|
2000
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
Euskarak jasandako erasoak bildu zituen
|
Joan
Mari Torrealdaik" El libro Negro del Euskara" lan ezagunean. " Artaziak.
|
|
|
Irakurle gazteen artean, beraz, oso harrera ona izan du, eta adinean gora egin ahala hobea. Bestalde,
|
Joan
Mari Torrealdaik egindako inkestek euskal idazlerik estimatuenen artean kokatzen dute eta bere obrak" obrarik hoberenak" sailean ere bai.
|
|
|
Azken urteotan euskarak izan duen zapalkuntzaz irakurri beharrekoa da
|
Joan
Mari Torrealdairen El libro negro del euskera (1998), Ttarttalo argitaletxeak plazaratua, inork ez dezan pentsa euskararen debekuak gure asmakizun hutsak direnik, irakurleak hor aurkituko baititu anitz agiri.
|
|
|
Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere. Horren froga nabaria da, duela hogeita piku urte Euskal Idazleakgaur libururako
|
Joan
Mari Torrealdaik egindako inkestan parte hartu genuenok orduanemandako iritzia, ez baikenuen alferrik Txillardegi bera aukeratu gure idazle onenenarteko onentzat, izen handiko beste askoren aurretik.
|
|
|
Egileak nortzuek izan behar duten zehazteko abagunean, jakina, apartera joan beharrik ez, dagoeneko batzuk jardunbidean ari direlako:
|
Joan
Mari Torrealdairen lan eskerga, Eusko Ikaskuntza, Azkue Biblioteka edota besterik gabe sor daitekeen lan talde berria. Azken horretan, zeresanik ez, beren beregi jokatu behar, diruz egoki hornitu, eta etorkizunerako egitasmo sendo batez ehotu.
|
|
|
Karlos Santamaria. 65 zk. (1991), 63 K. Santamaria: askatasunaren eta bakearen borrokalaria. 66 zk. (1991), 45 Manex nire oroipenean. 86 zk. (1995), 11
|
Joan
Mari Torrealdai: 25 urte" Jakin" en zuzendari. 102 zk. (1997), 85 Mirande, berriro (heriotzaren 25 urteurrenean). 106 zk. (1998), 31 Goethe:
|
|
|
lehena, oraina eta geroa. 111 zk. (1999), 11 Historiaren batasun aria. 33 zk. (1968), 23 (Itz.:
|
Joan
Mari Torrealdai).
|
|
|
Berri emailleeri. 31/ 32 zk. (1968), 112 (Itz.:
|
Joan
Mari Torrealdai).
|
|
|
Berri emailleeri. 31/ 32 zk. (1968), 112 (Itz.:
|
Joan
Mari Torrealdai). Aita Santuaren deiaren oiartzunak. 2 zk. (1956), 111
|
|
|
Alemaniako historiografia historismotik historia sozialera. 88 zk. (1995), 93 Historiaren batasun aria. 33 zk. (1968), 23 (Itz.:
|
Joan
Mari Torrealdai). Euskal Arkeologiaren lanak. Historia eta azken hamarkada. 54 zk. (1989), 197
|
|
|
YAKIN’larien billera. 13 zk. (1960), 69 10 urte. 21 zk. (1966), 1
|
Joan
Mari Torrealdai: 25 urte" Jakin" en zuzendari. 102 zk. (1997), ENBEITA, Kepa Arantzazu’tik.
|
|
2001
|
|
|
Espainiako komunikabideetan euskalgintza osoa auzitan jartzeko fenomenoa ematen ari dela eta, horren azterketa egiteari ekin dio" Jakin" aldizkariak bere 123/ 124 zenbakian. Horretarako, batetik,
|
Joan
Mari Torrealdaik eginiko" iritzi argitaratu" horren bilketa zabala eta azterketa eskaintzen du. Eta bestetik, fenomeno horren jatorriari eta eraginari buruz Luis Barinagarrementeriak, Gabi Basañezek, Andolin Eguzkitzak, J. Iñaki Etxezarretak, Joxerra Garziak, Jorge Gimenezek, Iñaki Irazabalbeitiak, Jose Angel Irigarayk, Mikel Irizarrek, Xabier Isasik, Xabier Kintanak, Joan Mari Larrartek, Xabier Mendiguren Bereziartuk, Jose Luis Mendozak, Olatz Osak, Fernando Perez de Viñasprek, Estebe Petrizanek, Jose Maria Rodriguezek, Iñaki Uriak, Jose Manuel Orrozek eta Andres Urrutiak pentsatzen dutena.
