|
2000
|
|
|
Urtarrilean, egunero, batez beste, 29.286 lagunek bisitatzen zuten on line gune hau.
|
Horrek
esan nahi du Estatu espainiarrean gehien bisitatua izan den hirugarrena izan dela, El Pais Digital eta El Mundo ren atzetik. Egunkari digital honek paperezko euskarrian erabiliko den informazioa ere sortzen du.
|
|
2001
|
|
|
1. Azken urteotan, lehenbiziko aldiz Euskal Herriaren historia osoan, unibertsitatera heltzen ari den gazte belaunaldiak bere ikasketa guztiak —edo gehienak— euskaraz burutzeko aukera izan du.
|
Horrek
esan nahi du, oraintsu arte, euskararen errebindikazioa euskaldunok egiazki sentitzen genuen premia baino gehiago praktikan zerbait sinbolikoa bazen —ez dezagun ahantz, aurreko euskaldunen belaunaldiek, ikasketa guztiak erdaraz egitera beharturik, de facto erraztasun handiagoa izan dutela erdaraz ikasteko, eta eskatzen zuten euskal irakaskuntza eskaini balitzaie gorriak ikusiko zituzketela h...
|
|
2002
|
|
|
Bigarrenak ikerkuntza egin luke irakaskuntzarekin batera edo irakaskuntzan aritu gabe.
|
Horrek
esan nahi du edozein irakasle ikertzailek bi jarduerak egin lituzkeela, batera edo aldika.
|
|
|
Niretzat, unibertsitatea ikerketarekin lotuta dagoenez, nahitaez euskal unibertsitatea akademiatik urrundubeharko litzateke.
|
Horrek
esan nahi du ikerketa taldeak hasieratik antolatu liratekeela eta hori izan daiteke benetako arazoa. Talde bat ez da bat batean sortzen eta bi aukera desberdin har daitezke:
|
|
2003
|
|
|
nolabait esan, hizkuntzarenoinarrian dagoen hiztun herriak daukan kapital material eta sinbolikoaren araberako balio ekonomikoa, soziala eta kulturala izan ohi du hizkuntzak.
|
Horrek
esan nahi du oinarritzat duen hiztun herria ren botere oroko rrean erabakitzen dela hizkuntzaren erabilera araua, erabilera horrena rrazoiak zernahi izanda ere. Gogora dezagun bidenabarmotib azioaren zer nolakoa identitate nazionalaren muturretik hasita balio sozial instrumental hutseraino doazenaldaerez osatua egon litekeela hizkuntzaren balio sinbolikoa ren eta funtzionalaren arteko continuumbat taxuturik.
|
|
2004
|
|
|
Euskal kultura osoa hartu da aintzat, eta, hemendik aurrera, estrategikoa izango da arloa.
|
Horrek
esan nahi du diagnosia egin ondoren plangintzak erabakiko direla, jarraipen taldeak osatukodirela, eta ebaluaketak burutuko. Zallok esan du, era berean, erakundeen arteko eskuduntza arazoak gainditu behar direla, hori dela ardatzetako bat, eta kulturgintzan ari diren guztien esku hartzea dela.
|
|
|
Haiek gabe ez litzateke gaur zinemagintzarik existituko Europan.
|
Horrek
esan nahi du, halaber, WPatxi Azpillaga EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko irakaslea da. ezinezkoa dela gaur Europako zinemagintzan norbait izatea babes eta sustapen sistema indartsu bat izan gabe. Eta horrek berdin balio du Estatu batentzat zein gurea bezalako Estaturik gabeko nazio batentzat.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, hori da beste herrialde batzuetako joera ere, ETBko adituen esanetan.
|
Horrek
esan nahi du barne produkzioko fikzioa bultzatuko dela —Goenkal e, Ma rtinetaantzeko errefe renteak—: " Herria ren imajinarioa sortu eta indartzen dutelako" (J.
|
|
2006
|
|
|
Hogei titulutara iritsi ez direnen kopurua ia osoa dela esan daiteke: %94, 5
|
Horrek
esan nahi du, eta taulan garbi azaltzen da, 20 titulutik gora publikatu dutenak %5, 5 direla, zehazki 15 argitaletxe, 275etik 15.
|
|
|
Baina lagin hori Estatu osoan egindako azterketaren zati bat besterik ez da.
