|
2002
|
|
|
Gerraz edo borroka antiterroristaz beztitutako operazio hau sarraskia izan baita hasieratik.
|
Lehen
gerran mundu osoan zabaldu ziren Grozniko azokaren gain 200 heriotz baino gehiago eraginez jaurtikitako bonbaketaren argazkiak, hiriburuaren txikizioarenak... «Eskandalu handia eta emaitza kaskarrak» kalkulatu bide zuten Moskuko militarrek.
|
|
|
Gizaki modernoaren konplexutasuna eta barne haustura islatzen saiatzen diren bi zatitan dago egituratuta. Bertan kontatzen diren gertakarien protagonistak Elizalde (karlistak) eta Ibargoien (liberalak) sendien bost belaunaldi dira, eta haien arteko gorrotoa
|
Lehen
Gerra Karlistatik Francoren garaia arte luzatzen da.
|
|
|
Lehen ekarpen modernoari buruz, komunikazioaren beraren ikerketaz alegia, esan dezagun ezen komunikazio publikoari eta industrializatuari buruzko lehen analisi sakon eta zientifiko serioek 1910 urtean ikusi zutela argia: hain zuzen ere, Chicago ko eskola enpirikoak komunikazioari betekizun soziologikoa aitortu zionean, mendearen hasiera hartatik Munduko
|
Lehen
Gerrara bitartean. Hurrengo urrats metodologiko serioa 20 30ko urteetan etorri zen, Bigarren Gerraren bezperetan, Harold D. Lasswell ek egina; autore horrek ondokoa zioen:
|
|
|
Eskuaraz baizik ez zekiten haiei ere malkoz bete zitzaizkien begiak
|
Lehen
Gerra amaitzean, hildakoak gogoan —mo rts pour la patrie— eta malkoz berriro ere Hitlerrent ropak Parisen ikustean, eta berriro ere malkoz liberazio egunean, Bigarren Gerra, 30 urteko aldea, baina Paris beti sinbolo. Hutsaren sinbolo, edo guztiaren sinbolo.
|
|
|
– Santurtziko moiletan Ramon Sota zanaren andra zaharra ikusi neban, Lady Sota, ilobek inguraturik.
|
Lehen
gerra handia amaitu ostean, sir izendatu eben ha be. Andreari besterrira joan beste aukerearik ez jakon geratzen.
|
|
2003
|
|
|
|
Lehen
Gerra Karlistan sartzen bagara, 1837ko bizkaierazko bertso-paper karlista anonimo batean, zera irakur daiteke: –Ez ziran euskaldunak/ bein bere menpetu,/ Erroma bera ez zan/ eurakaz jaubetu? 62 Aurrekoaren ildo berean hau ere pertsona eskolaturen batek egindako bertsoa zen, euskal historiaren inguruko ohiko topiko bat herritarrei jakinarazten ziena, euskaldunen betiereko ausardia baieztatu eta egungo karlista euskaldunei kemena eman nahian.
|
|
|
Irakiarrek gerra jasan dute edo laurogeiko hamarkadaren hasieratik izan dituzte ondorioak. Baldintza horietan, produktu freskoak arrazoizko preziotan lortzea oso lan neketsua da herrialde honetan, Golkoko
|
Lehen
Gerraren ondorioz nazioarteko blokeoa jasaten baitu eta inportazioa edo estraperra oinarrizko elikagaiak eskuratzeko bide nagusia baita. Irakeko urte bateko uztak ia ez du ematen irakiarrek ogia egiteko behar duten alearen laurdena.
