|
2000
|
|
|
HUNKITURIK geratu ginen,
|
zer
egin ez genekiela...
|
|
|
Eta
|
zer
egin ez nekiela, zeren, alde batetik, gaitz hark ez baitzuen ez medizinarik ez sendagarririk guztiz ematu eta sendatuko zuenik, eta zeren, bertzetik, ahalke bainintzen, jakinik ezen, baldin marinelei erraiten banien, irri eginen zidatela, edo, okerrago, ospitaleren baterat igorriko nindutela, gaitza kutsakorra zelako, bizpahiru egunetan utzi nuen auzia bere kasa, ea orban narriotsu haiek kentzen ...
|
|
|
Eta,
|
zer
egin ez nekiela, logelarat itzuli nintzen berriro. Eta ohean sartu, eta ezin kendu izan nuen iduri eta figura hura burutik:
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen, eta,
|
zer
egin ez nekiela, besagainak goratu nituen, ergel batek bezala; eta kapitainak, ene mamirik gabeko behakoan eta ene besagainen keinu dorpe hartan ene ergelkeria irakurtzen zuela, erran zidan:
|
|
|
printzesa, erregina eta enperatriz; ordea, hagitzez ere inportantagotzat nituen nik istant hartan neure galtzoin zahar haiek, zulo eta guzti, munduko printzesa, erregina eta enperatriz guztiak baterat baino. Eta,
|
zer
egin ez nekiela, barren leihoa estaltzen zuen errezela bildu, sudurra atera... eta leihoaren bertzaldeko korridorerat egin nuen; eta, korridorean aitzina egiterat nindoanean, bururatu zitzaidan ezen leihoko errezel hura erabil nezakeela neure lotsarien estalkitzat... eta tiratu nuen errezeletik bortizki... baina hiru gizon iritsi zitzaizkidan orduan, supituki eta deblauki, korridorearen bertze pu... Eta, gizon haiekin baterat etxeko gela zabalago baterat ninderamatela, horma baten kontra jarri gintuzten guardiek laurok, eta bertze bi gizon gehiago.
|
|
|
Negar egiteko puntadan ematen zuen, eta nik ez dut pairatzen inork nire aitzinean negar egiterik. Unaik berak ere
|
zer
egin ez dakidala uzten nau negarrez hasten zaidanean. Zoo bat erosiko nioke horrelakoetan, lehoiak eta guzti erosi ere, malko zurruztari langa eman diezaion.
|
|
2001
|
|
|
Zerbitzaria
|
zer
egin ez dakiela geratu da une batez. Hogeita hamapiko urteko morroi irribarretsu bat da, erdi lagundu nahian erdi adar joka baino ez zebilena.
|
|
2002
|
|
|
Ez zuen, hala ere, blusa ixteko intentziorik azaldu. Julen jokoz kanpo egon zen une batzuez,
|
zer
egin ez zekiela. Azkenean, ezpainak hurbildu zituen bularretakora, eta musu bana eman zion titi bakoitzari.
|
|
|
–Berez ondo ateratzen zait –hasi zen Julen, supituki gorri gorri eginda, aberia hura justifikatu nahian– Benetan –jarraitu zuen mutilak, batera eta bestera begira,
|
zer
egin ez zekiela.
|
|
2003
|
|
|
Horregatik atera naiz hain presaka. Eskutik heldu eta" Goazen azkar" esan dizut, eta azafatak eta ertzainak atzetik bagenitu bezala atera gara korrika, zu zure takoidun zapata meharrekin zoru labainean laprast egiteko arriskuarekin eta ni nire herio aurpegiarekin, zeharkatzen genituen atezain eta begiraleak
|
zer
egin ez zekitela geratzen ziren, esku batekin beren pistolaren kulata ukituz, ez genuen gaizkile itxurarik inondik ere, izatekotan ere bikote maitemindu berriaren trazak izango genituen, zuk barre egiten baitzenuen, barre ero eta kezkarik gabea, gazte baten barrea esango nuke, eta nire eskutik aske, arnasa hartzeko, espaloiaren erdian geratu zarelarik, oinezkoak gelditu egiten ziren, ez baitago i... Zure auto zaharrean sartu eta itzuli gara hirira.
