|
2000
|
|
|
‘Hitz emaiten dizut ezen ez naizela itzuliko’ Nik, berriz, taroteko karten artean izar bat ikusi nuen Italiako zeruan... eta izar haren igurikitzan bizi izan naiz ordudanik.
|
Baina
ez dakit, ez dakit... Hogei urte gehiegi dira, izan ere, semerik ikusi gabe...
|
|
|
Halarik ere, erran behar dizut ezen jakintsutik guti zuela don Frantziskok, bihotz oneko gizona zen arren.
|
Baina
ez dakit jadaneko ongi ari naizen, zeren eta hitz ustez sagaratu eta ukiezin baten aitzinean baikaude, jaun André: jakintsu.
|
|
|
Eta, beraz, egun horretan, penitentzian, Probidentziak naraman lekuan, meza isil bat entzunen dut, Pisako katedralean entzun nezakeenaren orde.
|
Baina
ez dakit, egia erran, penitentzia ere halakoa izanen ote den: izan ere, alde batetik, entzuna naiz halako meza bat baino gehiago, eta ohitua nago, halatan, haien soinuetarat, eta, bertzetik, bada hura baino musika ederragorik, batzuen ustetan, eta musika hori isiltasunarena da.
|
|
|
—Lo egitera etorriko zinela erran didazu.
|
Baina
ez dakit zertaz harritzen naizen, ortzegun gauean ere gauza bera erran zenidan eta orduan ere agertu ez.
|
|
2002
|
|
|
Gauean batik bat.
|
Baina
ez dakit joan nahi dudan. Kristoren sustoa hartu dut.
|
|
|
|
Baina
ez dakit hura guztia estetika kontua ote zen, edo ekonomiak ere ba ote zuen hartan ere zerikusirik, ageriko eta ustezko arrazoien azpitik ezkutukoak ere aritzen baitira maiz. Hara:
|
|
2003
|
|
|
Zuek imajinatu egiten duzue zer den.
|
Baina
ez dakizue. Zuek imajinatzen duzue gauza txiki bat dela erlea, lodia eta txikia, iletsua, eta imajinatzen duzue erleak beti daudela pikuen barruan sartuta, hilda, hala ikusi zenutelako txikitan, piku bat zabaldu zenutenean, behin.
|
|
|
Behean nengoela berriro ikusi ahal izan ditut leihoa eta patioa.
|
Baina
ez dakit aukerarik edukiko dudan.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik, amona zuekin bizitzea dela egokiena eta seguruena pentsatu dugu guztiok.
|
Baina
ez dakit azkenean konbentzituko dugun.
|
|
|
Litekeena da artxiboa alarma faltsua izatea.
|
Baina
ez dakigu. Eta jakin nahi dugu.
|
|
|
Ez nekien.
|
Baina
ez nekien arren, joko hura jokatzea erabaki nuen.
|
|
2005
|
|
|
–Ez.
|
Baina
ez dakit okerragoa ez ote den. Bi lan baititut orain:
|
|
|
–Ez, hori ere ez?
|
Baina
ez dakit zer den okerrago.
|
|
|
Uste zuen bere bizitzako aukera egina zuela jadanik.
|
Baina
ez zekien guztiz betetzen ote zuen. Josebaren alde borrokan egiteko prest zegoen.
|
|
|
Siuxek jefeak dauzkate, besterik ez.
|
Baina
ez dakit nortzuk diren jefeagoak, Siuxen jefeak ala alkateak. Uste dut antzekoak direla.
|
|
|
Eta Mateok eraman behar izan zuen marrak egiteko makina, Simonek ezin zuelako.
|
Baina
ez zekien aparatua gelditzen eta marra lustroso bat egin zuen errugbi zelaia egiten ari ziren lekutik harresiraino. Gau epela zen, beroa kasi.
|
|
|
Chopin-en Valsen bat jotzen ari zela iruditu zait.
|
Baina
ez dakit ziur. Maitena, Unbe eta Aranbaltz xaletetako leihoak hetsita aurkitu ditut.
|
|
2006
|
|
|
–Ulertzen dut.