|
|
|
1833ko urrian,
|
Lehen
Gerra Karlistak eztanda egin zuenean, misioak egiteari utzi zioten, baina berriz ekin zioten 1838 eta 1839an; bi urte horietan, Gipuzkoako eta Bizkaiko
|
|
2004
|
|
|
Bitxia da 1841.eko legeari eman dioten interpretazioa geroko nafar politiko gehienek, bai erregionalistek, bai tankera askotako karlistek, euskal nazionalistek zein sozialistek. " Lege Paktatua" ren kontzeptuari nola eutsi dioten ikusita, edonork erranen luke korronte politiko horiek ontzat eman dutela
|
Lehen
Gerra Karlista foruen aldeko eta nafar herriak galduriko gerra bat izan zela. Eta hondamendiaren erdian, hainbat nafarrek," borondate onekin" batzuen ustez, herriaren beldur bertze batzuen aburuz, foru etxea gorde edo erautsi, noren ustez den ezinean, altzariak gutxienez salbatzea lortu zutela.
|
|
|
Bai ordura arte, behintzat. Ausardiaren Domina Golkoko
|
Lehen
Gerran (Norman Schwarzkopf jeneralak berak ezarria), Bihotz Purpura Afganistanen, 27 borroka mandatu 12 urtetan...
|
|
2007
|
|
|
Rotaetche Portugaleteko zubiaren egilea izan zen. Dirua egin zuen lehergarriak saltzen, Munduko
|
Lehen
Gerraren garaian. Jauregia eraiki zuen Donibane Lohizunen; Piarres Xarrittonekin izandako elkarrizketa, Bilbo, 2002ko urtarrilaren 25a.
|
|
|
Munduko
|
Lehen
Gerra amaitu berri zegoen eta gerran ibilitako lankideek hainbat pentsaerakin itzuli ziren Euskal Herrira (nabarmenki gerlari ohien pentsaeraz, hau da, gerran parte hartu izanaren urguiluaz). Gazteok Adéma Eskualdunaren zuzendariarengandik urruntzeko nahia agertu zuten, Eskualdunan idazteari uko eginez eta aldizkari berri bat sortzeko guraria erakutsiz.
|
|
|
Txinako gerra zibila, Indonesiako independentzia gerra, India eta Pakistanen arteko lehen gerra, Koreakoa..., milioika heriotza eragin zituzten gatazka hauek. 1954ko maiatzean Dien Bien Phu n vietnamdarren garaipenarekin (eta frantziarren anabasarekin) Indotxinako
|
Lehen
Gerra amaitu zenean kitatu zen aro hura. Ordurako amaituta zegoen Koreako gerra (1950eko ekainetik 1953ko uztailera), Filipinetako Huk gerrilla komunista suntsituta zegoen eta Malaysiako matxinada bakarrik geratzen zen itzaltzear.
|
|
2008
|
|
|
itsasontzi erraldoi bat dela. Bertatik antolatu dira 1991ko Golkoko
|
Lehen
Gerrako bonbaketetarako hegaldiak, berdin 2001etik aurrera Afganistan eraso zutenak, eta geroago Irakeko konkistan erabilitako asko.
|
|
|
Bake itxuraren azpian bizirik daudela dirudi 1997tik 2003ra arteko gerraren txingarrak. Lau milioi herritarren heriotza ekarri zuen hari Afrikako
|
Lehen
Gerra Handia deitu zioten. Orain Kivu aldean hiltzen da jendea, denen oharkabean.
|
|
|
MONUC bataiatutako indarra 1999an abiatu zen, orduan hasi eta 2003a bitartean milioika heriotza ekarri zituen gerra handiaren hasieran. Gerra hura benetan izan zen Afrika
|
Lehen
Gerra Handia bataiatzea merezi izan duena.
|
|
2009
|
|
|
Golkoko
|
Lehen
Gerran, AEB buru, nazioarteko koalizio militarrak Irak inbaditu zuenean, amerikarrek ospetsu egin zuten" Irak Erdi Arora itzularaziko dugu" esaldia. Txikizioaren tamainak egoera hori ekarri zuen neurri batean.
|
|
|
|
Lehen
gerra karlista bertsoen argitan. Foruak eta erlijioa hiz neurtuetan()
|
|
|
1.700 urtetik hasita, badira zenbait liburu hemen. Hala ere, esan behar da Independentziaren gerran() agiri gehienak erre egin zirela eta
|
Lehen
Gerra Karlistan(), berriz, asko kanpora eraman zirela. Gaur egun oso gutxi espurgatzen da.
