|
|
2002
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, 1697an, Conversa sinatu zenetik bi urtetara, berrizere debeku berdina agindu zuen Frantziako erregeak. Gipuzkoako Diputazioakberriz ere Lapurdiko agintariei debeku hori kentzen saia zitezen eskatu zien.
|
|
|
Haiek ez ziren izan, aldiz, egin zituzten interferentzia bakarrak, eta beste batzuetan ere sortu ziren, batez ere Radio San Sebastián eta Radio Bilbao direlakoen uhinetan, erregimen frankistaren ospakizunen egunetan edo Aberri Eguna bezalako euskal jaietan.
|
Urte
batzuk beranduago, ETAk sistema bera erabili zuen behin baino gehiagotan bere komunikatuak ezagutzera emateko.
|
|
|
Emisora horiek eta beste komunikabide asko kudeatu eta kontrolatzeko erakunde propioa osatu zuen Francoren gobernuak, Delegación Nacional de Prensa y Propaganda izenekoa, eta ordezkarita Gobernazio Ministerioaren4 barruan kokatu zen.
|
Urte
batzuk beranduago, 1942an, eta irratigintza ordenatzeko asmoz, Red Española de Radiodifusión (REDERA) izeneko sarea osatu zuen. Sare horretan, aipaturiko irratiez gain, sortu berria zen Radio Nacional de EspañaRNE() delako kate publikoa ere sartu zen.
|
|
|
Estazio hori 1941ean sortu zen Uhin Laburrean eta 200 W eko potentziaz.
|
Urte
batzuk beranduago, aipaturiko gazteen erakundean sartu eta gero, eskola irratia bihurtu zen; hala ere, programazio konbentzionala eskaini zuen.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago beren jatorrizko herrialdeetara itzuli zirenean, horietako askok iraultza islamikoa indarkeriaren bidez sustatzeari ekin zioten. Horixe gertatuzen Aljeria, Yemen eta Saudi Arabian.
|
|
2005
|
|
|
Claude Bernard frantziarrak antzeman zuen lehenengo aldiz gorputzeko barne egonkortasuneranzko joera, XIX. mendean.
|
Urte
batzuk beranduago, W. Canon fisiologo estatubatuarrak barne medioa egonkor mantentzen duten prozesu fisiologikoen oreka deskribatu zuen; homeostasia esan zion.
|
|
|
Hala ere, zeregin diplomatiko eta politiko berriak zirela eta, berak ez du euskal gaiari buruzko egitasmoa osotasunean zehazteko eta, are gutxiago, burutzeko betarik aurkitzen.
|
Urte
batzuk beranduago, indarberrituta edo, bere euskal ikerketaren proiektu zaharra berreskuratzen, sakontzen eta zehazten du, eta, zeregin honetan buru belarri sartzeko bere benetako intentzioa erakutsi nahian, honi buruzko" iragarpen" bat argitaratzen du. Beti ere, eta H. Schwarz-ek dioen bezala," Euskal hizkuntza eta nazioari buruzko idazlan baten iragarpena, beronen ikuspuntu eta edukiari buruzko oharpenarekin" (1812) izenburuko testua, egiaz, ezinbestekoa da ere haren hizkuntz teoriaren bilakaera zuzen antzemateko204.
|
|
2006
|
|
|
Azken buruan, euskal Unibertsitatea.
|
Urte
batzuk beranduago UZEI (Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxea) izango dena.
|
|
2008
|
|
|
Lehenago ikusi dugun moduan, Weinrichek 1967an literaturaren izaera komunikatiboaren barnean autoreak eta irakurleak kokatu zituen hiztunaren eta entzulearen lekuan.
|
Urte
batzuk beranduago, Polisistemen Teorian aitzindari dugun EvenZoharrek Jakobsonen eskema osoa egokitu zuen literaturara, Literatur Sistemaren Eskema (A Scheme of the Literary System) deritzon proposamenean.
|
|
|
un fruto que suple en parte la falta del Maiz»318 Aleen gabeziari aurre egiteko, elgoibartar batzuek Gasteizetikkenean diputazioak jarduera hori baimendu egin zuen, eskualdea garirik gabe uzteko arriskua ekiditeko ekarri eta eskualdean saltzen zuten, baita Bizkaian ere. Herrialdetik alea ateratzea debekatuta zegoenez elgoibartar merkatarien jokabidea salatua izan zen, baina az319
|
Urte
batzuk beranduago Eibarko Udalak neurri zorrotzak hartu behar izan zituen aleen espekulazioari mugak ezartzeko320 Alde batetik, herriaren izenean garia erosteko 4.000 erreal inbertitu zituen 1803an; bestetik, irinaren salmenta publikoa debekatu zuen, zuzenean okinen eskuetan jarriz. «Urte honetan ere alhondigan egiten ziren pisaketak salatuak izan ziren auzokideengatik.
