|
2012
|
|
|
|
Espainiako
Gobernu zentralean, Foru Konstituzioaren legezko autogobernu agintea finkatzeko unean, 1840en, Gobernaziorako ministro bik joera desberdin eta kontrajarria erakutsi zuten: Agustin Armendarizek, Vianakoa (Nafarroa) foruzale moderatuen egitasmoen ildokoa zen eta M. Cortina, berriz, liberal sutsua, Erresumako konstituzioa nagusi eta gainetik jartzen zuen.
|
|
|
Foruen aipamenetik lurraldearena eta bertako biztanleak ageri dira bere diskurtsoan, euskal lurraldea, Irurac Bat edo hiru probintzietara mugaturik, ondoko urteetan lau herrialdeetara Nafarroa barne, proposatuko zela. Agerkariak bere idazlanetan, 1854ko giro politikoan
|
Espainiako
gobernu zentralean liberal sutsuak buru zirela, lurralde politika indartu behar zela aldarrikatuz" euskal politikaren" ikuspegia defendatzen zuen. Espainiako gobernuan liberal aurrerazaleak agintean zeudela, 1856ko apirilaren 1ean Espainiako gobernuak errege aginduz BoletÃn del Comercio de Bilbao agerkaria debekatu egin zuen.
|
|
|
Horregatik, prentsan eta beste esparru batzuetan agertutako iritziak aintzat hartu arren, saiakera honetan, erakunde publikoen baitan landu eta eztabaidatutako egitasmo edo proiektu juridiko formalen azterketa dugu helburu, ondorioz kultura politiko berria eta bereziki bi indar negoziatzaile eratu zen: alde batetik, Euskal Herriko ordezkariena eta bestetik
|
Espainiako
Gobernu zentrala. Prozesu honetan, 1839an Foru Konstituzioa zena, 1852an, Euskal Konstituzio bihurtu zen.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen ere, ebazpen horren eta Bouchard Taylor txostenaren inguruan egin diren analisiek zenbait tresna eman dizkiete barreneko dibertsitate nazionalen integrazioaren desafioari aurre egin behar izan dioten estatuetako agintariei. Horren adibideak ikusi ditugu
|
Espainiako
gobernu zentralak Kataluniako Generalitateari egoskorkeriaz ukatu zionean biztanleriari bere etorkizun politikoari buruz libreki kontsulta egiteko eskubidea, edo, modu ez hain bortitzean bada ere, Theresa Mayren eta geroago Boris Johnsonen gobernuek Eskoziako Gobernuari baimenik eman ez ziotenean herri galdeketa bat egiteko Erresuma Batua Europar Batasunetik ateratzeko negoziazioak gehiegi luzatz...
|
|
|
Milurteko berriaren hasieratik, onarpen nazionalerako mugimendu indartsuen eta ez hain indartsuen aurka ari da borrokan herrialde hori, zuhurki frankismoa atzera utzi eta 1970eko hamarkadaren bukaeran erregimen berri bat ezarri ondoren, zeinak eskualdeen autonomia politikoaren balioa nabarmendu baitzuen eta horietako batzuk" nazio historiko" gisa onartu baitzituen. Tentsio bizi horiei erantzuteko,
|
Espainiako
gobernu zentralak gogor eutsi dio bere jarrerari, irmoki defendatuz" ez dagoela legitimitaterik legezkotasunetik harago" (Bossacoma Busquets, 2020: 275).
|
|
|
Juan Jose Ibarretxeren asmoa guztiz gardena zen. Haren ustez, beharrezkoa zen
|
Espainiako
gobernu zentrala eta beste autonomia erkidegoak bultzatzea negoziazio konstituzionalak abiaraztera autonomien estatuaren funtzionamendua goitik behera berrikusteko. Argi eta garbi, Ibarretxe Planak burujabetzan eta elkarketan oinarritutako formula izan zuen inspirazio (Sauca, 2010; Lecours, 2012), 1970eko hamarkadan René Lévesque Quebeceko garai hartako lehen ministroak eta Parti Québécois alderdiko militanteek ospetsu bihurtu zutena, zeinean bi gizarte proiektu legitimo herritarren konfiantza berenganatzeko lehiatu baitziren.
|