|
2000
|
|
|
Baina esanahia soilik testa igaro duten kasuei egokitzen bazaie, baina ez aztertuak izan ez diren beste guztiei, orduan ez dugu erantzun filosofiko —orokor— baliozkorik joerazko terminoen esanahiari buruz.
|
Zer
zegoen gaizki, beraz. Batez ere, erantzun filosofiko singularizatua eman zutela, kasuz kasukoa.
|
|
|
Zerk laguntzen gaitu horrelako inferentziak egiten?
|
Zer
dago aurresate horien alde. Humeren erantzuna lau zatitan bana dezakegu:
|
|
2001
|
|
|
Leibnizek errealitateari buruz adigaietatik abiatuta soilik hitz egin omen zuen. Beraz, hausnarketa transzendentala behar da garbi bereizteko
|
zer
dagokion sentimenari eta zer adimenari, eta horrela Topika transzendentala osatzen da.
|
|
|
Eta ez du zentzurik zera esateak, beraz, subjektua bakuna dela, materiagabekoa, etab., zeren ez baitakigu agerpen horien atzean
|
zer
dagoen.
|
|
|
Bere idealismoaren saihestu ezinezko ondorioetara helduz gero, gizaki bakoitza bakan, bakar, bere ‘arrazoimenean’ betiko espetxeratuta bizi dela baietsi luke, beste gizakien berri ez lukeelako ezer benetakoa jasoko, bere baitako zentzumenetan azaltzen diren fenomeno hutsen intuizioak baino. Gugandik kanpo dagoena ezin badugu jakin beragan denez(" nur als Erscheinung, nicht aber nach dem, was es an sich selbst ist" 75), ezin dugu jakin beste gizakiengan
|
zer
dagoen edo zer diren. Baina Kantek bazekien beste gizakien gogoen berri, gorputzen fenomenologiatik harantzagokoa.
|
|
2003
|
|
|
Ariman ernaltzeko daudenek ordea... arimari ernaldu eta erditzea dagozkionak 209 arimetan, gorputzetan baino are gehiago, ernaltzen dituztenak bai baitaude. Eta
|
zer
dagokio bada. Zentzutasuna eta gainerako bertutea, eta horien sortzaileak poeta guztiak dira eta asmatzaile esaten zaien artisau guztiak.
|
|
|
lehen, gai guztietan erkide diren erregelak; hurren, gai anitzetara heltzen direnak, baina ez guztietara, eta, azken, gai bakar bati dagozkionak; bestela, sarritan gertatzen den moduan, gai zehatz baten erregela berezia beste batera zabaltzea, bigarren horretan aplikagarria ez dela, gezurrezko izan daiteke. Adibidez, erromatar zuzenbideak ematen digu harako erregela, esamolde ilunetan aintzat hartu behar dela hitz egiten duenaren gogoa; eta erregela mugagabe hori sortua denez gai askotako erregelak dituen beste titulu batean, bertan ere ez direla bereizten zer
|
zeri
dagokion, badirudi orokorra eta erkidea dela, eta besterik gabe ezarriz gero, erakarriko da hitzarmenetan nahiz testamentuetan beharrezkoa dela esamolde ilunak interpretatzea noren borondatea izan eta horren gogoaren bidez. Hala ere, aplikazio hori egoki eta zehatza da testamentuetan, baina oker eta makur gerta daiteke hitzarmenetan. Izan ere, lehenengoetan bakar batek hitz egiten du, eta haren borondatea da legea; baina, bigarrenetan, kontratugileen gogoa da lege egiten dena.
|
|
|
Baina ez du beti lortzen arrakasta hori, eta porrota errepikatzen denean eta hala gertatzen zaienen kopurua hazten denean, orduan zientzialari komunitatearen sektore hori beste nonbait ‘krisi’ deitu dudan horretan sartzen da. Bere lana oinarritzen duen teoriarekin funtsean bat ez datorren zer edo
|
zer
badagoela onartzen duenean, ordura arte onartutakoa baino funtsezkoagoak diren teoriaren eraketak saiatuko ditu zientzialariak. (Krisi aroan, teoria paradigmatikoaren hainbat eta hainbat aldaera agertu ohi dira.18) Aldi berean, zailtasuna azaldu den eremuan sarritan esperimentazio ausazkoagoei ekingo die, egoera zuzentzeko biderik adieraziko lukeen ondorioren bat aurkitzeko itxaropenak gidatuta.
|
|
2004
|
|
|
Adimenaren sorkari hutsak izango al dira?
|
Zeri
dagozkio. Naturaren munduaren deskribapena al dira?
|
|
2005
|
|
|
Bukatzeko, zein baliabide erabili dudan esan behar dut labur labur, gai honi zein arretaz heldu diodan ulertarazteko. Nire lehenengo kezka izan da zenbait froga erakustea, zuzenbide naturalari
|
zer
dagokion azaltzeko. Horretarako erabili ditudan irizpideak inork ere ezin ditu ukatu, bere buruari kontra egiten ez badio bederen.
|
|
2006
|
|
|
Horiek Humeren teoriaren tituluak dira. Baina
|
zer
dago haien atzean?
