|
2000
|
|
|
aditzondoaz hasten den albisterik eman.
|
Modua
bilatu behar dugu,, atzo, gertaturiko albiste hori orainaldian ipintzeko.
|
|
2001
|
|
|
–
|
Modua
:
|
|
2004
|
|
|
kapitalista liberala.
|
Modua
daukanak, jan dezala oiloa; ez daukanak, artoa. Baina behartsuek oiloa dutenean, beti ostirala, haragi uzte eguna.
|
|
2006
|
|
|
Lagunek bultzatuta.
|
Modua
izanez gero bidaiatzea derrigorrezkoa balitz bezala. Berak inoiz ez du horren beharrik sentitu.
|
|
2007
|
|
|
Erabilgarri eta eskuragarriak dira.
|
Modua
ere badago horrelako urbanizazio asko eraikitzeko. Gure esku dago horixe eskatzen hastea.
|
|
|
|
Modua
deitzen ditut, substantziaren afektuak, hots, beste gauza baten baitan den zerbait, gauza haren bitartez baita ulertzen.
|
|
2008
|
|
|
MIMI:
|
Modua
–Zertarako?
|
|
|
|
Modua
: komandoa abiatzeko modua.
|
|
|
|
Modua
. Aurreko eremuaren ondoren eta parentesien artean zehazten da esportatzeko modua.
|
|
|
|
Modua
|
|
2009
|
|
|
|
Modua
adierazteko joera hori beste estrategia batzuetan ere nabari da: M6 eta M7 estrategiak ez dira oso ugariak, baina bai esanguratsuak.
|
|
|
Batetik, baieztatu egin da euskara aditz hizkuntza dela eta gainerako aditz hizkuntzek bezalatsu jokatzen duela
|
Modua
lexikalizatzeko orduan, hots, Modua adierazterakoan ingelesak baino aukera mugatuagoak dituela eta askotan informazio mota hori galdu edo neutralizatu egiten dela. Hala ere, azterlan honetatik ateratako datuek ez dute espero zen bezainbateko alderik erakusten bi hizkuntzen artean.
|
|
|
Batetik, baieztatu egin da euskara aditz hizkuntza dela eta gainerako aditz hizkuntzek bezalatsu jokatzen duela Modua lexikalizatzeko orduan, hots,
|
Modua
adierazterakoan ingelesak baino aukera mugatuagoak dituela eta askotan informazio mota hori galdu edo neutralizatu egiten dela. Hala ere, azterlan honetatik ateratako datuek ez dute espero zen bezainbateko alderik erakusten bi hizkuntzen artean.
|
|
|
M4 estrategia:
|
Modua
adierazten duen aditz bat mugimenduzko beste aditz batez ordezkatzea. Adb.:
|
|
|
M5 estrategia:
|
Modua
adierazten duen aditz bat mugimenduzkoa ez den aditz batez ordezkatzea. Adb.:
|
|
|
4 Estrategien izenetarako erabilitako hizkiak ingelesezko hitzetatik hartu ditugu, orain arteko ikerketa gehienak hizkuntza horretan egin direnez, terminologia berbera mantentzea erabaki baitugu. Beraz, M erabili dugu
|
Modua
(Manner) adierazteko, P Bidea (Path) adierazteko, Pos Jarrera (Posture) adierazteko eta N Neutroak (Neutral) adierazteko. Arrazoi beragatik, 3 taulan ere ingelesezko terminologia mantendu dugu.
|
|
|
M3 estrategia:
|
Modua
adierazten duen aditza Bidea adierazten duen aditz batez ordezkatzea. Adb.:
|
|
|
Leonard Talmy k (1985, 1991, 2000), hizkuntzaren baitan esanahiaren eta azaleko adierazpidearen arteko harremana ikertzean, bi elementu mota bereizten ditu. Batetik, «elementu semantikoak», hots, esanahiari dagozkionak; adibidez Bidea,
|
Modua
, edo Oinarria. Bestetik, «azaleko elementuak», edo esanahia antolatzeko hizkuntza bakoitzak erabiltzen dituen tresna linguistikoak; esaterako aditza, mendeko perpausa, satelitea eta abar.
