|
2000
|
|
|
Zerikusi zuzena diogunean hauxe esan nahi dugu, alegia, artikuluak ez duela ezertarako aipatzenEuskal Herria, osorik zein bere zati bat?, eta soilik
|
Espainiaz
ari dela. Artikulu batek Estatu Espainiarosoan eragina duen gertaera bat aipatzen badu (esaterako, Madrilgo Gobernuaren Ministro kontseiluakhartutako erabaki bat) baina Euskal Herria era espezifikoan aipatzen ez badu, orduan. Espainiarekin soilikzerikusia duen artikulutzat?
|
|
2001
|
|
|
32 Monod zor diodan begiramenez tratatzen dut. Nobel saria irabazi dutenen prezioa, haatik, behera doa gure artean Severo Ochoak Espainian egin eta
|
Espainiaz
esan zituen tentelkeriak dakizkigunez gero (K.M.O.).
|
|
2002
|
|
|
zerbitzu enpresaren tamainak eta jarduera motak.Lehenari dagokionez, tamaina txikikoen artean (5 langiletik beherako enpresak) %92k eskualdean bertan edo inguruan saltzen zuten 1997an; handienen artean (5langiletik gorakoak) %84ra jaisten zen protzentajea.
|
Espainiaz
besteko atzerriansaltzen duten enpresen kopurua %5era jaisten zen txikienetan eta handienetan%14ra igotzen zen (I+ G jardueren artean %58ra iristen zen). Nolanahi ere, salmenten balioa kontuan hartuz, eskualdearen garrantzia askoz txikiagoa da; halaere, EAE bera da sektoreko merkaturik inportanteena, enpresa handien salmentenhiru laurdenak eta txikien %90 bertan gauzatzen baitziren.
|
|
|
Indize honen bilakaeran ere, jakina denez, esportazio eta inportazioen bilakaera erritmoak errepikatzen dira, eta, ondorioz, 1990eko hamarkadan emandako dinamismoak igoarazi duindizea. Beraz, euskal produktuaren erdia baino gehiago da
|
Espainiaz
bestekoatzerriko eragileekin elkartrukatzen dena.
|
|
|
Badirudi, 200urte geroago, tresna eta joera berberak antolatzen direla, Espainiaren kontzeptuamodu hertsi eta baterakoian aldarrikatzen baita, bestelakorik ez balego bezala. Horretaz, egoki egokia dugu 1937an Bosch Gimpera historialari katalanak ValentziakoUnibertsitatean
|
Espainiaz
egindako diskurtsoa gogoratzea. Espainia multiformebati buruz aritu zen, eta Gerra Zibilean Espainiaren ikuspegi desberdinak borrokan zeudela adierazi zuen argi eta garbi.
|
|
|
Betaurrekoak janzteari amore ez ematearren behar baino urrutiagotik irakurtzen ari zen mostradoreko kristala ia bere osoan hartzen zuen tabloidea. Irribarre malmutzez begiratzen zien Mentxuk tituluei,
|
Espainiaz
kanpoko mundua izugarri txarto zebilela ematen baitzuen. Sindikatuek kontra egin berri zioten Londresko gobernuari soldaten beherapena geraraztearren, eta Italiako agintariek ez bide zekiten herritarrek, inoiz dibortziatu ahal izatearren, ezkontzen atzerrira joatearen iruzurra zelan konpondu.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herrian gaindi, baina
|
Espainiaz
ari da.
|
|
|
Gazte horien ustez, Eusko Kontseilu Nagusiak sail berezi bat sortu behar zuen unibertsitatearentzako, unibertsitatearen transferentzia negoziatu behar zuen eta Euskal Unibertsitatearen araudia zehaztu. Horrek euskara eta euskal kulturaren garapena babesteaz gain,
|
Espainiaz
kanpoko ereduak eta irakasleak erabili behar zituen. Unibertsitate berria «deberá estar totalmente desvinculada del poder que ejerce el. Cuerpo de catedráticos numerarios españoles»28.
|
|
|
Gehienak Txinan eta Asiako hainbat eskualdetan. Mendebaldean,
|
Espainiaz
, Frantziaz eta Errumaniaz gain, kasuak ere jakinarazi dira Kanadan, Erresuma Batuan, Alemanian, Eslovenian, Australian, Suedian eta Irlandan.
|
|
2004
|
|
|
Frankismo hondarrean serio amesten genuen Europa. Zeharo konbentzituta geunden aukera hobeak aurkituko genituela
|
Espainiaz
gaindiko esparrutan. Francok nahi bazituen Espainiako mugak harresi bihurtu, gu sinetsita geunden mugaz beste aldean zegoela nahi eta behar genuen guztia.
|
|
|
101 Xabier Lete: Mintza gaitezen
|
Espainiaz
, Euskaldunon Egunkaria, 1994/6/12.
|
|
2005
|
|
|
Herri honetan zioenean, ez dakigu Nafarroa edo Euskal Herria esan nahi zuen.
|
Espainiaz
ere ari zitekeen. Europaz edo munduaz.
|
|
|
Gorosabelek (Noticias, t. I. 297 or.) gehitzen du: «Beraz,
|
Espainiaz
kanpokoak ez ezik nafarrak, gaztelauak aragoarrak eta gainerakonazionalak ere barne hartzen zituen, non eta noblezia eta kaparetasuna auzitegian epai baten bitartezaitortua eta ezagutarazia ez baldin bazitzaien behintzat». Berak aitortzen du praktikan finkatzeko ez, baina eskubide eta betebehar publikoak (eta alardeak horien barne ziren) lortzeko, zailtasunakzituztela odol, zikindua eta nahastekatua?