|
Baina
ez dakit zer egin dezakedan horretan laguntzeko.
|
|
|
–Uste dut aitonak zure aita ezagutzen zuela –azaldu zuen Anek– Haren heriotzari buruzko albisteak edukitzeak hala iradokitzen du.
|
Baina
ez dakit non ezagutu zuten elkar. Baliteke gerra garaian elkarrekin borrokatu izana.
|
|
2007
|
|
|
Hori ikaragarria izango litzateke.
|
Baina
ez dakit hainbesteko suerterik izango dugun.
|
|
2008
|
|
|
Nik ulertzen nion, nola ez, bere haserrea edo bere zaputzaldia, bere senarra edo senargaia beste emakume batekin baitzebilen.
|
Baina
ez nekien zer egin, nola lagundu. Emakumeak toallaren kontra jarri zuen berriro burua, lur azpiko zarataren bat entzuteko edo, eta bi besoak zabaldu zituen, mundua besarkatuz bezala.
|
|
2009
|
|
|
Hautatu egin behar.
|
Baina
ez dakizu zerbaitek zergatik izan behar duen garrantzizkoa. –Todo, entre los mortales, tiene el valor de lo irrecuperable y de lo azaroso?
|
|
|
–Los trenes eran la mejor ayuda de los negros; los trenes, invención de Lucifer, impedían el desarrollo de la guerra, eran el enemigo, y un potente medio de liberalización?. (
|
Baina
ez dakit hau den lehenengo esanahia, ala lehendikoa indartzera datorren bakarrik). Karlistek plazer handia izango dute geltokiak kiskalduz.
|
|
|
–
|
Baina
ez genekien Ezpeletan bertan izan zela! –Oskar ohean agondu zen, eta min ziztada batek aurpegia uzkurtu zion.
|
|
|
–Gauza asko dago egiteko, asko.
|
Baina
ez dakit nondik hasi...
|
|
|
–Lehengoan ezusteko galanta izan nuen, nirekin hitz egin nahi zenuela eta.
|
Baina
ez dakizuna zera da, nik ere zurekin hitz egin nahi nuela. Izan ere, lehengoan primeran egon zinen Gemmaren kontra, nik pixka bat ezagutzen dut-eta emakume erretxin hori.
|
|
|
Orain denbora gehiago egoten da bere seme Oierrekin.
|
Baina
ez dakit nik gai izango ote den semeari bere sentimendu guztiak azaltzeko. Oso lotsatia eta itxia izan da beti gure Sabin, horretan bere osaba Santiren antza du.
|
|
|
–Lehengoan ezusteko galanta izan nuen, nirekin hitz egin nahi zenuela eta.
|
Baina
ez dakizuna zera da, nik ere zurekin hitz egin nahi nuela. Izan ere, lehengoan primeran egon zinen Gemmaren kontra, nik pixka bat ezagutzen dut-eta emakume erretxin hori.
|
|
2010
|
|
|
|
Baina
ez zekien gehiago. Ez zuen deskubritu bere neskatila zela haren alaba.
|
|
|
Banekien esan egin nahi niola ere.
|
Baina
ez nekien nola. Estrategia ugari pentsatu nituen; imajinatu ere bai hainbat elkarrizketa:
|
|
2011
|
|
|
Eta jende oinatzak ere bai.
|
Baina
ez dakigu nor pasatzen den. Ilunetan iragaten bide dira, zuek ez duzue gauez ezer entzun?
|
|
|
Guk ere bai.
|
Baina
ez dakigu zer izan den.
|
|
|
–Neuretik erreko dut, inporta ez bazaizu.
|
Baina
ez dakit txiskeroa non utzi dudan.
|
|
|
–Aroa bostak baino lehen atera zen etxetik kalara bidean, eta Simon ez zen seiak arte lanetik atera, erantzun zuen azkar?.
|
Baina
ez dakigu ze ordutan gertatu zen, bahiketa?
|
|
|
–Maite izeneko neska batekin ibili zen.
|
Baina
ez dakit harekin jarraitzen duen, gehitu zuen?. Garai bateko adiskide guztiak galdu zituen Julenek.
