|
2013
|
|
|
Artikulu batean ongi esplikatu zuen, alemanak ez balira Belgikan sartu, Ingalaterra ez zela gerlan sartuko, eta orduan, frantsesek ezin izanen zietela alemanei hain aise iharduki.
|
Beste
artikulu batean ere esplikatu zuen Belgikari oldartzeak gainerako herrialdeak ahulenaren alde jartzea eragin zuela. Bide batez, artikulu horietan, Hiriart Urrutik aitortu zuen Frantziak ez zezakeela gerla irabaz, besteen sostengurik gabe.
|
|
|
Adémak azaldu zuen amerikar soldaduak ez zirela Europara joanen, baina beste laguntza batzuk, besteak beste dirua, igorriko zituztela eta Alemaniari eta haren aldekoei merkantziak eskuratzeko zailtasunak ezarriko zizkietela.
|
Beste
artikulu batean, itsasoa zainduko zutela eta, ondorioz, itsasoan ibiltzea seguruago eginen zutela esplikatu zuen. Halaber, amerikarren engaiamenduak beste hainbat herrialde neutro Aliatuen alde jartzea eragin zuela ere gehitu zuen.
|
|
|
|
Beste
artikulu batean erakutsi zuen ez zela sobera fida amerikarren baitan. Batzuek uste zutela amerikarrek urre anitz emanen zutela, eta hori ez zela horrela zehaztu zuen:
|
|
|
Baina Alemaniak ere aukera batzuk bere alde zituela aitortu zuen, hala nola ohartaraziz Frantzia iparraldeko, Belgikako eta Errusia mendebaldeko lurrak okupatuz, baliabide ekonomikoak lortzen zituela.
|
Beste
artikulu batean, aldiz, Frantziaren portuak aski garatuak ez zirelako kezka agertu zuen. Halaber, laborariei laborantzako prezioak mugatzeko lege bat kritikatu zuen.
|
|
|
|
Beste
artikulu batean, Alemaniaren garapen ekonomikoa azaldu zuen, erranez Frantziarena baino hobea zela. Artikulu horrekin, gainera, gerlaren ikuspegi ekonomikoa azaldu zuen, eta Frantzia Alemaniaren aberasteaz ez zela ohartu kritikatu.
|
|
|
Baina gisa berean jokatu zuen etorriko ziren borrokak aipatzean ere, erranez alemanek ez zutela baliabiderik edo gizonik aski.
|
Beste
artikulu bat trufaz eta ironiaz betea zen, Gilen II.aren urtebetetze ospakizunak aipatu zituenean:
|
|
|
Etxeparerentzat, alemanek egin zituzten bonbardaketak aberekeriak ziren, eta beste batzuetan, hori baino urrunago joan zen «aleman abreak» aipatuz.
|
Beste
artikulu batean «ihizi higuingarriak» hitzekin izendatu zituen alemanak:
|
|
|
Horren zehazteak berak ez zion hainbesteko erreferentzia egiten talde izaerari gerla egiterakoan, baina meza hartan hainbeste euskaldun bildu zirela argitzea komunitate horren balioa azpimarratzea zen.
|
Beste
artikulu batean, pausalekuan zelarik, euskaldun gehienak gune hartan zirela idatzi zuen Saint Pierrek. Euskaldun multzo bakoitza non kokatua zen xehekiago aipatu zuen:
|
|
|
Lehen aipatu dugun gizontasunaren ezaugarriak dira hor deskribatuak, baina horren eragile edo laguntzaile gisa ageri zen giristinotasuna ere.
|
Beste
artikulu batean hobeki azaldu zuen zergatik ziren giristinoago suan zirenak eta ez gibel lerroan zirenak, hots heriotzatik hurbilago zirelako:
|
|
|
Artikulu horiek, maiz, biziki orokorrak ziren eta ez beti zehatzak.
|
Beste
artikulu batean ere mintzatu zen Arras hiritik gora, ingelesek Lilleren parean egin zituzten aitzinamenduez, alemanei hainbat herri, gizon eta arma hartu zizkietela zehaztuz. Batzuetan ez zen deus jakiten, baikortasuna zabaltzeko artikulu huts batzuk baitziren.
|
|
|
|
Beste
artikulu batean, ordea, ia den denak hil zitzaizkiela aipatu zuen gertakari bat xeheki kontatuz. Kanoiak «karraskan» ari zirela, bazter guziak porroskatzen zituztela, alemanak «herrestan» heldu zirela, «sugeak bezala» deskribatu zuen.