|
|
|
–
|
Modua
: mugitzeko modua.
|
|
|
Satelitea izen sintagma edo preposizio sintagma ez den eta aditzetik kanpo aurkitzen den edozein osagai da, aditz erroarekiko mendekotasun harremanean dagoena2 Horrela, Dan Slobinek (1996) ondo erakutsi duen bezala, ingelesa satelite hizkuntza da, Bidea satelitearen bidez adierazten duelako; gaztelania, aldiz, aditz hizkuntza da, Bidea aditzaren bidez adierazten duelako. Ingelesezko mugimenduzko aditzetan Mugimendua eta
|
Modua
adierazten dira, eta satelitean, berriz, esan dugun bezala, Bidea. Gaztelaniaz, berriz, aditzean Bidea eta Mugimendua adierazten dira eta beste aparteko elementu batean, aldiz, Modua.
|
|
|
Ingelesezko mugimenduzko aditzetan Mugimendua eta Modua adierazten dira, eta satelitean, berriz, esan dugun bezala, Bidea. Gaztelaniaz, berriz, aditzean Bidea eta Mugimendua adierazten dira eta beste aparteko elementu batean, aldiz,
|
Modua
.
|
|
|
ADITZEAN Mugimendua
|
Modua
|
|
|
APARTEKO ELEMENTUAN
|
Modua
|
|
|
1 Satelite hizkuntzek Moduari buruzko informazio askoz ere gehiago adierazten dute aditz hizkuntzek baino. Izan ere, satelite hizkuntzek aditzean bertan dute Moduari buruzko informazioa; aditz hizkuntzek, ordea, aparteko elementu bat gehitu behar izaten diote askotan aditzari
|
Modua
adierazteko, eta maiz ez denez beharrezkotzat jotzen Modua zehaztea, informazio hori ez da adierazten.
|
|
|
1 Satelite hizkuntzek Moduari buruzko informazio askoz ere gehiago adierazten dute aditz hizkuntzek baino. Izan ere, satelite hizkuntzek aditzean bertan dute Moduari buruzko informazioa; aditz hizkuntzek, ordea, aparteko elementu bat gehitu behar izaten diote askotan aditzari Modua adierazteko, eta maiz ez denez beharrezkotzat jotzen
|
Modua
zehaztea, informazio hori ez da adierazten.
|
|
|
Talmyren eredua euskarari aplikatuz gero, euskara aditz hizkuntza dela ondorioztatuko dugu; izan ere, Mugimendua eta Bidea aditzean biltzen dira eta
|
Modua
, aldiz, aparteko elementu batean, (4) adibidean ikus daitekeenez.
|
|
|
Aditz hizkuntzetako itzultzaileek, beraz, aditzaren bidez ez, baizik eta beste elementu formal batzuen bidez adierazi behar izaten dute
|
Modua
, esaterako adberbioekin edota preposizio osagaiekin. The Hobbit en itzulpenen azterketatik ondorioztatu ahal izan denez, ordea, itzulpen askotan Moduari buruzko informazioa galdu egiten da.
|
|
|
Hipotesi hauek betetzen ote diren ikusteko, Coleridge ren poeman eta bere euskarazko itzulpenean agertzen ziren mugimenduzko aditz guztiak aztertu eta lau aditz kategoriatan sailkatu ditugu, bai euskaraz eta bai ingelesez:
|
Modua
adierazten dutenak (esaterako walk edo ibili), Bidea adierazten dutenak (approach edo hurbildu), Jarrera adierazten dutenak (kneel edo belaunikatu) eta Neutroak (go edo joan). 1 taulan ikus daitezke ateratako ondorioak.
|
|
|
|
Modua
adierazten duten aditzak nabarmen gutxiago dira (18).
|
|
|
Amuma, esan nahi diot, Internet neu naiz. Musika, lagunak, bloga, txata, digg, messenjerra, feisbuk, tuiter, torrent, hiru ube bikoitz Internet Ez Da Zerbait, Beste Edozer Bilatzeko
|
Modua
Da puntu com. Bi egun Internetik gabe, tentelduta sentitzen naiz, dirua mugitu nahi badut, bankuaren bulegora joan behar dut.