|
|
2012
|
|
|
|
Baina
ez dakit zer esan, hori da kontua, Martina, ez dakidala zer esan, ez dakidalako zer gertatzen ari den.
|
|
|
Veraren gaia atera nahi zenuen, aitaren etxera sartu zinen momentutik ezin zenuen burutik kendu.
|
Baina
ez zenekien nola egin prestatutako zerbaiten itxura hartu ez zezan. Beldurra ematen zizun aitak Verari buruz zekiena entzuteak?
|
|
|
|
Baina
ez dakizu nola esan.
|
|
|
Sarrera gisan sexua aipatzeak gaitzespena sortzen du gure gizartean, baina amodioa aipaturik ateak zabaltzen dira.
|
Baina
ez dakigu amodioarekin zer egin, ez dakigulako maitatzen, ziur aski lehen baldintza, geure burua maitatzea, betetzen ez dugulako. Geure burua maitatzea egoista edo berekoia izatearekin nahasten badu ere jendeak, zeure burua ezagutzen duzula esan nahi du, bakean zaudela, eta prest zaudela bestea ere maitatzeko, amodioa ez den beste helburu batzuk lortzeko beharrik ez duzulako.
|
|
|
Buru belarri egin zuen lan, eta susmoa zuen partidukoen esker onaren erakusgarriren bat jasoko zuela.
|
Baina
ez zekien zer gertatuko zen, Fabbiok ez zion ezer esan. Ezjakintasuna zuen deabru, izan ere, politikan zerbait ez dakienak galtzekoak ditu.
|
|
|
Alferrikako berbeta.
|
Baina
ez nekien nola esan ezetz. Ezetz esatea ez da batere erraza, eta orain arte inork ez dit hori ikasteko erremediorik eman.
|
|
|
Hotzez dardarka hasi nintzen, sukarraldiak hartua dagoena bezala, eta etxera itzuli nintzen, itsasalde horretan gizonen bat edo batzuk egonak zirela sinetsita; edo, laburrago esanda, uhartea jendeztatua zegoela, eta konturatu gabe eta ezustean atzemana izan nintekeela.
|
Baina
ez nekien babestua egoteko zein neurri hartu.
|
|
|
Pozik itzuli nintzen alara aurkikuntza hori egin nuelako, eta lanean hasi nintzen zama lehorrera eramateko, eta eguna amaitu arte horretan aritu nintzen.
|
Baina
ez nekien gauean neure buruarekin zer egin; ez nekien non atseden hartu, ez bainekien animalia basatiak ni jatera etorriko ziren, nahiz eta, geroago jakin nuenez, horrelako beldurrik izateko arrazoirik ez izan. Dena dela, neure burua ahal bezain ongi babestu nuen, lehorreratutako kutxa eta oholak inguruan jarrita, eta txabola moduko bat egin nuen gaua igarotzeko.
|
|
2013
|
|
|
maitasunari dagokionez, inoiz baino zoriontsuagoa naiz, senargai bat dudalako.
|
Baina
ez dakit amari nola agertu, ez dakit nola ikusarazi neure bizimodua egiteko ordua iritsi zaidala. Zuk nola esango zenioke?
|
|
|
Iparraldekoetan, uste dut tronpatu zirela.
|
Baina
ez dakit GALekoek zer zerabilten barnean. Nik gertatutakoa konta dezaket, nola bizi izan genuen.
|
|
|
–Hala dirudi, arrapostu zion Elizabethek negarra begietan?, eta ahizpa baten garbitasun eta bertuteak halako puntu batean dudarako lekurik uztea guztiz mingarria da, horixe baietz.
|
Baina
ez dakit zer esan, benetan. Beharbada ez nabil zintzo berarekin.
|
|
2014
|
|
|
–Venezuelan bizi den gure osaba batek erosi ziguan.
|
Baina
ez zekiat inoiz joango den bertara bizitzera. Ez diat uste?.
|
|
|
Zer uste duk, norbaiti axola izan zaiola Euskal Herrian, zuen parrokiakoei izan ezik??.
|
Baina
ez dakit azken hori esatera ausartuko natzaion.