|
Horrek
esan nahi duena zera da: Hego Euskal Herriko datuak izateaz gain, Estatu osoan lortutako emaitzak ere baditugula.
|
|
|
Datu horien arabera, bildumen eskuragarritasuna, kasuen %30, 4n, eskas baloratu da.
|
Horrek
esan nahi du dokumentuen zati bat bakarrik eta ez guztiak daudela irakurleen eskura edota seinaleztapena ez dela egokia bildumaren erabileran ondo orientatzeko. Ikastetxeen %60, 9k egokia gisa baloratu du eskuragarritasuna.
|
|
2008
|
|
|
Ekoizleak ez dira horrenbeste editorial profesionalak, baizik eta edizio publikoa edo elkarte eta parekoak.
|
Horrek
esan nahi du, beste gauza askoren artean, liburuok ez daudela merkatu arrunterako diseinatuak eta beren intzidentzia ez dela lukeena. Adierazle bat berrargitalpena izan liteke:
|
|
|
Lehenengo konpetentzia bi urtetan gara daiteke. Hizkuntza akademikoan konpetentzia lortzeko, berriz, testu akademikoak ulertzen eta lantzen ahalbidetzen duena eta eskolako edukiak ikasten errazten duena, bost urtetik zazpira dira beharrezkoak, edo are gehiago14
|
Horrek
esan nahi du beharrezkoa dela ikasleei errefortzua ematea haien hizkuntza ikaskuntza prozesuan, ez soilik hasieran eta hilabete batzuetan, baizik eta askoz luzeago izango den denbora tarte batean. Baina batez ere esan nahi du ikasle batzuek —hamar urtetik gorakoek— ez dutela astirik izango eskolako hizkuntzaren ikaskuntza eskolan osatzeko eta emaitzak jasotzeko.
|
|
|
Ikasketak bi ziklotan egongo dira banaturik, graduko ikasketena batetik eta graduondokoena bestetik.
|
Horrek
esan nahi du graduko ikasketak izango direla gaur egungo lizentziaturak, diplomaturak eta ingeniaritzak. Espainiar Estatuko unibertsitateetan 240 kreditukoa izango da ikasketa horien" tamaina" (Europako beste herri edo estatuetan 180 kreditukoak izango dira graduko ikasketak, tarte hori, 180 eta 240 kredituen artekoa, onargarria baita).
|
|
|
Kulturako gauzetan lardaskatzen hasi aurretik beti egin ohi dut sartu irten bat politikan, luzeak izaten baitira gure egoera petral honen adarrak, eta era guztietakoak haren ondorioak; aurten, berriz, jendearen kezkabide nagusiak politikarekin ez baizik ekonomiarekin duela zerikusia ohartzen naiz.
|
Horrek
esan nahiko luke, beharbada, orain hasten direla benetako arazoak, orain arteko gure koitak esne bitsetan bizi den jendearen denbora pasa zirela, gizarte burges ondo bizi baten buruko min existentzial hutsal samarrak, oinazeak oinaze; seinale litzateke, halaber, gobernuarekiko azken mus partidan burnien aldeko apustua egin zutenek hordago ustela jo zutela, norberaren kartak eta aurkariarenak balo... Denon, baina batez ere beraien, kalterako.
|
|
2009
|
|
|
|
Horrek
esan nahi al du zientzia (sen ona) dela balioen gaineko ardura duena. Gure ustez, moralaren funts bakarra, labur esanda, giza natura da.
|
|
2010
|
|
|
Alegia, enpresek betebehar juridikoetatik haratago beren borondatez bereganatzen duten jokabidea dela EGEa.
|
Horrek
esan nahi luke, hitzarmen kolektibotik eta legeak ezarritako betebeharretatik haratago doala EGEa, eta, ondorioz, ez dela posible bete beharreko zuzenbide arauen bitartez enpresa bat sozialki arduratsu izatera behartzea4 Horregatik, indarrean dauden arauak betetzen dituen enpresa batek ez du zertan derrigor sozialki arduratsu izan; bai, ordea, alderantziz. Hau da:
|
|
|
Gerra ezagutu gabe, gerraondoko lehenengo belaunaldikoa naiz.
|
Horrek
esan nahi du etxean oroitzapen batzuk badaudela gerrari buruzkoak. Aitak gerra egin zuen, oso adineko joanik, 28 edo 29 urterekin.
