|
2005
|
|
|
Orain arte ikusi dugunarekin nahiko ageria da euskaldunei buruzko gaiak edo euskal esparru geografikoan kokaturikoak nagusi zirela Revista de las Provincias Euskaras en.
|
Baina
Iruñeko Revista Euskara k edo Donostiako Euskal Erria k soil soilik euskal gaiak lantzen bazituzten, Herranan aldizkarian bestelakoek ere bazuten lekurik. Esparru geografiko tematikoa identifika dakiekeen artikuluen kasuan honako esparruei dagokien banaketa agertzen da:
|
|
2007
|
|
|
|
Baina
Iruñeko harresietatik jauzi egitea ere...
|
|
2008
|
|
|
Ilusioa zabalduz, gutun guztiei erantzunez, Olentzerok zintzo demonio betetzen du urteroko zita.
|
Baina
Iruñetik eskutitz bat jaso du. Bertan ez diote jostailurik eskatu, haurrik ez dago gutunaren atzean, Iruñeko Udala baizik.
|
|
2009
|
|
|
Hain ezagunak ez diren beste gertakari batzuk ere izango ditugu saioan, alpargata dantza, esaterako.
|
Baina
Iruñeko jaien ezaugarri nagusienetako bat, inongo zalantzarik gabe, jendearen parte hartzea da, eta hori, neurri handi batean peñek bideratzen dute. Txantreako peñarekin batera zezenketaren unean eguzkitan zein giro bizi den ikusiko dute Bi errepidean.
|
|
|
Festa finantzatzeko taberna bat ere jartzekoak ziren.
|
Baina
Iruñeko Udalak debekatu egin zuen, taberna horrek konkurrentzia desleiala egiten zuela argudiatuta. Hala, atzo, jende andana bildu zen Iruñeko Udalak hartutako erabakia salatzeko AEK ak antolatu zuen elkarretaratzean.
|
|
|
Burlata eta Atarrabia inguruan arrakasta handia izan zuen.
|
Baina
Iruñean leher egin zuen festak. Arrosadia ingurutik sartu zen Korrika Nafarroako hiriburura, eta auzoz auzo jendea biltzen joan zen.
|
|
2010
|
|
|
Ez dugu exajeratuko, eta ez dugu arroztasun hori neurriz kanpo hanpatuko.
|
Baina
Iruñea eta Leitza bi mundu dira, bestelako hainbat arrazoiz gainera, baita hizkuntza arrazoi horiengatik ere.
|
|
|
–Hizkuntzalaritza historikoan mundu osoan erabiltzen diren oinarriei jarraiki, iraganeko hainbat egitura berreraiki ditzakegu. (?)
|
Baina
Iruña Veleiako datuek erakusten digute prozesu horiek guztiak jada eraikiak daudela, eta batzuetan kontraesanean daudela geroagoko historiagatik ezagutzen dugunarekin?.
|
|
2011
|
|
|
Madrilen jazz musikariekin kafe antzerkia egiten aritua nintzen, baina ez zuen funtzionatu.
|
Baina
Iruñean, punkaren eta new waveren eztandarekin jotzen jakin gabe musika egin zitekeenez, Ful eta Mol sortu genuen: 1980ra arte iraun zuen.
|
|
|
1717an, San Adrian markesak eta bertzek Ebrotik Pirinioetara pasatzeko mugaren ideia proposatu zuten, eta horrekin batera Nafarroa Frantzia arteko artile eta janarien merkataritza askea aldarrikatu zuten.
|
Baina
Iruñeko merkatariak eta ardo saltzaileak ez zeuden ideia horrekin ados.
|
|
2012
|
|
|
Oso nekatuta amaitu nuen, energia erabili dut hori egiten.
|
Baina
Iruñeko festak oso bereziak izan dira niretzat, entzierroa eta zezenketak ikustea... Bizitzan behin egiteko gauza da.
|
|
|
Denera, berrehun lagunek baino gehiagok parte hartuko dute desfilean.
|
Baina
Iruñeko Olentzerok badu beste berezitasun bat, Leitzatik ekarritako ehun aberek ere parte hartzen baitute ikuskizunean. Tartean izanen dira bi idi, hainbat ardi, oilo, antzara, basurde eta euskal zerri.
