|
2007
|
|
|
2003az geroztik, helduen alfabetatze eta euskalduntzerako ikastetxeez ari garelarik, euskaltegiak ez ezik, euskaltegiak eta autoikaskuntzarako zentroak aipatu behar dira.
|
Azken
hauek, euskaltegi izan gabe, beste hizkuntza batzuk irakasteaz gain, autoikaskuntzarako sistema bitartez euskara ere irakasten duten zentroak dira.
|
|
|
Zizur Nagusian, Agoitzen, Lizarran eta Tuteran garbi ikusten da haurren eragina euskararen erabileran.
|
Azken
hauetako datuak bereziki deigarriak dira: haurrak tartean daudela Lizarran% 6 egiten da euskaraz eta Tuteran% 3,7; haur nagusiaren arteko erabilera Lizarran% 7,3 eta Tuteran% 5,8; eta haurren arteko erabilera Lizarran% 7,5 eta Tuteran% 4,6.
|
|
2008
|
|
|
Asmo horrek, blogez gain, beste hainbat 2.0 baliabide ezagutzera eraman ninduen, webquestak, esaterako.
|
Azken
hauek tresna erabat egokiak suertatu dira lanketa mota honetarako; izan ere, ikerketara zuzenduriko jarduerak prestatzeko baliabide hauen bitartez, aprendizaia aktiboagoa, autonomoagoa eta esanguratsuagoa bihurtu da. Halere, hori hasiera baino ez zen izan, beranduago etorriko baitziren wikiak, podcastak9 eta beste hamaika baliabide, denak erabilerrazak eta musu truk.
|
|
|
Esan daiteke ziberkomunikabideetan baino are gehiago erabiltzen dela euskara batua komunikabide idatzietan edo.
|
Azken
hauetan, elkarrizketetan batik bat, tokian tokiko formak askoz gehiago erabiltzen dira ahozko komunikazioan. edo eredu berri bat sortu: Resurrección Mar� a de Azkueren gipuzkera osotua edo aranisten (Ebaristo Bustintza buru zela) euzkera garbija (gure egunetan hiperbizkaiera izena eman dio eredu horri Itziar Laka irakasleak) edota Herria aldizkarian erabiltzen zen nafarrera lapurtera literarioa, Piarres Lafittek kodetua.
|
|
|
Oro har, esan daiteke ziberkomunikabideetan baino are gehiago erabiltzen dela euskara batua komunikabide idatzietan edo.
|
Azken
hauetan, elkarrizketetan batik bat, tokian tokiko formak askoz gehiago erabiltzen dira ahozko komunikazioan.
|
|
|
Aitortu egiten da herritarrek Nafarroako Administrazio Publikoetara euskaraz zuzentzeko eskubidea dutela.
|
Azken
hauek interesatuei gaztelerarako itzulpena eska diezaiokete(...)"
|
|
2009
|
|
|
Halere, publikoarekin harreman zuzena duten eta elebidun gisa kalifikatutako unitateetako lanpostuek lehentasuna izango dute.
|
Azken
hauetan sartzen dira bereziki gazteriarekin harreman zuzena eta ohikoa dutenak. hori lanpostuen zerrenda onartzean egin ohi da; zerrenda hori Euskal Autonomi Erkidegoan prestatzerakoan, lanpostuaren izenarekin batera, zein talde, kidego edo eskalakoa den, izango duen dedikazio erregimena, hizkuntz eskakizuna eta, baldin badauka, derrigortasun data adierazten dira.
|
|
|
Halere, publikoarekin harreman zuzena duten eta elebidun gisa kalifikatutako unitateetako lanpostuek lehentasuna izango dute.
|
Azken
hauetan sartzen dira bereziki gazteriarekin harreman zuzena eta ohikoa dutenak. Honetara, ezin dugu ahaztu, 30 urtetik beherako biztanlegoaren taldean, baita 15 urtetik beherakoak direnetan ere, euskaldunak nabarmenki gehiengoa direla.
|
|
2010
|
|
|
hizkuntza gutxituko kontsumitzailearen aurrekontu lerroa hasieran AB zuzenak adierazten du —bere malda bi hizkuntzetako ondasunen prezioen arteko erlazioa delarik, hizkuntza nagusiko produktuak merkeagoak direlako—, eta bere baliagarritasun funtzioaren maila desberdinek lerro etenek —hauen maldak hizkuntza gutxituaren hiztunak bere hizkuntzaren aldeko lehentasuna agertzen duelarik— Beraz, hasieran, baliagarritasuna maximizatzeko kontsumitzaile hori A puntuan egongo da, bere aurrekontu osoa hizkuntza nagusituko produktuak erosten gastatzen duelarik, qNA kopuruan, eta hizkuntza gutxituko produkturik erosi gabe geratuko litzateke.