|
|
|
Kariñoz egindako erretratua zela aldarrikatzera iritsi nintzaion.
|
Baina
ez dakit horretan ere zintzoa izan ote nintzen. Esan nionean hala uste nuen, behintzat.
|
|
|
248 Herrialde bat inbaditzea gustatuko litzaidake.
|
Baina
ez dakit alemanerarik.
|
|
|
iritsi nahi dugu, baldosak eta oholak gordetzeko egon ohi den gelara.
|
Baina
ez dakigu zuzen non zulatu. Ez da erraza.
|
|
|
Motorraren hotsa beste soinurik gabe, jendetasunez besterik ez bada ere hizketan hasi behar luketela sentitzen du Iñakik.
|
Baina
ez daki zer esan. Ez du bere bizitzaz ezer kontatu nahi, eta susmoa du Reginak ere esateko baino gehiago izango duela ezkutatzeko.
|
|
|
Erpeekin heltzen zioten denborari, hatzen artetik ihes egin ez ziezaien; hurrengo goizean, errealitatera eta mundura itsasoratuko zen ibai hura geldiarazi nahian.
|
Baina
ez zekiten enbatarekin errekak handitu loditu ugaldu besterik ez direla egiten, eta itsasoa harrotu haserretu amorratu.
|
|
|
–Gurean ere estu gabiltzala diote, esan du Mariak?.
|
Baina
ez dakigu lan baldintza hobeak ez eskatzeko egiten ote duten. Ez dut horretan pentsatzen; Cambrilsen, oporretan, neure buruari esan nion ez nintzela lan kontuengatik larrituko.
|
|
|
|
Baina
ez zekien, ordea, ezin jakin zezakeen, Marfa Strogoff Ivan Ogareffen atzaparretan zegoela eta beharbada biziaz ordainduko zuela bere semearekin ezustean topo egitean harengana bultzatu zuen oldar ezin eutsizkoa. Ez zuen horren berri, zorionez!
|
|
|
–
|
Baina
ez hekien lurralde osoa matxinatua eta inbaditua dagoela eta igarotzea ia ezinezkoa dela?
|
|
|
Duela lau hilabete, adibidez, nirekin kontaktuan jarri zen gurekin sinatuta zituen enpresako hainbat poliza ezeztatzeko.
|
Baina
ez nekien arazo ekonomiko horiek hain hain larriak zirenik. Gainera, anaiak aurrez ere lan egoera konplikatuak gainditu zituen behin baino gehiagotan, eta oraingo honetan ere aurrera ateratzeko kapaza izango zela suposatzen nuen.
|
|
|
Guardia zibila, beharbada, edo CNIko kidea.
|
Baina
ez dakigu zeintzuk diren haren helburuak, ez zergatik bidali gaituen hona.
|
|
|
–Biktima gehiago egon liteke, lagundu zion Asiainek?.
|
Baina
ez dakigu non hasi bila. Galdera bat hasteko:
|
|
|
–Ipuinak, erantzun zidan berak, segundo batzuetan isiltasuna gorde ondoren, erdi lotsati?.
|
Baina
ez dakit gai hori interesatzen zaizun?
|
|
2015
|
|
|
Sustrairik ez izatearen abantailak.
|
Baina
ez dakizu nora. Beste norbaiten esku utzi nahi duzu erabakia.
|
|
|
|
Baina
ez daki, antza, eta honetarako egin genuen iraultza feminista aurpegiarekin begiratu dit zeremonia osoan zehar. Zure amak, berriz, hezurrak besterik ez dizkigu erakutsi.
|
|
|
–Jakina.
|
Baina
ez dakizu erabiltzen.
|
|
|
Eseri eta denok egin behar genuke negar, pentsatu zuen.
|
Baina
ez zekien zertarako.
|
|
|
Badaki kezkak ez diola lo egiten utziko, eta lehenbailehen joan nahiko luke ohartaraztera euskaldunak bizi duten arriskuaz.
|
Baina
ez daki non topa ditzakeen eta, gainera, agian, eraginkorrena da haien bila abiatuko den talde horrekin batera joatea, hilketak galarazteko baliagarria izan daitekeelako.
