|
2004
|
|
|
Euskal Konfederazioak lankidetza hitzarmen bat sinatu du 28 Herriko Etxerekin Hizkuntza Normalizazio Planak bideratzeko. Beste lau Herriko
|
Etxek
orain gutxi onartu dute plan hori. Hitzarmen horien bitartez, politikarien konpromiso moral eta politikoa lortu zuen lehen aldiz Iparraldean eta euskararen aldeko giro baikorra sortu zen.
|
|
2007
|
|
|
–Ba niretzat txorradak dituk horiek.
|
Etxek
esan duen bezala, hobe estatu guztiak erretzea?.
|
|
2009
|
|
|
Ez nuen gogorik kalera ateratzeko eta, nahita ere, norekin?
|
Etxek
bere nobioarekin eman ditu bi egunak. Elena, berriz?
|
|
|
–Ola eta Leon barruan daude, esan zidan
|
Etxek
.
|
|
|
–Nahi baduzu, geroago etor gaitezke. Beraiek ez daudenean, proposatu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Nik coca cola bat edango nuke, erantzun zion
|
Etxek
.
|
|
|
–Ostia! , jarraian,
|
Etxek
.
|
|
|
|
Etxek
hitz egin zuen. Azkenean.
|
|
|
Beti gertatzen zen gauza bera.
|
Etxek
hitz egiten zuenean eztabaidak amaitu egiten ziren. Bera zen gure kontzientzia.
|
|
|
–Baina honek guztiak badu bere alde ona, esan zuen
|
Etxek
–. Mariak nahiko argi utzi du gustuko zaituela.
|
|
|
Biak, Leon eta Ola, berehala hurreratu ziren.
|
Etxek
irekita zeukan mezuak ondokoa jartzen zuen: –Nahi duzunean gera gaitezke.
|
|
|
Leonek bidoi handi batzuk seinalatu zituen. Bata bestearen gainean zeuden eta, egia esan, haien atzean nekez ikusiko gintuen
|
Etxek
. Gainera, ez duzunean inor ikusterik espero, ez duzu ezer bilatzen, beraz?
|
|
|
–
|
Etxek
berak ere fijo ez duela ezagutzen! –esan zuen Olak?.
|
|
|
Gu ahalik eta gehien ezkutatu ginen bidoien atzean. Ez genuen nahi inondik ere
|
Etxek
gu han ginela jakiterik. Bestela, akabo.
|
|
|
A zer voyeur taldea! Bat batean,
|
Etxek
mobila atera zuen. Urrun baina garbi entzun genezakeen.
|
|
|
|
Etxek
atzerantz begiratu zuen. Gero eskuinerantz.
|
|
|
–Zer? ?
|
Etxek
ez zituen ulertu Leonen hitzak.
|
|
|
–Ros, Elenak zutaz galdetu dit, esan zidan, bat batean,
|
Etxek
.
|
|
|
Eta Etxe?
|
Etxek
badakigu nor zeukan buruan.
|
|
|
–Zergatik? , berriz ere, gure
|
Etxek
.
|
|
|
Ondotxo ikasi zuen lezioa
|
Etxek
. Ondoegi.
|
|
|
–Benetan? ?
|
Etxek
ere ahoa zabaldu zuen.
|
|
|
–Honi buelta eman behar diogu?
|
Etxek
hitz egin zuen. Eta guztiok adi jarri ginen.
|
|
|
–Gauza guztien gainetik lehiakorrak gara, argudiatu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Berdin dio nor den neska.
|
Etxek
arrazoia dauka. Beharbada apustu bezala planteatuta?
|
|
|
|
Etxek
ahoa zabaldu zuen. Eta ni defenditu ninduen.
|
|
|
–Eta zerrendarena, gaineratu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Eta Etxeri?
|
Etxek
ez du gauza askorik esaten neskez. Ez neskez eta ez beste gauza askotaz ere, badakizue nolakoa den, isila.
|
|
|
|
Etxek
atea jo zuen. Ostra!