|
|
2006
|
|
|
Hemen ari gara
|
Espainiaz
eta Euskal Herriaz, baina zuk lehen urteak Bartzelonan eman zenituen.
|
|
2008
|
|
|
Holako gauzetako [ortografia arazoak erabakitzeko] ginuke zazpi Eskualherriek elgar aditze oso edo jeneral bat, hobeki errateko Akademia eskuara bat, eta oraino hobeki autonomia Frantziaz eta
|
Espainiaz
ezaguturikako bat[...] Baginuen gizon bat aise bere izantza handiarekin academia eskuara hori bederen eragin zezakena: Musde Anton Abadia.
|
|
|
Azken aldi honetan etorkinak eta etorkinen" integrazioa" mintzagai bihurtu dira euskal gizartean. Ulergarria da, ikusita urte gutxitan milaka lagun heldu direla
|
Espainiaz
kanpotik. Izan ere, Immigrazioaren Euskal Behatokiaren arabera, EAEn 98.524 etorkin daude, populazioaren %4, 6 Haietatik %51 Bizkaian bizi dira, %29 Gipuzkoan eta %20 Araban.
|
|
2009
|
|
|
Horri buruz mintzatu denean
|
Espainiaz
hitz egin izan du gehienetan. Obamaren arabera, Espainiak abiadura handiko trenetan eta energia berriztagarrietan, batez ere eolikoan, duen esperientzia baliatu dezakete Estatu Batuek.
|
|
|
Gainera, lubakietatik at idatzi zen gerrako lehen historia hau Espainiazharaindiko historialariek egina izan zen, agian ezinbestean atzerritarrek egina.Nahi eta nahi ez kanpotarrek idatzia, zeren Espainian ez zegoen adierazpen askatasunik ez katedra libertaterik. Gainera,
|
Espainiaz
haraindikoek gerra urrunetikikusterik bazuten ere, diktadurapean bizi zirenek 36an piztu ziren suen eraginakegunero egunero pairatu behar zituzten oraindino.
|
|
|
Espainiako gerra bataila eremuetatik urrun ere borrokatu zelako adibide garbiaerakusten digute egileek liburu honetan. Bertan,
|
Espainiaz
haraindiko mundukatolikoak, hain zuzen Frantziako, Italiako, Erresuma Batuko eta Estatu Batuetakokatolizismoak, gerraren aurrean nola eta zergatik erantzun zuen jakiteko liburubazterrezina.
|
|
|
Mestallako txistukadaren antolatzaileak, ESAIT eta Catalunya Accio, TVEri eskerrak emateko moduan dira, gertatutakoa ezkutatzeko ahalegin zabarrari esker inoizko txistukadarik entzunena bihurtu baita Espainiako errege erreginen eta ereserkiaren aurkakoa. Telebista eta irrati albistegi guztietan behin eta berriro eman dituzte protestaldiaren audioa eta bideoa, eta
|
Espainiaz
kanpoko hedabideetara ere iritsi da berria: askorik bilatu gabe, BBC, The Guardian, The Economist eta Canadian News era behintzat bai.
|
|
2010
|
|
|
Bilbo, salbuespen Wall Street Journalek
|
Espainiaz
egindako kritikan
|
|
|
Aldiz, eskuineko edozein presidentek, ni izan edo beste edozein izan, bere alde izango du herritarren iritzia.
|
Espainiaz
duen ideiak itzala izango du herritarren aurrean; eta horrexegatik prest egongo dira egin beharreko kontzesio politikoak onartzeko ere".
|
|
2011
|
|
|
Piper urte batean ere egin gabe, azken hamarkadan hamar bider hazi da
|
Espainiaz
kanpoko ikasle etorkinen kopurua Hego Euskal Herrian. Bistan da aldea:
|
|
|
Eta oraindik gogoratzen dut zutabea zur eta lur utzi ninduelako. Euskaldun zenbaitek ere ordea, ez da euskalduntzat beren naziokide kontsideratzen ez dituztela, Nafarroatik beherakoei euskaldunei buruz gezurrak esatea egozten dieten egunkari berberek
|
Espainiaz
eta Madrilez ematen duten irudia aplikatzen diete, eta ia frankista ez dena, idiota desinformatu bat da, PPkoa edo PSOEkoa, Katalunian izan ezik. Neurri batean Solen, Madrilen bihotzean, hasi den mugimenduaren aurreko erreakzio batzuk antzekoak iruditu zaizkit, oraindik" etsaia" z egiten den karikatura buruan.
|
|
|
Bertze muturrean baitzegoen don Pelayo, gizon estua eta ezin sutsuagoa zenez gero, fanatiko hutsa. Eta
|
Espainiaz
hizketan hasten zenean, itxuraldatu egiten zitzaion aurpegia. Eta egun batean Espainiako banderaz aritzen zitzaien mutilei, eta hurrengoan ezkutuaz, baita uztarriaz eta geziez ere?
|
|
|
Elgoibarrek. Horietatik 771, atzerritarrak dira(
|
Espainiaz
|
|
2012
|
|
|
Hau da, egun batean, egun horretako uneren batean edo bestean, 36.621.000 lagunek ikusi dute telebista gutxienez minutu batez Espainia esaten dioten lurralde horretan. Eta, ez dezagun ahantz,
|
Espainiaz
ari direla, 47.190.493 laguneko populazioa aitortzen diotela. Tira, bada zerbait, biztanleen %77, 60 Joan den igandean jazo zen hori, errekorra, alegia.