|
|
|
Agerian geratu zen bi forma kliniko horien zergatia lesioek lobulu frontalean zuten kokapena zela.
|
Urte
batzuk beranduago, egitura frontalen suntsidura kirurgikoa gaixo mentalen tratamendu moduan erabiliko da. Tximinoengan egindako saiakeretan oinarrituz, Edgar Moniz portugaldarrak gaixo psikiatrikoen psikokirurgia hasiko du lobulu frontaletako gai zurian leukotomo deituriko tresna batekin ebaketak eginez.
|
|
2009
|
|
|
Dustin Lance Black Mi nombre es Harvey Milk filmeko gidoilariak 90eko hamarkadan entzun zuen lehen aldiz Harvey Milken izena.
|
Urte
batzuk beranduago, dokumental onenaren Oscar Saria eskuratu zuen The Times of Harvey Milk filma ikusteko aukera izan zuen. Gauza guztien gainetik Harvey Milki entzundako esaldi batek markatu zuen gidoilaria:
|
|
|
«? Una juventud que en nuestro país encontraría medios de trabajo, va a tierras desconocidas en busca de fortunas imaginarias y casi siempre enfermedades? »28
|
Urte
batzuk beranduago, El Anunciador Vitoriano egunkarian agente hauen egitekoa guztiz kritikatzen zen, «La Trata de Marfil» deituriko artikulu batean, emigrante hauen erreklutazio eta esplotazioa, garai horietan oraindik urrun ez zegoen beltzen esklabotzarekin konparatzen zen; Cadiz, Sevilla, Santander edo Malagako lurraldeetan diruak ustelduriko pertsona bizkorrak zebiltzala salatzen zen eta hori... Ondorioz, gazte haiek beraien «auzo alaietatik» irteten ziren, «sirena hotsak» entzunez29 Prentsan agerturiko artikulu hauek emigrantearen irudi erabat ameslari eta abenturazalea aurkezten dute, baina beraien auzoetatik joateko desio hori ez zuten barne faktoreek sortzen, kanpokoek baizik, edo hobeki esanda, agenteek esaten omen zituzten gezurrek; izan ere, emigranteen auzoak «alaiak» zirela esaten da, oparoak eta seguruak, txoritxoarentzat habia den moduan.
|
|
2010
|
|
|
Nire talde gustukoenaren abeslaria zela besterik.
|
Urte
batzuk beranduago, Amsterdam-en lanean ari nintzela, diskoetxe batera deitu nuen eta bat batean, berarekin hizketan ari nintzela konturatu nintzen. Luzez hizketan aritu ginen eta halaxe, ezagutu?
|
|
|
Deba ibaia alde batetik eta Kilimon erreka bestaldetik, “zoritxarrez”, Mendarok historikoki bizi izan dituen arazo handienen, uholdeak alegia, eragile izan dela ere gogoratu zuen Berasaluzek, “baina zorionez orain dela urte batzuk Kilimon errekan egindako lanak bukatu eta gero arazo honekin bukatzea lortu genuen.
|
Urte
batzuk beranduago, Udalak Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan, Kilimoia berreskuratzeko eta naturalizatzeko lanak bultzatu zituen, lan horien helburua erreka ahal zen neurrian behintzat lehengo egoerara bueltatzea izan zen. Neurri batean lortu dugu”.
|
|
2011
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago Ipar Irlandako Thin Lizzy talde mitikoan sartu zen, aurretik Skid Rown parte hartu zuen Phil Lynott abeslariak deituta. 1979an hasi zen bakarkako ibilbidearekin, Parisienne Walkaways diskoarekin.
|
|
|
XIX. mendean independentzia lortu zuten.
|
Urte
batzuk beranduago Estatu Batuetako tropak sartu ziren desoreka politikoa aitzakiatzat hartuta. Azken 50 urtean Duvalier aita lehenengo eta semea gero izan dira lurralde hori gobernatu duten bi diktadore.