|
|
|
Gero, ezer ez. Eta,
|
zer
egin ez zekiela, ohera itzuli zen berriro, eta halaxe egon zen, katu kuttunari inoiz baino lotuago eta besarkatuago, dar dar batean, lehen argia leihoko zirrituetatik sartu zen arte.
|
|
2004
|
|
|
Halako batean, auto bat agertu zen karrikaren buruan. Une batez
|
zer
egin ez nekiela gelditu nintzen, autoaren argiek itsututa, gauez errepideetan harrapatzen dituzten piztien antzera. Urrats bat egitera behartu nuen neure burua.
|
|
|
|
Zer
egin ez zekiela, lurrean zeukan armairu txikiko atea ireki eta mendiko makila han zegoela ziurtatu zuen. Ez zen armarik aproposena izango, baina bai zerbait.
|
|
|
" Eutsi goiari, bilobatxo!". Eta, bihotzak mailu batek bezala astintzen ninduela, penalti puntura hurbildu eta,
|
zer
egin ez nekiela, metro bat lehenago irrist egin nuen, eta baloia, poliki poliki, kornerreko banderatxo hartarantz joan zen.
|
|
2005
|
|
|
neska hau panpina osoa bada, izan, baina argazkikoarekin batere antzik ez. Lotsatuta geratu da,
|
zer
egin ez dakiela. Hori ikusita, neska izan da, ibiltzen hasi eta, harengana iritsita, eskuak izterretan jarriz eta burua makurtuz, agur egin diona.
|
|
|
Ametsek, ezer galdetu gabe, berokia kendu eta armairuan gorde du. Gero aulki altuetako batean jesarri da,
|
zer
egin ez dakiela.
|
|
|
Dendaria
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen.
|
|
2006
|
|
|
Euritakoa brast gelditu zen.
|
Zer
egin ez zekiela, Ane denda bateko erakusleihoari begira jarri zen. Bihotza eztarrian taupaka zeukan.
|
|
|
Bihotza bortizki taupaka, Ane
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen. Lasaitu, agindu zion bere buruari, lasaitu eta ganoraz pentsatu.
|
|
|
Hala ere, orain lanik gabe zegoen. Psikologia ikasketak amaitu berriak zituen, baina tituluarekin –eta, are okerrago, bere bizitzarekin–
|
zer
egin ez zekien. Eta jakiteko premia larria zuen.
|
|
|
Zigarroa eskuetan, kearekin
|
zer
egin ez nekien. Gizon guapoek urduri jartzen naute.
|
|
|
Zer egin zezakeen fede gutxiko soldadu agintezale batek urrutiko jentilen lurralde haietan? Eta okerrena,
|
zer
egin ez zezakeen!
|
|
2007
|
|
|
Gau hartan saloiko sofan etzan nintzen, baina ez nuen lo egiterik lortu, eta ez solfako sofak eragindako haginetako minagatik soilik. Burua jira eta bueltaka ibili zitzaidan, zer egin nuen eta
|
zer
egin ez nuen jakin nahian. Galderak ateratzen zitzaizkidan barne barnetik.
|
|
|
Begiradarekin jarraitu dio mutikoaren ibilera azkarrari, bidean txiki egin den arte. Gero sukaldean geratu da zutik,
|
zer
egin ez dakiela. Marrubi tartari begira gelditu da.
|
|
2008
|
|
|
bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri?, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala. Ama nagusia ere beldurrak zegoen, beharbada, sor Imeldak berea esan ahala, ama nagusia arnasgabe bezala gelditu zen behintzat hiruzpalau segundotan,
|
zer
egin ez zekielako itxurapean?, baina, ama nagusi batek bere paperean behar zuelako edo, komunitateak ez zuen harengandik besterik espero?, bere paperari, obligazioari, ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusiari beldurra gailentzen lagundu ziotenak, ausaz:
|
|
|
–Tuuu?!?. Eta izeba, lehen segundo hartan, barrutik lotuta bezala gelditu zen,
|
zer
egin ez zekiela?
