|
2000
|
|
|
Hala ere, Euskal Herriko historiaren mitoak erauzten zenbait hedabidek egindako eginahalak garbi utzi du Euskal Herriaren historiarekin
|
Euskal
Herriaren izaera bera suntsitu arteko onik ez dagoela. Ikastoletan historia erakusten den moduari egin zaion erasoak Euskal Herriak duen ezaugarri bipilenetako bati ekinez, Euskal Herriaren izaerari eraso dio.
|
|
|
Hala ere, Euskal Herriko historiaren mitoak erauzten zenbait hedabidek egindako eginahalak garbi utzi du Euskal Herriaren historiarekin Euskal Herriaren izaera bera suntsitu arteko onik ez dagoela. Ikastoletan historia erakusten den moduari egin zaion erasoak Euskal Herriak duen ezaugarri bipilenetako bati ekinez,
|
Euskal
Herriaren izaerari eraso dio. Antza denez, historiak kalte egiten die, sarri, orainari mugak jarri eta etorkizuna baldintzatzea nahiago dutenei.
|
|
2001
|
|
|
Espainiako estatuak, Euskal Herria herri bezala ez onartzeko eta hala egituratzen ez uzteko hartu duen erabaki irmoaren bidean, oinarrizko diren elementu guztien jakn 204 kontrako estrategia indartu du, eta horren barruan euskara lehentasunezko elementua da. Euskara da
|
Euskal
Herriaren izaera propioaren adierazle nagusia eta, horrenbestez, jomuga inportantea.
|
|
2002
|
|
|
Hamargarren kapituluan,
|
Euskal
Herrian izaera berezia duen ekonomiasoziala hartzen du aztergaitzat Anton Borjak. Azterketan bi atal bereizten dira:
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herria izaera oso ezberdinetako makro erregio batean kokatutadago; oso eskumen gutxi dauzka eta zeharo lausotuta geratzen da. Gainera, ez dudepartamentu propiorik ere.
|
|
2003
|
|
|
Adibidez, emakumearen arazoa: honek ez du irtenbiderik Euskal Herriaren ikuspegitik kanpo, eta horretarako
|
Euskal
Herriaren izaera onartu behar da. Beste adibide bat, kultura unibertsala da, baina baita lokala ere, eta gure kulturak dituen arazoei aurre egiteko autodeterminazioa behar dugu.
|
|
|
Proposamenak, bestalde,
|
Euskal
Herriaren izaera berezia baieztatzen du, estatuko errealitate nazional ezberdinen atxikimendu askerako aukera legal bat eskainiz, erbeste politikotik eta urtetako bakardadean Ezker Batuak (IU) defendatukoari arrazoia emanez. Badirudi ez genbiltzala horren oker ezker federalistok.
|
|
2004
|
|
|
Agindutakoa zor, hona euskal hizkuntza zein den: . Gaztelera ez da
|
Euskal
Herriaren izaeraren ezaugarria, sevillanak edota Marsellesa ez diren bezala. Euskal Herriaren naziokide sentitzen ez direnak, horiek ere ez dira euskal komunitatearen parte, eta ezin dute Euskal Herriaren borondate kolektiboa osatu?. 117
|
|
|
Horrenbestez, kulturaren eta politikaren arteko sokatira horretan, euskaltzalearen tesiak
|
Euskal
Herriaren izaera berreskuratzea du goi ametsa. Zentzu horretan, Luis Mari Mujikaren aipu hau adierazgarria da:
|
|
2007
|
|
|
Ikuspuntu politiko eta juridikotik begiraturik, proposamenean lurraldetasun printzipioaren lehentasunari buruzko ukazio nabarmen bat dago. Proposamenean,
|
Euskal
Herriaren izaera politikoa bakarra aitortzen da, baina juridikoki herri politiko bakar hori bitan edota hiru partetan antolatua gelditzeko aukera aurrikusten da herritarrek kontrakorik nahi ez badute behintzat. Hegoaldeari begiratuz, apustua lau lurraldetako autonomia aldeko izanik ere, Nafarroari eskubide osoa aitortzen zaio beste lurraldeekin batera egoteko edo, hala nahiko balute nafarrek, gaurko autonomian bakarrik jarraitzeko.
|
|
|
Nafarroako jendeak gauzak nola ikusten dituen, gizarte horrek esan eta erabaki behar baitu zer nahi duen. Bateragarri al da Nafarroaren nortasuna
|
Euskal
Herriaren izaerarekin. Nafarroako jendea —gehiengoa— konbentzitzeko modukoa behar du erantzunak.