|
|
|
George Bush aitak Golkoko
|
Lehen
Gerra eta Gerra Hotzaren amaiera baliatu nahi izan zuen 1992ko kanpainan, baina Bill Clinton gailendu zitzaion azkenean, ekonomiaren gaia aterata. Orduan bota zuen esaldi ezagun hura:
|
|
2011
|
|
|
George Borrow Biblia saltzaileak
|
Lehen
Gerra Karlistaren garaian idatzi zuen The Bible in Spain (1843) bidaia liburuan, euskaldunen literaturari ez dio balio handirik onartzen, eta, bere ustez, euskaldunak musikagintzan trebeak badira ere, olerkigintzan ez gauzak dira, garrantzirik gabeko gertaerak kontatzen baitituzte:
|
|
2012
|
|
|
2
|
Lehen
Gerra Karlistaren belaunaldia, berez, lehen gerra zibila: Lege bitartez, lehen aldiz sartu zen foru sistema Espainiar konstituzioaren baitan edo tartean, eta, horren ondorioz, hainbat proiektu juridiko bideratu ziren.
|
|
|
Erregearen boterea Gorteen bidez mugatzearen aldekoa zen. Valentziara desterratu zuten
|
Lehen
gerra zibil karlistaren hasieran, seguru asko, karlismoaren aldekoa zelakoan.
|
|
2014
|
|
|
Eta goitik zetozen aginduak ere ez ziren lagungarri; Gerra Hotzean sobietarren aurka garatutako estrategiek ez zuten balio Vietnamgo oihanean. "
|
Lehen
gerra zen zu haien kontra. Orain eseri eta zain geratzen zara, haiek noiz eztanda egingo edo zuk noiz eztanda egingo" esan zuen Indar Berezietako kide batek.
|
|
2015
|
|
|
Herbestean jaio eta ia istripuz karlistak diren lagun batzuen kronika da. Arbasoak galtzaileak izan ziren
|
Lehen
Gerra Karlistan eta herbestera joan behar izan zuten. Orduan ezer gutxi zekiten egiten tiroak botatzeaz aparte.
|
|
2016
|
|
|
Joseba Agirreazkuenaga historia katedradunak esana da gerra zibil bakoitzaren amaieran zerga aginteak autogobernuaren eztabaida piztu izan duela.
|
Lehen
Gerra Karlistaren ondoren, 1841ean, Nafarroak hitzarmena sinatu zuen beherapenetan onartutako akordio batekin. Semiak soldadu ta preso gurasuak/ ezin pagaturikan kontribuziyuak... diote oso ezagun egin ziren Muñagorriren bertsoek.
|
|
|
|
Lehen
gerra karlistan kokatzen da. Bertan, kontatzen da nola ibili zen Bereterretxe San
|
|
|
|
Lehen
Gerra Karlistaren
|
|
2017
|
|
|
Beren artean euskaraz hitz egiten zuten beti, amak bi semeekin ere bai, baina aitak frantsesa erabiltzen zuen. Euskara galdu egin zuen, baina
|
Lehen
Gerra zela-eta, ia hiru urte eman zituen Zuberoan, Larraine eta Ligiren arteko mugan zegoen baserri batean, Andoze ibarrean, eta han berreskuratu zuen euskara. Zazpi urterekin joan zen Zuberoara eta ia hamarrekin itzuli zen Parisera.
|
|
|
turismoak.
|
Lehen
Gerra Karlistan herrian agertu ziren soldadu britainiar haiek hasi zuten: bainatzen ziren eta eguzkia hartzen zuten Portuko hareatzetan, herritarrengan harridura eragin, itsasoko bainuak osasunarentzat kaltegarriak zirela uste baitzen garai hartan.
|
|
|
|
Lehen
gerra karlistan kokatzen da. Bertan, kontatzen da nola ibili zen Bereterretxe San Martzialgo guduan borrokan, Tomas Zumalakarregirekin batera.