|
|
|
Bitartean, kapitainaren alde
|
zer
egin ez genekiela geunden, ezezagunarekiko sesioan herio zauria jaso zuela erabat sinetsita. Ekarri nuen rona, eta eztarrian behera isuri nahi izan nion; baina hortzak itxi itxi eginda zeuzkan, eta matrailezurrak burdina bezain gogor.
|
|
|
Goiza bete lan geneukan aurrean, ez baitzegoen haize arrastorik ere, eta txalupak atera eta osatu egin behar genituen gizonez, hartara itsasontzia atoian eramateko hiru edo lau miliatan barrena, uhartearen muturra inguratuz, eta gero handik, kanal estu batean gora, Eskeleto Uhartearen atzean zegoen ainguralekuraino. Txalupa batean joateko eskaini nuen neure burua, han
|
zer
eginik ez banuen ere. Beroa kiskaltzekoa zen, eta gizonek marmar batean betetzen zuten beren lana.
|
|
|
Urduri jarri zen Freddy Green, aztoratu ere bai une batez, txakur zauritua aiumaka hasi zenean berriro.
|
Zer
egin ez zekiela geratu zen.
|
|
|
Borrokatzea alferrik zen, herri txikia da gurea, baina bazeuden hamazortzi gazte indartsu herriaren alde borrokatzeko prest. Aurrez aurrekoan
|
zer
eginik ez zenez, gazte indartsu haiek sakrifizioan eskaini zituzten, herriko jeinuak laguntza eta gidaritza emateko. Eta borrokalari arrotzek aurkitu zituztenean eta dena galduta zegoela ematen zuenean, liztor multzo batek Alpha Yayaren morroien aurka ekin zion.
|
|
|
Terrazako turistek, bien bitartean, sinesgogor so egiten zuten haienganantz,
|
zer
egin ez zekitela. Bat edo beste telefonoz deitzen hasiak ziren.
|
|
|
Lehenengotan eutsi eta handitu ere egin zuen lepoko presioa, entzun berri zuenak areago amorrarazita. Baina gazte afrikarrak erantzuna behin eta birritan berretsi zionean, haren lepoa askatuz joan zen, eta
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen. Makila lurrera jausten utzi eta São Jorge gaztelurantz joan zitzaion begirada.
|
|
|
Irakurketak ez zuen luze iraun eta bukatu zenean
|
zer
egin ez zekitela geratu ziren denak elkarri begira. Aurpegi horietako gutxi batzuk ezagutzen nituen.
|
|
|
bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri–, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala. Ama nagusia ere beldurrak zegoen, beharbada –sor Imeldak berea esan ahala, ama nagusia arnasgabe bezala gelditu zen behintzat hiruzpalau segundotan,
|
zer
egin ez zekielako itxurapean–, baina, ama nagusi batek bere paperean behar zuelako edo –komunitateak ez zuen harengandik besterik espero–, bere paperari –obligazioari– ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusiari beldurra gailentzen lagundu ziotenak, ausaz: jokoan zegoen, adibidez, bere harrotasuna, eta jokoan zegoen beste mojen aurrean garrantzitsu –beharrezko– sentitzeko egokiera... eta jokoan zeuden, beraz, ustezko obligazioak baino gauza xehe eta arruntagoak, lohiagoak, ama nagusiak obligazioaren bilgarri zilarrezkoan estal zitzakeenak; ez hori bakarrik, behin hara iritsiz gero, zilarra urre bihurtzeko moduan egon baitzitekeen:
|
|
|
" Tuuu...!". Eta izeba, lehen segundo hartan, barrutik lotuta bezala gelditu zen,
|
zer
egin ez zekiela...
