|
2001
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen dut liburu honetan, ohi ez bezala, honek edo hark dioena dela eta.
|
Bere
hitzez esateko" Bururik ez ta txapela nai, ari omen naiz urliaren iritzian, eta bururik eztuenak txapel bearrik ez omen". Horrexegatik lasaitu nahi nuke, neure burua zuritzeko gogoz bidenabar, ez baitakit neroni ere ez ote naizen arteko, urlia, sandia nahiz berendiaren itxurapean.
|
|
2003
|
|
|
Egunero ko lehen alean bertan Joxerra Garziak(" Amaren sua itzali nahi dute") azpimarratu zuen erasoa hizkuntzaren aurka izan zela (amaren sua), eta egituraren garrantzia (aitaren etxea) baino areago, askoz ere garrantzitsuago zela Egunkaria k sustatzen zuen euskaltasuna.
|
Bere
hitzekin esateko, Nik ez dakit aitaren etxea jauregi izatea komeni zaigun, edo txabola xume bat aski dugun. Horretan, Jon Sarasuarekin nago:
|
|
2008
|
|
|
|
Bere
hitzetan esanik, bere arte familia Picasso, Dali eta Dubuffet dira.
|
|
|
Aurrerago (MV, 80), eratorpen atzizkiez ari delarik berariaz, multzokari edo aniztasun atzizkien sailean sartzen du alde> bete betean.
|
Bere
hitzetan esateko,, derivativos nominales colectivos, direlakoez ari delarik honako atzizki hauek sartzen ditu bertan:
|
|
|
Azkueren garaitik, Morfología> Vascaren azalpenetatik bereziki, garbi aitortua dago aparteko saila osatzen dutela eratorpenezko aniztasun edo multzo atzizkiek.
|
Bere
hitzetan esanik,, derivativos nominales colectivos, dira horiek.
|
|
2011
|
|
|
Azken azkenean izango duten ondorioa ere diferentea omen da, kasu batean eta bestean.
|
Bere
hitzetan esanik, garrantzitsua iruditu zitzaion" to motivate this distinction theoretically in terms of the sociogenesis of each, the course of development of each, and the long term consequences of each for the verbal repertoires that they constitute, in whole or in part". (hudson, 2002:
|
|
|
Ferguson bera (orobat Fishman, bere aurretik ondo konturatu izan da continuum horren izaerak hasierako diglosia kontzeptua osatzera eta aberastera behartzen duela. hainbat puntutan barne diglosiaren arrastoak ditu berekin continuum horrek. ez da diglosiaren ezaugarri funtsezko guztietara makurtzen ordea.
|
Bere
hitzetan esanik," there are many places in the world where there is a so called" creole continuum". In that type
|
|
|
hiztun elkartea ez da diglosia giroan bizi eta hiztunak ez dira elebidun, elebakar baizik70 goiko bigarren berrikuntza ere gogoan izan behar da, punta muturreko lau situazio paradigmatiko horien izaeraz ondo jabetzeko. horrela," elebidun" esaten denean kasuan kasuko hiztunak bi kode linguistiko dituela71 esan nahi da soilsoilik (kode horiek bi hizkuntza diferente edo hizkuntza beraren bi aldaera, hurbil edo urrun, izan litezkeelarik). era berean, hiztun elkarte bat" diglosikoa" dela esaten denean hiztun elkarte horrek bi kode linguistiko72 darabiltzala esan nahi da (kode horiek bi hizkuntza diferente edo hizkuntza bereko bi aldaera, hurbil edo urrun, izan litezkeelarik). oker ulertu da, sarri, Fishman-en lau situazio paradigmatiko edo polarren taula hori. ez da askotan ulertu, hasteko, lau punta mutur deskribatzen dituela ardatz biko taula horrek. egoera posible askoren arteko lau punta mutur bakarrik direla horiek. punta muturreko lau mugarri. errealitatean, Fishman-ek berak argi azaldu izan duenez, oso gutxitan aurkitzen dira justu justu lau gelaxka horietariko batean koka litezkeen hiztun herri edo hiztun taldeak.