|
|
2007
|
|
|
Anaximandrok Tales maisuaren teoria kritikatu nahi zuen54: Talesek ura jartzen zuen lurraren azpian, baina
|
zer
zegoen uraren azpian. Erregresio amaiezin hura ekidite aldera garatu zuen Anaximandrok bere teoria:
|
|
|
" Karakterearen formazioa —hezkuntza teorian esatea ohikoa den bezala— heziketa eta diziplina eskolarraren helburu orokor bat da" 89 Aurrerapauso bat emanez, baina etenik gabe, arazo hori egun nola planteatzen den ikusiko dugu, hain zuzen etika komunikatiboa erreferentziatzat hartzen duen Lowischen" ekintza pedagogikorako erantzukizunaren etika diskurtsiboaren" 90 eskutik. Teoria etikoak, egiaz, ezin dizkio pedagogiari berme moralerako behin betiko irizpideak eskaini —Nietzscheren" Jainkoaren heriotzaren" ondoren ez dago esaterik
|
zer
dagoen berez ondo edo gaizki—, baina bai iratzar dezakeela erantzukizunezko jarrera bat hezitzaile eta heziengan. Horregatik dio Lowischek:
|
|
2009
|
|
|
Bukaeran, Heideggerren laguntzarekin, Moderniaren eta metafisika guztiaren funtsaren klabe batzuk deszifratuko ditugu. Ze, azken finean,
|
zer
dago, Modernia aztertzerakoan, auzitan. Modernia bukatu omen zen eta krisia etorri zen.
|
|
|
Ezin balio berriak sortu, erlijioaren arauen ordez balio laikoak sakralizatu ditugulako. Beraz,
|
zertan
gaude. Moderniaren klabeak eta kontraesanak ulertzea ezinbestekoa iruditzen zaigu orain dugun krisia gainditzeko edo, behintzat, irtenbide posible bat beste era batera birformulatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Zerk mugatzen dit pentsatu ezin dena? Zerk, errealari
|
zer
dagokion. Hizkuntzaren bidez mugatu aurretik, izatearen alde bat hartu ote dut (ez dakit nola) eta hartaz pentsatu eta mintzatzen ote naiz, edota pentsatzean eta hitz egitean izatea mugatzen dut, eta, beraz, harrapaturik nago (hori pentsatzen dut; beraz, hori da)?
|
|
|
Unamuno’rentzat ordea, kezkabide gogorra da dena, ta larrimiñik gabe nola bizi ote daiteken ez du entenditzen.
|
Zertarako
gaude munduan. Zertarako jaio gera?
|
|
2012
|
|
|
Badiou, mesedez.
|
Zer
dago demokraziatik haraindi. Kapitalismo humanizatu egin behar da, eta kito:
|
|
2014
|
|
|
Hau ez da musikarien prozesu psikologikoak aztertzeko unea, zergatik isolatu ote diren arrunkeriaren zabalkundeak mehatxatua zegoela uste zuten lengoaia babestera,
|
zertarako
egon diren etengabe berritzen balizko ikusleak gehiegi zabaltzen zirenean. Baina aipa dezakegu XIX. mendean jada bereizketa argi bat ezartzen dela operako konposatzailearen eta gainontzeko konposatzaileen artean.
|
|
2016
|
|
|
Linneoz gero espezieen artean mugak garbi zeudela uste bazen, muga guztiek nahasborrastuak ziruditen honezkero.13 Hasi beharra zegoen irizpide berri bila. Handik hogei urtera teoria eboluzionista plazaratu duenean, garbi zeukan
|
zeren alde
zegoen eta zeren aurka:
|
|
2017
|
|
|
Gure ikerketaren maila honetan, Bestearentzako izatearen funtsezko egiturak argitu eta gero, tentatuta gaude, nola ez, galdera metafisikoa egitera: "
|
Zergatik
daude Besteak?". Besteen existentzia ez da, ikusi dugunez, bere baitarakoaren egitura ontologikotik erator daitekeen ondorio bat, hain zuzen ere.
|
|
|
Horrela, erantzunik baluke galdera metafisikoak: "
|
Zergatik
daude kontzientzi (ak)?". Baina, beste zentzu batean, aniztasun horren faktikotasunak erreduziezina dirudi, eta gogoa ulertzen baldin bada aniztasunaren gertakariaren abiapuntutik, desegin egiten da.
|
|
2021
|
|
|
Zein ardatz, prozesu eta bazterketa forma norma tiboren arabera (egiten) dira batzuk gutar/ berdin/ normal/ neutral eta besteak arrotz/ identiko/ anormal/ berezi (tasun)? Euskal komunitatera etorrita,
|
zer
dago mutil euskaldun peto, jator, herriko seme, natural, autentiko horren atzean. Zer botere harreman eta menderakuntza sistema antolatzen du?
|
|
2022
|
|
|
Eta dagoeneko hegelianismoaren eta haren eskemen nagusitasunetik urrun gauden arren, argi dago impasse hori ez dugula gainditu.
|
Zer
dago historiatzat hartutako filosofiaren azken aroaren ondoren. Harrezkero, filosofiak bere jarraitutasuna justifikatu behar izan du etengabe.
|
|
|
Zein dira, Europan, haren historia arranditsuagatik baztertuak, esplotatuak eta gaizki tratatuak?
|
Zer
zegoen aurretik, eta zer geratu zen ustezko mirari greziarretik kanpora. Zergatik izan dira beti Egipto eta Mesopotamia zibilizazio batzuek, europarrek, ukatutako itzal, aitortu gabeko oinarri, geroago bereizi eta elkarren artean erlaziorik ez ikusteraino?
|