|
|
2009
|
|
|
55. Zure errukizko begiak, Ama,/ Arren itzuli izkidatzu,/ Samiñez dagon biotz gaxoa/ Gozatutzen badakizu;/ Ama zera ta ¿ semien alde/ Zuk
|
zer
egingo ez dezu?/ ¡ Gure samiñak gozatutzeko/ Zaude bai or Arantzan Zu!? (OG:
|
|
|
Alde egin du. Neba han gelditu da, erdi eroturik, gaixorik,
|
zer
egin ez dakiela. Arreba garbituko luke, harrapatuko balu.
|
|
|
|
Zer
egin ez nekien. Ni, ordea, ez naiz edozein huskeriaz kikiltzen diren horietakoa.
|
|
|
Sendagileak, bitartean, beste koskatxo bat estutu zuen Hamaikari ipini zion torniketea.
|
Zer
egin ez zekien bakoitzean, torniketea estutzen zuen.
|
|
|
Garazik eta Goiok elkarri begiratu zioten, estututa. Garazik belarrian hatz egin zuen,
|
zer
egin ez zekienean egin ohi zuen moduan. Sukaldea seinalatu zuen gizonak buruarekin azkenean, eta hara eraman zuen Garazik neska, besoa sorbalden gainean jarrita.
|
|
|
Pentsamendua zabal baina antzu, leku guztietara irekita baina erantzunik gabe. Gaztea zen baina ez zen gazte sentitzen, edozer egin zezakeen baina
|
zer
egin ez zekien. Ilunetan zarata entzun zuenean ez zen gehiegi aztoratu, ezagutzen zituen goi desertuko animalien soinuak.
|
|
|
Hemen hiregatik gaudek. Txanpon arraio horiekin
|
zer
egin ez dakialako! Ez al duk egia?
|
|
|
Xiomara, etxekoak egiteko eta izeko zaintzen laguntzeko Arantxak kontratatu zuen neska ekuadortarra, ni neu nengoen egoera bertsuan ikusi nuen: bertan geratu edo ziztu bizian alde egin,
|
zer
egin ez zekiela. Ateari helduta sartu ez sartu zalantzan zegoen bitartean, beste norbaitek egin zuen aurrera haren ordez.
|
|
|
neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena, dudaren bat bazuen: ...sgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion,
|
zer
egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat: lehenik, barregarri geratzen zelako, eta bigarrenik, barregarri geratzeagatik are barregarriago sentitzen zelako; baldintza haietan, halere, zerbait egin behar zuen, barrutik jaten zuèn sumindurak bide egin zezan; azkenean, ez zuen modu hoberik aurkitu, bastoia airera jaurtitzea baino Domingoren arrastoaren atzetik, bere bizitzaz neurria arau egin zuenak neurria galtzen zuela berriro ere; neurria galdu eta barregarri geratu ondoren, baina, gauzak bere onera ekartzeko tenorea zen, ausaz:
|
|
|
Iloba galduta zegoen, eta izebari begiratzen zion,
|
zer
egin ez zekiela, sinesgogortasunaren eta sinesberatasunaren erdian harrapatuta, antza, harik eta, izebak ilobari zuzentzen ziòn irria gero eta irriago zen, gero eta ilbeteago?, apurka apurka, Maria Bibianari ere begitartean, adimenaren gauean, beste irri bat loratu zitzaion arte, gero eta irriago, gero eta ilgorago?
|
|
|
|
Zer
egin ez zekiela geratu zen Gladys Podgers galdera horien ostean, harik eta Mr. Uttersonek. Jarraitu, mesedez, miss Podgers?
|
|
|
Soldadu tropa guztia abiatzeko prest zegoen ostatuaren kanpo aldean. Guardiako kapitain Chambesko jauna
|
zer
egin ez dakienaren etsipenaz bildu zitzaidan:
|
|
|
Iloba galduta zegoen, eta izebari begiratzen zion,
|
zer
egin ez zekiela, sinesgogortasunaren eta sinesberatasunaren erdian harrapatuta, antza, harik eta –izebak ilobari zuzentzen ziòn irria gero eta irriago zen, gero eta ilbeteago–, apurka apurka, Maria Bibianari ere begitartean –adimenaren gauean– beste irri bat loratu zitzaion arte, gero eta irriago, gero eta ilgorago...