|
Bere
hitzetan esanik" both diglossia and bilingualism are continuous variables, matters of degree rather than all or none phenomena, even when compartmentalization obtains" (Fishman, 1989 (1980): 185).
|
|
|
Teoriatik tiraka a) Lau dimentsio horietariko hirugarrenari" pase forala" eman dio Fishman-ek, miramentu handirik gabe79 egoera bat diglosiazkoa izateko, bere ustez, aurrez aurreko bi kodeek (L k eta h k) ez dute elkarren ahaide izan beharrik.
|
Bere
hitzetan esanik: ‘‘diglossia exists not only in multilingual societies which officially recognize several ‘languages’ but, also, in societies which are multilingual in the sense that they employ separate dialects, registers or functionally differentiated language varieties of whatever kind’’ (1967:
|
|
|
Luzeena eta, aplikazio esparruaren aldetik, zehaztuena.
|
Bere
hitzetan esanik adostasun terminologikoa bilatzen saiatzeko" asmoa ona da,(...) baina posible ote da? (...) termino polisemikoak ohikoak dira gizarte zientzietan, eta soziolinguistika ez da salbuespen".
|
|
|
Argigarria da orobat, eta niretzat berria, Lionelek, gizarte psikologian oinarriturik eta Moscovici hartuz bidaide, gizarte giroaren ulerkera biez dioena. ez nator bat Boyer-en eta beste zenbaiten estatizismo kritikarekin (Lionel ere apenas, ondoko oin oharrean ikus litekeenez), ez eta suitzar diglosiaren inguruko alienazio kontuarekin25 Bistan da bat gatozela funtsezko puntu gehienetan.
|
Bere
hitzetan esanik" aurreneko lau puntuak argiak badira azken puntua, gatazkarena, hain argia ez da". Argitasun falta horrek ez du Lionel beste punta muturrera eraman:
|
|
2012
|
|
|
Esaldi abarra:
|
Bere
hitzez esateko, adigai hau,, mintzagai galdegai jokotik kanpo geratzen denarentzat asmaturiko izen orokorra da? (Garzia 1997: 174).
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen dut liburu honetan ohi ez bezala, honek edo hark dioena dela eta.
|
Bere
hitzez esateko. Bururik ez eta txapela nai, ari omen naiz urliaren164 iritzian, eta bururik eztuenak txapel beharrik ez omen? (LIB II:
|
|
2015
|
|
|
Eta izenburuak dioen modura euskal hiztunen hizkuntza portaeren zergatiak azaltzeko saiakera bat da; Kezka nagusi batetik abiatzen da egitea, hau da ezagutza datuek erakusten duten bilakaera positiboak ez izatea espero zitekeen korrelazioa erabilerarenarekin.
|
Bere
hitzetan esanda, bada oso kontuan hartu beharreko fenomeno bat, alegia," euskaraz egin nahi izatea askotan ez dela aski izaten"
|
|
2016
|
|
|
What Works and What Doesn’t.
|
Bere
hitzetan esanik" an early start before inter generational mother tongue transmission has ceased to occur is worth more than tons of sage advice. It is better and easier to foster informal life when it still exists.
|
|
|
Horrela, hizkuntza politikaren perspektiba instituzionaletik erantzun konkretua emanik dio galdera global horri Patxi Baztarrikak, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako sailburuordeak.
|
Bere
hitzetan esanik" euskararen lurraldearen barruko hiru erkidegoetan euskarak izan duen bilakaera askotarikoari so, esan liteke euskararen bilakaera soziala baldintzatzen duten faktoreak direla, beste zenbaiten artean, lege estatusa, herri aginteen hizkuntza plangintza eta politika, eta herritarren atxikimenduaren neurria, eta, ondorioz, hiru faktore horien arteko loturaren tamaina".... (Baztarrika, 2013:
|
|
|
Ondoren, oihuka eta korrika alde egin zuen etxetik, niri ezertarako erreparatu gabe.