|
|
2013
|
|
|
Jimeno Juriok oso datu zehatzak eman zituen.
|
Baina
Iruñeko fusilatze horiek oso eragin handia izan zuten herritarren artean. Iribarrenek berak idatzi zuen bere etxetik, Sarasate pasealekutik, entzuten zituela tiroak.
|
|
|
Ez dakit.
|
Baina
Iruñean, eta Obanosen, beti entzun izan ditut, sotto voce, gerrari buruzko istorioak. Gerrari buruz ezin zela hitz egin esan ondoren, harako hari buruz eta besteari buruz hizketan hastenziren.
|
|
|
|
Baina
Iruñean ginen berriz, herriko frakasoak ahantzirik, Unibertsitatean besta eman ziguten egunean. Santuak ospatu behar baitziren!
|
|
2014
|
|
|
Egia da San Fermin Amienseko eta Lesakako zaindaria dela, eta Nafarroako patroigoa partekatzen duela San Frantzisko Xabierrekin.
|
Baina
Iruñeko patroia San Saturnino da. Eta, gainera, haren martirioak antz handiagoa du entzierroekin San Ferminenak baino.
|
|
|
Baiona eta Iruñea senidetuak direnez, aldi honetan adiskidetasun ofizialak beste gisa bateko oihartzun bat hartu zuen.
|
Baina
Iruñean ez bezala, Baionan erdi txantxetan hartu zuten gehienek, baita ofizialeek ere. Nahiz eta, beldurturik gelditu ziren teilatuko jokoaz ohartu bezain laster.
|
|
2016
|
|
|
–Edurnek hanka hautsi zuen duela urte batzuk, erran zion Asiainek, ahotsaren dardara mendean edukitzen saiatuz?.
|
Baina
Iruñean identifikatu zenuen gorpuak ez zuen hezur hausturarik.
|
|
2017
|
|
|
9,660 segundo, hori izan zen larunbatean Iruñean egindako marka berria.
|
Baina
Iruñekoa lehiaketa ofiziala ez zenez, naziorteko epaileekin, iturmendiarrak ezin izan du errekor berria modu ofizialean erregistratu. Nolanahi ere, pozik zegoen Ioseba Fernandez.
|
|
2018
|
|
|
Oloriz (1895) lekuko.
|
Baina
Iruñea ere kanpotik historiatua izan zen, Madrazoren España. Sus monumentos y artes, su naturaleza e historia lanean esaterako (1896).
|
|
|
Nafarren kopuru handi bat altxamenduaren alde azaldu zen Emilio Mola jeneralaren manupean jarrita eta Erreketearen lerroetan.
|
Baina
Iruñean bazen sozialismoaren eta errepublikaren jarraitzaile andana, eta gupidagabeki erreprimituak izan ziren. Francok San Fernadoren Gurutze Ereinozduna eman zion erresuma zaharrari (1937ko azaroa), eta pertsonalki entregatu zuen Iruñean.
|
|
|
Antzinako zenbait deskribapenek, argi eta garbi neurriz kanpokoak, Caesaraugustarekin parekatu nahi izan zuten.
|
Baina
Iruñea, Estrabonen garaian jada" baskoien hiri nagusi" gisa hartzen zen arren, ez zen hiri garrantzitsua izan erromatarren unibertsoan. Aurkitu diren hondakinek, gainera, gero Nabarreriako hiria izan zen ingurura mugatzen dute hiriaren esparrua, alegia gaur egungo esparru bera.
|
|
|
Poliziarekin istilutan sartu nahi duen pertsona batek zenbait neurri hartzen ditu bere nortasuna ezkutatzeko, esate baterako, burua estaliz, edota elkarren oso antzerako arropak eramanez batak zein besteak.
|
Baina
Iruñeko gertaeren lekuko izan ziren gazteek bestelakoak ere aipatu zituzten manifestarien inguruan. Esate baterako, beren burua estalita zuten manifestari hauetako askori ikusi zitzaien beren buruei selfiak egiten sakelako telefonoekin.
|
|
2019
|
|
|
Izan zitekeen beste edozein hiri, edo beste edozein urte.