|
|
2013
|
|
|
Joxe Zapirainek bere sufrimenduak bertsotan aireratu zituen garaiotan, Walter Benjamin filosofoak idatzita utzi zuen memoriak gogo eta sentimenduen mundutik ihes egiten zuela, harik eta ezagutzeko tresna zehatza izateraino. Beraz, Benjaminen ustez ezagutzaren teoria bilakatu zen memoria (Aiestaran 2010) 4
|
Urte
batzuk beranduago, antzeko berbak erabili zituen
|
|
2014
|
|
|
Evaristo bilobak dioenez, 1930eko hamarkadan zehar, bera haurtxoa zelarik, euskaraz mintzatzen ziren aiton amonak etxe barrenean haien jarduna etxeko gaztetxoek ulertzerik nahi ez bazuten.
|
Urte
batzuk beranduago berriemailea koskortu zenean hori egiteari utzi ziotela ematen du, edota bilobak gehiago entzun ez ziela gutxienez. Etxeko giroari guztiz lotutako euskararen erabilera izango zen horrenbestez aiton amonen artekoa, eta hori dela-eta esplika liteke gainerako berriemaileek Evaristo zena ezagututa ere euskaraz bazekien ala ez ezin ziurtatu izana.
|
|
|
Antza denez, hurbiltasun hori ez zuen begiko Arestik.
|
Urte
batzuk beranduago, 1973an hain zuzen, Arestik Mitxelenari aurpegiratzen dizkion bekatu larrien artean txillardegizalea izatea da bat. Hona perla batzuk, estilorik arestiarrenean:
|
|
2015
|
|
|
24
|
Urte
batzuk beranduago, 1983an, Volker Shlöndorffek Prousten liburukietako bat (Un amour de Swann) zuzendu zuen, Swannen ibilerak hogeita lau ordutan kondentsatzen zituen Peter Brooksen gidoi sendoa pantailaratuz.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago," historia berbera errepikatu da". Eta, gainera, epaiketa" bestelako testuinguru batean" garatuko da, hau da," gaurko egoerak planteatzen dituen zailtasun eta konplexutasunen gainetik ere, bake eta normalizazio prozesua Euskal Herriko erakunde politiko eta sozial guztiek onartzen duten egoeran", EAJ, EH Bildu, Udalberri eta Gozen Bilbaoren iritziz.
|
|
|
Epaile izarraren kasu askoren modura amaitu zuen Pretoria auziak azkenean.
|
Urte
batzuk beranduago, inputatu gehienen auzia artxibatu egin zuen Auzitegi Nazionalak eta ezerezean amaitu zuen kasuak. Hamaika urteko ikerketaren ostean, datu ugari bilduagatik, Garzonen ordezkoak, Pablo Ruz epaileak, ezin izan zuen frogatu Bartzelona probintzian hirigintza proiektuetan ustelkeria sare antolatu bat zegoela eta alderdi nagusiekin erlazionatuta zegoela.
|
|
|
" Fusioa egin zenean, urtean 200 000 euro jasotzen zituzten bi goi kargu baino ez zeuden eta ez ziren 240 000 eurora heltzen.
|
Urte
batzuk beranduago 30tik gora pertsona zeuden zuzendaritzan, eta 300 000 eurotik gora jasotzen zuten".
|
|
2016
|
|
|
Espainiako Ekonomia Garapenerako Planak zirela eta, Euskal Herrian, baita Espainiako Estatuan ere, bi digituetako hazkunde tasak izan genituen industriaren garapen desorekatuan oinarrituta.
|
Urte
batzuk beranduago, industriak sabaia jo zuen eta geroztik enplegua galdu besterik ez du egin industriak.
|
|
|
Circular en la que se reprueba como inmoral el sistema de enganchar a jovenes de ambos sexospara conducirlos al continente americano bajo las seductoras sospechas de una estable fortunay de un felizporvenir.
|
Urte
batzuk beranduxeago, 1881.ean hain zuzen ere, Jose Oliver Hurtadok, hau ere Iruñeko gotzaina, helburu berbera zuen beste artzain gutun bat karrikaratu zuen:
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduxeago bai agertu zela, baina Gerriko gixajoak ikusi ere ezin izan zuen, 1824.eko otsailaren 23rako hila baitzen. Lanaren izenburu osoa hauxe dugu:
|
|
2017
|
|
|
Bertara Nikaraguako iraultzari laguntzera joan zela eta, azkenean, amona Gracielak eta amak lagundu ziotela.