|
Bere
hitzetan esateko, crack eta kokainaz kokoteraino doan katamixar eskizofrenikoa balitz bezala?.
|
|
2019
|
|
|
II.4 Eskualdea, arnasguneen babes kike amonarrizi eta Lionel Joly-ri irakurri diegun ohar bera, edo aski antzekoa, jaulki digu Xabier Bengoetxeak, bideragarritasun sozioekonomikoaren behar aukeretan pausatuz begiak. arnasguneen erronkei erantzuteko orduan ez da eskualde perspektiba begien bistatik galdu behar.
|
Bere
hitzetan esanik" herri mailakoez gain, eskualdeko ikuspegia kontuan hartu genuke. adibidez, tolosaldean ohikoa da tolosan lan egin eta tolosaldeko herrietan bizi direnen kasua. Baldintzak daudenean hori eman izan da. erraztasunak jarriz gero, oinarrizko zerbitzuak bermatuz gero, herrian manten daitezke, nahiz eta inguruko herrian edo eskualde buruan lan egin. tolosaldean hori ez da guztiz arrotza." aholku baliagarria da hau. tolosaldean bezala, litekeena da beste zenbait eremutan ere antzera jokatu ahal izatea.
|
|
|
neurri horiek aski delikatuak eta, are, manipulagarriak gerta litezkeela gogorarazten du arrazoiz.
|
Bere
hitzetan esanik" bazterkeria akusaziorik ez jasotzeko ongi azaldu da" linguistikoki babestutako eremuak" zer diren, eta berauen garrantzia argudiatu". garrantzizko gaia da hau. mugimendu demografiko bortitzen aurrean gizakiok, banaka edo taldean, har dezakegun bidea gizalegezkoa, trumiltsua edo ankerra izan liteke. ez daukagu urrutira begiratu beharrik:... kontinente arteko migrazio bizia badakigu zer tentsio eta zer erreakzio molde eragiten ari den europa gehienean. tentsio arrisku hori ez da estatu arteko planoan bakarrik gertatzen, gainera. estatu barruan ere bada, edo izan liteke, halakorik. halakorik gerta ez dadin (edota ahalik txikiena izan dadin) neurri egokiak hartu izan dira behin baino gehiagotan:
|
|
|
|
Bere
hitzetan esanik" bazterkeria akusaziorik ez jasotzeko ongi azaldu da" linguistikoki babestutako eremuak" zer diren, eta berauen garrantzia argudiatu". Garrantzizko gaia da hau.
|
|
|
mintzaeta idatz jardunaren intragroup esparrurako konpartimentazio moldea da kikek sei helburu horien bidez planteatzen diguna. zehazkiago esanik, arnasguneen intragroup harremanetarako formulazioa da berea. argi gelditzen da, bere goiko pasartea patxadaz irakurtzen bada, euskaldunon eta erdaldunen (tartean erdal elebidun askotxoren) intergroup planoa ere hor dagoela. hor dagoela eta, gizarte urak (hemen eta mundu zabalean) norabidez erabat aldatzen ez badira hor egongo dela gero ere, begien bistako etorkizunean. euskara hutsezko hiztun elkarterik ez da bere formulazioan planteatzen.
|
Bere
hitzetan esanik" euskaldunen artean elebitasuna unibertsalizatu egin da, eleaniztunak gero eta gehiago direlarik, eta hizkuntzen arteko konpartimentazioari dagokionez (zera) aurreikus genezake: epe motz ertainean, arnasguneetako hiztun eta egoera gehienak, gutxi ala gehiago, elebidunak, eta kasu eta esparru batzuetan eleaniztunak izango direla(..)". hots, arnasguneetako herritarrak ere euskaraz eta erdaraz (zenbait erdarez) baliatuko direla etorkizunean, epe motz ertainetan.
|
|
|
II.1 gauden lekutik abiatu behar da, lehentasun argienak gidari ditugula kezka bizia eragiten dio Xabierri, arnasgune jator izandako hainbatetan antzematen duen gainbeherak.