|
|
|
Zer gertatu zen Nafarroan
|
Lehen
Gerra Karlistaren ondorioz?
|
|
|
Bataila batzuk ere egon ziren zonaldean,
|
Lehen
Gerra Karlistan batez ere. “Oso borroka luzea eta garrantzitsua izan zen hura”, ziurtatu du idazleak, “Guda Zibilean baino askoz hildako gehiago egon ziren”.
|
|
|
Baina, behin urrun probatu eta ondo aterakoa, bertako borroketan ere laster hasiko zen erabiltzen.
|
Lehen
Gerra Handian bonbak Europan hasi ziren jausten 1914 eta 1919 bitartean, alemanek, frantsesek, ingelesek eta italiarrek jaurtiak bata bestearen kontra.
|
|
|
|
Lehen
Gerra Handia hastean, britainiarrek bonbardatzeko gauza ziren 100 aireplano zituzten eta, gerra amaitzean, 23.000 Imajinatu zenbat bider multiplikatuko zen suntsidura. Sobratu zitzaizkienekin zer egin zuten?
|
|
2018
|
|
|
66) Esan genezake, horrela elikatu dela elebakartasunaren paradigma, mendebaldeko sistema soziokulturaletan bederen. Hainbat egilek dioten bezala, hizkuntza nazionalismoaren diskurtsoaren muina Europan hedatu zen Munduko
|
Lehen
Gerraren garaian eta iraun du XX. mendean zehar (Laakso et al., 2016: 2).
|
|
|
Beharbada emakume aske bat nintzelako izango zela pentsatu nuen. Perrin jaunak kontatu zidan gerrak, Munduko
|
Lehen
Gerrak alegia, Europa birrinduta utzi zuela, baina bizirik gelditu zirenek inoiz baino grina gehiago zutela bizitzeko, eta aberatsek bereziki mendeku gisako bat hartu zutela eta lau urte horietan edan gabe utzitako xanpain guztia ari zirela edaten, emakumeek soineko zaharrak alde batera utzi eta askoz ere motzagoak,, zurearen antzekoak, gorputza agerian uzten dutenak, zeramatzatela soinean, eta gauak dantzan igarotzen zituztela, mundua berriro bukatu baino lehen.
|
|
|
|
Lehen
gerra karlista
|
|
|
|
Lehen
gerra karlista denboran, nafar batzuk borrokatu ziren Nafarroaren independentziaren alde, 1837ko abuztuaren 26an eta 27an, eta beste batzuk 1838an. Huts egin zuten, eta Espainiako gerla kontseiluak haietako batzuk fusilatu zituen232 XIX. mende bukaeran agertu zen nafar zuzenbidea berreskuratzearen aldeko mugimendu bat, Euskara elkartearen inguruan.
|
|
|
|
Lehen
Gerra Karlista ez zen nahi bezala bukatu Euskal Herriarentzat. Hala ere, euskaldunek ez zuten etsi.
|
|
|
Xabier Zabaltzaren ustez, XIX. mendean izan ziren gerlek eragina izan zuten" Laurak bat" etik" Zazpiak bat" erako jauzian. Izan ere, Frantziako iraultzaren garaian Euskal Herri kontinentaleko jende anitz joan zen babes bila mendiz bestaldera; eta 20 urte geroago Euskal Herri penintsularrekoek zeharkatu zuten mendia
|
Lehen
Gerra Karlista garaian; 20 urte geroago berriz, Bigarren
|
|
|
Euskal Herri kontinentalean anitzez ahulagoa zen euskal kontzientzia nazionala, baina bazegoen zerbait. Iparragirrek
|
Lehen
Gerra Karlistaren ondotik idatzi zuen" Gernikako Arbola" bertso sorta zabaldu zen baita Euskal Herri kontinentalera ere.
