|
2009
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke zer garrantzitsua den
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi ikusten baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo euskal jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Gogoratu behar da otsailaren 26ko 573/ 1976 Erret Dekretuak aitorpen ofiziala egin zion Euskaltzainidiari Euskararen Erret Akademia gisa Araba, Gipuzkoa, Nafarroa eta Bizkaian; harrezkero, Euskaltzaindia da euskararen arloan erakunde eskuduna, hizkuntza bera ikertu eta babesteko. Geroago,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Komunitatearen Euskara Legeak beren beregi aitortu dute Euskaltzaindia erakunde aholku emaile ofiziala dela, euskarari dagokionez, bi erkidegoetan.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan: Araban herri 1, Bizkaian 36 eta Gipuzkoan ere 36.
|
|
2013
|
|
|
Tesia: Helduen ospitalez kanpoko bihotz biriketako geldialdien analisia
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan.
|
|
|
Tesia: . Helduen ospitalez kanpoko bihotz biriketako geldialdien analisia
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan.. Tesiaren zuzendariak:
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko hiru Elizbarrutiek eta Euskaltzaindiak izenpetu duten hitzarmenaren arabera, bi epetan gauzatuko da lan hau: lehenengoan, hiru Elizbarrutiek 1700 urtera arteko deituren erlazioak emango dizkiote Akademiari arautu ditzan; Euskaltzaindiak, berriz, emaitzak biltzen dituen deitura arautuen datutegi bana emango die Elizbarrutiei.
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan: Araban herri 1, Bizkaian 36 eta Gipuzkoan ere 36.
|
|
2017
|
|
|
Euskarak elkartzen gaitu, zaindu eta erabil dezagun euskara eta jarrai dezagun lanean, oraingo eta hurrengo belaunaldiek ezagutu dezaten benetako hizkuntza askatasuna?. (Euskara lan hizkuntza duten bost ganbera legegileetako ordezkariak eta Hiztegiaren lantaldeko kideak, Andres Urrutia euskaltzainburuarekin) Herri baten adierazpenaAinhoa Aznárez Nafarroako Parlamentuko lehendakariak ondorengo hau azpimarratu du: . Euskaltzaindiaren eskutik buruturiko lana da, eta euskararen akademiari eskertu behar diogu
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Iparraldeko herri mugakideok partekatzen ditugun altxor kulturaletatik handienetakoa dugun euskararen gramatika legeak babestu, ikertu eta garatzea. Menderik mende gure arbasoek beren gizarte ezberdinak garatzeko tresna gisa erabili zuten hizkuntza dugu, hainbat gorabehera historikoren ondorioz diskriminatua.
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusiak batu dira, lehenengo aldiz, etorkizunean gara litezkeen lan ildoei buruzko iritziak trukatzeko.
|
|
|
Sabino Arana Fundazioaren eta Euskaltzaindiaren ekimenez,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusiak aurretiaz inoiz egin ez den mintegi batean batu dira gaur, Fundazioaren egoitzan, etorkizunean gara litezkeen lan ildoei buruzko iritziak trukatzeko xedez. Izan ere, jadanik Eusko Jaurlaritzak legegintzaldi honetako hizkuntza politikaren arloko lan ildoak zehaztu ditu, Nafarroako Gobernuak lehen Euskararen Plan Estrategikoa onartu berri du, eta Ipar Euskal Herrian Euskal Elkargoa deritzon erakunde mankomunatua sortu da.
|
|
2018
|
|
|
Honela, Euskal Herri osoko aitortza instituzionala duen erakunde bakarra da Euskaltzaindia, hiru administrazioetan lortutako hitzarmenei esker (hain zuzen, EAEn, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian). Euskal Hirigune Elkargoarekin lortu berri duenaz gainera, erakunde aholku emaile ofiziala da, bai
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan, baita Nafarroako Foru Komunitatean ere, eta bere finantzaketa bi autonomia erkidegoetako nahiz Espainiako Estatuko funts publikoetatik eskuratzen du.
|
|
|
Euskaltzaindia sortu eta 60 urte geroago,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaren Estatutuak erakunde aholku emaile ofizial izendatu zuen euskararen gaietarako. Aurrekoan legez, garai horretako euskal herritarren ordezkari instituzionalek proposatu eta euskal herritarrek ontzat hartu zuten Euskaltzaindiaren gidaritza berezko hizkuntza eta ofiziala dugun euskararen zaintzan.