|
|
|
Gero, gaiaren bi alderdiri dago begiratu beharra: zer pentsatzen eta sentitzen duenEuskal Herriaz eta euskaraz, eta zer
|
Espainiaz
(Gaztelaz bereziki) eta espainieraz.Haren Euskal Herria ulertzeko, haren Espainiari kontrajarrita ikusi behar da.Unamunok jarrera anbiguoa, edo are kontraesankorra ukan du Euskal Herriarekiko.Kontraesana haren sentimentuen eta haren pentsamenduaren artean egon da. EuskalHerria maite zuen, bere euskalduntasunaz harro zegoen.
|
|
2013
|
|
|
Baina ez da nahikoa izango, eta mehatxu gogorragoak ere izango dira: Estatutua bertan behera uztea; Masekiko eta beste buruzagi batzuekiko mehatxu juridikoak; eta
|
Espainiaz
arituta, nola ez, indarra eta armadaren mehatxua ere bai. Balkanetako etengabeko aipamenak hor kokatzen dira.
|
|
2014
|
|
|
–Anarchique par nature, l. Arabe est invincible dans la conquête, mais impuissant le jour où il s, agit de fonder une société durable?. (Beti Ortega eta
|
Espainiaz
oroitzen gara!).
|
|
|
Nahiz paganoak, Indioek botere politiko bat bazutela zioen. Ez inperadore, ez aita sainduk, nehork ez zuela haien lurretaz jabetzeko eskubiderik, Indioak Espainiara etorri balire,
|
Espainiaz
jabetzeko izanen zuten baino gehiago. Zerbait egin zitekeen haien kontra, bakarrik gizonak oparitan hil nahi bazituzten beren jainkoei, hauen salbatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Ondorioez jardutean batez ere biktima eta presoen esparruaz ari gara, baina bake prozesua ezin da horretara mugatu, iraganaz eta memoriaz hitz egitea ezinbestekoa delako, bai egungo bizikidetzaren oinarriak finkatzeko bai etorkizunean horrelako egoerarik errepika ez dadin. Elkarrizketa hori zintzoa bada, hitz egin da sufrimendua gainditu eta pertsonei eragiten dieten egoera zehatzei buruz, baina baita ere gatazkaren kontakizunaz, biolentziaz, zilegitasunaz, terrorismoaz, eskubideez, zuzenbide estatuaz, Euskal Herriaz,
|
Espainiaz
, Frantziaz…
|
|
|
Greziakoaren ondoren, garrantzitsua da orain, Europako beste herriren batean antzeko aukera sortzea, ez dadin Grezia izan Europa Goliati aurre egin behar dion David bakarra. Ez naiz
|
Espainiaz
ari bereziki, ez daukadalako esperantza handirik.Grezia ezin da bakarrik geratu nazioarteko merkatuen aurkako borroka horretan, jan egingo dutelako. Presakakoa da Greziako herritarren egoera batere axola ez zaien Europako boteredunei beste garatxo bat ateratzea hanka azpian; birekin lan gehiago edukiko dutelako.
|
|
|
latin eskasak edo era guztietako espiritu eraberritzaileak berehalakoan itoko zituen Inkisizio ahalguztidunaren indarrak dira horrelako ikuspegi baten bermea. Esan gabe doa,
|
Espainiaz
bezainbatean, Pirinioetatik beherako Euskal Herrian ere beste hainbeste gertatu zela. Baina muturreko ikuspegiak alboratu eta, mugimendu historiko eta kulturalen eragin gradualaz hitz egin genuke, onartuz Pirinioen inguruko bazter hauetara ere iritsi zela Italian sortutako mugimendu bortitz haren izpirik, maila apalean gehienetan, nabarmenago eta indartsuago Joana Albretekoaren fede protestantearen aldaketarekin.
|
|
|
Hori dela eta, Euskal Herriko gatazken irakurketa feministetan ez dago irakurketa feminista bakar eta homogeneo bat; ezta gatazka bakar eta homogeneo bat, ETAz, biolentziaz, errepresioaz, kartzelaz, estatuaz,
|
Espainiaz
, bakeaz, eta abarrez hitz egin dugu. Hori lortze aldera, kontzeptu bakoitza birdefinitu dugu, errealitatea eta gatazkak ulertzeko beste marko interpretagarriago eta lagungarriago bat proposatuz.
|
|
2016
|
|
|
" Ez da nik espero dudan harremana, orain hamar urte bezala gabiltza". Diskurtso politikoetan
|
Espainiaz
bakarrik hitz egiten dela ikusten du, Arnaldo Otegiren azkenak kasu. " Eta Frantzian zer dugu?
|
|
|
...izateagatik salatu, eta Lojendio enbaxadorea telebistako grabazio estudioetara sartu zen Castrori aurka egitera; eta horregatik Kubatik kanporatua izan zen?; handik laster Kuban egoitza zuten 15 ordena erlijiosoetako buruek agiri bat sinatu eta zabaldu zuten, Francori baldintzarik gabeko sostengua eskaintzen ziona, Franco Eliza Katolikoaren defendatzaile gisa nabarmendu izanagatik, eta arrazoituz
|
Espainiaz
eta hango gobernuaz egia esan beharrean zirela.