|
|
2012
|
|
|
327.775 pertsonek eduki dute euskara soilik lehen hizkuntza gisa, eta gaur egun 162.614 baino ez dira euskal elebidun (%49, 6).
|
Horrek
esan nahi du %50, 4k erdara euskara beste ikasi duela edo bere etxeko hizkuntza galdu egin duela, partez edo osorik.
|
|
|
Aitzitik, lurraldeen arteko ezberdintasunak nabariak dira, kontuan izanik EAEn elebidunak %32 direla (1991n %24, 1), Iparraldean %21, 4 (1996an %26, 4) eta Nafarroa Garaian %11, 7 (1991n %9, 5).
|
Horrek
esan nahi du, gaur egun, 1991n baino 185.000 elebidun gehiago daudela. Elebidunen hazkundea Nafarroan eta batez ere EAEn gertatu da, Iparraldean oraindik galerak nagusi direlarik, nahiz eta gazte elebidunen kopuruak gora egiten jarraitzen duen.
|
|
2014
|
|
|
|
Horrek
esan nahi du liburuak ezin direla eman, ez dohaintzan, ez utzi, ez mailegatu. Ondare digitala enpresarena da, ez erabiltzaileena; areago, askotan, erositako liburuak enpresen zerbitzarietan daude.
|
|
2015
|
|
|
Edozein diskoetxek bere katalogorako nahi luke horrelako lan bat are gehiago emaitza entzun eta irakurri ondoren, baina inorengana jo barik bere kasa argitaratzea erabaki du Aranzabalek.
|
Horrek
esan nahi du artistikoa ez den lan guztia ere bere gain hartu behar izan duela: grabazio estudioa kontratatzea, crowdfunding kanpaina antolatzea, kolaboratzaileak lotzea, kontzertu bira prestatzea, komunikabideei proiektuaren berri ematea, sare sozialetan zabaltzea, diseinua enkargatzea, masterra fabrikara bidaltzea...
|
|
|
Hau da, ‘beheko’ hizkuntzari (L) ‘bere’ jardunguneak esleitzen zizkion eskema puskatzen da, eta arlo horiek ere usurpatzen hasten da H, hiztunek gizarte altxagarri iritzita.
|
Horrek
esan nahi du joera iragankorra izaten duela ‘diglosiarik gabeko elebitasunak’(" bilingualism without diglossia tends to be transitional"). Izan ere, Fishmanen esanetan:
|
|
2018
|
|
|
Batzuetan euskalkia erabiltzeagatik eta beste batzuetan euskara batua erabiltzeagatik.
|
Horrek
esan nahi du euskaldunok konpondu beharreko arazo bat dugula. Eszenatokira igo aurretik sarritan aipatzen digu Ximun Fuchsek:
|
|
2019
|
|
|
Sexuak eta maitasunak binomio bat osatzen dutela onarpen zabala duenez, sexu eta desira espazioen lanketa kritikoek maitasunaren gaia ere abordatzen dutela esan zitekeen, baina testu honek maitasunaren ideologian tematzeko gogoa du.
|
Horrek
esan nahi du, sexua baino gehiago, indibiduoen arteko harreman afektibo moduek sexualak izan edo ezarkitektura nola baldintzatzen duten ikertu nahi dela bi ikuspegietatik: arkitekturaren egiletik eta erabiltzaile paperetik.
|
|
2020
|
|
|
Hemen arte garaikiderako ez dago finantziaziorik eta ez dago ere bilduma publikorik.
|
Horrek
esan nahi du gaur egun sortzen den artea hemengo paisaiatik betirako desagertzeko zorian dagoela. Eta egoera ez da soilik lotua diruaren kontuekin.
|
|
|
Baionako Euskal Museoan ez dute ez fondorik ez diru-laguntzarik gaur egun sortzen den arte garaikiderako eta Baionak arte garaikiderako ez du instituzio propiorik gaur egun ekoizten den artea historian eta ondarean sar dadin.
|
Horrek
esan nahi du ondorengo belaunaldiek ez dutela jakinen Iparraldean sortu den artea existitu izan zenik ere... Ematen da hemen artearen basamortua dela...
|
|
|
Beraz Iparraldeko artistak ez badu Iparraldean aterabiderik atzematen eta Hegoaldean ere ez (dakidanez Iparraldeko artisten lanak ez dira agertzen inongo Hegoaldeko bildumetan, ez Artiumen, ez inon...), Bordelera joan da haren lana FRACeko (Fonds Regional d’Art Contemporain) bilduman sarrarazteko edo Parisera FNACekoan (Fond National d’Art Contemporain).