|
Urte
batzuk beranduago, ordea, alderantzizkoa gertatu zela, berak hartu zuela Euskal Herrian ama, artean bera sabelean zuela. Amona Graciela hilzorian zegoela ere esan zion.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, aldiz, Golfe de Gascogne, liburuan, Dasconaguerrek Vinsonen laudorioa egiten zuen.
|
|
|
Dasconaguerrek azkenean onartu zuen eta 1883ko maiatzaren 22an lehenbiziko hiru serorak han kokatu ziren.
|
Urte
batzuk beranduago, aldiz, diru afera txarrengatik, Dasconaguerrek adostuko du bere etxea saltzea abadiari. Ordutik hona Santa Eskolastika monasterio beneditarra etxe horretan kokatua dago.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, 1913an, Albertek segitzen du Parisen bizitzen. Aurkitu dugun bere azken aipamena 1925ekoa da.
|
|
|
Bere semea, ordea, ez zen hain arduratsua izan eta materiala sakabanatzen hasizen (Cianchi, 2006).
|
Urte
batzuk beranduago, Pompeo Leonik ahal izan zituen guztiak bildu eta berrizosatu zituen, ordurako dokumentu historikoen balioa zutelarik.
|
|
|
1526 urtean, ura igotzeko helburuarekin, garaiko ingeniari alemaniar ospetsuenetariko batzuek zenbait ponpa instalatu zituzten, haien hoditeriekin.Baina gainditu beharreko garaiera hain zen handia non ponpek eta hodiek ezin izan baitzuten sortutakopresio handia jasan.
|
Urte
batzuk beranduago, 1562 urtean hain zuzen ere, Juan de Coten eta MaestreJorgek beste saiakera batzuk egin zituzten, baina honakoetan ere helburua lortu gabe. Halere, ez dagoargi euren lana proiektu hutsa izan ote zen edota saiakera esperimentalak egin ote zituzten (Escosura yMorrughi, 1888).
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago Nafarroako Foru Aldundiaren tronua eskuratu zuelarik, gurpilak jarri zizkion bere erregina aulkiari mugimenduan mantentzeko. Orobat, zulo bat ireki zion eserlekuari handik oinak pasatu ahal izateko, Fred Flintstone harriketarraren autoan bezala.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago
|
|
2018
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, ordurako unibertsitatean irakasle, numerus clausus sistemaren aurka hitz egin nuen. Edozeinek amestutako ikasketak egiten hasteko aukera izan behar zuela iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Estudio Lingü� stico –Demográfico izeneko azterlana edota Apat Etxebarne-ren (1974) (Irigarai Aingeru) Una geograf� a Diacrónica del Euskara en Navarra eta Jose Angel Irigaray k 1973an argitaratutako Euskara eta Nafarroa.
|
Urte
batzuk beranduago, eta Euskaltzaindiaren eraginez, soziolinguistika aplikatuari hasiera eman zitzaion Hizkuntz Borroka Euskal Herrian izeneko lanarekin. Hau euskararen inguruko lehenengo ikerketa orokorra izan zen, SIADECO elkarteak burutu zuen eta horren laburpena 1979an argitaratu zen.
|
|
|
Mugimendu itzela zegoen gure inguruan, okupazio zein desalojo esperientzia ugari bizi izan genituen.
|
Urte
batzuk beranduago, Gordonizetik zoroen pare korrika ibili ostean, kopeta zimurtu zitzaigun gure alkate jaunaren ahotik: “Nosotros defendemos un modelo de ciudad, y evidentemente no estamos con el modelo de sociedad que defiende Kukutza”, entzun behar izan genuenean.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, 2012an, Etxepare Institutuak bertsolaritzari buruz argitaraturiko liburuxkan laburbildu zituen Garziak bat bateko bertsolaritzari buruz teorizatzeko bide berriak(" Bertsolaria, emozioen kudeatzaile" atala, 36 or.). Interesgarria da bertan bildua. Bertsolaritza ahozko literaturaren baitako azpigenero gisa ikertzeak berekin ekarri omen du poetika idatziaren marko teorikotik abiaturiko ikerketak egitea; azken urteetan, ordea, marko teoriko berri baten formulaziorantz egin dute adituek:
|
|
2019
|
|
|
Gerrako kronikak (1996) liburutik ateratako adibideak elkartzen ditu Hamaika pauso eta Rossettiren obsesioari gizon emazteen arteko" harreman gatazkatsu" eredu berean (2001: 26).