|
|
|
U rte honetakoa, 1997koa, da Kataluniako eta EAEko PPk Bilbon biltzean egindako barne dokumentu prograW
|
Joan
Mari Torrealdai Soziologian doktorea eta Kazetaritzan lizentziatua da. matiko bateratu sonatu hura. PPk ukatu egin bide zuenauto retza, baina italiarrarekin batera esan genuke:
|
|
2002
|
|
|
Asko dira, beraz, Euskal Unibertsitatearen historia lantzekoorduan jorra daitezkeen arloak. Adibidez, beharrezkoa da Unibertsitateak euskararizer eman dion aztertzea, eta
|
Joan
Mari Torrealdaik emandako erantzuna, ezergutxi? (Torrealdai, 1999:
|
|
2003
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko 6 aretoko Juan del Olmo epailearen autoaren arabera, honelako erabakiak hartu zituen Ministerio Fiskalak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Txema Auzmendi, Xabier Alegria eta Pello Zubiriarentzat baldintzarik gabeko espetxeratzea. Martxelo Otamendi, Fermin Lazkano, Inma Gomila eta Luis Goiarentzat aldiz, aske uztea bermea ezarrita.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza ere aipatua da, euskarazko egunkari bat bideratzeko burutu zuen inkesta soziologikoaren karietara. ARGIA aldizkari hau aipatua da ere, proiektuaren hasieran parte hartu zuen Joxemi Zumalabe tarteko, baita
|
Joan
Mari Torrealdai eta Txema Auzmendi ere, bestalde. Jarraian, Bidarten atxilotutako ETAko «aparatu politikoa»ren Jose Luis Alvarez Santacristina «Txelis» arduradunari harturiko dokumentu bat du hizpide.
|
|
|
Hogeita bost urteko eskarmentua du
|
Joan
Mari Torrealdaik urtero euskal liburugintzaren azterketa egite kontu horretan. Eta «Jakin» aldizkariaren 134 zenbakian, besteak beste, 2001 urtean euskaraz argitaratutako liburuen katalogoa eskaintzeaz gain, urte horretan sortu ziren euskal liburuen ekoizpenaren azterketa eta balorazioa ere osatu du, honako alderdi hauek landuz:
|
|
|
... nola ez ditut ezagutuko, bai
|
Joan
Mari Torrealdai, bai Txema Auzmendi, bai Iñaki Uria, bai Pello Zubiria, bai.... nola ez ditut ezagutuko. Nik hasieratik esan nuen, Jaurlaritzaren izenean egin nuen balorazioan, zenbaterainoko mindura sortu zuen euskaldun askorengan euskal munduan erreferente izan direnak atxilotuak ikusteak.
|
|
|
INFERNUA izan dela, horixe diote Txema Auzmendik eta
|
Joan
Mari Torrealdaik Guardia Zibilaren eskuetan inkomunikaturik komisaldegian bizi izandako egunak deskribatzerakoan. Auzmendi hilaren 14an atera zen libre Soto del Realeko espetxetik eta Torrealdai 15ean, biak bermepean.
|
|
|
Baina egun hauetan egunkariek gehiegi aipu duten beste lagun baten,
|
Joan
Mari Torrealdairen euskal idazle eta liburu zerrendak errepikatzen ez gara orain hasiko.
|
|
|
Santamaria izan zen, ia bi urteko negoziazio luze eta korapilotsuaren ostean, eskola publikoetan elebitasuna ezarri zuen dekretua bideratu zuena, 1979ko martxoan ministro kontseiluak onartu arte.
|
Joan
Mari Torrealdaik onartzen zuenez, «uste dut(?) eraman duen bideak irakaskuntzaren normalizapenean fruiturik emango duela»32.
|
|
|
Jakin aldizkariak bere lehen alea (1977) Euskal Unibertsitateari eskaini zion eta bertan argitaratutako lanen artean bik izan zuten UEU hizpide:
|
Joan
Mari Torrealdaik Europako kultura gutxiengoen unibertsitateak azaltzen zituen artikuluak eta Jesus Mari Larrazabalek idatzitakoak, honen gaia UEU bera zelarik. Interesgarria da biak erkatzea.