|
|
|
Hala ere ez dute alde handirik erakusten bere artean migrazio mugimendu handiak gertatzen ez diren bitartean, direla hauek immigrazio edo emigraziozkoak. Horregatik aukeratu dugu 1991ko zentsua erabiltzea taula eta grafiko hauetako datuak erakusteko, bitartean ez delako gertatzen 1996tik aurrera bai bezala, eta batez ere 2000 eta 2010 urteak bitartean, EAEn ere jaso dugun
|
Espainiaz
kanpo jaiotako uholde migratzailearen eragina. Soilik erabili ditugu 1996, 2001, 2006 eta 2011ko datuak geroztiko belaunaldiak neurtzeko, eta hauetan, eta batez ere 2006 eta 2011ko datuetan, Espainiaz kanpotiko migratzaileen artean ofizialki, atzerritar?
|
|
|
Horregatik aukeratu dugu 1991ko zentsua erabiltzea taula eta grafiko hauetako datuak erakusteko, bitartean ez delako gertatzen 1996tik aurrera bai bezala, eta batez ere 2000 eta 2010 urteak bitartean, EAEn ere jaso dugun Espainiaz kanpo jaiotako uholde migratzailearen eragina. Soilik erabili ditugu 1996, 2001, 2006 eta 2011ko datuak geroztiko belaunaldiak neurtzeko, eta hauetan, eta batez ere 2006 eta 2011ko datuetan,
|
Espainiaz
kanpotiko migratzaileen artean ofizialki, atzerritar, direnen arteko zuzenketatxoa eragin dugu datuetan (jakinik zuzenketa hori ere eskasa dela, eta etorkinen berezko benetako eragina nahikoa handiagoa dela populazioan, artean ofizialki, atzerritar?
|
|
|
Inguru diogu, 1996tik aurrerako datuetan, eta bereziki urteak bitartekoetan ezinbestekoa delako
|
Espainiaz
kanpo jaioriko etorkinen ondorengoen populazio kopuruen eragina zehatzago neurtzea guk lan honetarako egin ahal izan dugun baino.
|
|
|
Bat. Gaur egun balizko arnasgune euskaldunenetara hurbilduta espainolez barra barra entzun ohi ditzakegunak ez ohi dira
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkinak, edo beste hirigune zabalagoetatik bildutako herritarrak, baizik eta bertako 40 urte bitarteko etxekoandreak (gizasemeak), familia/ etxeko transmisioan huts handiena izan duten belaunaldietakoak, platikan oraindik ere ezin ahoskera euskaldunagoan.
|
|
|
Nahiz 3 taulako datu hauetan soilik bereizi ditugun
|
Espainiaz
kanpo jaiotako herritarrak (jada naziotasun espainola eskuratua izan zein ez), gehi. Espainian, jaiota artean naziotasun espainola bereganatu ez duten herritarrak (datu horiek bakarrik direlako Espainiako EIN INEtik edo Eustatetik zuzenean jaso litezkeenak).
|
|
|
jaiota artean naziotasun espainola bereganatu ez duten herritarrak (datu horiek bakarrik direlako Espainiako EIN INEtik edo Eustatetik zuzenean jaso litezkeenak). Ezen jabetu behar dugun modu horretan bereizi gabe uzten ditugula, batetik,
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkinek jada. Espainian?, zeinahi erkidegotan dela ere, eduki dituzten seme alaba denak edo gehienak, zeinak jada naziotasun espainolaren jabe bihurtu ohi diren, gurasoek, batek edo biek, jada naziotasun espainola eskuratu dutelako beraiek jaio ordurako, edota, arauak arau?
|
|
|
Gure argitaratu gabeko datuen arabera, 2016an EAEko derrigorrezko eskola adinean dauden
|
Espainiaz
kanpo jaiotako ikasleak edota Espainiaz kanpo jaiotako gurasoen seme alaba ikasleak, gure derrigorrezko ikaskuntzako ikasle guztien% 20 inguru dira, populazio osoan Ikuspegik ematen duen, jatorri atzerritarreko, herritarren kopurua% 8,6 denean benetan, soilik Espainiaz kanpo jaiotakoena (gure ustean% 11z goitikoa guztira,% 12 ingurukoa behintzat), eta oro har ikasleen arteko proportzio kasurik altuenetan% 11 aipatu izan denean. Isei??.
|
|
|
Gure argitaratu gabeko datuen arabera, 2016an EAEko derrigorrezko eskola adinean dauden Espainiaz kanpo jaiotako ikasleak edota
|
Espainiaz
kanpo jaiotako gurasoen seme alaba ikasleak, gure derrigorrezko ikaskuntzako ikasle guztien% 20 inguru dira, populazio osoan Ikuspegik ematen duen, jatorri atzerritarreko, herritarren kopurua% 8,6 denean benetan, soilik Espainiaz kanpo jaiotakoena (gure ustean% 11z goitikoa guztira,% 12 ingurukoa behintzat), eta oro har ikasleen arteko proportzio kasurik altuenetan% 11 aipatu izan denean. Isei??.
|
|
|
Gure argitaratu gabeko datuen arabera, 2016an EAEko derrigorrezko eskola adinean dauden Espainiaz kanpo jaiotako ikasleak edota Espainiaz kanpo jaiotako gurasoen seme alaba ikasleak, gure derrigorrezko ikaskuntzako ikasle guztien% 20 inguru dira, populazio osoan Ikuspegik ematen duen, jatorri atzerritarreko? herritarren kopurua% 8,6 denean benetan, soilik
|
Espainiaz
kanpo jaiotakoena (gure ustean% 11z goitikoa guztira,% 12 ingurukoa behintzat), eta oro har ikasleen arteko proportzio kasurik altuenetan% 11 aipatu izan denean. Isei??. Baina,, jatorri atzerritar zuzeneko?