|
|
|
Erkaketa kultural batek, dena dela, kezka horien aurreko erantzunen bat ekar lezake.17 Kultura japoniar tradizionalak, esate baterako, izaera fokal kontzientea erakusten duten jarduera batzuk baditu: Kendo, Ezpataren
|
Modua
, eta Chado, Tearen Modua. Horiek gauza fokalak dira eta jarduera fokalaren egitura dute.
|
|
|
Erkaketa kultural batek, dena dela, kezka horien aurreko erantzunen bat ekar lezake.17 Kultura japoniar tradizionalak, esate baterako, izaera fokal kontzientea erakusten duten jarduera batzuk baditu: Kendo, Ezpataren Modua, eta Chado, Tearen
|
Modua
. Horiek gauza fokalak dira eta jarduera fokalaren egitura dute.
|
|
2010
|
|
|
Goitik beherako egiturak ez errepikatzeko, lortu behar dugu eremu horietan sartzea, baina probokatzeko asmoz, ez aginduak emateko asmoz.
|
Modua
horixe da, umiltasunez aritzea, maila horizontalean eta probokatzeko asmoarekin. Eta apurka etorriko dira gauzak.
|
|
2011
|
|
|
Airport Express Airport Express Applek fabrikatutako bideratzaile txiki bat da, eta konektatzen da al. etxeetako bideratzaile nagusia edo sareko edozein kable gela batean dago, wifi konektagarritasuna emateko instalatuta dagoen eremua.
|
Modua
konektatzeko haririk gabea, gehienez ere hamar gailu edo pertsona, nahikoa da etxeko ingurunerako. Gailu hau erabili hainbat asmo, ez bakarrik WiFi konektagarritasunaz hornitzeko bideratzailea.
|
|
2012
|
|
|
Ondo asko ezagutzen nituen neure epaileak, eta ez nuen beraz zalantzan jartzen heriotzara kondenatu nindutela, eta ohikoa baino heriotza latzagora gainera.
|
Modua
eta ordua ziren arduraz betetzen eta burua galarazten zidaten gauza bakarra.
|
|
2015
|
|
|
energia fisikoa modu nahiko abstraktuan bildu eta, ondoren, gorde.
|
Modua
abstraktua ez ezik, arrotza da gizakientzat. Higidura, kasu honetan, transmititu eta eraldatu egiten du; lurra ustiatu, horrek duen energia ateraz eta elektrizitate bihurtuz berriro gorde ahal izateko eta, azkenean, banatu eta gizakiek erabiltzeko prestatuz.
|
|
|
|
Modua
aurkitu behar dut zu erabaki horretaz askatzeko.
|
|
2016
|
|
|
Euskaltzalea ez dago dinamika horietatik aparte», ohartarazi du Osak.
|
Modua
aldatu dela uste du Iribarrenek ere: «Gaur egun ere militantzia maila handia dago, baina 1980ko hamarkadakoarekin zerikusirik ez duen militantzia da».
|
|
2017
|
|
|
|
Modua
dago, hortaz, elkarren artean oso desberdinak diren saskiak eratzeko, eta ez prezioari dagokionez bakarrik, baita produktu motari dagokionez ere.
|
|
|
Argazkiak trukatu, tontakeriak idatzi...
|
Modua
da gazte jendearekin konektatzeko.
|
|
|
|
Modua
aurkituko dute. Badakit.
|
|
2019
|
|
|
Guztiok dugu —bakoitzaregandik hasita— norbera edo aldamenekoa txikitu edo indartzeko aukera.
|
Modua
eta momentuarekin asmatzean dago gakoa, esango nuke. Jolastuko al dugu batera?
|
|
|
orduan, emakumearen magia bideratu egiten da, oinaztarria bideratzen den bezala tximistorratza eta indarretxeak asmatuz geroztik.
|
Modua
egiten da kolektibitatearen onurarako erabiltzeko ere: horra hor beste fase bat, gizonak bere emearekin dituen harremanen oszilazio mugimenduan.