|
Horrek
esan nahi du gaur egun Iparraldean sortua eta ekoiztua izan den artea modu batez edo bestez Iparraldetik betirako desagertuko dela.
|
|
|
geneak, zelulaleinuak, organismoak, populazioak, espezieak eta kladoak.
|
Horrek
esan nahi du hautespen naturalak subjektu horien gainean eragin dezakeela. Urte batzuk geroago, Edward O.
|
|
|
Darwinen arbaso komunaren ideia da biraketa horren oinarria; Lurreko bizia lotzen duen heinean behintzat, hautespen naturalaren ulermen egoista zorrotza arintzen da, bizia osoa ontologikoki elkarrekin saretua dagoela adierazten baitu.
|
Horrek
esan nahi du gertakarien kausa biologikoak ez direla nahitaez intrintsekoak, prozesu biologikoak ingurumenarekin eta beste bizidunekin erlazioan gertatzen baitira. Beste modu batean esanda, ingurumenak eta beste organismoek zerikusi handia dute organismo baten konstituzio biologikoan, eta badirudi erlazio horiek kontuan hartu behar direla, ezin direla banakoak bananduta ikertu biologikoki.
|
|
|
Besteak beste, gure herria eta gure herrigintza sistema ahulegiak direlako orain independentzia lortzeko (baita epe motzean helburu apalagoak lortzeko ere).
|
Horrek
esan nahi du berpizkunde berri bat egituratu behar duela Euskadik bere baitatik: berpizkundea ekonomian, berpizkundea euskal kulturan, berpizkundea sistema sozialean...
|
|
2021
|
|
|
Ikastetxe hartan A ereduko hiru gela zeuden, eta nirea zen ereduko bakarra.
|
Horrek
esan nahi zuen nik neukala nire gela osoaren ardura eta baita A
|
|
|
Proiektu horrek esaten zuen euskararen normalkuntzak ez duela irakasleen borondatearen araberakoa izan behar horrela zelako, baizik eta ikastetxeak berak onartu behar zuela proiektu moduan.
|
Horrek
esan nahi zuen zuzendariak ere inplikatu behar zuela euskararen normalizazioan, baita klaustroak ere. Eta normalkuntza teknikariak sortu ziren eskoletan, postu batzuk liberatuta.
|
|
|
Aldaketa hori egiteko, lege bat atera zuten buletinean, eta indarrean sartu zen.
|
Horrek
esan nahi zuen, beste zer edo zer egitea agintzen baziguten, euskara gaiak utzi eta esaten ziguten hori egin behar genuela. Eta halaxe egin behar izan genuen.
|
|
2022
|
|
|
Esan moduan, bitartekotza global horrek dendan edo tabernan egiten zen hori guztia denda edo taberna espazio horretatik ateratzen duelako, hau da, alienatu egiten duelako, eta espazio globalean txertatzen duelako, espazio global hori taxutzen duten bitartekotza horien esku.
|
Horrek
esan nahi du espazio globala ez dagoela kosmosean, ezpada Bilboko dendetan, norberaren hiri edo herrietako kafetegi eta kaleetan. Espazio globala norberaren plaza, kale, gorputz eta etxeetan dagoen eta norberak kontrolatu ezin duen espazioa da.
|
|
|
sexua dutenek ezin dute elkarrekin bizi, ezta umeak elkarrekin dituztenek ere.
|
Horrek
esan nahi du gehiengoaren bizitza egituratzen duen hori aldatu behar dela, hau da, etxebizitza edo espazio pribatuaren neutralizazioa eskatzen du: familia patriarkala ahalbidetu eta taxutzen duten lege, egitura, erakunde, subjektu (senar emazte) eta espazio ororen eraldaketa.
|
|
|
ChatGPT ikaskuntza automatikoko algoritmoez elikatzen da, denboran zehar erantzunak hobetzeko.
|
Horrek
esan nahi du ChatGPTrekin zenbat eta gehiago hitz egin, orduan eta hobeto ulertuko eta erantzungo dituela zure galderak edota iruzkinak. ChatGPT lagun batekin elkarrizketa bat izatea bezalakoa da; baina, pertsona baten ordez, adimen artifizialeko programa oso aurreratu batekin ari zara hizketan.
|