|
|
|
Egunen batean, azkenean, nire hegoak ikusiko dituelakoan.
|
Baina
ez jakin. Eta hala ere ustekabea, gaur, berak eman dit niri?
|
|
|
Aita horren burumakur ikusirik, esan diot ez kezkatzeko, ametsak gure beldurren askabidea ere badirela.
|
Baina
ez jakin.
|
|
|
Ai, ai eta miletan ai!, larrutik ordaindu ere.
|
Baina
ez zekiten, jakin, Josek, bien bitartean, dena ulertu ziela; ezin jakin Josek negar egitera erretiratu behar izan zuela; eta haiek ere ezin entzun anaia zutenaren negar zotina, negar zinkurina. Hainbeste urteren buruan an an?
|
|
|
–Lasai, neuk hartuko dut kotxea, bota zuen Olatzek?.
|
Baina
ez dakit Otzaurteraino iristen?.
|
|
|
Badakit egun hauetako batean maletak egin eta etxera bueltatuko naizela, Davideri agur esan eta ospa egingo dudala.
|
Baina
ez dakit noiz. Bizitzen ari naizen momentu hau luzatzea ere nahi dut, ez dakit zergatik edo zertarako... beharbada, pixka bat bederen maite dudalako... beharbada, gaizki ere ez nagoelako... beharbada, esnatzeak beldur ematen didalako...
|
|
|
–
|
Baina
ez hekien non. Eta horregatik behar gintuan gu.
|
|
|
–Ezetz ematen dik, indarrik gabe atera zaizkio hitzak?.
|
Baina
ez zekiat, ez duk ondo ikusten. Tarte pixka bat atera zioagu behintzat.
|
|
|
–Baietz espero dut, egia erran.
|
Baina
ez dakit. –Zurrutada bat eman zion xanpainari?.
|
|
|
Esaten didatena ahalik eta ondoen betetzen saiatzen naiz.
|
Baina
ez dakit. Gertatu direnak jakinda, futbolean jokatzen segitzeak bekatu eta guzti dirudi.
|
|
|
Garuna zer edo zer ukigarria, neurgarria, kanpokoa delako susmoa dugu, barnean dagoen horren kanpoaldea dela.
|
Baina
ez dakigu nola azaldu. Ez dakigu ere deskribatzen garunak zer egiten duen desio bat edo min bat agertzen zaigunean.
|
|
|
Gure hiriari, alegia.
|
Baina
ez dakit horrekin, metafora baita, hiriak identitate ugari dituela ala hiria apurtzen ari dela esan nahi duten. Kontu desberdinak diraeta.
|
|
|
Arnasari eutsi diot eta poliki hasi naiz alfonbraren toles bihurriak askatzen, artezilari zaildu baten abileziarekin.
|
Baina
ez dakit denbora izango dudan atzean dudan erloju bonba desaktibatzeko.
|
|
|
|
Baina
ez dakigu zein motatako arribanteak.
|
|
|
|
Baina
ez dakigu zein motatako arribanteak.
|
|
2016
|
|
|
Nik ez dakit, oraindik ez dut karneta atera, baina datorren udaberrirako atera nuke... baldin eta...
|
Baina
ez dakizu, ordea, nola zupatzen duen auto kankailu honek!
|
|
|
Eta plan hoberik ezean, gonbidapena onartu egiten zuen mutilak.
|
Baina
ez zekien Nestorrek harreman kutsu hura gehiegi atsegin zitzaion.
|
|
|
–Gurrutxaga, artista, tontakeria hori esateko hobe zeunden ahoa bapo itxita!
|
Baina
ez dakit zergatik eskandalizatzen naizen. Neuk sortu zaitut, gizajoa, eta honezkero barneratuta eduki nuke ezin duzula askoz gehiago eskaini?.
|
|
2017
|
|
|
«Ez dut zure kontuetan sartu nahi.
|
Baina
ez dakit zer egingo nukeen zerbait gertatuko balitzaizu, Jason».
|
|
|
hitzak eragin magikoa izan ohi du artisten artean, kirolari bati olinpiadak aipatzea bezala baita.