|
|
|
Baina,, jatorri atzerritar zuzeneko? ikasleen bolumena gure derrigorrezko hezkuntza sisteman% 8,6 edo% 11koa izan ordez, benetan% 20 ingurukoa baldin bada, guk frogatu/ erakutsi genezakeen moduan?
|
Espainiaz
kanpo jaiotakoak eta hauen ondorengo zuzenak, hauetako asko. Espainiako, beste erkidegoetan jaioak?, nor harritu lezake PISA bezalako ebaluazio froga batean aurreko aldietan baino emaitza eskasagoak aurkitzea, gure derrigorrezko eskola sistemak gaur egun ia bakarrik euskaraz lan egiten duenean??
|
|
|
– Zertxobait puzten da geroztik 2009 urte ingurura arte(
|
Espainiaz
kanpo jaiotako 3 etorkin uholdeko gurasoen eragin,, bertakoagoena edo, baino askoz ugaltze tasa handiagoz)
|
|
|
Eta datu serieari begira pentsatzekoa da proportzioak hazten jarraituko duela ondorengo urteetan ere behintzat. Nik apustu egiten dut, 2016ko Biztanleriaren eta etxebizitzen zentsuko datuak argitaratzen direnean, laster, are hobeak izango direla arlo hauetan ere 2011koak baino (areago behar bezala neurtzera iristen bagara
|
Espainiaz
kanpo jaiotako 3 etorkin uholdeko herritarren eragina).
|
|
|
desagertua?). Ondokoak dira Eustaten 2011 datuak (nahiz eta datu hauen barne dauden hartuta aurreko 10 urteetan
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkin uholdeko herritarrak, salbuespenak salbuespen, erdaldun hutsak oro har?, eta hauen ondorengoak):
|
|
|
Euskaraz ulertzen duen populazioa %etan 2011 (zentsuko Euskaldunak+) EAEn, bertako hiru Lurralde Historikoetan eta Hiriburuetan(
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken etorkin uholdea batere bereizi barik) Ia euskaldunak
|
|
|
EAEn jada 1996tik ulertzen (bide) du euskaraz populazioaren erdiak(% 50,60k), artean
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkin uholderik gabe. Eta 2011n, (ia) 3tik 2k ulertu gaitzake(% 62,80k).
|
|
|
– Eta Gasteizen ere 10etik 7k, eskas bada ere(% 69,47), non ikaragarri handiagoa den?
|
Espainiaz
–kanpoko jatorri zuzeneko populazioa adin tarte gazteago hauetan.
|
|
|
3.3.2.1 Baina eta bereizten baditugu azken 15 urtean
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken etorkin uholdeko herritarrak, eta hauen ondorengoak?, bertakoagoak edo garen zenbat jenderekin egin genezake orduan euskaraz?
|
|
|
Ez dugu inondik esan nahi 1995etik aurrera. EAEn batez ere 2000 urtetik aurrera? jaso dugun hirugarren etorkin uholdea,
|
Espainiaz
kanpo jaiotakoak eta hauen ondorengoak, ez direnik besteok adinako herritar, edota eraginik ez dutenik gure egoera soziolinguistikoan, ze, handia dute, kopuruetatik bertatik hasita ere?, edota populazio sektore hauekin euskalduntze lan berezirik egin behar ez dugunik, edota egiten ari ez garenik. Bai ordea, populazio sektore hau berezia dela gure ikuspuntu soziolinguistikotik, eta hala daukagula ezaugarritu beharra, berarekin egin beharreko dugun ezinbesteko tratamendu soziolinguistikoak, modu eta baliabide bereziak behar (bide) dituelakoan, propioak eta desberdinak, bertakoagoa edo deitzen ari garen populazioaren inguruan daramagunaren aldean.
|
|
|
–
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken uholdeko etorkinak berriz, bereziki lehen haur garaiak jada igarota etorri direnek, nahiz batzuek jada azken 15 urte inguruak ere Euskal Herrian igaro:
|
|
|
Nekezago oraindik,
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken uholdeko etorkinak berehala jabetzen diren orduko, hemen gure lurretan ere, erabatekoa dela espainolaren presentzia eta behar orojalea bertakoagoak edo garenon artean ere, euskaldunon komunitatea oraindik oso egoera gutxituan gaudenez. Zertarako orduan euskara?
|
|
|
– Kontuan izan behar dugu, gainera,
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken uholdeko etorkinen eta hauen ondorengoen mugikortasuna, ezegonkortasuna, askoz handiagoa dela bertakoagoa edo den populazioarena baino. Bertakoagoak edo baino nahikoa errazago mugitu ohi dira batetik bestera uneko lan eskaintzaren eta bizitzeko aukeren baitan, dela erkidego beraren barruan, edo. Espainiako?
|
|
|
Ezaugarri horiek guztiek oso berezia bihurtzen dute ikuspegi soziolinguistikotik
|
Espainiaz
kanpo jaioen eta hauen ondorengoen etorkin uholdea, oro har askoz erdaldunagoa bertakoagoa edo den populazioa baino, nahiz badakigun haien arteko belaunaldi gazteenetako kide ugari ere ongi ari direla/ aritu direla euskalduntzen azken urteetan, eta are bertakoagoen edo maila bertsuan ere.