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, erromantizismoak baino XIX. mendeko aldaketa soziopolitikoek eragin zuten euskal izaera eta kultura bultzatzearen aldeko mugimendua. XIX. mende amaieran
|
Euskal
Herriaren izaera juridiko, politiko, ekonomiko, demografiko eta kulturala erabat aldatu ziren. 1876an, foruak abolitu ostean, mugimendu abertzale eta euskaltzaleak euskal nortasuna aldarrikatzeari ekin zion, joera foruzalea eta autonomiazalea areagotuz eta euskal izaera sustatuz.
|
|
|
Ibarretxek RNEn hitz egin du eta argi utzi nahi izan du
|
Euskal
Herriaren izaera defendatzea, eta haren herritarrentzat erabakitzeko eskubidea eskatzea ez dela ETAren ideiekin bat egitea. «Nahasketa hori egitea akats larria da».
|
|
2009
|
|
|
Baina salbuespenak ere badira:
|
Euskal
Herrian izaera handiko taldeak daude, serioagoak zein dibertigarriagoak izan.
|
|
|
Eta euskal hezkuntzaren kontzeptu honetan hiru ziren osagarri ezinbestekoak: euskara,
|
Euskal
Herriaren izaerari eta ohiturei dagozkien gaiak (batez ere historia eta geografia), eta erlijio irizpideak16 Euskal irakaskuntza, Amerikan ezartzen bazen, bertan jaiotako belaunaldi berriak euskaltasunaren printzipioetako mugen barnean mantentzeko erabili behar zen:
|
|
|
Aralarrek, bestalde, erabakitzeko eskubidea aldarrikatuko du bihar, Estatutuaren 30 urtemugan. Aralarren ustez, konponbiderako edozein proposamenek ezinbestean aitortu behar du
|
Euskal
Herriaren izaera eta bere etorkizuna modu askean erabakitzeko duen eskubidea. –Bilgunea, erabakitzeko estatutua da?.
|
|
|
Espainiak eta Frantziak inoiz ez du berdinetik berdinerako planteamendu bat egin Euskal Herriarekin. Bi estatu horiek
|
Euskal
Herriaren izaera, hizkuntza eta kultura ez errespetatzeaz gain, Euskal Herria menpean eduki nahi dutela uste du Aoizek, eta hori baino okerrago dena: Euskal Herria akabatu egin nahi dute.
|
|
2010
|
|
|
Eta oinarri horiek bost auziren ingurukoak izango zirela zehaztu zuten:
|
Euskal
Herriaren izaera eta nortasun nazionala; euskal herritarrek beren etorkizun politiko eta instituzionala erabakitzeko bideak; euskal herritarren eskubideen errespetuaren bermeak; Euskal Herriaren artikulazio instituzionala, lurraldetasunaren ikuspegitik; eta akordioak esparru juridiko politikoan gauzatzeko bideak.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren izaera eta nortasun nazionalari buruzkoa zen aurrena askatu beharrekoa. Atalari jarri zioten izenburua:
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, erromantizismoak baino areago XIX. mendeko aldaketa soziopolitikoek eragin zuten euskal izaera eta kultura bultzatzearen aldeko mugimendua. XIX. mendearen amaieran
|
Euskal
Herriaren izaera juridiko, politiko, ekonomiko, demografiko eta kulturala erabat aldatu ziren. 1876an, foruak abolitu ostean, mugimendu abertzale eta euskaltzaleak euskal nortasuna aldarrikatzeari ekin zion, joera foruzalea eta autonomiazalea areagotuz eta euskal izaera sustatuz (Perez, 2004: 76).