|
Bere
hitzetan esanik" herri giroa(..) gesaltzen ari dela begi bistako gauza da. herri horietan ez dago bizitzarik. kale hutsak, ume gutxi eta horiek telebistan edo. Nahikoa da pala hartu eta herri horietara joatea.
|
|
|
saio amaierako zenbait ohar haurrak behar ditueneko gaiari.
|
Bere
hitzetan esanik," europako eta munduko baxuenetarikoa da (eaeko jaiotza tasa)": 1975eko 19,1 indizetik 2017ko 7,8ra pasa gara, europa Batasuneko batez bestekoa 10ean dagoelarik. zer pentsatua ematen duen gai bizia da, dudarik gabe, gure jaiotza tasa apalarena. ez euskararen etorkizunerako bakarrik:
|
|
|
Lionel ere ohartu da gure konstruktuaren izaera unilateral horretaz, eta bihar edo etzi sor litekeen behetik gorako indarraldia adierazteko balio izango duen hirugarren kontzeptu termino bat sortzea proposatzen du.
|
Bere
hitzetan esanik," aditu batzuek dioten bezain arrakastatsua baldin bada (gure hizkuntza plangintza), hirugarren azpimultzo bat gehitu litzaieke artikuluko bi arnasgune motei (beteei eta erasanei): indarberritzen edo berrosatzen ari diren arnasguneen azpimultzoa". zer esan dezakegu, ekarpen horien aurrean?
|
|
|
Funtsezko ezaugarri teoriko praktikoa da hori. kike amonarrizek ezin argiagoko adibide familiar praktikoaz azaldutako factum biziari oinarri teorikoaren status a erantsi dio Lionel-ek.
|
Bere
hitzetan esanik," ingurumen bat arnasgune den ala ez finkatzeko orduan, elementu interesgarrietako bat honako hau izaten da sarri: etxetik erdaldun diren umeak herri giroan, beste umeekin dituzten interakzioen ondorioz, euskaldundu egin diren ala ez. ez naiz maila formaleko euskalduntzeaz ari, eguneroko jardunean bizi eta indartu ohi denaz baizik. herrian, gazteen artean nagusi den euskal giroan, integratzeko lain euskara ikasten duten ala ez. elementu hori gehituko nioke m. zalbideren sailkapenari". ez dago dudarik gertakari nabarmena dela erd> eusk mintzaldaketa hori, zinez eta benaz arnasgune direnetan; batez ere beteetan da mintzaldatze hori erabateko factum a, baina (osoa izatera iritsi ez arren) indar ohargarria du erasanetan ere. gipuzkoatik irten gabe ondo gogoan ditugu gazte denborako azpeiti azkoitietan, zumai zarautzetan, Lazkaon eta, berrikitanago, zerainen, kaleko lagunarteak eta herri giro zabalak erd> eusk norantzan mintzaldaturiko etorkin gazteak eta, bereziki, etorkinen seme alabak. egungo egunean nabarmen moteldu bada ere joera hori, ez da erabat galdu. orain ere balio handikoa izan liteke, horregatik, begiratu arinez edo ikerketa pausatuz herri bat arnasgune den ala ez argitzeko. ekarpen ederra da alde horretatik.
|
|
2020
|
|
|
Gero, ordea, lerro nagusi horietatik apur bat ateraz gero, zigorra zetorren.
|
Bere
hitzetan esateko," trampa saducea" gisan eraturiko mekanismoa zen. Bere estiloan gutxitan aurkitzen den alusio mota dirudi espresio horrek:
|
|
2021
|
|
|
Ez dut frogarik baina horrela hil nintzela seguru nago".
|
Bere
hitzetan esaten dizut, Itziar, zeuk ere baduzulako eskubidea hil zinen atentatu hari buruz Gomezek susmatutakoa jakiteko. Nik ez dakit, Itziar, nik ez dakit zuek, hildakook, etorkizuna ikusteko gauza zareten, ez dakit Euskal Gatazka gaizki deituriko zer hori, terrorismoa baino ez dena, nola bukatuko den.
|