|
2000
|
|
|
Ikusten ari garenez, egunkariek erreferentzia eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa
|
Euskal
Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste hitz batzuetan esanda: Espainia, aztertutako egunkarien arabera, errealitatepolitikoa ote da, ala errealitate kulturala, ala soziala?
|
|
2002
|
|
|
Orografiak, eguraldiak eta zoruaren osaketak markatzen dituzte nekazaritzarako baldintzak.
|
Euskal
Herriaren zati handi bat mendiz beterik dago (1.1 mapa). Bizkaia eta Gipuzkoa Kantauriko mendikatearen ekialdeko azken muturrak dira, etahaietan, beraz, mendiak lurralde osoa hartzen du, itsasora heldu arte, trantsiziokolurralderik apenas eduki gabe. Mendikate horrek, halaber, Arabako iparraldeahartzen du.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren zati handi bat ezustean pasatu da gizarte tradizional batetik, gure garaikotik, zuk egunero ikusten duzun gizarte moderno horretara. Eta gizarte moderno honek," modernoa" diot bizimodu tradizionala ezereztua gelditu delako, aurrekoaren ordainetan jarri diguna anitzetan zer den ere ez dakigula, gizarte moderno honek, diot, ez du, oraingoz behintzat, euskara hil, Euskal Herriaren zati handi batean.
|
|
|
Euskal Herriaren zati handi bat ezustean pasatu da gizarte tradizional batetik, gure garaikotik, zuk egunero ikusten duzun gizarte moderno horretara. Eta gizarte moderno honek," modernoa" diot bizimodu tradizionala ezereztua gelditu delako, aurrekoaren ordainetan jarri diguna anitzetan zer den ere ez dakigula, gizarte moderno honek, diot, ez du, oraingoz behintzat, euskara hil,
|
Euskal
Herriaren zati handi batean. Ez du hil Euskadiko Autonomia Erkidegoan.
|
|
|
Baina hori hala izanik ere, ezin da ukatu euskarak presentzia handia duela
|
Euskal
Herriaren zati handi batean. Komeni da hau gogoraraztea, zeren ez baita egia, esan dizudan gisa, gauzak ez direla aldatu.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, UEUko kide gehienak EHUko kideak ziren, baita Txillardegi ere, eta beraz, ezin zuten UEU utzi eta EHUra pasa, bertan zeudelako ordurako. EHUk
|
Euskal
Herriaren zati handi bat biltzen zuen, eta ezin zen baztertu ez zuelakoan Euskal Herri osoa hartzen. Bestalde, ezin zen UEUren udako ikastaroen gehiegizko balorazioa egin, urte osoko unibertsitatea euskalduntzea garrantzitsuagoa baitzen.
|
|
2004
|
|
|
Orain arte azaldutako teoriak errealitatearekin alderatu guran, Euskal Herriko hezkuntzan euskal historia nola irakasten den aztertzeko kasu bat hartu dut. Konkretuki euskal hezkuntza ustez ongien dagoen
|
Euskal
Herriaren zatian, hots, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) euskal historiaren egoera zein den aztertzen saiatu naiz.
|
|
2005
|
|
|
sustatzeko lehenengo urratsak izan ohi dira. Horregatik lan honetan zehar
|
Euskal
Herriaren zati batean eragina izaten duen espetxeetako politika aztergaia izan dugu. Eta diagnostiko baten bila, aldaketok Euskal Herriko espetxeetan ez ezik, mendebaldeko zigor kultur osoaren mugimendu estrukturaletan ere gertatzen ari direla baieztatu ahal izan dugu.
|
|
2009
|
|
|
Badakigu horrelako azpiegiturarik ez dela herri txiki baten neurrira egiten; gutxienez egia balitz
|
Euskal
Herriaren zati handi batentzat onuragarria izango dela, agian errazago onartuko genuke Ezkio Itsason" pagaburuak" izatea. Nahiz eta lehendik ere" aurrerapenari" zerga handia ordaindutako herria izan:
|
|
|
Jakina, legeek erabakitzen dute beti hizkuntza bat ofiziala den ala ez. Nolanahi ere, nabarmena da, hizkuntza gutxitu baterako eskubideak (oraindaino euskara den bezala
|
Euskal
Herriaren zati gehienetan) bere erabilera eragozten duela toki, harreman eta egoera askotan, ofiziala izan arren lurraldearen zati batean. Izan ere, hizkuntzaren normalizazioak soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain galdatzen du, administrazio egiturak, botere publikoak eta, batik bat, errealitate soziala molda daitezela, hizkuntza ofizialtasuna aitortzen den toki horretara, nahiz eta bertan bere ezaguera soziala gutxiengo bat izan.
|
|
|
Carlos Garcia Adanero UPNko ordezkariaren ustez, ezin da onartu EAEko telebistak Nafarroa
|
Euskal
Herriaren zati denik esatea. Bi arrazoi eman ditu:
|
|
|
Esaldi horrek laburbiltzen du ondoen zale zuri gorrien atzoko sentimendua. Bilbon ere geratuko zen norbait, ziur, baina
|
Euskal
Herriaren zati txiki bat Valentzian zegoen atzo, goizean goizetik. Eta zati txiki horren zati handia bat Athletic hiria gunean.