|
|
2011
|
|
|
Beste alde batetik, eta jadanik jasaten ari garen beste kontu bat," Euskal Herria" ren debekua ere bada, gure nortasuna adierazten duen hitz hau eskoletan desagertu nahian dabiltza, baita zazpi lurraldeek osatzen duten mapa ere.
|
Euskal
Herriaren izaera nazionala eta politikoa desitxuratuz, hizkuntzaz haratagoko egiturarik, batasunik, nortasunik edo sentipenik ez balu bezala.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, Parlamentua nolazpait elkarrizketa gune bat da, eta hor barnean izanen diren urratsak eta erabakiak izan daitezke normalizaziorako elementu. 3 Euskal Herriaren zati bat gara, noski, eta Frantziako estatua ere gatazkan partaide da, izan errepresioan, izan Ipar
|
Euskal
Herriaren izaera ukatuz. Beraz, Hego Euskal Herrian gertatzen dena eta bereziki normalizaziorantz egindako urrats guztiak ontzat hartu behar dira Ipar Euskal Herriarentzat ere.
|
|
|
Baina nola eman kohesio kulturala hain plurala eta konplexua den euskalgizarteari? Nire ustez, balizko Euskal Estatu batek ziurtatu behar du Euskal Herrianbizi diren nortasun sentimendu, kultur adierazpide edota nazio identitate guztiekgaratzeko aukera dutela, baina, era berean,
|
Euskal
Herriaren izaera ziurtatu behardu. Eta horrek esan nahi du bereziki euskarazko adierazpen kulturalak babestubehar direla; hain zuzen ere, euskal kulturaren gutxiagotasun edota mendekotasunegoera gainditu beharra dagoelako.
|
|
|
Euskal Herrian XIX. mendeko aldaketa soziopolitikoek eragin zuten euskal izaera eta kultura bultzatzearen aldeko mugimendua. Perezek (2004: 76) ohartarazten duenez, XIX. mendearen amaieran
|
Euskal
Herriaren izaera juridikoa, politikoa, ekonomikoa, demografikoa eta kulturala erabat aldatu ziren. 1876an, foruak abolitu ostean, mugimendu abertzale eta euskaltzaleak euskal nortasuna aldarrikatzeari ekin zion, joera foruzalea eta autonomiazalea areagotuz eta euskal izaera sustatuz.
|
|
2013
|
|
|
Gogoan ditut Amnistiaren Aldeko Astean antolatu ziren manifestazio, mobilizazio eta greba politiko etengabe eta emankorrak. Edo zelan ahaztu Askatasunaren Ibilaldia, Euskal Herri osoan zehar hainbat eta hainbat jende mobilizatu zuena, presoak kaleratzea (amnistia) aldarrikatuz edota
|
Euskal
Herriaren izaera nazionalaren onespena. Gauza eta egoera batzuk ez dira urteen joanean deus aldatu, baina.
|
|
2016
|
|
|
Askotan alde batera uzten dugun gertakaria da hori, egungo
|
Euskal
Herriaren izaera soziolinguistikoaz jarduterakoan. Merezi du, horregatik, aurrera jo baino lehen puntu honetan zentratzea.
|
|
2017
|
|
|
Kultur ibilbidea lanean (2004), non Giza eta Gizarte Zientzietako zein Zientzia Zehatz eta Teknologikoetako diziplinak sartzen baitira. Gai guztiok
|
Euskal
Herrian izaera partikularra hartzen dute eta, ondorioz, trataera akademiko berezia eskatzen dute. Partikularrak bere dimentsio unibertsala soinean daramala eta herri txiki batek ere bere mikroegoeran bere gizarte bizitza osatzen duten elementuak badauzkala aditzera emateko asmo jakinarekin, Berastegi sorterriari buruzko aplikazio saio bat osatu nuen (Iztueta, 2010), hiru liburukitan banatuta, non, hurrenez hurren, azaltzen baita herri bat historiara noiz eta nola jaiotzen den, zein gatazka izan dituen eta mendeetan zehar zer nolako eraldaketa soziohistoriko eta ekonomikoak izan dituen.