|
|
|
izan zuen gaia, eta, eguna amaitzeko, mahai ingurua antolatu zen. Gaia marxismoa Europan izan zen, hizlariak Joxe Azurmendi eta Emilio Lopez Adan izan ziren eta moderatzailea
|
Joan
Mari Torrealdai; arrakasta handia izan zuen. Asteartean, Piarres Narbaitzek histo ria landu zuen; Beñat Laxaguek eta Iñaki Larrañagak Baigorriko, Goierriko eta Arrasateko ezaugarri sozioekonomikoak erakutsi zituzten, eta horien atzetik euskal aldizkarien ordezkariek parte hartu zuten beste mahai inguru bat egin zen.
|
|
|
Asteazkenean, komunikazioa izan zen ardatza. 40 lagunen aurrean, Jean Hi riart Urruty kazetariari buruz mintzatu zen Pierre Laffitte eta Ricardo Arregiri buruz
|
Joan
Mari Torrealdai. Horien ondotik Ibon Sarasola. Egungo euskal literaturaz?
|
|
|
langileoi egin zaiguna nabarmendu nahi dut. Atxagak aipatu zuen
|
Joan
Mari Torrealdairen irudiaren garrantzia, guardia zibilen artean, urrats txikitan eta ia arrastraka, bere etxetik Madrilerako bidea hartuko zuen autora eraman zutenean. Ni, Martxeloren irudiarekin gelditu naiz.
|
|
|
W
|
Joan
Mari Torrealdai Soziologian doktorea eta Kazetaritzan lizentziatua da.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
2004
|
|
|
Del Olmo epailearen aginduz, Euskaldunon Egunkariak ETArekin lotura omen zuela eta, egoitza denak itxi eta 10 lagun atxilotu zituen Guardia Zibilak: Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Pello Zubiria, Xabier Alegria, Fermin Lazkano, Luis Goya, Txema Auzmendi eta Inma Gomila. Hauen etxeak, Ikastolen Elkartea, Jakin aldizkaria, Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa eta ARGIAren egoitzak miatu zituzten.
|
|
|
Xabier Alegria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, eta Pello Zubiriari espetxe zigorra jarri zien del Olmok. Martxelo Otamendi (30.000 euroren truk), Inma Gomila (18.000 euro), Luis Goya (12.000 euro) eta Fermin Lazkano (12.000 euro) fidantzapeko askatasunean utzi zituen.
|
|
|
Hemeretzi inputatuek behin behineko askatasuna dute. Eta
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gainera horrelaxe bizi dut psikologikoki ere, behin behinekoa bezala.
|
|
|
Izan ere, Egunkariaren zorrak kitatzeko beharra baitago.
|
Joan
Mari Torrealdai ere bat dator: «Aukera landua, borrokatua da, dena esan behar da.
|
|
|
«Zorigaiztoko erabakien artean, alegia, egunkari bat ixtea, agian izan daiteke erabaki on bat». Hala ere,
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gogorra da hil dizutenaren gorpua lurperatzen norbera ibili beharra!»
|
|
|
Plana onartzeko epea otsailaren 20 artekoa da. «Data kontutan estu eta larri jarri gaitu epaileak», kexu da
|
Joan
Mari Torrealdai.
|
|
|
Bi aipatzekotan: Martxelo Otamendi kartzelako atarian torturak salatzen azaltzen dena, edota
|
Joan
Mari Torrealdai, guardia zibilez inguratuta, esku-burdinak jantzita kotxean sartzen dutela ageri dena.
|
|
|
Egunkaria auzian nortzuk auziperatuko dituen eta nortzuk ez zehaztu du Juan del Olmo epaileak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga eta Xabier Alegriak epaitegietan egin diete aurre Del Olmoren akusazioei; hori guztia oraingo bidetik, bidea izan luzea izango baita. Inma Gomila, Luis Goia eta Fermin Lazkano aske dira, baina azken honek bere garaian jarritako bermepeko askatasunean jarraitzen du.
|
|
|
Gernikatik New Yorkera Berlinetik pasatuz, argitaratu berri da euskaraz Jose Antonio Agirreren liburua. Beste bat bada,
|
Joan
Mari Torrealdairena, zaharragoa, Martin Ugalderi buruzkoa: Andoaindik Hondarribira, Caracasetik barrena.