|
|
|
Horregatik 2 taulan erakutsitako datuen ondoan, ezin garrantzi handiagokoa dugu geureganatzea ondoko 3 taulakoak, behin populazio kopuru orokorretatik bereizita
|
Espainiaz
kanpo jaiotako populazioaren eta hauen ondorengo zuzenen pisua. Hala beraz populazio euskara' ulertzailearen proportzioa bertakoagoa edo den populazioaren artean, gutxieneko ondoko taulako kopuruetatik gorakoa da (datu hauen aurretiko zutabe berri batean erakusten dugu etorkin berriek' populazio osoaren barne hartzen duten pisu minimo hori. Aldea?):
|
|
|
Euskaraz ulertzen duen populazioa %etan 2011 (zentsuko Euskaldunak+ Ia euskaldunak) EAEn, bertako hiru Lurralde Historikoetan eta Hiriburuetan(
|
Espainiaz
kanpo jaiotako azken etorkin uholdea bereizita)
|
|
|
–Bertakoagoa edo? garen populazio osoan(
|
Espainiaz
kanpotiko azken etorkin uholdea bereizita), gure azken 40 urteko garapen politikoa nolerebait bizi izan duen populazioaren artean,% 68,65 inguruk, ia 10etik 7k, ulertu gintzakeen 2011n guk euskaraz eginez gero:
|
|
|
– Ondorengo 30 urteetan jaiotakoak berriz, 1986 eta 2015 bitartean, euskaldunenak, ez dira 588.597 baino, eta ez dira iristen aurreko 30 urteetan jaiotakoen% 60ra, erdia baino zerbait gehixeago (gainera kontuan izan behar dugu azken 15 urtean jaiotakoen proportzio nabarmena direla
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkinen ondorengoak EAEn jaioak edo. Espainiako, beste erkidegoetan).
|
|
|
4
|
Espainiaz
kanpo jaiotako herritarren eragin demografikoa eta soziolinguistikoa. Eta behin eta berriro azpimarratzen gatozen moduan, jabetu behar dugu, Nafarroa Garaian 1995etik aurrera eta 2010 urte ingurura bitartean, eta EAEn batez ere 2000 urtetik, baina 2015era bitartean ere bai (2008z geroztik batez ere. Espainiako?
|
|
|
Eta behin eta berriro azpimarratzen gatozen moduan, jabetu behar dugu, Nafarroa Garaian 1995etik aurrera eta 2010 urte ingurura bitartean, eta EAEn batez ere 2000 urtetik, baina 2015era bitartean ere bai (2008z geroztik batez ere. Espainiako? beste erkidegoetatik bildua),
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkin uholdea, eta etorkin hauen ondorengoak, maiz mugikortasun handikoak Espainia guztian barrena, gure artean ohituraz neurtu ohi dena baino askoz handiagoa dela.
|
|
|
egonaldi ofizialdu bat eginez gero, iritzia aldatu eta Ikuspegi, etorkin? gisa hasi zen zenbatzen
|
Espainiaz
kanpo jaiotako herritarrak, geroztik naziotasun espainola eskuratua izan zein ez. Zenbakiak handiagoak ziren.
|
|
|
Zenbakiak handiagoak ziren. Baina hauen artean ere guztiz kanpo geratzen dira
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkin horiek jada. Espainian, edukitako seme alaba guztiak, zeinahi erkidegotan?, zeinetako hainbat artean naziotasun espainolik gabeak.
|
|
|
|
Espainiaz
kanpoko etorkinek EAEn edukitako seme alabek, familiak bertan irauteko asmoa izan duen neurrian, beharbada bertan jaiotako beste familia erdaldun guztien antzeko edo hurbileko bilakabidea izan bide dute bertako hizkuntzez jabetzeko prozesuetan ere, nahiz euskarari atxikimendu txikiagoz seguru asko azken 50 urteak Euskal Herrian bizi izan dituztenen ondorengoek baino, baina?.
|
|
|
Baina familia etorkin berri hauen mugikortasun tasa altuak kontuan izanik ordea, maiz
|
Espainiaz
kanpo jaiotako etorkinen seme alabak, jada. Espainian, jaiotakoak izanik ere,, atzerritar?
|
|
|
3?
|
Espainiaz
–kanpoko jatorri zuzeneko herritarrak, seguru asko berez populazioan duten baino proportzio handiagoetan, bai helduak, guraso izan litezkeenak edo; zaharragoen proportzioa txikia da?, eta baita haurrak eta gazteak ere.
|
|
|
ikasleen artean behintzat,. Espainiako? beste erkidegoetako ikasleak bereizita,
|
Espainiaz
kanpotikoak. Erasmusak, Hego Amerikatiko masterretakoak?, 65 urtez goitiko ikasleak?. Zer nolako erabilera eboluzio aurkituko genuke?
|
|
|
Gorago 3.3.2 atalean, 2 taulan, EAEko populazio osoan, eta
|
Espainiaz
kanpoko jatorri zuzeneko herritarrak bereizi gabe, eman dugu euskara ulertzaileen% 62,80ko proportzioa (1.331.001 herritar), zeintzuen artean batera bildu ditugun Eustaten zentsuetako datuetan (Eustat, 2017c), bai bere burua:
|
|
|
– Hegoaldeko hirugarren immigrazio uholdea XX. mende amaieran eta XXI.aren lehen hamarkadetan,
|
Espainiaz
kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak, bitartean Nafarroa Garai osora (Iruñea, iparraldea eta hegoaldea?), eta batez ere 2000tik aurrera eta 2015era bitarte Arabara (Gasteiza?) bereziki, baina ugari ere Bizkaira eta Gipuzkoara, eta 2010 urte ingurutik aurrera oso bereziki hiru herrialde hauetara aurretik jada. Espainiako, beste erkidegoetan egoniko Espainiaz kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak?
