|
2010
|
|
|
Madrileko El Liberal egunkarian, 1906ko apirilaren 15ean, Angel Pulido Fernandezek liburuaren balio linguistikoa zertan zen azaldu zuen, Pedro H. Sarrionandiak konprenitu eta gramatikatu zuelako amazigera, jakintsuek ahaztu eta baztertutako hizkuntza hori.
|
Baina
liburuaren bestelako balioa azpimarratu zuen, politikoa, Espainiak tratu baketsu eta sarkorra behar zuelako Arrif aldeko kabilekin. Gramatika hori zibilizatzailea izango zen, ordura arte ezinezkoa izan zen komunikazioa asko erraztuko zuelako:
|
|
|
Ez dut zuzen jokatu zure aldera, emanak zenizkidala ohoreak eta eginak orotariko mesedeak.
|
Baina
Liburuan izkiribaturik duzu damuztaturiko hobendurua barkatua izanen dela eta errukiorren sujet.
|
|
2013
|
|
|
Poema batek balio dezake zirkunstantzia batzuetarako eta ez liburu baterako.
|
Baina
liburu batean dagoen poemak edozein zirkunstantziatarako balio behar du. Bestela, seinale txarra".
|
|
2015
|
|
|
Edo, atarramenturik izan ezean, saguarekin arrastatu eta zakarrontzira bota.
|
Baina
liburu batean argitaratu zenuen. Beraz, zeure liburua ustezko plagioaren eta benetako aurreplagioaren lekuko lotsagarri da.
|
|
2018
|
|
|
Hori horrela, gutxienez harrigarria da Altunaren aurkezpenean irakurtzea: "
|
Baina
liburu hau, halaz guztiz, aski irakurgaitz dela aitortu beharrean naiz; enetzat hala izan da bederen. Zailtasunik handiena, ia guzia esango nuke, egileak darabilen gaitik eta gai horri dagokion hitz altxorretik datorkio, ni bezalako kalekume gorriarentzat", eta hau, eta beste, eta hura.
|
|
2019
|
|
|
Gibel asmoz beteriko galderak behin betiko utz ditzan, Mutilak gustuko dituela ez ohartzeko bezain inozotzat ez zintudan, erantzuteko parada egokia izango nuen, beharbada.
|
Baina
liburua haren begiradatik babesteko, txostena gainean paratzea da otu zaidan gauza bakarra, eta erantzun ere ez diot egin.
|
|
2021
|
|
|
Bada, aipatu dudan liburu saritu horren bosgarren kapituluan, Ward ek Zumaian kokatuko zaitu, eta zehatz mehatz kontatuko dizu ez soilik zelan jardun zuen 1982ko udan hasi eta ondoz ondoko egonaldietan harik eta azken ammonite fosila lokalizatu arte justu K/ T mugan, baita zer iruditu zitzaion euskal lurraldea ere — the land of the Basques, zelan moldatu zen euskaldunekin, edota orduko giro politiko gatazkatsuan nolako enkontru lanjerosak bizi izan zituen laginak erauzi bitartean, dela txapel okerrekin dela abertzaleekin.
|
Baina
liburua leitzean ezinago laketgarri begitandu zitzaidan Peter Ward ek gure bazterroi erakutsitako miresmenaren handia: .. magical places called Zumaya, Sopelana, Hendaye, and Bidart.
|
|
|
Irriak deabruaren beldurretik askatzen du aitzurlaria, ergelen festan deabruak ere pobrea eta ergela ematen baitu, eta, beraz, kontrolatzen erraza.
|
Baina
liburu honek erakuts lezake beldurretik askatzea jakinduriazko ekintza bat dela. Aitzurlaria, irri egiten duenean, ardoak eztarrian gur gur egin bitartean, nagusi sentitzen da, menderatze harremanak alderantzikatu baititu; baina liburu honek iraulketa hori legitimatzen erakuts liezaieke jakitunei.
|
|
|
Mikroskopioa eta teleskopioa bere ikusmenaren luzapenak dira; telefonoa ahotsaren luzapena da; gero goldea eta ezpata ditugu, bere besoaren luzapenak.
|
Baina
liburua beste gauza bat da: liburua memoriaren eta irudimenaren hedadura bat da".
|
|
|
Antzinako gizon emakumeek harrian grabatzen zituzten beren esaldiak, gure hirietan diren plaka, oroitarri, bloke eta idulkietan guk egiten jarraitzen dugun bezala.
|
Baina
liburu bat metaforikoki baizik ezin da harrizkoa izan. Rosettako harria, bere ia zortziehun kiloko pisuarekin, monumentu bat da, eta ez objektu bat.
|
|
2022
|
|
|
Aldi ontan aipatu dizkitzut zenbait euzko oitura zar, zeñak irauteko, edo bizitzeko emakumion eragiña bearreko duten; onela agertu nairik, beraben alde egiñaz, berabek zaituaz, geuk ere Lege Zar alde zerbait dezakegula" irakur diezaiokezu egunkarian, 1921eko abuztuko 21ean.
|
Baina
liburuan erabat desagertu dira horrelako egiturak, ez duzu halakorik aurkituko, salbu eta kasu bakar batean, oker ez banago. Izatez, 1920ko Domu Santu egunean Euzkadik argitaraturiko poemaren hasierakoa (ezkerreko zutabea) liburura itzuri zen (eskumako zutabea), ezinbestez edo:
|
|
|
Gauza asko esango ninake, orain, niretik, bakardade honetatik, Itsaso kontra bat irakurtzen dudan aldi oro.
|
Baina
liburuak badin bere mintzaira eta hire estilo propioa, eta amaituta zagon, ia zehaztapen guztietan.
|