|
Urte
batzuk beranduago, horien azterketari ekiten dio Markos Zapiainek ere Saizarbitoria eta iragana saiakeran (2015), eta psikologiaren laguntzaz aipatzen du egile donostiarraren eleberrietan bikote harremanen gaian protagonista obsesiboen maitatzeko ezintasuna eta haiek eratutako harreman korapilatsuek lehentasuna dutela.
|
|
2021
|
|
|
Historia alde geneukan, 1856an, Bilbon kolera pairatu zenean, aratusteek bizitza normalera itzultzeko balio izan baitzuten.
|
Urte
batzuk beranduago ere, Guda Karlistetan, Bilbo gainean kanoikadak jaurti arren, Aratusteak ez ziren bertan behera utzi, eta jendeak dantzan eta abesten jarraitu zuen kalean.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, 1921ean, Rhodesiako iparraldeko Kabwe herrian (gaur egungo Zambia, Afrika) topatutako hezur sortaren artean neandertalen arbasotzat sailkatuaizanzen garezurbat aurkituzuten5 Herreroeta Castañedaren (1997) hitzetan Hrdlicka k, Virchowek eta Boulek txinpantzearen edo gorilaren antz handiagoa zuela esan zuten, haientzat onartezina baitzen gizakia neandertal itxuragabearen bertsio... Afrikako aztarnek eztabaida sortu arren, 1925ean, Israelen, Turville Petre k Robber en kobazuloan egindako aurkikuntzetatik ondorioztatu zen neandertalak Mediterraneo aldeko Afrikako kostaldean eta Europako zenbait tokitan egoteaz gain, Israelera ere iritsi zirela.
|
|
2022
|
|
|
Hogeigarren mendeko azken laurdenean herrigintzatik bultzatutako helduen euskalduntze eta alfabetatzea garrantzitsuak izan ziren.
|
Urte
batzuk beranduago, ekimen instituzionalaren aldetik ere, funtsezko ekarpenak egin ziren, euskararentzako lege estatus berria sortuz eta, beste neurriren artean, eskola bidezko euskararen transmisio kulturala zabalduz. Ahalegin horien guztien eskutik, gizartean euskara ikusteko era hobetu eta hizkuntza horrekiko estimua areagotu da; baita familia bidezko berezko transmisioa bermatu ere.
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago, ontsa jarrita, Xarritonek bultzaturik. Bost urtez egon nintzen Baionan eta gero izendatu ninduten Donibane Lohizunen [Lapurdi].
|
|
|
|
Urte
batzuk beranduago
|
|
2023
|
|
|
Karlomagnoren armada Pirinioak sarraskitzen ari da, eta aurre egiteko, ibarjaunak laguntza eske jotzen dute bertako jainko zaharrengana.
|
Urte
batzuk beranduago Eneko umetako egindako promesa betetzera doa, baina aitaren gorpua eta frankoei hartutako altxorrarekin batera lurperatu zutena desagertzen dira, eta horrek zalantzan jartzen du haiek leinua. Enekok berreskuratu ditu, eta horretarako ezinbestekoa izango du ibarreko gazte pagano baten laguntza, Irati.
|
|
|
Nerabetan, Taylor Swift ikusten nuen eta sentitzen nuen gitarra bat behar nuela nire buruan nituen melodiak osatzeko, baina inoiz ez nintzen animatu.
|
Urte
batzuk beranduago, komunikazioa ikasten ari nintzela, ikaskide bati gitarra bat tokatu zitzaion tonbola batean. Ikaskideak ez zuen gitarra nahi eta niri eman zidan.
|
|
|
Izan ere, nahiz eta aukera sexualari dagokionez lesbianek eta homosexualek zapalkuntza amankomuna pairatu, lesbianen bazterketa eta ikusgarritasunik eza beren emakume kondiziotik zetorrela uste zuten.
|
Urte
batzuk beranduago, komisio horretako lesbianek, lesbiana gisa definitzen zuten haien burua osotasunean. Identitate horri zentralitate handiagoa eman zioten, eta Mugimendu Feministatik desmarkatu gabe, 80ko hamarkadaren amaieran, Nafarroako Lesbianen Kolektiboa sortu zuten, geroago, 90eko hamarkadaren hasieran, Lumatza sortuz.
|