|
|
|
Hegoaldeko hirugarren immigrazio uholdea XX. mende amaieran eta XXI.aren lehen hamarkadetan, Espainiaz kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak, bitartean Nafarroa Garai osora (Iruñea, iparraldea eta hegoaldea?), eta batez ere 2000tik aurrera eta 2015era bitarte Arabara (Gasteiza?) bereziki, baina ugari ere Bizkaira eta Gipuzkoara, eta 2010 urte ingurutik aurrera oso bereziki hiru herrialde hauetara aurretik jada. Espainiako? beste erkidegoetan egoniko
|
Espainiaz
kanpo jaiotako herritarrak eta hauen ondorengoak?
|
|
|
c) Ipar Atlantikoko Tratatuaren Erakundeko kidea den
|
Espainiaz
besteko estatuentzako indar armatuentzat bada.
|
|
|
Baina, aldi berean, zenbait berezitasun dituen espazio bizia da.Bizia dela diogu, bai, baina hori ere kolokan jarri genuke, behintzat epe luzeko etorkizunari begira.Izan ere, urrezko auzo honetan (duela gutxi 50 urte bete baitzituen, hiri honetako beste langile auzo batzuek bezala) zahartze demografikoa eta despopulazioa nagusitzen ari dira azken hamarkadetan. Azken urteetako
|
Espainiaz
kanpoko etorkinen ekarpena ez da nahikoa gainbeherazko joera hori geldiarazteko.
|
|
|
Auzoko biztanleria aktiboa gero eta murritzagoa da kuantitatiboki eta haurren tasa xumeki hazi bada ere, ez du ematen joera gorakor hori biziki haziko denik hurrengo urteetan. Biztanleriaren galera gero eta nabarmenagoa da urtero, nahiz eta
|
Espainiaz
kanpoko immigranteen etorrera nahiko garrantzitsua izan.
|
|
|
Gaia honako hau izan zen: Zuek biok, afalostean, ETBko albistegiei begira zaudete eta lehen hogei minututan Hego Euskal Herriaz eta
|
Espainiaz
soilik hitz egin da. Ez da Ipar Euskal Herria edo Frantzia aipatu ere egin.
|
|
2017
|
|
|
Artikuluaren hasieran
|
Espainiaz
trufa egin dudala pentsa lezake inork, han egon daitezkeen besteek ere askoz hobeak zertan izan ez dutela. Egia.
|
|
|
Beraz, emisioen %24 jatorrizko bertsioan entzun daitezke 2 audio kanalean eta
|
Espainiaz
kanpoko produkzioei dagozkie. Saio motari dagokionez, 2 audioa eskaintzen dutenen artean (jatorrizko bertsioa), fikziozkoak (film eta serieak) dira nagusi (%55), baina badira beste batzuk:
|
|
2018
|
|
|
Hasieratik, harrituta gelditu nintzen gizarteratzeko izan nituen erraztasun eta azkartasunagatik. Aldiz, ezustekoa izan zen, beste hainbat zentzutan, Mexikon
|
Espainiaz
ezagutzen zenak ez zuelako zerikusirik errealitatearekin. Gogoratzen dut zail zitzaidala ulertzea zergatik urratu nahi zituen Espainiako Estatuak bertako altxor izan liratekeen kulturak.
|
|
|
Buruan eta agendan zeure nazioa izatea ona den bezala. Ordea, harrigarria da klase politiko subiranistan zenbat hitz egiten den
|
Espainiaz
: aurrekontu orokorrak, ustelkeria, erregea, Franco, Villarejo, masterrak...
|
|
|
Nino, Lola, Carmen, Raphael, Julio, Manolo?, gehi flamenkoaren bariazio guztiak. Ez dakit nork erabakitzen duen presondegi honetako errepertorioa, baina hemen ez da existitzen
|
Espainiaz
beste mundurik. Oso ondo!
|
|
|
" Estatua" aipatzean, zehaztu gabe Frantziakoaz edo Espainiakoaz ari garela, ulertzen da" gure" estatuaz ari garela; euskaldun gisa," gure" estatua euskal estatua baizik ez daiteke izan. Beraz," Estatua" erabiltzen denean,
|
Espainiaz
edo
|
|
|
Euskal Herria osotasuntzat har daiteke, baina guztitasun horretan patroi estruktural desberdinak eta heterogeneoak nahasten dira. Gauza bera esan daiteke
|
Espainiaz
edo Frantziaz, baina euskaldunek ez dute osagai diferentziak neutralizatzeko beste horiek duten aparatu estatala.
|
|
|
" Koko erri" terminoa erabili izan da Euskal Herriko leku batzuetan atzerri ko herriei erdeinuz (eta kokoei, atzerritarrei) erreferentzia egiteko (Euskal tzaindia, 143 araua), eta Orixek ere hala erabili izan du bere poesian, bere ziki
|
Espainiaz
hitz egiteko (Aulestia, 2000: 77).
