|
2002
|
|
|
Alabaina, nabarmena zen Euskal Herriko ekonomia bere osotasun eta orokortasunean aztertzen zuen lanen gabezia. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman bertakoekonomia lantzen duen irakasgaien urritasunak ez du orain arte lagundu besteesparruetan ohikoak diren urratsak ematen testuliburugintza jardueran. Horren islada, gaur egun gure herriko unibertsitate sarean Euskal Herriko Ekonomia irakasgaiaEkonomia titulazio bakar batean egotea. EHUko Ekonomia lizentziaturan?, etahautazko irakasgai gisa, gainera.
|
|
2004
|
|
|
Diodan, hortaz, lehenbailehen: kezkagarri ez ezik, arbuiagarri ere bada Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman erdal elebakartasunaren aldeko hautua egin duen jokamolde linguistikoaren eta kulturalaren aldeko begirunea jendaurrean goraki aldarrikatzen dabilenaren jarrera. Zer esanik ez, berriz, horretan dabilen horrek, daukan ardura eta erantzukizuna edukita.
|
|
|
EAEko eta orobat Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema Espainiakoaren baitan txertaturik dago. Horrek esan nahi du printzipioz hezkuntzaren eskumena EAEri dagokiola, baina oinarri orokorrak Espainiako Hezkuntza Ministerioak finkatzen dituela, eta ondoren, horien gainean, autonomia erkidegoak bere eduki propioak erantsi ditzakeela.
|
|
2005
|
|
|
Franco hil zenetik hogeita hamar urte pasatu dira, bai. Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Sistema estatuko onenetakoa da. Gauza askotan punta puntakoa.
|
|
2006
|
|
|
Eskaria ozen entzun dadin, maiatza artean sinadura bilketak egingo dituzte Euskal Herrian zehar, eta ondoren, hizkuntza eta hezkuntza arduradunei aurkeztuko dizkiete. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemek hiru ikasletik bi ez dituztela euskalduntzen diote ekimenaren arduradunek. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak berriz, iaz egindako neurketen emaitzen ondorioz, hizkuntza ereduen aldaketa 2007an erabakiko dela adierazia du.
|
|
2008
|
|
|
Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema zertan den ulertzeko, ezinbestekoa da, lehendabizi, hainbat gertaera historiko azaltzea, eta egungo irakaskuntzaren testuingurua zehaztea.
|
|
2009
|
|
|
Azken urteetan aldaketa handiak izan dira hezkuntza sisteman, unibertsitatean eta handik kanpora. Hona hemen, LOEk ezarritako guztia martxan jarrita, nola geratu den Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema, unibertsitatez kanpoko ikastetxeetan.
|
|
2010
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak erakusten du ez dela komeni hezkuntza elebidunaren eta eleanitzaren artean mugak jartzea.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak erakusten du ez dela komeni hezkuntza elebidunaren eta eleanitzaren artean mugak jartzea. Alderantziz, euskal hezkuntza sistemak eroso konbinatzen ditu bertako ondare hizkuntza, 2H eta atzerriko hizkuntza ikastea, hezkuntza elebiduna eta eleaniztuna, eliteko eleaniztasuna eta folklorikoa, hizkuntza eta edukien integrazioa, eta abar.
|
|
2011
|
|
|
– Zein programaren barruan kokatuko zenituzke Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemako (A, B, D, X/ G) eredu bakoitza?
|
|
2012
|
|
|
Hemen aipatuko ez ditugun zioengatik, euskarak, eskola hizkuntza gisa, lehentasunezko arreta jaso behar du, zalantzarik gabe; baina ezin da ahaztu euskalherritarrek gaztelania eta frantsesa ere hitz egiten dutela; alegia, euskal herritarguztiak ez garela euskaldunak. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak errealitate horijasoko luke, ez dago zalantzarik. Denen interes praktiko eta emozionalak kudeatubeharko ditu, hortaz, hizkuntza atxikimenduak bietatik dauka eta.
|
|
|
...ien artean garrantzitsuenetako bat da hezkuntza sistemarenardurapean dagoela etorkizuneko herritarrak egitea, hots, herritartasuna transmititzeagogoeta arrazionalaren eta sentimenduen bidez. Urratsez urrats zehazten joanbeharko dugu zein den biderik eraginkorrena helburu horretara heltzeko eta zelakotarteko egoerak sor daitezkeen, baina, gaurdanik esan genezake euskal herritarrakegitea dela Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak izan behar duen helburu nagusietakobat. Horrek esan nahi du gure ume eta nerabeengan gure herriaren egituraketapolitikoarekiko leialtasuna eta euskal nazioarekiko maitasuna landu behar direla.
|
|
|
Hortaz, herritar arduratsuak eraiki behar dira, balio eta jardun demokratikoak babesten dituztenak, gizarte demokratikoan prestasuna eta gutxieneko gaitasuna dutenak. Euskal gizartean askodira demokrazia parte hartzailea gorpuzten saiatu diren herritarrak eta kolektiboak.Hirugarrenik, haien nazioaz harro dauden euskal herritarrak ere egin behar dituEuskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak, alegia, nazioaren sinboloekin eta heroiekinidentifikatzen direnak, iragana desitxuratu gabe eta kritikarako gaitasuna eta gizaautonomia kaltetu gabe. Nolabait esana, euskal herritartasunak batu lituzkeerrepublikanismoak, liberalismoak eta komunitarismoak, hurrenez hurren, ezartzendituzten herritar ereduetatik zenbait osagai, bilduma honetan beste nonbait agertzendenari jarraituz4.