|
|
|
Arantzazuko euskal harrobitik ateratakoak. Bateko, Joseba Intxausti; besteko,
|
Joan
Mari Torrealdai. Honezkero badira urte batzuk Intxaustik euskalgintzaz egindako balorazio hau argitara eman zenetik.
|
|
|
Euskaltasunaren labirinto politikoetan, edo politikotasunaren zirrikitu euskaldunetan ibili ondoren, egin ditzagun atal honetako azken lan hondarrak. Azken hitza
|
Joan
Mari Torrealdairi emango diogu. Euskalgintzaren autonomia aldarrikatu izan du aspaldidanik honek.
|
|
|
Beraz, hemen ere gogaide izan behar. Oraingoan
|
Joan
Mari Torrealdairekin: –¿ Quién puede extrañarse que tras siglos de machacar al euskera y a su comunidad lingüística desde la escuela hasta la tumba, desde el Estado, los periódicos, la intelectualidad, la Iglesia, tras haberse insistido en su inutilidad y torpeza, tras tanta represión, persecución, vejación y burla, quién se extrañará, repito?
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen da, ordea, hizkuntza erregistro jasoetan ere. Pentsamendu landuaren alorrean, hain zuzen, gauzak antzeko,
|
Joan
Mari Torrealdaik behinola zioskun bezala. Egunoroko bizimodu arrunta erdaldundu bazaigu, zer ez zaigu gertatuko jakintzaren eta informazioaren gizartea omen den honetan?
|
|
|
1977 aldera euskal idazleen artean egindako inkesta batean
|
Joan
Mari Torrealdaik idazle horien jarrera eta usteak aztertu nahi izan zituen auzi honi buruzkoan nola zebiltzan jakiteko. –Kultura politizatzearen alde edo kontra, besterik gabe, oso osoan, bereizkuntzarik eta ñabardurarik gabe, agertzen diren idazleak, gutxi batzuk dira.
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria ren hamargarren urteurrenean
|
Joan
Mari Torrealdaik irakurri zuen agiritik honako puntu hau ekarri nahi nuke hona: –Komunikazio esparru aski bat osatu behar du euskarak eta berdin euskal nazio nortasunak.
|
|
|
532
|
Joan
Mari Torrealdai: Hemen pentsamendua erdaraz sortzen da, Argia, 1990/11/18.
|
|
|
653
|
Joan
Mari Torrealdai: Txakolina bezalakoa da euskalgintza:
|
|
|
68
|
Joan
Mari Torrealdai: El libro negro del euskera, 1998, Ttarttalo, 10.
|
|
|
381
|
Joan
Mari Torrealdai: Hamar urte eta hamaika egiteko, Euskaldunon Egunkaria, 2000/12/21.
|
|
|
177
|
Joan
Mari Torrealdai: Beldur naiz euskalgintza ez ote zaigun zuloz betetzen ari, Gara, 2003/2/21.
|
|
|
207
|
Joan
Mari Torrealdai: Soluzio bakarra, euskalgintza autonomiaz konfiguratzea da, Euskaldunon Egunkaria, 2001/4/29.
|
|
|
Ahozko euskararen erabilera diglosikoaren azpijanak barrutik higaturik baldin bagauzka, beste horrenbeste gertatzen zaigu idatziaren ekoizpenean. Ekoizpen honen osotasunik ezak,
|
Joan
Mari Torrealdaik laster argituko digun legez, euskaldun izatearen muga izugarria islatzen digu. Giza bizitzaren alderdi asko eta asko, pentsamenduaren eremu franko, kulturaren adar ugari, antzutuak baititugu geure izatearen iturrian bertan.
|
|
|
698
|
Joan
Mari Torrealdai: Euskal idazleak, gaur, 1977, Jakin, 474.
|
|
|
699
|
Joan
Mari Torrealdai: Ibidem.