|
|
2018
|
|
|
" Hirurak bat" logika,
|
Euskal
Herriaren izaeraren aurkakoa zen, ez zeukan oinarririk. Zazpi herrialdeen erreferentzia224 mahai gainera itzuli zen, Antonio Zamacolaren Historia de las naciones bascas de una y otra parte del Pirineo septentrional liburuan, 1818an.
|
|
|
41). Ildo horretan doa baita ere Orixek berak lanari ematen dion jaidura folkloriko etnografikoa,
|
Euskal
Herriaren izaeraren berri eman nahi duena.
|
|
2019
|
|
|
Atsolorra ulertzeko, beste hainbat lor bezalaxe,
|
Euskal
Herriaren izaera kolektibora jo behar da, elkarri laguntzea beharra eta betekizuna zen garai hartara; testuinguru horretan atsolorra auzoek hartzen zuten beste konpromiso bat zen:
|
|
2020
|
|
|
Zerbitzariak hispanoamerikarrak ziren itxura guztien arabera, bezero batzuk ere bai guraso gazteak seme alaba gazteekin. Horien eskutan ere badago etorkizuneko
|
Euskal
Herriaren izaera, ugalkorragoak baitira bertakoak baino. Beste artikulu bat merezi duen gaia; hemen apuntatu bakarrik; beste batzuk bertakoak:
|
|
|
Horrela, esate baterako, xix. mendeko karlismoaz edo Foruen galeraz hitz egiten zen irakurketa alegoriko garaikideak bideratuz. Kasu honetan, Jaunek
|
Euskal
Herriaren izaera jatorrizkoa irudikatuko luke, eta latinzaleek eta kristauek pentsamendu arrotza, frankismoa, eta abar?. Gisa bereko beste irakurketa bat gogoan hartzearren, aipa dezagun Benito Lertxundik abesten zuen Itzaltzuko bardoa, non Gartxoten figurak, kutsu epikoz tratatuta, euskal herriaren berezko pentsamendua eta izatea sinbolizatuko lituzkeen.
|
|
|
Izarrak ahaztu, eta pentsa dezagun orain gure gizarteko auzietan. Kontsidera dezagun nola hartu diren
|
Euskal
Herrian izaera sexualak.
|
|
2021
|
|
|
Abade oldartuek arrazoi askogatik ekin genion aurrez aurre frankismoari: euskara eta
|
Euskal
Herriaren izaera suntsitu nahi zituelako, langileriaren grebak gogor zigortzen zituelako, belaunaldi oso bat, milaka gazte, sistematikoki atxilotu, torturatu eta espetxeratzen zituelako. Eginahalak egin genituen, pulpitotik hasita, agiriak erruz, gose grebak eta itxialdiak, Deriokoa azkena.
|
|
|
Euskal Herria oso herri korala da, eta homogeneoa baita ere.
|
Euskal
Herriak izaera bat erakusten du: ekintzailea da, langilea, aurrera egiten dakiena...
|
|
|
Lau aldarrikapen bildu zituen: bereziki, Amnistia osoa eta Autonomia estatutu nazionala; haiekin,
|
Euskal
Herriaren izaera nazionalaren onespena eta Indar errepresiboen desagerpena. Finean, KAS alternatibaren puntuak ziren, oraino guztiz finkatugabeak.
|
|
2023
|
|
|
Euskal Elkargoa. Halere, lehen aldikoz Ipar
|
Euskal
Herriak izaera administratibo bat ardiesten du. Uste dut, Batera mugimenduko hautetsiekin, J.Rene Etchegaray saiatuko dela beharrezkoa dugun Lurralde Kolektibitate bilaka arazten".
|