|
2008
|
|
|
2006ko" Eremu urriko hizkuntzak Europa Batuan" artikuluan Erramun Baxokek erakusten du, testu europarrak zerrendatuz, Europako erakundeen hizkuntzei buruzko ideologiak zer eragin ukan zuen Frantzian eta nola, 1999an, Frantziak, izenpetua izanik ere, Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna berretsi ez zuen Konstituzio Kontseiluaren hizkuntza legeriaren irakurketa hertsiarengatik.
|
|
|
1951ez geroz, Frantziako lurraldeetako hizkuntzei aldeko berrogeita hamar bat baino gehiago lege proposamen aurkeztu izan dira Assemblée Nationale delakoan, hizkuntza horiek lege onarpena izan dezen, edo konstituzioaren 2 artikulu hori emendatzeko edo aldatzeko, edo Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna berrestarazteko. Gehienak ez dira eztabaidatuak izan ere; izan zirenak denak baztertuak izan dira.
|
|
|
Hizkuntza horien aldeko lege bat hitzeman du, 2009ko berantenaz. Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna berresten saiatuko ez dutela esan du ere, Frantzia Gutunaren helburuetatik urrunago joaten dela baieztatuz! Azkenik, eta hori da berri harrigarria, maiatzaren 22an deputatuek, Legeen Batzordearen proposamenaren ondotik eta Gobernuaren aldeko irizpinarekin, Konstituzioaren 1 artikuluari emendakin hau bozkatu dute ustekabean:
|
|
|
Euskadin, 1993ko Euskal Eskola Publikoaren Legeak bere 18 atalean dio: " Euskara eta gaztelania nahitaez sartuko dira euskal eskola publiko1951ez geroz, Frantziako lurraldeetako hizkuntzei aldeko berrogeita hamar bat baino gehiago lege proposamen aurkeztu izan dira Assemblée Nationale delakoan, hizkuntza horiek legeonarpena izan dezen, edo konstituzioaren 2 artikulu hori emendatzeko edo aldatzeko, edo Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna berrestarazteko.
|
|
|
Nahiz eta eskualdetako hizkuntzak hitz egiten zituzten gutxiengoek lortu zuten, mobilizazio jarraituen bidez, beren hizkuntzak irakastea neurri batean, gobernu frantsesak egun daraman politikak, pixkanaka pixkanaka hizkuntza gutxiengo horien bizindarra ahultzearen politikak, komunitate horiek" gaixotasun larri" egoeran egotea ekarri du. Gaur egun arte, Frantzia izan da" Eskualdetako edo Gutxitutako
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna" sinatu nahi izan ez duen herrialde bakarra Europan, eta horrek ez die batere mesederik egiten Frantzian eskualdetako hizkuntzak suspertzeko ahaleginetan ari direnei (Plasseraud, 2005).
|
|
|
63). 1998 urteaz geroztik Europako Kontseiluaren Eskualdeetako eta Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren egiten ari den aplikazioa dela-eta, iritzi horrek hemendik aurrera garrantzia izango duen errealitate bat plazaratzen du. Gaur egun, nazioarteko hitzarmen hori erakunde horretako 47 herrialde kideetako 23tan3 aplikatzen ari dira.
|
|
|
Hori jada adierazi da, bai hizkuntza" handien" kasuan —frantsesa, ondare nazional gisa—, bai hizkuntza" txikien" kasuan ere —horiei buruzkoa da Eskualdeetako eta Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna7— Ahalmen hori ez litzateke murriztu behar, analogia murriztaile baten bitartez, hizkuntzak arriskuan dauden monumentuekin parekatuko lituzkeen ondare kontzeptuaren adiera batera. Bi kasuetan, hizkuntza biziak eta dinamikoak dira, edo ahalmen hori egozten zaie —ahalmen irudikatua—, bidez edo bidegabe," babesteko eta sustatzeko" neurrien bitartez(
|
Hizkuntzen
Europako gutuna, 5 kontuan hartuzkoa). Babes hori bermatu behar al da?
|
|
2010
|
|
|
Eskualdetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunak (1992) eskualdetako edo eremu urriko hizkuntzak hola definitzen zituen: " Estatu bateko lurraldean bertako biztanleek, Estatuko biztanleriaren barruan gutxiengoa izanik, tradizioz hitz egiten dituztenak;[...] eskualdetako edo eremu urriko hizkuntzen barruan ez dira sartuko estatuko hizkuntza ofizialaren dialektoak, ez etorkinen hizkuntzak" (euskaltzaindia, Hizkuntza zuzenbidea:
|
|
2017
|
|
|
Ondorengo artikuluan Fernando Ramallok" Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena" artikuluan, Europako eremu urriko hainbat hizkuntza babesteko eta sustatzeko" Gutunak" izan duen garrantzia azpimarratu nahi izan du, baina azpimarratuz, oraindik ere, lan handia egin behar dela hizkuntza horien sustapenerako, baita ituna onartu den estatuetan ere.
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo
|
|
|
Orain arte, Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna tresna eraginkorra izan da Europako hizkuntza ahulenak babestu eta sustatzeko. Indarrean sartu zenetik gaur egun arte, berretsi duten herrialdeek nabarmenki egin dute aurrera.