|
|
|
Xabier Mendiguren, Paul Bilbao, Txema Auzmendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Joanmari Larrarte, Xabier Isasi, Hasier Etxeberria, Paulo Agirrebaltzategi, Jose Angel Iribar, Itziar Nogueras, Kristina Andres, Mikel Aldasoro, Txillardegi, Koldo Tellitu, Iñaki Arregi Ihartza, Joxe Mari Auzmendi, Jose Miguel Campillo, Hau Pittu Hau konpartsa, Xabier Oleaga, Gabi Basañez, Mikel Irastorza, Julia Marin, Jose Antonio Lekue eta Julen Etxeberria dira Kontseiluaren ...
|
|
|
2 Erdozaintzik 1974an
|
Joan
Mari Torrealdairen inkestan" Zuk zeinentzako idazten duzu?" galderari emandako erantzuna.
|
|
2005
|
|
|
Bestelako bat nabarmendu nahi nuke: Imanol Murua," Gipuzkoako Alkate" izana,
|
Joan
Mari Torrealdairen hitzetan. Ez baita ohikoa politikarien artean, distira urriko ekimenei setati laguntzea.
|
|
|
Biolentziari dagokionez Idazlan politikoak deritzon liburuan (2003) aurkitu ditzakegu zenbait artikulu. Liburu honen prestatzaile
|
Joan
Mari Torrealdai da, euskaldun kazetaria.
|
|
|
Gaztetan guk jesuitok estimu handitan genuen frantziskotar talde bat: Joxe Azurmendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Joseba Intxausti, Paulo Agirrebaltzategi... Niretzat eredu ziren, batuak ikusten nituelako.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
2006
|
|
|
Urrutirago joan gabe nahikoa da zenbaki honetan bertan
|
Joan
Mari Torrealdaik, bere eta Precisaren azterlanei esker, ematen dituen datuak kontuan edukitzea. Bi errealitate objektibo gogoratu ditu argitalgintzari buruz:
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
50 urte horretan Jakin zer izan den, eta gaurdanik aitzina zer izan daitekeen, lerro gutxitan azaltzeko eskatu dit
|
Joan
Mari Torrealdai lankide eta adiskideak.
|
|
|
Izango da honegatik, horregatik edo hargatik, baina ez azken lekuan ETAren jarduera armatuaren ondorioz. Bai, egia begitantzen zait Bernardo Atxagaren esana,
|
Joan
Mari Torrealdai etxetik preso ateratzen ikustea aro baten zinezko bukaera izan zela. Garbi dago, nire irudiko, Francisco Tomas y Valienteren, Miguel Angel Blancoren eta Fernando Buesaren hilketen ondoren (1996, 1997 eta 2000), amildegi bat zabaldu zela espainiar liberalen eta euskal abertzaletasun ororen artean, eta, lehenengo aldiz Errepublikaren denboretatik, amildegi hori mailaz maila gizartearen sektore zabaletara hedatu zela.
|
|
|
pentsamendua, humanitateak, euskal arazo larrienak, munduko han hemengo gune gorienak... Euskal kulturako garapen berrien lekuko izatea suertatu zaio aldizkariari,
|
Joan
Mari Torrealdaik azken mende laurdenean ongi gidatuta. Aski da zenbakietako gai nagusien txostenen aukerari begiratzea.
|
|
|
Aldizkari zenbakiaren aurkezpenaren estiloari eutsiz edo, honela zioen liburuaren lehen lerroetan
|
Joan
Mari Torrealdaik: " Salbatore Mitxelena goi mailako idazlea dakarkigu, gaur, Jakinen horrietara".
|
|
|
Sail bakoitzeko bi arduradun izendatu zituzten gainera, lankideak bilatu eta programazioa aurrera eramateko: Joseba Intxausti eta Koldo Larrañaga Historia sailean,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Andoni Sagarna Gizartea sailean, Paulo Agirrebaltzategi eta Henrike Knorr Gogoeta sailean.
|
|
|
Otsailaren 18an
|
Joan
Mari Torrealdaik Soziologia Hiztegiaren asmoa aurkeztearekin batera, Jakinen beste hiztegiei buruzko xehetasunak eman zituen bere txostenean. Horien ardura daramatenen eta lankideen berri laburra ematen du.