|
Baina
Iruñean gaude, 2018an. Urte eta erdi igaro da taldeko bortxaketa baten albisteak hiria asaldatu zuenetik, noiz eta sanferminetako lehenbiziko egunean:
|
|
|
Erromaren erdian egon arren, Erromako ezer Erroman ez topatzeaz eta ibiltzeaz nekatu naizenean, oso goiz, aholkatu didaten taberna batera jo dut, bertan Joachim du Bellay lasai irakurtzera honaino etorri izanaz pixka bat damututa, gero eta makalago bainabil oinekin.
|
Baina
Iruñetik ihes egiteko beharra nuen.
|
|
2020
|
|
|
Gipuzkoara zabaldu zen pixka bat, baina jendeak ez zuen beharra ikusi," ez gaituzte kartzelara bidaltzen, ba hobeto, hobeto egin daiteke borroka modu horretara".
|
Baina
Iruñekoek esan zuten ezetz, ez zutela nahi Estatuaren abantailarik. Eta Iruñeko kartzela bete egin zen, momentu batean intsumisoz gainezka egon zen, 160 egotera iritsi ziren; sinbolo bilakatu zen.
|
|
2021
|
|
|
Iruñeko, Iruñetik, Iruñera...
|
Baina
Iruñeko udalak erabaki zuen7 euskal izena Iruña dela, eta ez Iruñea, eta gero ontzat eman Iruñeko, Iruñetik, Iruñera..., Euskaltzaindiak erabakitakoa segituz. Kasu bakarra litzateke hori euskaraz, Iruña izanik izena, horrek Iruñako, Iruñara, edo Iruñatik eman behar bailuke.
|
|
|
Monoteismoek beren hilerriak beste monoteismoen hilerrietatik berezi eta aparte kokatzen zituzten.
|
Baina
Iruñean elkarren ondoan zeuden. Zergatik?
|
|
|
Hitz egiteko gogoz dago.
|
Baina
Iruñera etorri duzu, berak ez baitu mugikortasun handirik, eta hobe da aitak ez jakitea.
|
|
2022
|
|
|
|
Baina
Iruñeko sanferminak iritsi bitartean, beste herri askotan ospatuko dituzte jaiak datozen egunetan. Horietako guztietako giroa ETB1eko Edozein herriko... programan jasoko dute.
|
|
|
|
Baina
Iruñea ez da Maiargi. Hiri honetan kontzientzia sozial eta feminista dago.
|
|
|
Arabari eta Euskal Herri osoari sekulako kaltea —kulturala eta ekonomikoa— egiten diote.
|
Baina
Iruña Veleiako auzia gainditzen denean, hau da, azterketa zientifikoak egin eta indusketa berriro hasten denean, aldatutzat emanen dira gauza asko; besteak beste, euskararen historiaz saldu zaigun ikuspegia eta euskara berantiarraren teoria irrigarria, nardagarria ez balitz eta zentralismoaren kirats inperialista ez balitzaio nabari.
|
|
|
–Hango neskek emagalduek bezala jantzi nahi badute, bejondeiela.
|
Baina
Iruñean oraindik ez gabiltza erdi biluzik karriketan.
|
|
|
|
Baina
Iruñeko egonaldiak ez zuen luze jo. Irailean hasitakoak etena izan zuen otsailean.
|
|
|
Erribera lau mendez gobernatu ondoren, errege kristauen menean egonen dira beste lau mendez Tuterako musulmanak.
|
Baina
Iruñeko erregeek beren hegalpean bezala hartuko dituzte, aterpean, denek utz ditzaten lasai. Alfontso Borrokalariak hastetik izkirioz" Moroen Forua" delako lege nagusi bat emanen die, eginbideen erraile, zuzenen bermatzaile.
|
|
2023
|
|
|
Urtarrilaren 4an Almeria jasoko dute, zeinak ez duen lehiarik irabazi.
|
Baina
Iruñean emaitza hobeak lortzea ezinbestekoa da sailkapenean estutasunik izan nahi ez badute. Sadar berriro ere gotorleku gorritxoa bihurtuz gero, jauzi handia egingo du Osasunak.
|