|
|
|
Kristina erreginaren aldekoak ziren giristinoak, liberalak. Nafarroa eta
|
Euskal
Herriaren zatirik handiena karlista zen, eta giriak, berriz, liberalak. Hortik dator esaera, giriek ziotena gezurra izaten zelako, eta orain ere ez pentsa... hitz politak bai, baina gehien gehienak faltsuak dira, egungo girienak ere.
|
|
|
Hiru aktoreren arteko lurralde borroka da, bi frontetan banatua: euskal nazionalismoak elikatutako euskal ikuspegi baten arabera, Euskal Herriak lurralde egitura independentea osatu luke; nazionalismo frantsesak elikatutako ikuspegi frantses baten arabera, egun Frantziako Estatuarena den
|
Euskal
Herriaren zatiak Frantziarena izaten segitu luke; azkenik, nazionalismo espainiarrak elikatutako ikuspegi espainiarraren arabera, egun Espainiarena den Euskal Herriaren zatiak Espainiarena izaten segitu luke.
|
|
|
Hiru aktoreren arteko lurralde borroka da, bi frontetan banatua: euskal nazionalismoak elikatutako euskal ikuspegi baten arabera, Euskal Herriak lurralde egitura independentea osatu luke; nazionalismo frantsesak elikatutako ikuspegi frantses baten arabera, egun Frantziako Estatuarena den Euskal Herriaren zatiak Frantziarena izaten segitu luke; azkenik, nazionalismo espainiarrak elikatutako ikuspegi espainiarraren arabera, egun Espainiarena den
|
Euskal
Herriaren zatiak Espainiarena izaten segitu luke.
|
|
2010
|
|
|
Ikastolen aldeko festak, finean,
|
Euskal
Herriaren zati bihurtu dira. Auzolanaren fruitu eta emaitza.
|
|
|
Baina guk justu kontrakoa esaten dugu. Europar Batasuneko zati gara, Europan gaude, eta
|
Euskal
Herriaren zati bat, gainera, Espainiako Estatua sartu aurretik Europan zegoen.
|
|
2011
|
|
|
|
Euskal
Herriaren zati bat Necochean
|
|
|
(Castro 51). Euskal Herriaren kasuan, 1200ean Gaztelak konkistatu zuen
|
Euskal
Herriaren zati bat, eta ondoren, 1512an hain zuzen, Nafarroaren konkistarekin bere saialdi bateratzailea amaitu zuen.
|
|
|
Are gehiago, bertako mintzaira berezia aztertu genuen aurretik, ondo jasotzeko, eta mantentzea garrantzitsua iruditzen zait, pertsonaien idiosinkrasiaren eta kulturaren zati delako. Nafarroa
|
Euskal
Herriaren zati dela pentsatzen dut, eta beraz baita Lizarraldea ere; beste gauza bat da bilakaera historikoak berak eragindakoa: zonalde horretan euskara galtzea eta beste hizkera mota bat garatzea, beste edozein bezain gurea, eta ez dago zertan hori ukatu.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, Parlamentua nolazpait elkarrizketa gune bat da, eta hor barnean izanen diren urratsak eta erabakiak izan daitezke normalizaziorako elementu. 3
|
Euskal
Herriaren zati bat gara, noski, eta Frantziako estatua ere gatazkan partaide da, izan errepresioan, izan Ipar Euskal Herriaren izaera ukatuz. Beraz, Hego Euskal Herrian gertatzen dena eta bereziki normalizaziorantz egindako urrats guztiak ontzat hartu behar dira Ipar Euskal Herriarentzat ere.
|
|
2013
|
|
|
Ikusiko dugu hainbat aldiz aipatzen zutela, astia ukanez gero, kantuz, dantzan edo pilotan aritzen zirela. Euskal Herrian anitz praktikatzen diren ohitura horien bidez,
|
Euskal
Herriaren zati bat ekartzen zuten beren gerla lekura. Lehen kantu batzuk aipatu ditugu, eta beste kasu batzuetan ere idatzi zuten kantuz aritu zirela edo euskal kantuak entzun zituztela.
|
|
2014
|
|
|
Gero eta gertuago dugu Aberri Eguna, zehazki apirilaren 20an ospatuko zein aldarrikatuko dugu munduko euskaldunak Euskal Herriaren eguna; mundukoak diogu, euskal herritar bat dagoen lekuan dagoelako
|
Euskal
Herriaren zati bat. Euskal Herrian berriz guztiok bat egiteko unea iritsi da eta zita hori dagoeneko zehaztu du Independentista Sareak:
|
|
2015
|
|
|
Egin kontu: euskara batu estandarra badaukagu jada, hezkuntza sistema oso bat lagun duela, eta baita(
|
Euskal
Herriaren zati batean, ez Euskal Herri osoan) nola halako ofizialtasuna ere; bada, horiek guztiak gorabehera, euskal prentsaren produkturik sendoenak duela kasik mende bateko kazeten salmenta kopuru beretsuetan dabiltza (gogoratu 1930eko hamarraldian zenbakiko 8.000 aletik gora saltzen zuela Eskualdunak, eta 7.000tik gora Argiak188). Beste 100 urte barruko euskaldunek kinka berarekin topo egin ez dezaten, beraz, euskal komunikazio esparruaren premia gizarteratu beharra dago.