|
|
|
Ondo dio, beraz,
|
Joan
Mari Torrealdaik Joseba Intxaustik 1970etik aurrera hasitako Jakin Taldearen fase berriari buruz:
|
|
|
5 Jakin sorta saileko lehen zenbakia izango zenari ez zioten zenbakirik eman, agian hurrengo urtean berriro aldizkari formatura itzultzea izango zuten itxaropenez; izatez, 1970eko urtarrilean aldizkariaren inskripziorako eta Jakin sorta ko lehen libururako gestioak irekita zeuden aldi berean, hil hartako 22an Jose Agustin Elustondok
|
Joan
Mari Torrealdairi idatzitako gutunaren arabera. Dena dela, aldizkariaren 16 zenbakiko" Eskutitzak eta iritziak" ataleko idazlanak inprimategiko galeradatan geratu ziren, zuzenduta, baina argitaratu ezinik.
|
|
|
7 Sortaren erredakzioa honako hauek osatzen zuten: Karlos Santamaria, Martin Ugalde, Piarres Xarriton, Luis Villasante,
|
Joan
Mari Torrealdai," eta bestek" (ik. " ‘Jakin Taldeari’ buruz konfiantzazko txostena", 1971, 10 or.)." Beste" horien izenik ez du ematen Intxaustik.
|
|
|
Gogoeta saila (irailaren 1ean): Joseba Intxausti, Paulo Agirrebaltzategi, Karlos Santamaria, Henrike Knorr, Joseba Arregi eta
|
Joan
Mari Torrealdai. Paulo Agirrebaltzategi eta Henrike Knorr izendatu zituzten sailaren buru.
|
|
|
Kontsultatu nahi duenak, aztertu nahi duenak, eskura du fitxategia. Bestalde, fitxategi honen nondik norakoei eta produkzioari buruzko
|
Joan
Mari Torrealdairen azterketa nahi duenak, bi lekutan aurki dezake: azterketaren bertsio laburra Jakin aldizkariaren paperezko edizioan (Jakin 235, azaroa abendua 2019, 107), eta bertsio osoa jakin.eus webgunearen Liburu Behatokia atalean.
|
|
2007
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik Noticias de Gipuzkoan: «Euskal literatura hobetu egin da(...) Akatsen bat aurkitzekotan, literatura funtzionalago bat ere genukeela esango nuke nik, prestigio gehiago eta guzti(...) Gure herriko analfabetismo funtzionala ezagututa (hau da, euskaraz irakurtzen jakin bai baina praktikatzen ez duena) eleberri eta irakurgai irakurterraz gehixeago estimatuko nituzke».
|
|
|
Egunkaria ko 12 arduradun eta langile ohi ahozko epaiketa noiz hasiko zain daude, 40 urte arteko kartzela zigor eskaerekin. Hori dela eta, agerraldia egin zuen atzo Egunkariaren aldeko elkarteak Durangoko Plateruena kafe antzokian,
|
Joan
Mari Torrealdai buru zela. Besteak beste, Espainiako Auzitegi Gorenak Botin auziaren inguruan emandako ebazpenak Egunkaria ren auzi ekonomikoan ez duela inolako eraginik adierazi zuten, kasu horretan herri akusazioaz gain, fiskalak berriki beste akusazio bat ere jarri duelako.
|
|
|
Hori bai, epaia bere osotasunean ongi aztertu behar dela zehaztu zuten, bi kasuen artean ezberdintasunak baitaude. Sumario nagusi horretan,
|
Joan
Mari Torrealdai, Txema Auzmendi, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi eta Xabier Alegriarentzat 14 urteko espetxe zigorra eskatzen du Dignidad y Justicia elkarteak," erakunde terroristako kide" izatea leporatuta. Pello Zubiria eta Xabier Oleaga erandioztarrarentzat pixka bat zigor txikiagoak eskatzen ditu:
|
|
|
Urtearen buru aldera Arantzazuko estudianteek iragarri bezala aldizkaria utzi egin zuten. Presaka eta larri
|
Joan
Mari Torrealdaik egin behar izan du haren kargu, oraingo zuzendaritza dimisionarioaren aurretik azkeneko zuzendaria izana bera. Erredakzioa Donostian jarri eta aipaturiko komite handiarekin (gehi iparraldetik P. Xarriton eta R.
|
|
|
Euskal bibliografia batzen duen gunea da. Katalogo hau
|
Joan
Mari Torrealdaik egin duen ikerketa lan trinko eta zorrotzaren fruitu da, eta ez du informazioa emateko bakarrik balio, baizik eta aurrerantzean gai horretan egingo diren lanetarako ezinbesteko baliabide izateko ere. Euskal ikasketa bibliografikoen arloan aurreratzen balioko duen datu base honek gaur egun 24.237 fitxa ditu.