|
|
|
neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena, dudaren bat bazuen: ...sgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion,
|
zer
egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat: lehenik, barregarri geratzen zelako, eta bigarrenik, barregarri geratzeagatik are barregarriago sentitzen zelako; baldintza haietan, halere, zerbait egin behar zuen, barrutik jaten zuèn sumindurak bide egin zezan; azkenean, ez zuen modu hoberik aurkitu, bastoia airera jaurtitzea baino Domingoren arrastoaren atzetik, bere bizitzaz neurria arau egin zuenak neurria galtzen zuela berriro ere; neurria galdu eta barregarri geratu ondoren, baina, gauzak bere onera ekartzeko tenorea zen, ausaz:
|
|
2010
|
|
|
Eta ni, zur eta lur, jakina, entzundakoa benetan entzun ote nuen? Hain jota nengoen, non zutitu eta ate ondoan geratu bainintzen, ez arre eta ez so,
|
zer
egin ez nekiela, harik eta beste ate baten hotsak, elkarri agur egin ondoren, ate hura irekitzen ari zen Tasio, itxura guztien arabera?
|
|
|
–Mitxelena andrea, Agnes Duhalde naiz. Lili txikiarekin
|
zer
egin ez dakidalako deitzen dizut: goitika egin du goizean eta ernari dagoela uste dut.
|
|
|
Epearen bezperan amaitu zuen dena, eta egun hartan
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen: zinemara joan?
|
|
|
Eta ni, zur eta lur, jakina, entzundakoa benetan entzun ote nuen... Hain jota nengoen, non zutitu eta ate ondoan geratu bainintzen, ez arre eta ez so,
|
zer
egin ez nekiela... harik eta beste ate baten hotsak —elkarri agur egin ondoren, ate hura irekitzen ari zen Tasio, itxura guztien arabera— entzun nituen arte: hotsak entzun ahala, defentsiban jarri nintzen, ezusteko egoerari erantzuteko prest, baina haiek ez zetozen, zorionez, nik hurbil nuèn atetik...
|
|
2011
|
|
|
Ikuskizunaren aitzinean,
|
zer
egin ez nekiela geratu nintzen, zure minak eta nire baldarkeriak gainditua.
|
|
|
Ohean ere larri egon nintzen,
|
zer
egin ez nekiela, gorrotoak eta beldurrak hartzen zidaten gogoa berriz ere. Gauzak hala utzi behar ote ziren oldoztu nuen luzaroan.
|
|
|
Okerrean ateratako likore kopa hura edan nuen,
|
zer
egin ez nekiela. Taberna barruan euliren bat zebilela sentitzen zen.
|
|
|
Ematen du dela, biktimentzat, inoiz ahaztu dutenaren memoria; besteentzat, gogoratu ezin dugunaren memoria, ez daukagun zauri baten mina. Beharbada inork ez dakigu oso garbi zer den, eta orduan,
|
zer
egin ez dakigunean egin ohi duguna egiten da, erritualera jo: urtemugetako zeremonien liturgiak, ezinbesteko sermoitxoa pairatu, partaideak serio hiletako jasez; edo txalapartak eta omenaldiak, eta, irabazi arte!?.
|
|
|
Baina paretarekin etsituta zegoen une berean mutila abesten hasi zitzaion. Paretarekin
|
zer
egin ez zekiela, eta gainera bertsoak entzun behar! Ze uste zuen ba, ez ziola ulertuko ala?
|
|
|
Lucíak bere aitona eta soldadu alemana agertzen ziren argazkia atera zuen poltsatik. Une batez esku dardartietan erabili zuen, harekin
|
zer
egin ez zekiela. Armentiak argazkia hartu eta, ohea inguratuz, begien aurrean jarri zion gizonari.
|
|
|
Mikel
|
zer
egin ez zekiela zegoen. Armentiari deitu lioke?
|
|
|
Ohartu zen erasotzaileak borda hartan babesturik zeudela. Une amaiezin batez
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen.