|
Azken
hauen prezioa parekatuko balitz hizkuntza nagusiko produktuen prezioarekiko, kontsumitzailearen aurrekontu lerroa AC zuzenak adieraziko liguke (prezio berdinekin, zuzen honen malda –1 delarik), beraz, kontsumitzaile hori C puntura igaroko litzateke: ez luke hizkuntza nagusiko produkturik erosiko, eta bere aurrekontu osoa hizkuntza gutxituko qGC produktu kopurua erosten erabiliko luke.
|
|
|
Bere ardurapean daude, besteak beste, testuliburuen eta ikasmaterialen zuzenketak, hobekuntza ikastaroen ardura, dokumentu administratiboen itzulpena eta euskaraz lan egiteko tresna informatikoen sortze eta mantentzea.
|
Azken
hauei dagokienez, aipatzekoak dira EHULKU, euskara zuzenaren inguruko zalantzak argitzeaz arduratzen dena, AZPidazki administrazioan euskaraz lan egiteko lagungarri den tresna eta EHUtsi euskararen erabilpen okerraz ohartarazten gaituena. Tresna guztiak sarean daude, Euskara eta Eleaniztasuneko Errektoreordetzaren Web orrian (www.ehu.es/euskara) eta eduki gehienak guztientzat zabalik daude.
|
|
2011
|
|
|
Gaitasun eleanitza gaitasun edo konpetentzia eleanitza, Coste eta bestek (1997) lehendik proposatzen zuten haritik europako erreferentzi Markoan (2001) oso era nabarmenean agertzen da, eta haren ondoren ikerlari askok erabili izan dute printzipio adostu bezala (guasch & Nussbaum, 2007). dolz eta Bronckartek (2002) aldiz, ñabardurak, zehaztasunak jarri dizkiote konpetentzia nozioari.
|
Azken
hauen iritziz, berezko, unibertsal, norbanakoaren konpetentzia bezala ez luke eragin handirik, lehen hizkuntzaren kasuan ere ez duen bezala; alegia, hizkuntza bat, eta gutxiago bi edo gehiago, ez dira berez, garapen biologikoaren emaitzak. Landu
|
|
2014
|
|
|
Euskara toki garapenean, gonbidatu gabeko protagonista – Eñaut Apaolaza eta espezializazio gutxiko trebakuntzan gertatu dira.
|
Azken
hauetan barne sareak ere eratu dira hizkuntza normalizazioaren inguruan.
|
|
|
Hauez gain enpreson ordezkaritzadun erakundeak ere gehitu dira.
|
Azken
hauen lana eta eskarmentua ez dira, lan munduko ekintzara jotakoan, behar bezala baloratu, eta berauen ekarpenak ez du eduki lukeen adinako pisurik izan. Horrek noski, prozesuarengan eragin negatiboa izan du, eta oztopatu egin du ekimenak gehiago hedatzea.
|
|
|
Bestalde, enpresa jardunean eta gestioan aldaketa asko ez dira epe laburreko etekinari begira eginak, baina epe laburrekoak garrantzia handiagoa hartzen du, eta epe ertain luzekoek berriz estimulu handiagoa behar dute.
|
Azken
hauen artean kokatzen dira euskararen erabilera areagotzeko egitasmoak. Estimulu hau normalean erakunde publikoek egindakoa izan ohi da.
|
|
|
Batzuek beraien identitateari lotuta nabaritzen dute hizkuntza; beste batzuk aldiz ez.
|
Azken
hauentzat komunikazio tresna hutsala litzateke (errealitatean hori soilik ez bada ere). Beraz, batzuen hautua euskararen aldekoa izan den artean; bestena ez da kontrakoa izan; baizik eta ez dute alde egin.
|
|
|
Atxutxiamaika aisialdiko eskaintza (0 urte bitarteko haurrei zuzendurikoa), Ludoteka (0tik 12 urtera arteko haurrei bideratutakoa), Gaztelekua (12 urte bitarteko nerabe eta gaztetxoei zuzendurikoa), Beinke bertso eskola (5etik 9 urtera bitarteko haurrentzako proiektua) eta herriko ikastetxeetan eskainitako" Zergatik ez?" motibazio saioak.
|
Azken
hauek haur eta gazteen euskararen erabileran eragiteko asmoz eskaintzen dira.
|
|
|
Horretarako ezinbestekoak dira urtean zehar egiten diren asanblada zein asteburu pasak.
|
Azken
hauek urtean hiru aldiz egiten dira (lau hilabetean behin) eta hezitzaileen arteko harremanetan eta konfiantzan eragiteaz gain, urte osoko programazioak burutu eta ebaluazioak egiteko baliatzen dira. Bestalde, asanbladak hilero egiten dira.
|
|
|
Gainontzekoak, urte osoko hezitzaile dira; batzuk proiektue dota ekintza batzutan daude eta beste hainbat guztietan, salbuespenak salbuespen.
|
Azken
hauek hezitzaileen %31 osatzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Hiru iturritatik jasotako 33 kexa, eskaera eta iradokizun aztertu ditugu: Elebidek jasotako 2, Behatokiak jasotako 6 eta GFAren Kalitate sistemako 25
|
Azken
hauek 2013 eta 2014 urtekoak dira, eta Aldundiak berak helarazi dizkigu; Elebide eta, aldiz, interneten ikusi ditugu, 2012 eta 2013 txostenetan, 2014ko memoriak argitaratu gabe daudelako.