|
|
|
Jakin aldizkariaren zuzendari ofiziala Joseba Intxausti izango zen, eta horren aholkularia —" asesor periodista" — Antonio Iturria8 Izatez, Arantzazuko Teologiako ikasleak izan ziren praktikan zuzendariak ondorengo urteetan: Pello Zabaleta,
|
Joan
Mari Torrealdai, Joan Joxe Olaberria... berriro, eta orain Zarautzen bizi zelarik, Joan Mari Torrealdaik hartu zuen arte (1968) 9.
|
|
|
Jakin aldizkariaren zuzendari ofiziala Joseba Intxausti izango zen, eta horren aholkularia —" asesor periodista" — Antonio Iturria8 Izatez, Arantzazuko Teologiako ikasleak izan ziren praktikan zuzendariak ondorengo urteetan: Pello Zabaleta, Joan Mari Torrealdai, Joan Joxe Olaberria... berriro, eta orain Zarautzen bizi zelarik,
|
Joan
Mari Torrealdaik hartu zuen arte (1968) 9.
|
|
|
Galdera hori 1968ko maiatzaren 29an Gipuzkoako Delegaziotik
|
Joan
Mari Torrealdai zuzendariari idatzitako gutunean jarri zioten:
|
|
|
Aldizkariaren bestelako sailen idazletzat honako hauek ageri dira: Andoni Iturria, Andoni Lekuona, Karlos Santamaria, Ibon Sarasola,
|
Joan
Mari Torrealdai, Aita Goitia, Xabier Kintana eta Oteitza. 30 zenbakiaren gai monografikoa" Euskal Herriko iru hereje" izan zen, hau da, Pio Baroja, Miguel Unamuno eta Jose Maria Salaberria.
|
|
|
Helegitearen idatzian, eranskinean edo, aldizkariaren 36 zenbakia, inprimategian eta galeradatan zegoena, argitaratzeko baimena eskatu zuten, inskripzioari buruzko Ministerioaren behin betiko erabakia etorri artean. Baina Gobernuak ez zuen aintzat hartu eskabide hori, nahiz eta
|
Joan
Mari Torrealdai zuzendariak berritu egin zuen 1969ko urriaren 28an Prentsako Zuzendaritza Orokorrari idatzitako gutunean. Bestelako gestiorik ere egin zuen zuzendariak Ministerioan, Jose Agustin Elustondoren bitartez —garai hartan Madrilen bizi zen fraide frantziskotarra—16 Hala ere, bederatzi hilabete pasatxora etorri zen erantzuna (1970eko uztailaren 11n).
|
|
|
1970eko udazkenean, eta
|
Joan
Mari Torrealdai atzerrira joanda unibertsitateko ikasketak egitera, Joseba Intxaustik hartu zuen Jakinen zuzendaritza. Laster hasi zituen gestio berriak aldizkaria ateratzeko baimen bila, batez ere Karlos Santamariak lagunduta, beronek zituen ezagutza eta harremanen bidez.
|
|
|
Handik egun gutxira (abenduaren 14an) inskripziorako gestioak egiten ari zen
|
Joan
Mari Torrealdaik gutun pertsonala idatzi zion zuzenean Prentsaren Erregimen Juridikoaren Zuzendaritzako —hori baitzen lehengo Prentsako Zuzendaritzaren izen berria— Zuzendari Orokorra zen Jose Luis Fernandezi, dirudienez Luis Mz. Garnicak, orduan Bizkaiko Delegatuak, iradokita, ahalegin guztiak egin zitzala eskatuz Jakin en inskripzioa lehenbailehen bideratzeko.
|
|
|
14 1968an aldizkariaren zuzendaritzak erabili zuen, erabili, 1964ko baimeneko klausularen bat edo beste aldatzeko hipotesia,
|
Joan
Mari Torrealdaik egindako kontsultaren bati erantzunez, Antonio Albizuk idatzi zion gutunean adierazita dagoenez(); besteak beste, aldizkariaren tipoa edo izaera orokorra —" religioso cultural" — eta horren arabera aldizkariaren helburua eta gaiak zehazten zituzten klausulak. Baina Albizuk Ministerioan egindako gestioen ondorioz, lehenetan jarraitzea hobe zela erabaki zuten nonbait.