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena
|
|
|
Laburpena. Europako Kontseiluaren Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna 1992an onartu zen, eta, beraz, 25 urte bete ditu aurten. Nazioarteko itun hori 1998an jarri zen indarrean, eta Europako eremu urriko hainbat hizkuntza babestu eta sustatzeko aurrerapauso handia izan zen.
|
|
|
• Hitz gakoak: Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna, neoliberalismoa, hizkuntza politika, eremu urriko hizkuntzak.
|
|
|
Fernando Ramallo – Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena
|
|
|
1992ko azaroan Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna onartu zen, Europako eremu urriko hizkuntzak babestu eta sustatzeko legezko tresnarik garrantzitsuena. Izan ere, akordio hori gutxiengoaren hizkuntzen babesaren alde egiten duen nazioarteko hitzarmen lotesle bakarra da, eta, ondorioz, hizkuntza politika arloko munduko tresnarik garrantzitsuena da.
|
|
|
1992ko azaroan Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna onartu zen, Europako eremu urriko hizkuntzak babestu eta sustatzeko legezko tresnarik garrantzitsuena. Akordio hori gutxiengoaren hizkuntzen babesaren alde egiten duen nazioarteko hitzarmen lotesle bakarra da.
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo motatako neurria" ez da hizkuntza zabalduagoen hiztunen aurka eginiko diskriminaziotzat joko".
|
|
|
Fernando Ramallo – Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena hartzeko, eta Europako demokrazia formal ahula kaltetzeko. Hala ere, niretzat azpimarratzekoa da hizkuntza aniztasunaren kontzepzio (neo) liberala estatuaren egitura politikoaren baitan eraiki zela, estatu nazioen idealizazio zaharkitutik abiatuz sortu zela, eta ez nazio edo komunitate historikoetatik abiatuz.
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren 25 urteurrena – Fernando Ramallo
|
|
2018
|
|
|
Planaren helburu nagusia da zerbitzu hizkuntza gisa euskararen ahozko eta idatzizko presentzia eta erabilera bermatzea kanpoeta barne harremanetan, bi funtsetan oinarrituta. Batetik, Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunak (1992) hizkuntza gutxituetako hiztunei aitortzen dien beren hizkuntzan artatuak izateko eskubidea dago eta, bestetik, zerbitzuen kalitatea, pazientean oinarritutako osasun arretarako ereduan nahitaez komunikazioaren eraginkortasunaren garrantzia aintzat hartzera garamatzana.
|
|
2021
|
|
|
Horretarako, Euskal Herriari zuzenean eragiten dioten bi estatu jorratu dira artikulu banatan. Alde batetik, Fernando Ramallok" Espainiako Estatuak berehalako ekintzarako gomendioak ezartzeari buruz Eskualdeetako eta Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren Adituen Batzordeak egindako txostenaren balantzea" aurkezten digu. Eurogutunak estatu sinatzaileei lurralde barneko hizkuntza gutxituak identifikatu eta babesteko bide orri bat proposatzen du eta ekinbide ezberdinen jarraipena monitorizatzen du.
|
|
|
Artikulu honetan Frantzian orain bizi diren hizkuntzak aipatuko ditugu, baina ez denak, bakarrik Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunak holaxe definitzen dituenak:
|
|
|
2016an NPLDk bi bilera garrantzitsu izan zituen Europako ordezkari batzuekin: uztailaren 14an, Bruselan, Navracsics komisarioarekin eta, maiatzaren 4an, Estrasburgon, Europako Kontseiluko Eskualdeko edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren idazkaritzaren zuzendari Sixto Molinarekin. Bi bileren helburua, NPLD sarea ezagutarazteaz gain, lankidetzarako bideak jorratzea izan zen.
|
|
|
3 Irudia: " Eskualdeetako edo Gutxitutako
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna" argitalpenaren irudia, ele bietan
|
|
|
Harreman zuzena eta iraunkorra du, bereziki, Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuneko (Eurogutuna) 6 idazkaritzarekin. Harreman iraunkor horren ondorioz, ELENek hainbat ekarpen egiteko gonbita jaso izan du azken urteotan Gutunaren inguruan, besteak beste, hogeigarren urteurrenaren karira.
|
|
|
Azkenik, ELENek Europako Kontseiluan duen erreferentzialtasunaren isla da Europan pandemiak eragindako itxialdia hasi bezain pronto, Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuneko adituen batzordeko lehendakariak ELENeko erakundeetara jo izana hizkuntzen egoerari buruzko informazio zehatza eskatzeko.
|
|
|
Frantziako Gobernuari buruzkoak, aldiz, Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna berresteko edota murgiltze bidezko irakaskuntzari oztoporik ez jartzeko. Nafarroako Gobernuaren inguruan onartutako ebazpenean, eskaera egiten zitzaion Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak administrazioan euskara arautzen duen 103/ 2017 foru dekretuaren hainbat artikulu baliogabetzen dituen epaiari helegitea jartzeko, bai eta euskara gaitasun egokia duten beharrezko langileak kontrata zitzala ere, herritarren eskubideak bermatze aldera.
|
|
2023
|
|
|
Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna (1992)
|
|
|
Iturria: Nazio Batuen Gutuna, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna, Gutxiengo nazional edo etniko, erlijioso eta linguistikoetako pertsonen eskubideei buruzko adierazpena, Hizkuntza Eskubideen Deklarazio Unibertsala, Europar Batasunaren Tratatua, Lisboako Tratatua eta Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutuna. Norberak egina.
|
|
|
4.2.2 Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren berrespena (2000)
|
|
|
Iturria: Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunaren berrespena. Norberak egina.
|
|
|
Aztergai izan ditugun lurralde gehienetan Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunak diseinatutakoari jarraiki badago zer hobetua: Espainiak ez zituen onartu Gutuneko puntu guztiak, onartu diren hainbat puntu ez dira garatu garatu autonomia erkidegoetan, eta aztertutako doktrinan oinarrituta, araudiak hainbat neurri aurreikusi baditu ere praktikan urrun daude.
|
|
|
Aztergai izan ditugun lurralde gehienetan Eskualdeetako edo Eremu Urriko
|
Hizkuntzen
Europako Gutunak diseinatutakoari jarraiki badago zer hobetua:
|