|
|
2016
|
|
|
Kanporatu zituzten, bai, baina beren helburua lortu eta gero. Euskal Herriaren, edo
|
Euskal
Herriaren zati baten ukoa agertu zuten, garbi asko, eta hortik aurrera bost axola Juan Carlosek bere hitzaldian esan zuena edo ez zuena.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren zati osagarri direnez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako euskal lurraldeek, eta baita bertako herritarrek ere, gizon zein emakume, antolaketarako eta harreman politikoetarako beren esparru propioa askatasunez eta demokrazia arauz erabakitzeko duten eskubidea erabiliz, beren naziotasunaren adierazgarri eta autogobernua bermatzeko, Espainiako Estatuarekin askatasunez elkartutako euskal Erkide...
|
|
2017
|
|
|
|
Euskal
Herriaren zati batek euskaldun iraun du gaur arte, bere hizkuntzari atxikia; hala ere, oinarri etnokulturala duen euskalduntasun horrek ba al du etorkizunik egungo munduan eta datozen urteetan?
|
|
|
Aukera historikoa sortu da, beraz, euskararen biziberritzeari indar berriz ekiteko: alde batetik, euskarari, eta okzitanierari, Ipar
|
Euskal
Herriaren zati batean, nolabaiteko ezagutza emanez; beste aldetik, erakunde sortu berriaren eta euskararen alorrean lanean ari diren elkarteen eta erakundeen artean lankidetza hezurmamituz; eta azkenik, mugaz bi aldeetako erakundeen artean, euskarari bultzada berri bat emateko, jarraibideak eta egitasmoak partekatuz.
|
|
2018
|
|
|
Azken bi mendeetan, baserri isolatu eta autarkikoaren ideia funtsezko topiko literarioa izan da
|
Euskal
Herriaren zati bat definitzeko. Iruditegi kolektiboaren arabera, hitzak berak adierazten du lurralde honetako landa paisaiaren izaera:
|
|
|
Nafarroa
|
Euskal
Herriaren zati da eta Iruñea, bere bihotza, izarraren bihotza. Historia eta jaia batzen dira hemen, erreinu zahar baten soak aspaldiko historia eta gure jaietako zezenen entzierroaren indarra batzen, biak aldi berean(" el encierro interior de un fuego que blasona").
|
|
|
Gero eta maizago ahanzten da, Euskal Herriko mapatik baztertzen da Euskal Herri ekialde osoa eta, are gehiago, muturreko ipar ekialdea. Paradoxikoki, lehen baino komunikazio sare gehiago dauka jendeak eskura, salaketak egiteko; Twitter edo Facebookeko erabiltzaile batzuk aritzen dira (gara) ohartarazten
|
Euskal
Herriaren zati bat bazterrean uzten denean.
|
|
2019
|
|
|
Eta Frantziak eta Espainiak jasanarazten dien zapalkuntza kultural, linguistiko, administratibo eta, funtsean, politiko horren ondorioz are ahulezia gehiagorekin egin behar dio aurre olde uniformizatzaile horri.Bai, hizkuntza larrialdi egoeran dago euskara: ez dauka legezko babesik
|
Euskal
Herriaren zati handi batean, Euskal Herri kontinentalean neurri herabeekin konformatzera ohitu gara, Nafarroa Garaian euskararen eta euskaldunen kontrako eraso legalak indarrean daude eta Euskal Autonomia Erkidegoan euskararen ofizialtasunak eta irakaskuntzak ez dute balio izan euskararen erabilera normalizatzeko; ez dute balio izan kontrapisua egiteko espainolezkoak diren lan munduari, aisialdia... Mezu baikorrekin euskaldunak gehiago motibatuko direlakoan eta ezkorrek etsipena eragiten dutelakoan?
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
Herriaren zati batean garbiketarako eta urak eragindako kalteak zenbatzeko eguna izan zen atzo; beste eremu batzuetan, ordea, ibaiak bidetik kanpo ibili ziren, eta uholde larriak pairatu behar izan zituzten. Arga eta Ebro ibaiek egin zuten gainezka, eta Nafarroa hegoaldean izan ziren uholderik larrienak:
|
|
2023
|
|
|
Soziolinguistika Klusterraren azken karrika neurketen arabera, 15 urte bitarteko gazteen artean% 12koa da euskararen erabilera.
|
Euskal
Herriaren zati aunitzetan ezagutza ziurtatua dagoela kontuan hartuta datu kezkagarria da. Gurean ere kontua ez doa aise hobeki.
|
|
|
Lehena Piarres Xarriton. Euskal munduan sartu nintzen berari esker, eta gaur egun ezagutzen dugun
|
Euskal
Herriaren zati bat horrelakoa da berari esker. Ekonomia arloan inportantea izan zen Jean Errekart, barnealdeko laborantza munduarentzat.
|