|
|
|
|
Etxek
harrituta utzi gintuen. Lambretta ikaragarri polita zekarren.
|
|
|
–Polita da, bai, onartu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Joango al gara buelta bat ematera?
|
Etxek
Ola eraman dezake Lambrettan, eta Ros eta biok nire Bugan!
|
|
|
Hasiera hasieratik nekien apustua neuk galduko nuela. Neuk edo
|
Etxek
, noski. Ni lotsatia eta Etxe isila.
|
|
|
|
Etxek
buruarekin baietz egiten zuen. Leonek eta Olak esaten zutena berak ere pentsatzen zuela adierazi nahi zuen.
|
|
|
–Ahizpa bat dauka, bederatzi urtekoa, argitu zuen
|
Etxek
.
|
|
2011
|
|
|
Urte guztian zehar dute Plateruenean “ahal den neurrian, euskal ekoipen guztiak eta atzerrikoak ere hartzeko helburua”, eta Durangoko Liburu eta Disko Azokako egunetarako ere hainbat disko berriren aurkezpenak dauzkate lotuta: abenduaren 2an hasita, besteak beste, Governors, Lisabo, Kerobia, Ze Esatek, Esne Beltza eta
|
Etxek
zuzenean joko dituzte disko berrietan bildu dituzten kantak.
|
|
2012
|
|
|
–Rosen aita itzuli da, Leon, bota zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Ez du ezer jakin nahi aitaz, jarraitu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Bat batean, Ola txaloka hasi zen.
|
Etxek
jarraitu zion. Eta Leon ez zen atzean geratu.
|
|
|
–E! Nik txalo egin dut aitari aukera bat emango diozulako, aitzakia bota zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Eta zertan geratu zarete? , jakin nahi izan zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Berriz ezkondu zen, kontatu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
|
Etxek
eman zuen abisua. Bi emakume gimnasiorantz ari ziren gerturatzen:
|
|
|
Hainbesterako al da? , jakin nahi izan zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Harrapatzen bazaituzte? , abisatu zion
|
Etxek
.
|
|
|
–Astuna da gero! , aitortu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
. Hara, guztiok ari ginen aldatzen.
|
Etxek
gutxitan hartzen zuen aurrea gauzak proposatzeko orduan. Baina bere homosexualitatea onartu zuenetik askoz gehiagotan egiten zituen planak talde osoan pentsatuz, gainontzeko guztiok baino.
|
|
|
Ni ez nintzen ezta akordatu ere egiten Leonek urteak betetzen zituenik. Eta
|
Etxek
festa bat oparitzeko proposamena bota zuen. Zeinen modu ezberdinean ari ginen hazten.
|
|
|
Tipo hark zerbait ezkutatzen zuela iruditzen zitzaidan. Bale, egia zen
|
Etxek
kontatu zidala beraien arteko harremana irekia zela baina, halere...
|
|
|
|
Etxek
eta biok harrituta begiratu genion. Zertan ari zen ingelesez hitz egiten?
|
|
|
–Txarra ez, baina ezinezkoa bai, serio,
|
Etxek
.
|
|
|
Hori zuen
|
Etxek
txarra. Gu baino helduago izateak bizitzaren ikuspegi zabalagoa eta, batez ere, errealistagoa ematen ziola.
|
|
|
Berak ez.
|
Etxek
beti pentsatzen zuen etorkizunean. Guretzat geroa hiztegian agertzen zen hitz bat zen.
|
|
|
–Sorpresaz hartu zaituena ez da izan aita ikustea. Aita pertsona jatorra dela ohartzea baizik, esan zidan
|
Etxek
.
|
|
|
–Agian nahikoa du besarkada bat, iradoki zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Lasai esateko Jokini gurekin ateratzeko. Eta badakit
|
Etxek
gustura entzuten zituela gure hitzak. Bikote bezala ondo zeuden baina tarteka aspertu ere egiten ziren.
|
|
|
–Eta zenbat pertsona gonbidatu nahi dituzu? , jakin nahi izan zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Deitu dezala
|
Etxek
.