|
|
2019
|
|
|
Ez genuen espero gure independentzia sostengatuko zutenik, baina bai zerbait esatea EBko kide batek oinarrizko eskubideak bortxatzen dituenean. EB oso ausarta da Hungariaz ari denean eta oso koldarra
|
Espainiaz
ari denean. Estatu errepresore batek bi milioi pertsona baino gehiagori eraso egin zien, gehienei politikoki eta hainbati fisikoki ere bai.
|
|
2020
|
|
|
Lehenbizikoan, besteak beste, Vargas Llosa, Felix Azua, Javier Cercas, Antonio Muñoz Molina, Javier Marías, Arturo Pérez Reverte, Fernando Savater, Jon Juaristi, Iñaki Ezkerra edo Mikel Azurmendi bezalako iritzi emaileek
|
Espainiaz
eta euskal edo katalan nazionalismoez idazten dutenean erakusten duten lotsagabekeria intelektuala salatzen du, eta Espainiako debate publikoaren maila kaskarra, eta horren ezaugarri bat den" matxismo diskurtsiboa", hots, datu eta analisietan oinarrituriko arrazoi sotilak eta argudioak alde batera utzirik, iritziak emateko modu harroputza, izen gehiegikerian (izen handiak ugari aipatu, ...
|
|
|
Kanaria uharteak Andaluziaren ondoan jartzen ditu telebista espainiarreko mapak.
|
Espainiaz
kanpoko atzerritar batek esan zidan behin munduko mapari begiratu arte uste zuela Kanaria uharteak Cadiz ondoan zeudela," ez Afrikan".
|
|
|
Berriro
|
Espainiaz
galdetuko dizut.
|
|
|
programaren inguruan sortutako iskanbilan. Euskal abeslariek, aktoreek eta gainerakoek
|
Espainiaz
esandakoak direla-eta espainiarrak fatxa samarrak direla, eta holakoak, udaberriko ekaitza sortu da duela gutxi, eta eremu mediatikoan, Maiza zinema areto infinituan, txistuak, mehatxuak, lokomotorrak, denetarik bidali dira haien aurka. Bi gauza esan nahi dizkiet programakoei.
|
|
2021
|
|
|
Hala eta guztiz ere, munduan leku hartu ezin hau ez da existentzialista, politikoa baizik. Euskal Herri independentea da munduan nire lekua, beste herrialde guztiei aurrez aurre begiratzeko, konplexu gehiagorik gabe, kulturalki eta politikoki euskaldun gisa bizitzeko eskubidea bermatuz,
|
Espainiaz
eta Frantziaz desintoxikatu ondoren. Eta aldaketa iristen ez bada, haren iritsi beharraz mintzatuko den mundua da nik bizi nahi dudana.
|
|
|
Bisitari jaitsierarik handienak Espainiatik kanpoko atzerritarrenak izan dira, 2019an hartutako jatorri horretako bezeroen ia hiru laurden galdu baitira. Sarrerak orokorrean %61 gutxiago izan dira, eta
|
Espainiaz
kanpoko atzerritarren sarrerak %73 jaitsi dira.
|
|
2022
|
|
|
Fenomeno berria izan zen, inork espero ez zuena eta gizartea eta irakaskuntza sistema prestatu gabe harrapatu zituena. Hala laburtu du Amelia Barquin Mondragon Unibertsitateko irakasleak hogei urte atzera egin eta Hego Euskal Herriko ikastetxeetara
|
Espainiaz
haragoko ikasle etorkinak iristen hasi ziren garaia. Geroztik, esku bete lan izan du hezkuntza sistemak:
|
|
|
Alaba eredua eskaintzen duen sare publikoko ikastetxe batean dabil. Ez gintuen beldurtzen bere gelan «ikasle atzerritarrak» aurkitzeak, direla
|
Espainiaz
haragokoak edo Espainia barrukoak. Kultur aniztasunean hazi eta hezia dago alaba etxean, kalean eta eskolan.
|
|
|
Hezkuntza eta hizkuntzaren arloetan ere autodeterminazioa besterik ez baita bidea. Frankfurteko azoka alternatiboan aurkeztu berri dugun Eskola Publikoa Berria, beharrezko eztabaida izeneko liburuarekin batera, honetaz guztiaz, eta
|
Espainiaz
harago, ekarpena egin nahi izan dugu.
|
|
|
Petilla Aragoi, Euskal Herria izan zenaren bi enklabeetako bat zen, Jeztazerekin batera. Zuberoako parte izanik, Frantziaz inguratua zegoen Jeztaze, eta Nafarroako parte izanik,
|
Espainiaz
inguratua Petilla Aragoi. Hori dela eta, euskaldunen erresistentzia eta euskalduntasunaren unibertsaltasuna goraipatzeko ikur bilakatu zituen Euskaliak gerora.
|
|
|
Kontu asko aletzen dira bertan; ideia batek zeharkatzen du liburu osoa:
|
Espainiaz
daukagun irudia Espainiaren irudi posibleen arteko bat dela, liburuetan, baina batez ere jendearen kontzientzietan txertatuta geratu den irudi ofizial hori. Adibide bat litzateke Birkonkista izenarekin ezagutzen den moriskoen jazarpena:
|
|
2023
|
|
|
Baina
|
Espainiaz
eta Europako Batasunaz gain baditu beste bezero handi batzuk. Uztailean, AEBetako Raytheon enpresarekin hitzarmen bat sinatu zuen GEM T misilak diseinatzen laguntzeko.
|