|
|
|
Gainbeheraren kausatzat bi arrazoi apuntatzen zituen Andersonek: bata etikoa,
|
Lehen
Gerra Handiaz geroztiko gerraren heroismo eskasa, eta beste arrazoia estetikoa, modernismo abangoardistak pertzepzioa lehenetsi izana, erretrospekzio orohartzaileak gutietsiz. Jacques Louis David ordez Pablo Picasso hobetsiko zen, eta Benito Perez Galdosen ordez James Joyce.
|
|
2020
|
|
|
Lusitania, itsasontzi britainiarra, submarino alemaniar batek jaurtitako torpedoak hondoratu zuen
|
Lehen
Gerra Handiaren hasieran, mila eta berrehun pertsonaren heriotza eraginez; Lovainako unibertsitatea, katolizismoaren gune nagusietakoa, soldadu alemaniarrek erre zuten sasoi berean. Beraz, haiei zuzenduta zegoen mezua:
|
|
|
"
|
Lehen
gerra kontseilua akusatzen dut Zuzenbidea urratu izanagatik akusatu bat isilpean gorde zuen froga batekin kondenatzean eta bigarren gerra kontseilua akusatzen dut ilegaltasun hori ezkutatu izanagatik, errudun bat jakinaren gainean absolbitzearen delitua eginez.
|
|
|
Golkoko
|
Lehen
Gerraren ondoren George H.W. Bush garaiezina zela garaitu genezakeela uste nuen.
|
|
2021
|
|
|
Ez dut ikusten neure bizitza erdizka bada ere konpontzeko aukerarik, hori ez bada konpontzen.
|
Lehen
gerra kontzeptu abstraktua zen. Match bat.
|
|
2023
|
|
|
|
Lehen
gerra argazkilaria
|
|
|
Estraperloa ondo zihoakion beti; hori Ameriketan ikasia zuen, uxualarekin trafikatzen jardutea
|
Lehen
Gerra ondoren bezain arriskutsua ez zen garaian. Gerraurrean ateratako irabaziak izugarriak ziren; uxualak urrea balio zuen ondo egiten jakinez gero, eta horretan maisua zuen senarra.
|
|
|
Rozinak dolar mordoa ekarri zuen gonan josita; bankuan sartu zuten dirua, baina austriar hungariar erresuma gainbehera abiatu eta bankuek lur jo zutenean ia dena galdu zuten, higiezinetan egindako inbertsioa salbu, basoak eta soroak erosi baitzituzten; gero, estraperloak diru dezente eman zien, han inor ez zen aberasten lanaren bidez. Baina ondoren areago erori zen guztia; hasieran, Stob eko aurrezki eta kreditu kutxak mozkin altuak eskaintzen zituen, Ameriketan bezala, beraz zergatik ez sartu han dirua, eta halaxe egin zuten; orduan jende gutxik sartzen zuen dirua aurrezki kutxa eta bankuetan, jendeak nahiago izaten zuen dirua galtzerdietan gordetzea edo higiezinak erostea, jabetza merkeak, lurrak, basoak.
|
Lehen
Gerraren ondoren, aurrezki kutxa txikiak gainbehera abiatu ziren, banku handiek jan zituzten; hala, estatuak kapitala pilatu zuen aurrezle txikiaren bizkar, sartutako kapitalaren ehuneko berrogei baino gutxiago itzuli zieten jugoslaviar dinar etan; onartu egin behar izan zuten, interesak galduta. Rozina izu laborriak jota geratu zen, eta gero berriro ekin zion dirua irabazteari; hala ere, kolpe hura ez zuen ahaztu bizitza osoan.
|
|
|
Fernandoren anaiak, Carlos Maria Isidrok, ordea, ez zuen erregina onartzen eta Espainiako tronua beretzat erreklamatu zuen, Carlos V. izenarekin. Modu horretara,
|
Lehen
Gerra Karlista() egin zen. Nafarroako eta Euskadiko foruen defentsa lotu zen alderdi karlistarekin, eta foruen ezabaketa alderdi isabeldarrarekin.
|