|
|
|
motoan etorri al zara? , galdetu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Zehaztu ditzagun?, bota zuen
|
Etxek
. Eta bera bere bizitza alda zezakeen detaile txikiaz ohartu ere egin gabe.
|
|
|
Tira, bakoitzak bere ideien arabera eraikitzen du bikote harremana. Izan zitekeen, beraz,
|
Etxek
jakitea bere mutilari Leon gustatzen zitzaiola eta, nolabait, bidea erraztea. Keba, keba!
|
|
|
esaldia. Neu ere irrikaz jarri ninduen eta berehala ohartu nintzen Olak eta
|
Etxek
aldi berean jaso zutela Leonek bidalitako mezu hura. Izan ere, bien sakelakoek batera egin zuten pi pi ditxosozkoa.
|
|
|
|
Etxek
eta biok harrituta begiratu genion. Zer esan nahi zuen?
|
|
|
|
Etxek
arrazoia zeukan. Olak ideia bikaina izan zuen.
|
|
|
–Baina horretarako bai genukeela Udalaren baimena, bota zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Nire ametsetako emakumea parez pare neukan eta atzera pausoak baino ez nituen ematen.
|
Etxek
behin esan zidan beldurrak paralizatu egiten gaituela maiz. Desio ditugun gauzak eskura izateak pentsarazten digu agian ez ditugula merezi, eta, segurtasun falta horrek bultzatuta, galdu egiten ditugu amestutako gauzak.
|
|
|
–Nire lehengusu bat dj hasi da eta prest dago debalde aritzeko, esan zuen
|
Etxek
|
|
|
–Ya?
|
Etxek
.
|
|
|
Hori bai estrategia ona!
|
Etxek
zuzenean esan zion aurpegira Leoni egun hori propio beragatik antolatua zela. Hain esan zion argi, ezinezkoa zen benetan sinestea.
|
|
|
–A bai? , xaxatu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Baina Etxe? Ezin nuen imajinatu zein zen
|
Etxek
egun horretarako zuen plana. Bere bizitza hain zen egonkorra!
|
|
|
–Ola, lasai? ?
|
Etxek
suabe esan zion.
|
|
|
–Pozten naiz horren umoretsu ikusteaz, Ros, esan zidan
|
Etxek
.
|
|
|
–Non dago? , galdetu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
–Leon gizajoa, gaineratu zuen
|
Etxek
.
|
|
|
Aizu, hemen guztiok lagundu dugu! , erantzun zion
|
Etxek
.
|
|
|
–Ikusiko dugu, defendatu zuen
|
Etxek
–. Hanka soilik puskatu badu, Leon ere festan egoteko moduan izango da.
|
|
2014
|
|
|
Zer dute amankomunean argazkiko lau gazteek? Arte ederretarako elkarrekin prestatu zirela, zuberotarrak direla,
|
Etxek
diela deitura ematen, eta Kakots. Junta atipikoa da, lanak ukan baitituzte elkartearen definitzen, hain den izpirituz aberatsa.
|
|
2016
|
|
|
Frankismo garaian Sakanan fusilatutako ehunka nafartar gogoratu dituzte Urbasan egin den omenaldi ekitaldian. Espainiako Gerla Zibila duela 80 urte baduelarik piztu zela, Sakana eskualdeko bederatzi Herriko
|
Etxek
hitzarmena sinatu dute gorpuak lurpetik ateratzen jarraitzeko eta memoria bizirik mantentzeko.
|
|
|
Berriki aipatu zen Urruñan kokatuko direla 75 horiek, EDF ak oporraldietan bakarrik baliatzen dituen bastiza batzutan. Beste leku frankotan Herriko
|
Etxek
lekuak proposatu dizkiote prefetari. Hala nola Gelosen, Paue ondoan.
|
|
2017
|
|
|
" Semana Vasca de Necochean" gozatu ahal izan ditugu. Euskal Herriarekiko atxikimendua bizi bizi da, Argentinan gaindi FEVA k biltzen dituen ehun bat Euskal
|
Etxek
lagundurik. Euskararen ikasten ari diren hainbat argentinarrekin mintzatu ahal izan gira Necochean" mintzodromo" delakoan parte hartu dugunek.