|
Baina
ez nekien sukaldariengan ere horrelako oihartzuna izan zezakeenik.
|
|
|
–Orain, batzuek justifikatu nahi dute garai hura, dena ahaztu daitekeela, ez dela hain larria.
|
Baina
ez dakite ze min egin zuten. Nigatik, tira, aurrera egin dut.
|
|
|
Ondorioz, abenduaren 16an arratsaldeko bostak aldera Poliziaren presentziaren abisua jaso eta Bergouignanek abisua berretsi zuenetik, prestatuak ziren B plana garatzeko.
|
Baina
ez zekiten Polizia baserrian sartuko ote zen, kontrol lanetan bakarrik arituko ote zen, sartzekotan noiz sartuko zen? –Ni han nengoen, gordetako nire txioekin; hala ere, telefonoa ez neukan patrikan, armategia zen gelaren goiko solairuan baizik, baina prest!?.
|
|
|
Nolabaiteko helburu bat edo, baneukan buruan eta Ken bezalako morroi batek aurrera eramaten asko lagun ziezadakeela pentsatu nuen.
|
Baina
ez nekien segurtasun ttipienaz ere nola baliatuko nintzen hartaz.
|
|
|
Herriko jendearekin ere ibili nintzen, jakina, eroa bezala adiskideak egin nahian edo galdutakoak berreskuratzen.
|
Baina
ez dakit seguru hauekin ala etxaldetarrekin egindakoak ematen duen etekin gehiago, eta etxaldetarrei dagokienez, ezer ematen duen ere ez jakin.
|
|
|
Kontua zera zen, pixagaleak nengoela.
|
Baina
ez nekien seguru barrura sartzeko nire txanda zen ala ez. Atea ez zegoen itxita eta trenaren mugimenduaz hara ta hona zebilen, beraz, libre zegoela zirudien.
|
|
|
Lan egin nahi zenuen, badakit.
|
Baina
ez zenekien, ama, jabeek zu denda hartatik bidali izanak zerbait ona ekarriko zuela gerora.
|
|
|
Beti egin izan dut, eta egiten dut.
|
Baina
ez dakit hori egiten jarraituko dudan.
|
|
|
Jolas egiteko gogoa dauka.
|
Baina
ez daki zerekin.
|
|
|
–Bera gure eskuetan egonen da –amaitu zuen Asiainek arrazoibidea– Teoria polita da.
|
Baina
ez dakigu zer arraio bilatzen duten putakume horiek nire disko gogorrean.
|
|
2018
|
|
|
Badakit izugarri lanpeturik egongo zarela.
|
Baina
ez dakit nola deabru, trenkatu.
|
|
|
Bazekien zer zen mina sentitzea, bakarrik sentitzea, bizitzak zentzurik ez zuela pentsatzea.
|
Baina
ez zekien aholkuak ematen, jendea kontsolatzen, besteen beldurrak nola kudeatu behar ziren ez zekien. Sekula ez zuen horrelakorik egin eta orain, Anek horixe eskatzen zion.
|
|
|
–
|
Baina
ez dakit oso itxura ona daukan, ez dakit...
|
|
|
Are gehiago langile familia batekoa izanda.
|
Baina
ez dakit, M hura burgesen kontua zen neurri batean gutako askorentzat. Pentsa, zuen ama giro hartan ezagutu nuen!
|
|
|
Hau beharbada, fikzioa da, azken finean.
|
Baina
ez dakit zelan zurituko dozun nondik atara dozun, pentsaten dot aspaldi desagerrerazo zauiezala edizino guztiak...
|
|
|
Aitor dut Unibertsitatean sartuta urrundu egin nintzela harengandik, berak inoiz lagako ez ninduela jakin arren.
|
Baina
ez dakit, alde handia zegoen bion artean. Ama hil zitzaigunean bera ikusi nuen hautsien.
|
|
|
Ideia hori ez zitzaidan batere gustatu.
|
Baina
ez dakit, denborarekin aitortu behar izan nuen Txetxu errealistagoa, gizartean moldatuagoa lortu zuela Nerek. Txetxuren purrustadak purrustada.
|