|
|
2012
|
|
|
Etsipenak gainezka egin dio Mariari. Hasperenka hasi da,
|
zer
egin ez dakiela. Juani begiratu dio beste behin.
|
|
|
Etxeko lanez arduratzeko gai ez zen emaztea eroetxean sartu? Bere bizitzaren kontrola galduta zuen emaztearekin
|
zer
egin ez zekiela horrelako toki batean sartzeko aholkua eman zioten. Bere ideia izan zen?
|
|
|
Ezin nuen buelta eman eta ez nuen buelta eman. Ez nekien
|
zer
egin ez eta zer esan ere. Egia jakin nahi baduzu, Martina, ez nuen ezer esan nahi.
|
|
|
Graziarik gabeko irri karkailan lehertu da Milagros, soinu ito eta grabea, Naroari, nahiz eta aspaldi entzun ez, beleen kexuen tankerakoa egin zaiona. Zutik ipini da,
|
zer
egin ez dakiela; irribarre batez bertan gelditu edo berehalakoan alde egin.
|
|
|
10:43 Ordubete zuen jatetxera joan aurretik.
|
Zer
egin ez zekiela, jatetxetik hurbil zegoen plazara abiatu zen. 10: 51etan, libre zegoen banku bakarrean eseri zen.
|
|
|
Txalo zaparrada batek lagundu zuen Fabbio eszenatokira. Nire ondoan, Mattia zur eta lur gelditu zen istant batez,
|
zer
egin ez zekiela. Ingurukoek ezer antzeman baino lehen irribarre egin eta txaloka hasi zen.
|
|
|
Andreasek pantailari so jarraitzen zuen. 10:16 Eskua sagu gainean zuen,
|
zer
egin ez zekiela. Tate Modern googleatu zuen.
|
|
|
Orkatilaren mugimendu urduriek presa nuela ohartarazi zidaten. Eskuekin
|
zer
egin ez nekiela, hatz bizarrak hozkatzeari ekin nion, gupidagabe. Hala ere, berehala gelditu nintzen.
|
|
|
Musu hotz bat izan zen despedidakoa, tabako zaporeduna. Urduri zegoenean bakarrik erretzen zuen Garik,
|
zer
egin ez zekienean. Errudun sentiarazi ninduen bere azken begiradaz.
|
|
|
Ematen du dela, biktimentzat, inoiz ahaztu dutenaren memoria; besteentzat, gogoratu ezin dugunaren memoria, ez daukagun zauri baten mina. Beharbada inork ez dakigu oso garbi zer den, eta orduan,
|
zer
egin ez dakigunean egin ohi duguna egiten da, erritualera jo: urtemugetako zeremonien liturgiak, ezinbesteko sermoitxoa pairatu, partaideak serio hiletako jasez; edo txalapartak eta omenaldiak, eta, irabazi arte!?.
|
|
|
Baina batez ere harritua zegoen, beste indiarra horren urrutitik nola hil nuen ez zekielako; eta eskua hari zuzendu, eta keinuak egin zizkidan harengana joaten uzteko; nik, nola edo hala, baimena eman nion joateko. Iritsi zenean,
|
zer
egin ez zekiela geratu zen hari begira; alde batera jiratu zuen eta gero bestera, eta balak bularrean egin zion zauriari begiratu zion, zirudienez han egin baitzion zuloa, eta ez zuen odol askorik isuri, odol-jarioa barrurantz izan baitzuen, eta, horrenbestez, zerraldo hilik zegoen. Uztaia eta geziak hartu zizkion, eta atzera egin zuen.
|
|
|
Gau horretan ez bainekien ezer ekaitzak eta itsasaldiek lur ondora ekarriko zidaten itsasontziaren zorioneko etorreraz, gero horren luze janariz hornitu eta lagundu zidana; bada, era berean, hiru gizon atsekabetu horiek ez zekiten benetan askatasuna eta laguntza zeinen gertu zituzten, eta, benetan eta zalantzarik gabe, salbatuak zeudela, bereak egin zuela eta
|
zer
eginik ez zutela uste zuten une berean.