|
|
2018
|
|
|
Hala da Basabürütarra ganodün eta azkarra, Geroari dio axüt!
|
Etxek
eta jo aitzina!
|
|
2019
|
|
|
Horrez gain 750 saltegik ere hartzen dute euskal moneta, urte berri huntan nahi dute 970etara heldu. Egitura publikoetan 16 Herriko
|
Etxek
eta Euskal Elkargoak erabiltzen dute Euskoa, hor ere parioa egiten dute 30 Herriko Etxek erabil dezaten. Europako eremuan beste tokiko monetak badira, Euskoa da gehienik erabiliena.
|
|
|
Horrez gain 750 saltegik ere hartzen dute euskal moneta, urte berri huntan nahi dute 970etara heldu. Egitura publikoetan 16 Herriko Etxek eta Euskal Elkargoak erabiltzen dute Euskoa, hor ere parioa egiten dute 30 Herriko
|
Etxek
erabil dezaten. Europako eremuan beste tokiko monetak badira, Euskoa da gehienik erabiliena.
|
|
2021
|
|
|
Lehen orrian aipatu bezala horra hemen zein Herriko
|
Etxek
Herria atekariari diru laguntza emaiten duten. Hauen eskertzeko baliatzen gira.
|
|
|
Kutxa Bira huntan edozein pertsona, ikastetxe, elkarte eta Herriko
|
Etxek
parte hartzen du.
|
|
|
2020ko udaletako eta Hirigune Elkargoko hauteskundeetarik geroz, Ipar Euskal Herriko biztanleen %62 ordezkatzen duten 46 Herriko
|
Etxek
jadanik izenpetu dute Ipar Euskal Herriaren metamorfosi ekologikoaren aldeko ituna. Udal zein Hirigune Elkargo mailan engaiatu dira zazpi neurri nagusi plantan ematera:
|
|
|
|
Etxek
dezagun azkar, hebenko mintzajia Hola berriz jinen da, kantatzeko gustia (2).
|
|
|
|
Etxek
dezala, bere nortarsuna
|
|
2022
|
|
|
Herriko
|
Etxek
, enpresek eta ofizialek, sindikatuek, haurtzaindegiek. galdea egin dezakete.
|
|
|
Legeari eta kolektibitateen engaiamendueri begira, jantokietako menuen egoera ekologikoaren bilana egin du. Duela bi urte, 46 Herriko
|
Etxek
, Ipar Euskal Herriko metamorfosi ekologikoaren Ituneko engaiamenduak izenpetu zituzten. Horretan, kolektibitateetako jantokietan, tokiko elikagaien, laborantza biologiko eta menu begetariano baten alde engaiatu dira.
|
|
|
|
Etxek
dezagün bizirik nafarren hizkuntz (a) ederra
|
|
|
Dokumentalek dute hartuko egitarauaren zatirik larriena: Amikuzeko (Nafarroa Beherea) ikastolaren 50 urteen karietara, haren historia iruditan josi zuten iaz Arño Aizagerrek, Coline Urcun Markok, Bittor Tikoipek, Martta Irigoien Arrabitek eta
|
Etxek
; Xabier Erkizia Martikorena zuzendaria idi gurdiaren karranken bila abiatu da hitzik gabeko O Gemer dokumentalean; Amets Arzallus Antiak Altsasu (gau hura) ekarriko du, Altsasuko (Nafarroa) gertakariak oroitzeko; eta Jon Mikel Fernandez Elorzek Iratxe Sorzabal Diazek pairatu zituen torturak islatuko ditu Bi Arnas dokumentalean. «Euskal Herriko egoeren lekuko bortitz ta hunkigarriak dira», erran dute antolatzaileek.
|
|
2023
|
|
|
Euskara atxikitzeko gogo bizia dute.
|
Etxek
azkar! Hoberena eskaini diete anaiek herritarrei.
|