|
|
|
Emakumearen sentsualitatea azalean eta eskuan dago aldi berean, eta baten exijentziak eta bestearenak kontrakarrean daude neurri batean.
|
Modua
duen bitartean, hautsi mautsi bat egiten du; gizon gizona den bati ematen zaio, baina objektu desiragarria izateko bezain gaztea eta seduktorea den bati; mutil nerabe eder batekin, emakumeak aukera izango du desiratzen duen xarma guztia aurkitzeko; Kantarik Ederrenean, simetria bat dago emaztearen atseginaren eta senarrarenaren artean; senarrak zer bilatzen duen emaztearengan, horixe aurkitzen du... lurreko animaliak eta landareak, harribitxiak, errekak, izarrak.
|
|
|
|
Modua
adierazteko rik ageri da sistematikoki (beteric, adituric, utciric, yoric). Gaur egun, segur aski, ta ohikoagoa da, a hutsarekin batera.
|
|
2020
|
|
|
Behingoz, heriotza ez da itxaropen bat, segurtasun bat baizik.
|
Modua
honela izan daiteke: zorabiatu naiz, ontzira huts egindako pixa tantak garbitzera makurtu naizenean.
|
|
|
Egia bada ekoizpena ona dela, gauza on, eder eta interesgarriak garatzen direla gure hizkuntzan; egia bada, kanguru gora kanguru behera, jende asko dagoela haren premian, banaketa antolatu behar da ondo, hara eta hona eraman behar dira produkzioaren emaitzak.
|
Modua
ere aski garbi ikusten dut nik: telepizzarena.
|
|
2021
|
|
|
Atributua deitzen dut, substantziaren zerizana osatzen duena, adimenak hala hautematen duena.
|
Modua
deitzen ditut, substantziaren efektuak, hots, beste gauza baten baitan den zerbait, gauza haren bitartez baita ulertzen; Honelako eta halako gizakiren ideia kontsideratuz haren egintza guztiak eta bakoitza(" propietateak") deduzi litezke, zeren horiek baitira ideia egokien korrelatuak, zeinak deduzitzen edo jarraitzen diren arimaren ideia bakarretik, zeinak Jainkoaren adimen infinituare... Adimenak sorturiko ideia" bakartzat eta besteei batu gabe" kontsideratzen den guztietan.
|
|
|
40.2
|
Modua
eta beste nozio batzuk
|
|
|
Guk ere horrela jokatu dugu.
|
Modua
adierazten duten adberbioen artean eman ditugu ondorengo hauek bezalakoak: Gaizki egin ditugu lanak; Oihuka irten da bileratik; Horrela jokatu lukete guztiek; Isilik oheratu da; Ondo egiten ez baduzu, ez duzu saririk jasoko.
|
|
|
40.2
|
Modua
eta beste nozio batzuk
|
|
|
40.14a
|
Modua
, era, moldea... guztiak ere izenak dira, eta oso loturik daude hemen aztertzen ari garen nozio semantikoarekin. Horietako batetik hartzen dute izena, hain zuzen, moduzko perpausek.
|
|
|
Orokorrean, moduzkotzat jotzen dira, baina ongi dakigu, delako ‘modu’ hori askotarikoa dela.
|
Modua
adierazten dute, adibidez, honako hauek: arduraz, arretaz, beldurrez, buruz, dardaraz, garaiz, gogoz, ikaraz, kontuz, minez, negarrez, nekez, pozez, zentzuz...
|
|
|
|
Modua
adierazten da, halaber, etxez etxe, buruz buru, eskuz esku, aurrez aurre, orpoz orpo bezalako adberbio esapideetan ere (§ 9.9): Buruz buru aritu dira bi hautagaiak telebistan, eta atzo etxez etxe ibili ziren.
|
|
|
|
Modua
adieraz dezake, halaber, maiz, inesiboak: Onean zerbait lortuko duzu, txarrean ez; Patxada ederrean geunden; Neurrian hartuz gero, pozoia ere on dateke; Uretan beratzen zuen bakailaoa...
|
|
|
galderari erantzuten ari garela pentsa daiteke.