|
|
|
Egilearen ustetan, dauden eskala guztiak deskribatu dira, Kincade, Krauss eta Wurm ena (in Crystal, 2000) izan ezik.
|
Azken
hauek ez liokete ekarpen esanguratsurik egingo honako lan honi eta horregatik baztertu dira.
|
|
2016
|
|
|
|
Azken
hauetariko bat eskaintzen digu, argi eta zehatz, Jasone Aldekoaren doktore tesiak (Aldekoa, 2012). Bertatik eratortzen diren emaitza batzuk, ez guztiak, kezkagarri dira.
|
|
|
Beste batzuek, aldiz, perspektiba transetnikoa dute eta mundu zabaleko fenomenoari nonahi aplika dakiokeen erantzun marko kontzeptuala eskaini ohi dute.
|
Azken
hauetan zentratuko gara labur labur. Honela dio, esate baterako, Foundation for Endangered Languages (FEL) delakoak:
|
|
2017
|
|
|
musikari batzuk erregimenaren alde lerrokatzen dira beraien bizimodua eta ospea hobetzeko eta musika genero horien esentzietatik urruntzen dira; beste egile batzuk, aldiz, askoz jardun subertsiboago eta aldarrikatzaileago bat dute, beraien aukera eta mehatxuekin.
|
Azken
hauen kasuan gizarte xehearen sentimenduak azaleratzeko baliabide bat bilakatzen dira eta bake liberala delakotik, hau da, inposatutako baketik, urrundutako jarrera bat agertzen dute.
|
|
2018
|
|
|
Bost urteko ibilbidean, IEHko bertso munduan dabiltzan gazteen hizkuntza ibilbiMiren Artetxe Sarasola – Hiztun berriak eta bertso mundua deak, portaerak eta identitateak izan ditut aztergai, bertso ibilbidearekiko eta bertso munduko esperientziekiko elkarreraginean. 15 urte bitarteko 15 gazte elkarrizketatu ditut, horien artean bi izanik hiztun berriak12
|
Azken
hauei bina elkarrizketa sakon egin dizkiet13 Lehenean, haien bertsoeta hizkuntza ibilbideak izan ziren elkarrizketaren hari nagusi. Bigarren elkarrizketak, aldiz, hiztun berri izatearekiko bizipenak eta diskurtsoak izan zituen ardatz.
|
|
2020
|
|
|
Teknologia berriek aukera berriak ekarriko dituzte baina, noski, baita arriskuak ere.
|
Azken
hauen artean LTDaren etorkizuna ageri zaigu, izan ere, adituen arabera ez dago batere argi lurreko telebista digitalaren etorkizuna. Esan zigutenez, Europako Batasunak lurreko telebista digitala 2023 urterarte bermatuko du eta 2025ean berrantolaketa bat egingo du baina ondoren ez dago oso argi zer gertatuko den.
|
|
2021
|
|
|
Ondorioz, Konstituzioaren 75 artikuluak tokiko hizkuntzak, eta haien artean euskara, babesteko eta sustatzeko balio konstituzionaleko helburu bat finkatzen die botere publikoei.
|
Azken
hauek, helburu hori errespetatzeko betebeharra daukate (Zabaleta, 2019).
|
|
2022
|
|
|
Ildo horretan, agian" hiztun berri" etiketa estuago lotzen da erlazionatutako beste kontzeptu batzuekin, tartean, García eta Kleifgen en (2010)" elebidun emergenteak" ekin (hizkuntza bat ikasten eta beti aurrerapenak egiten dabiltzanak) eta Kramsch ek (2009)" subjektu eleanitzak" deritzonarekin, hau da, egunerokotasunean hizkuntza bat baino gehiago erabiltzen dituzten hiztunak, atzerriko hizkuntzak ikasten dihardutenak eta" silenced speakers" deiturikoak barne.
|
Azken
hauek ulertu bai baina hizkuntza horretan ez dute hitz egiten.
|
|
2023
|
|
|
Euskararen periferietan bizi diren ikasleen kasuan nabarmenagoa da kosifikazio hau euskaltasunarekiko bisioa gehienetan eskolan baino jaso ez dutelako.
|
Azken
hauek sarritan ez dute garatua talde pertenentzia sentimendurik euskararen inguruan eta euskara beraien errepertorio pertsonaleko osagai moduan ikusten dute bakarrik. Jakina, gure ikasle guztiak bizi diren gizartearen isla dira; esan nahi baita euskarak euskal gizartean bete behar duen funtzioa argitu gabe dagoela eta hizkuntz normalizazioa adierazpenaren atzean adiera ezberdinak daudenez (Iztueta 2015) ikasleen (eta irakasleen) artean ez dagoela euskaltasunarekiko bisio partekaturik.
|