|
|
|
Lau hilabete geroago, bitartean Marneko gudua iragana zela, Frantziako armada indartsu erakutsi nahi zuen, eta gisa hartan, ez zen hain gogorra Charleroikoaz mintzatzea.
|
Beste
artikulu batean ere aipatu zuen gibelatze hori, Omiasaindu inguruan, hilak gogoan zituela. Lehen hilabetean egin gibelatzearekin, hil anitz ehortzi gabe utzi zituztela idatzi zuen.
|
|
|
Gerlak 1917an bururatu behar zuela baina errusiarrek uko egin ziotelako luzatzen ari zela eta Italiak gibelera egin zuela idatzi zuen.
|
Beste
artikulu batean ere mintzatu zen italiarren gibelatzeaz, eta horren ondorioz ustez betiko etxera igorri soldaduak berriz gerlara deitu zituztela erran zuen. Orduan ere errepikatu zuen Italiak gibelera egin zuela Errusiako «nahasmenduen» erruz.
|
|
|
Saint Pierrek haien eragina gutxietsiz, gerlaren larritasuna eztitu edo ezkutatu nahi zuen.
|
Beste
artikulu bat, hainbat kanoikada izan zela eta alemanek lubaki bat hartu zietela jakinarazi ondoan, zauritu gutxi izan zutela zehaztuz bukatu zuen, erasoei larritasuna apalduz. Gisa bereko mezuak izan zituen beste batzuetan ere, adibidez, gero eta zauritu gutxiago zutela eta erietxe batzuk itxi behar zituztela idatzi zuenean.
|
|
|
Denak ez zituzten hilerrietan ehortzi, ordea.
|
Beste
artikulu batean gerla hastapenean hil anitz ehortzi gabe gelditu zirela esplikatu zuen. Aipatzen zituzten heriotza anitz bonbek eraginak ziren, eta Prosten arabera, ulergarria da, buruz buruko hilketak anitzez gutxiago izan baitziren, artilleriaren bidezko hilketekin konparatuz.
|
|
|
Halaber, herriak suntsituz, alemanek gerlako legeak urratzen zituztela salatu zuen, haien «basakeria» aipatuz.
|
Beste
artikulu batean, alemanek hainbat herri uztearekin batera, bidean laneko on ziren gizonak, apaizak eta zenbait neskatxa hartu eta etxe anitz erre zituztela salatu zuen, eta herrien suntsiketa deskribatu:
|
|
|
Prestakuntza ariketa horiek akigarriak baldin baziren ere, justifikatzen zituen, gizonak horretarako gaitasuna lortu behar zuelako.
|
Beste
artikulu batean ere justifikatu zituen ikasteko ariketa horiek. Goizetan ariketa fisikoak egiten zituzten, gimnastika, eta arratsaldetan gerla egiten ikasteko ariketa berriak:
|
|
|
Hainbesteko guduak jasan ondoan atsedena merezita zutela berriz ere azpimarratuz, bi egoeren arteko aldea erakusten zuen, eta argi zen zein nahiago zuen.
|
Beste
artikulu batean ere argi utzi zuen zer egoera nahiago zuen. 1918ko apirilean Somme eskualdeko Mont Renaud baserrian egun «garratzak» iragan ondoan, maiatzean Soissons inguruan beste une gogor batzuk jasan zituzten, obusen ondorioz hainbat hil ukan baitzituzten.
|
|
|
Ahoan bilorik gabe idatzi zuen lasaitasun hartan zeuden gizon gazteak «zuzen kontra» zeudela toki haietan.
|
Beste
artikulu batean armak egiten ari zirenen edota armak garraiatzen zituztenen eta soldaduen arteko tratu ezberdinak sortzen zituen kritikak aipatu zituen. Artikuluaren arabera, emazte batek gerla hastean erran zuen ontsa zela denek ezartzea bizia arriskuan.
|
|
2016
|
|
|
|
Beste
artikulu bat plazaratu zen Herria astekarian J.P. Etcheverryren eskutik. Hau ere obraren azterketa egitera abiatu zen nahiz eta aitzinetik abisatu euskal antzerkia aztertzen ohiturarik ez duela «ez baitut nik ere eskulan ikasi eskualdun teatroaren estimatzen».Baina menturatzen da antzerki horren aztertzen:
|