|
Modua
adierazten dute, horrenbestez.
|
|
|
Hala, dagoen dagoenean eta agidanean adberbialak, azkena agidanez en parekoa.
|
Modua
adierazten duten gisa horretako esapide adberbialak z atzizkiarekin eratzen dira gehienetan (esaten dutenez, jakina denez...), eta halakoa da honi dagokionez esapidea ere. Honi dagokionean esapidea erabiltzen dute batzuek haren lekuan; dagokionean, ordea, denbora balioarekin lotua da, testuinguruak besterik esaten ez duenean, eta, hortaz, moduzkoa denean egokiago da dagokionez erabiltzea.
|
|
|
20.3.3.1d
|
Modua
. Modua ere adieraz dezake ra adlatiboak:
|
|
|
20.3.3.1d Modua.
|
Modua
ere adieraz dezake ra adlatiboak: neure erara, gure antzera, lehengo modura, bere kontura eta abar.
|
|
|
26.2.3
|
Modua
eta modalitatea
|
|
|
26.3.5
|
Modua
eta modalitatea
|
|
|
Aditzoinari ere erants dakioke ka (eskainka, joka, txistu jaurtika).
|
Modua
adierazten du erabilera honetan.
|
|
|
40.2
|
Modua
eta beste nozio batzuk
|
|
|
26.2.3
|
Modua
eta modalitatea
|
|
|
26.3.5
|
Modua
eta modalitatea
|
|
|
|
Modua
bera ere sinplea da. Larbak erosten dituzte horretan espezializatuta dagoen enpresa batean — enpresa zein larba aukera zabala dago Interneten— Kaxetan iristen zaizkie, eta larba direla.
|
|
|
Gazteen ihesaldiari eustea; bizirik irautea.
|
Modua
–«Gurearen moduko herri txiki batek bizirik iraun dezan estrategia bat geneukan osatu beharra, sentsazioa genuelako beharren arabera eta puskaka ari ginela gauzak egiten.
|
|
2022
|
|
|
Aipatu Bonnivetek xedea iristeko ahal izan zuen bide oro aholkatu zion; eta hain ongi egin zuen, ezen handik egun gutira galdaturiko guzia eman baitzion damak.
|
Modua
kausitzea baizik ez zen gelditzen, eta laster lortu zuten, Bonniveteko jaunaren aholkuei esker. Eta egun batean, afaldu aitzin, erran zion zaldunak:
|
|
|
orain, gizonek gehiago parte hartzen dute zaintza lanetan, baina ikusi dugu bereziki haurren zaintza ludikoetan gertatu dela hori.
|
Modua
daukate egin nahi duten zaintza lana aukeratzeko, ez dituztelako emakumeek dauzkaten exijentzia horiek». Horrez hain, gehitu du aisialdiarekin lotutako zaintza lan horiek, «samurrenak» ez ezik, «sozialenak eta agerikoenak» ere badirela:
|
|
|
Kide horiek kinka oso larrian daude, hil eta hil ari dira, eta borondate politikorik eza da arrazoi bakarra.
|
Modua
izan dugu haietako batzuen memoria erreskatatzeko, baina gutxi geratzen dira. Memoria pribilegio hetero zis bat da, eta, horregatik, artxiboan, diktadurako memoria berreskuratzen ari gara».
|
|
|
Jakin nahi nuke zer preziotan saltzen diren elikagaiak Parisen...
|
Modua
daukatenentzat, arazorik ez; baina behartsuak ere hor daude, oker ez banago, ohartarazi zuen errukiturik bizkondesak, errukiorra izateak, ezer ez daukatenez kezkatzen zela erakusteak ematen duen atsegin betea gozatuz; eta gozamen hori areagotu egiten zuen, zeuzkan aberastasun kalkulaezinei esker, saminez betetzen zuen egoera horretan bera ez zela sekula aurkituko jakiteak?. Inor ez da behartsuez oroitzen, esan zuen amaitzeko.
|
|
|
|
Modua
aurkitzen badut, itzuliko naiz Korri, maitea, korri.
|
|
|
|
Modua
aurkituko dut.
|