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Sabino Arana Fundazioaren ekimenez eta
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusien eskutik, Euskararen erabileraren gakoak izeneko mintegia egin zen uztailaren 12an, euskararen etorkizuneko erronkez jarduteko, batik bat, hizkuntzaren ezagutzaren eta erabileraren arteko bitarte handia orekatzeko ahaleginetan sakondurik. Izan ere, gero eta gehiago dira euskaraz dakiten hiztunak Euskal Herriko zazpi lurraldeetan, baina hizkuntzaren erabileraren joera ez da jakintzarenaren parean bilakatzen ari.
|
|
2019
|
|
|
Vasconia edo Baskonia aipatzen duzunean, zertaz ari zara zehatz mehatz. Eremu geografikoari dagokionez, Vasconiapenintsular delakoak gaur eguneko
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaren eta Nafarroako Foru Erkidegoaren lurraldeak biltzen ditu. Kronista arabiarrek lurralde hauei emandako trataera aski desberdina izan zen, halere.
|
|
2020
|
|
|
Ordizian gertatzen dena egungo egoeraren ispilu garbia da, atzerrian jaiotakoen kopurua% 18koa baita,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko udalerrietako ehunekorik handiena. Hori horrela, udaletik bertatik saiatzen dira erakundeen eta herritarren arteko sareak sortzen, herritarrak subjektu aktibo bilakatuz.
|
|
|
Immigrazioa eta Euskara uztartzeko
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko udaletako politika berriak aztertu dira gaur Sabino Arana Fundazioak eta Euskaltzaindiak Bilbon antolatu duten mintegian.
|
|
|
Horrela, gizarteratze eredu zenbait aurkeztu ditu, datu ugari mahairatuta. Esaterako,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan euskara maila ona duten euskal herritar berrien kopurua txikia dela aitortu du(% 6,1). Hori bai, gure Hezkuntza sisteman dauden gazteek euskararen ezagutza handiagoa dutela ere azpimarratu du, pentsatzekoa denez.
|
|
2021
|
|
|
Erkorekak
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak Irungo 12 udaltzain lanposturi ezarri zitzaizkien hizkuntza eskakizunak bertan behera uzteko argitaratutako epaia aipatu du lehendabizi, harriduraz aipatu ere: “Euskararen Legea duela 40 urte onartu zen eta, hainbeste urte igaro ostean, nola egon gaitezke beti betiko leloen inguruan beti betiko eztabaidetan?
|
|
|
Elkarrizketan, Bilboko gotzain izendatu berriak, Joseba Segurak, badio
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan “beste leku batzuetan baino sekularizazio azkarragoa gertatzen ari dela, eta horretan, euskal nortasuna erdigune bilakatu dela”.
|
|
|
Bestalde, Pedro Ontoso kazetariak elkarrizketa egin dio Joseba Segura Bilboko gotzain izendatu berriari. Elkarrizketan, Segurak ohartarazi du fedearen familia bidezko transmisioa galdu dela eta, dioenez,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan “beste leku batzuetan baino sekularizazio azkarragoa gertatzen ari dela, eta horrek zerikusia daukala pentsamolde erlijiosoa izatetik garrantzi handiko pentsamolde politikora igarotzearekin, beharbada, euskal nortasuna erdigune bihurtu deneko pentsaera batera aldatzearekin”.
|
|
2022
|
|
|
Euskaltzaindiak Eusko Legebiltzarrarekin, Nafarroako Parlamentuarekin eta
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko ganbera legegileekin elkarlanean antolatu du erakusketa ibiltaria.
|
|
|
Erakusketak badu helburu nagusi bat, hain zuzen,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko ganbera legegileek (Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiek), Eusko Legebiltzarrak, Nafarroako Parlamentuak eta Akitania Berriko eskualdeak gordetzen dituzten euskarazko testu juridiko esanguratsuak erakustea modu erakargarri, ulergarri eta interaktiboan. “Ikuspegi zabaleko erakusketa ibiltaria antolatu dugu, eta lurralde guztietara eraman nahi dugu, zuzenbide idatzian euskarak historian zehar izan duen eta egun duen lekuaren zuzeneko testigu direlako testu hauek”, azpimarratu du Gotzon Lobera egitasmoaren koordinatzaileak.
|
|
|
Euskaltzaindiak Eusko Legebiltzarrarekin, Nafarroako Parlamentuarekin eta
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko ganbera legegileekin elkarlanean antolatu du erakusketa.
|
|
|
Euskararen lurraldeetan euskara eremu juridikoetan erabili izan denaren adibide dira erakusketa honetan barnebildutako dokumentuak.
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko ganbera legegileetan (Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiak), Eusko Legebiltzarrean, Nafarroako Parlamentuan eta Akitania Berrian gordetzen diren euskarazko testu juridiko adierazgarrienak modu erakargarri, ulergarri eta interaktiboan lurraldez lurralde erakustea da erakusketa honen helburua. Ibiltariak diren edukiez gain, Nafarroan bertan ekoitzitako beste 25 bat idatzizko dokumentu erakutsiko dira, bai eta Foru Parlamentari zein Nafarroako lehendakarien audioak ere.
|
|
2023
|
|
|
Lorpen horretan, zerikusi handia izan dute eta dute Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek eta unibertsitateak berak. Euskaraz egindako doktorego tesien% 90 baino gehiago Euskal Herriko Unibertsitatean egin da;% 93, bakarrik
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaz ari bagara. Uste dut datu horrek nahiko ondo deskribatzen duela gure erakundeak euskararekin hartu duen konpromisoa; baita konpromiso horren emaitza ere”.
|