|
|
|
3.3 Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema: nazio kulturaren definizio berriakultura aniztasunaren markoan
|
|
|
Hirugarren artikuluak egiten duen bezala, laugarrena ere Euskal Herrikoegoeraren azterketatik abiatzen da, oraingo honetan hezkuntza sistema aztergaihartuta. Hala, Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema bi estaturen ardurapean egonik, FitoRodriguez espainiar nahiz frantziar legedien berrikusketa eginez abiatzen da «EuskalHerriaren hezkuntza eskubideak. Europako zenbait hezkuntza eredu aztergai»izenburuko testuan.
|
|
2013
|
|
|
«Euskal Herria espainiartzea du helburu bakar. Lege honek ez die erantzuten Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak dituen beharrei, ezta errealitateari ere». Hartara, «plantoa» galdegin zien erakundeei, eta hezkuntza sistema propioaren aldarriarekin bat egin zuen:
|
|
2014
|
|
|
Hiru sarek osatzen dute Ipar Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema: sare publikoak, irakaskuntza giristinoak edo konfesionalak, eta ikastolen sareak (azken hauek SEASKA erakundearen barrenean bilduak).
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemari ezartzen zaio, beraz, zeregina lankidetzan aritzeko, zertarako eta erantzun bat artikulatzeko gaur egun jendarteak erakusten duen egoera linguistiko berriarentzat. Eta egoera berriaren ezaugarriak funtsean bi ideiatan bildu eta sintetiza daitezke:
|
|
2015
|
|
|
" Esanahi lausokoak izaten dira kantu gehienak, umeen jolasak. Baina Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman haurrek ez dute kantu bakar bat ere sortzen. Ez al da iraultzailea?".
|
|
2020
|
|
|
Neurriak bainoago, horiek ezartzeko modua kritikatu du Koldo Tellituk, Ikastolen Elkarteko lehendakariak. Haren irudiko, «Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemari eragiten dioten erabakiak Euskal Herrian hartu lirateke». Hezkuntza arduradunek ebaluazioaz «ezer gutxi» aipatu eta, aldiz, «promozioa» lehenetsi dutela salatu du.
|
|
2021
|
|
|
Eta, antolaketa diogunean, erakundeen arteko lankidetzaz eta harremanaz edota erakundearen barruko ibilmoldeaz ari gara. Hasteko, hezkuntzan eragile diharduten norbanako nahiz kolektibo guztien saretzea eta elkarlanaren beharra aldarrikatu du NE1ek, are gehiago Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemetan:
|
|
|
Lehenengoari dagokionez eta GE4 k adierazitakoaren ildotik, egungo gazteen hizkuntza gaitasunak atzera egin duela diote beste hainbat parte hartzailek ere (IEE1, GIR1, NE1, LIR1, LIR3, DGIR1, IE5), eremu formalean, bederen, eta adierazitakoak aintzat hartuta, modu zuzenagoan edota zeharka gehientsuenen pertzepzioa bertsua dela esan daiteke ezbairik gabe. Hezkuntzaren ardura ere baden heinean, irakaskuntzako profesionalek kezkaz bizi dute egoera, Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema diferenteek gaur egun ez dutelako ikasle guztien euskalduntzea bermatzen, eskolak euskalduntze horren oinarria izan behar duenean (IE7). Hezkuntzaz haragoko faktoreak egon badaude ere, horretan zutabe izan behar duen hezkuntzan askatu gabeko aspaldiko korapiloek jarraitzen dutela baieztatzen du IE6 k; hala nola, hizkuntza eredu desberdinek indarrean segitzea, irakasle eta hezkuntzako langile guztiak euskaldunak ez izatea edota Euskal Curriculumaren inplementazio integral eza.
|
|
|
Duela hiru urte Iruten gogoeta plazaratu genuen. Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Sistema propio eta burujabea eraikitze bidean, inposatzen zaizkigun egungo hezkuntza sistema duala eta hizkuntza ereduak, biak ala biak, gainditu behar ditugula ulertuta. Sistema dualaren oinarrian dagoen kontzertazio unibertsala bukatzearen eta publikotasun berri baten alde egin genuen, herri eta auzo eskola komunitarioz osatutako sare bakarra, eta Euskal Eskola Publiko Komunitario izena eman genion.
|
|
|
Arrazoi dute alde batetik: Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman euskararen ezarpenak ez dio inolako galerarik ekarri espainierari, eta hortxe dago hain zuzen, eta besteak beste, arazoaren muina. ereduak ez du ezertan aldatu espainieraren erabateko hegemonia Hegoaldeko euskal herritarren bizitza soziolinguistikoan.
|
|
2022
|
|
|
LABek uste du testuan ez dela eskumenen eta lurraldetasunaren gaia jorratzen: «LABen ustez, Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema propio eta burujabea eraikitzeko bidean, batetik, Eusko Jaurlaritzak hezkuntza eskumen osoak eskuratu behar ditu; eta, bestetik, lege berriak hezkuntza esparruan EAEk Euskal Herriko gainerako lurraldeekin izan beharreko harremana aintzat hartu luke».
|
|
|
Hezkuntza da horren adibide: «Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemek ez dute euskalduntzen. Eta euskalduntzen ez badute, hurrengo belaunaldietan erdaldun izaten jarraituko dugu».
|
|
2023
|
|
|
Nire ustez, euskararen erabileraren sustapenak bat egin behar du gela, ikastetxe eta herrietako aniztasunarekiko errespetuarekin, norberak nahi duen hizkuntzan hitz egiteko duen eskubidearekin eta oinarrizko balio demokratikoekin. Baina helburua izan litzateke Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman euskaraz bizitzea eta ikasleen arteko hizkuntza komuna euskara izatea.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemek «errotiko aldaketak» behar dituztela onartu du Artolak, eta lege hau bide horretan tresna ahaltsua izango zen esperantza zutela: «oinarri sendo bat» ezartzeko balioko zuela uste zuten.
|