|
2002
|
|
|
Ikusten dugunez, Elebitasun Dekretuaren ostean
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan azken urteotan 100.000 euskal hiztun gehiago garela jakina bada ere, askotan aipatu izan da uste genuen baino irakurle gutxiago erakarri ditugula. Alegia, euskaraz ikasi duten gazte asko ez direla benetan irakurketarekin zaletu eta euskal literaturaren merkatua irakaskuntzarekin lotuegia dagoela oraindik16.
|
|
2008
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa administrazio banatan zatituta egoteak eragin zuzena dauka Euskal Irakaskuntza Sisteman; administrazio bakoitzak curriculum bat zehazten du, eta Euskal Hizkuntza eta Literatura irakasgaian aldeak daude curriculum bien artean. Gainera, Batxilergoko edukiak oso lotuta egon ohi dira Unibertsitaterako hautaprobekin, eta Nafarroako eta EAEko ikasleen hautaprobak ez dira berdinak; horrek eragiten du, hein batean, bi erkidegoetan irakasten diren literatur edukiak bat ez etortzea.
|
|
|
|
Euskal
Autonomia Erkidegoari dagokionez, euskal literaturak ez du lekurik hautaprobetan, eta horrek hiru ondorio kezkagarri sortu ditu: lehena, irakaslearen esku geratzea literatura irakatsi edo baztertzea; bigarrena, literatura lantzeko irakasle zein ikasleen motibazio falta; hirugarrena, literatura irakasten den ikastetxeetan ere honek oso presentzia gutxi edukitzea.
|
|
|
Bestalde, aintzat hartu behar da irakasleek literaturaren historia irakasteko testuliburua izaten dutela ardatz; liburu gehienak, ordea,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan ekoizten dira, eta ondorioz, EAEko hautaprobetara egokitzen. Egoera horrek eragiten du Nafarroako ikastetxeetan bestelako baliabideak bilatu behar izatea.
|
|
|
Irakurketa horietan erkidego batetik bestera dagoen alde aipagarriena honakoa da: Nafarroan Batxilergoko bigarren mailako ikasleek irakurtzen dituzten idazleak, neurri handi batean, hautaprobarako ikasi behar dituztenak izaten dira;
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan, berriz, urteko irakurgaiak aukeratzeko irizpidea ez da hori izaten.
|
|
|
Orain arte esandakoa laburbilduz, esan daiteke Nafarroan ikastetxe publiko guztietan irakasten dela euskal literatura, besteak beste hautaprobetan kontuan hartzen delako.
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko hautaprobetan, berriz, EHL irakasgaiko curriculum edukiek ez daukate islarik; ondorioz, irakasleak (edo ikastetxeak) erabaki ohi du euskal literaturak zenbateko lekua izango duen ikasgelan. Hori dela eta, kasu askotan irakasleak euskara irakastera mugatzen dira, literatura erabat baztertuz.
|
|
|
Idazleak ikastetxera eramateko aukera
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan eskaintzen da. Dena dela, badago bete beharreko baldintza bat:
|
|
|
eskola askotan liburuaren etxeko irakurketara mugatzen da literaturaren lekua; beste batzuetan, teoria baino ez zaie irakasten ikasleei, liburuen irakurketarik agindu gabe. Horrekin lotuta, literaturaren bazterketa indartu baino ez du egiten
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko Unibertsitaterako hautaprobak; izan ere, azterketa horretan hizkuntzarekin lotutako edukiak bakarrik neurtzen dira. Ikasleen euskara maila kaskarra ere literatura baztertzeko beste arrazoi bat da irakasleen esanetan; ikasleek euskararekiko duten ezagutza faltak beharrezko egiten du irakasgaia hizkuntzaedukien arabera antolatzea, literatura bigarren lekuan utziz.
|
|
|
Nafarroako eta
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko curriculum legeei dagokienez, Hizkuntza eta Literatura irakasgai bakar gisa proposatzen dute, baina edukiak modu beregainean zehazten dituzte; hau da, ez daude uztartuta hizkuntz eta literatur edukiak. Zatiketa horri gehitu behar zaio literaturaren alorrean gertatzen den beste bereizketa bat; izan ere, EAEko nahiz Nafarroako curriculumetan literaturaren ikuspegi historikoa eta praktikoa biltzen dira, baina ez da proposatzen nola lotu bi ikuspegiok.
|
|
2017
|
|
|
1992ko Euskadiko Zuzenbide Zibilaren Legeak aurreko sistemaren zati bat aldatu, eta bateratu egin zuen, bai eta
|
Euskal
Autonomia Erkidego osora zabaldu ere. 2015ean lege berria egin zen, eta hori aurrerapausoa izan da hainbat ezarpen lurralde osora zabaltzeko, batez ere oinordetzaeskubideari dagokionez.
|
|
2019
|
|
|
Datu berriagoetan oinarrituz, Idurre Alonsok, Euskal literatur sistema eta literaturaren didaktika aztergai (2008) tesi lanean, azterketa estatistiko sakona eskaini du irakaskuntzaren dependentzia handia erakusten duen euskal literaturaren merkatuari buruz. Lehenik, Idurre Alonsok azpimarratzen duen bezala,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa administrazio banatan zatituta egoteak eragin zuzena dauka euskal irakaskuntza sisteman; administrazio bakoitzak curriculum bat zehazten baitu. Honela, aipatu behar da EAEn hauta-probetan euskal literaturak ez duela inongo lekurik izan (64).
|
|
2021
|
|
|
Arestian esaten zenaren haritik, Euskal Herrian curriculumaz baino curriculumez hitz egin behar dela argi gelditu den zerbait da herri honek bizi duen zatiketa administratiboaren ondorioz. Hortaz, Hego Euskal Herrian HHrako, Oinarrizko Hezkuntzarako (OH) eta Batxilergorako curriculum dekretuak ditugu indarrean
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan (EAE) eta etapakako foru dekretuak Nafarroako Foru Erkidegoan (NFE), baita bi erkidegoen kasuan bokazio nazionala eta bateratzailea duen Euskal Curriculuma ere. Ipar Euskal Herriari dagokionez, berriz, Seaska Ikastolen Elkarteko ikastetxeetan baizik ez dago indarrean Euskal Curriculuma bi hezkuntza sareak aintzat hartzen baditugu eta, edonola ere, dokumentuak duen onarpena, eragina eta ezarpena oso desberdina da eremu administratibo bakoitzean.
|
|
|
Azaltzen duenaren arabera, asko dira irakasleei eskatzen zaizkienak exijentzia maila handiko lanbidea delako eta asko eta askotarikoak direlako menperatu beharreko arloak. Behar horri erantzun nahian
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko Berritzeguneetako formazioek zein Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamenduko freskatze ikastaroek osatzen duten eskaintza balioan jarri nahi du elkarrizketatuak, nahiz eta freskatze ikastaroei dagokienez hauek desagertu izanagatik pena agertu duen. Formazio eskaintza zabala dagoela eta askotariko gaiak lantzeko aukera ematen dutela dio eta, duten iraupenaren arabera, hauetan gehiago edo gutxiago sakontzea badagoela.
|
|
|
4
|
Euskal
Autonomia Erkidegoan (EAE) Heziberri 2020 k nolabaiteko aitortza egiten dion eta hainbat osagai txertatzen dituen arren, ez da modu orokortuan erreferentziazko lege testutzat hartzen.
|