|
|
|
26 Luis Antonio Bilbao frantziskotar kazetariak hartu zuen bere gain kargu hori.
|
Joan
Mari Torrealdai izango zen zuzendariordea.
|
|
2008
|
|
|
«ambos eran considerados ser carlistas»1 Eta ildo berean doaz Jon Juaristiren hainbat baieztapen: «Resurrección María de Ázcue y Julio de Urquijo, fueron carlistas.», «Ázcue y [Txomin] Aguirre eran carlistas»2 Gauza bera
|
Joan
Mari Torrealdaik: «Azkue, jakina denez, karlista ezaguna zen»3 Eta pertsonaia honi buruz idatzi den azken liburuan berdin:
|
|
|
Jose Elorrieta ez ohiko sindikalista da. «Merkantileko sindikalista» deitu zion atzo
|
Joan
Mari Torrealdai Jakin aldizkariko zuzendariak aurkezpenean. Izan ere, Elorrietak ekonomia ikasketak egin zituen Deustuko unibertsitatean.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
Idazleekin solasean egitasmoa, EIEren ahaleginak Euskal Herri osora zabaltzea (Ipar Euskal Herria eta Nafarroa barne), kultur erakundeekin biltzea eta erakunde instituzionalekin harremanak lantzea. Urte haietan,
|
Joan
Mari Torrealdaik Euskal kultura gaur: liburuaren mundua liburu mardula kaleratu zuenean, EIEri buruzko gogoeta ere azaldu zuen:
|
|
2009
|
|
|
Zortzi lagun daude inputatuta Egunkariaren auzi ekonomikoan: Auzi nagusian ere epaituko dituzten
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi, Joxe Mari Sors (Egunkaria SAko administrazio kontseiluko kidea) eta Ainhoa Albisu, Mikel Sorozabal, Begoña Zubelzu eta Fernando Furundarena (Egunkaria SAko administrazio langileak).
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi galdekatuko zituen atzo Eloy Velasco epaileak, Egunkaria ren inguruan sortutako merkataritza sozietateetan ustez egindako irregulartasunak direla eta auziperatutako zortzi lagunen artean baitaude. Hiru inputatuek auzia bertan behera uztea edo jarraitzekotan Tolosako epaitegira bidaltzeko eskatu zuten.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi galdekatuko ditu gaur Eloy Velasco epaileak, Egunkaria ren inguruan sortutako merkataritza sozietateetan ustez egindako irregulartasunak direla eta auziperatutako zortzi lagunen artean baitaude. Egunkaria 2003ko otsailean itxi zuten.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai Egunkaria auzian inputatuak esan du fiskalaren akusaziorik gabe haien kontrako epaiketak ez duela zentzurik, baina AVT eta Dignidad y Justicia daude hor, horien akusazioari erreferentzia eginez.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai: 26 urte eta 4 hilabeteko espetxealdia eta 32,8 milioi euroko isuna.
|
|
|
90 urte bete ditu Akademiak berrikitan.
|
Joan
Mari Torrealdaik eta Imanol Muruak egindako liburu egokian dugu Juanjo Zearreta, euskaltzain eta langileekin batera, irudi dotore batean. Hura zen Akademiaren jagolea, hura zen gure erakundearen oroegilea.
|
|
|
12 eta 15 urteko kartzela zigorrak eskatzen dituzten Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Xabier Oleaga,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Txema Auzmendirentzat.
|
|
|
Iñaki Uriak, Martxelo Otamendik, Xabier Oleagak,
|
Joan
Mari Torrealdaik eta Txema Auzmendik euren abokatuen galderei baino ez zieten erantzun, eta aurrekari eskas dituen neurri batean, fiskalak uko egin zion auzipetuak galdekatzeari.
|
|
|
Bost auzipetuak, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Xabier Oleaga,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Txema Auzmendi, akusatuen eserlekuan eseri dira.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
Hurrengoa deklaratzen Otamendi izan da eta honen atzetik,
|
Joan
Mari Torrealdai Administrazio kontseiluko presidentea. Kanpotik esku hartzerik izan balitz, ez nuke sekula proiektu honetan sartzea onartuko, defendatu du Torreladaik.
|