|
|
|
Kapitaina harri eta zur geratu zen,
|
zer
egin ez zekiela, uste baitzuen berriro itsasontzira igo, haize oihalak zabaldu, eta adiskideak galdutzat emango zituztela, eta ontzia berreskuratzeko itxaropenik izan zuen arren, betiko galduko zuela. Baina berehala beste gauza batek izutu zuen.
|
|
|
Hirugarren astinaldia amaitu zenean, eta pixka batean ezer nabaritu ez nuenez gero, adore hartzen hasi nintzen, eta oraindik horma igarotzeko adina indar ez nuen arren, bizirik lurperatua izateko beldurrez, lurrean eserita geratu nintzen mugitu gabe, lur jota eta goibelduta,
|
zer
egin ez nekiela. Bitarte horretan ez nuen benetako erlijio pentsamendu txikienik izan, ohiko «Jauna, erruki zakizkit» izan ezik, eta, arriskua amaitu zenean, hori ere alde batera utzi nuen.
|
|
2013
|
|
|
Erietxeetan bi begirada mota daude: hiltzear dagoenaren senitartekoen agonia egoerako begiradak, eta itxarongeletan edo ohe altzoan
|
zer
egin ez dakitenen begirada nekatuak. Zaintza Intentsiboko gelan, berriz, begiradak desagertu egiten dira.
|
|
2014
|
|
|
Begira geratu zitzaidan eta nik ume zintzoaren aurpegia jarri nuen, edo, hobeto esanda, horretan saiatu nintzen, zorabiatzen hasia nengoen eta. Hortaz, korridore erdian seko gelditu nintzen,
|
zer
egin ez nekiela. Mikel niregana itzuli zen.
|
|
|
Urduri zegoela begien bistakoa zen. Psikologiaz zerbait baldin badakit, aztoramen horri antzematea da,
|
zer
egin ez jakite horri, erre edo arnasa hartu besterik ezin duzula.
|
|
|
Zantzoka hasi ziren berriro. Charliek, estu eta
|
zer
egin ez zekiela, eskua eman zien bizkor, eta Lincoln eta Marion aurkeztu zizkien besteei. Marionek buruarekin baietz egin zuen, ia hitzik esan gabe.
|
|
|
427
|
Zer
egin ez dakidanean, zer egin ez dakidalako plantak egiten ditut.
|
|
|
427 Zer egin ez dakidanean,
|
zer
egin ez dakidalako plantak egiten ditut.
|
|
|
|
Zer
egin ez genekiela zalantza pixka bat egin ostean, hitzartutako plana segitu eta autoa hartu genuen. Baina maleteroa hutsik generaman!
|
|
|
Rafak zeraman giltza, eta berak ireki zuen atea. Lehendik ere ohe horretan egonak ginen biok, etzanda eta besarkatuta, baina berriz ere hutsetik hastea bezalatsu begitantzen zitzaidan, ez nola jokatu ez
|
zer
egin ez nekiela.
|
|
|
horretarantz nola jotzen duen baizik, inoiz horixe ziurtatzera ailegatu gabe. Hona hemen, labur labur, nazioa
|
zerk
egiten ez omen duen.
|
|
|
Meiners irakurria zuela) 1886 Goethek berak esanik dakigu, Herderren. Ideen? traktatu hori, gure arazoari doakion II. Atala partikularki, bien arteko eguneroko eztabaida etengabeen artean idatzi zela1887 Erredakzioa bukaturik, publikatu baino lehen, Goethek poz pozez irakurri du eskuizkribua eta edukiari bere adostasun oso osoa adieraziz oniritzi dio1888 Humboldtek aipatu aipatzen ditu arrazak, baina kontzeptu horrekin
|
zer
egin ez dakiela esateko; ez baita lortu kontzeptuaren definizio egokirik, ez arraza diferenteen klasifikazio erabilgarririk. Aitzitik, gizajende guztien genero batasuna ebidentea dela, arraza guztiak senideak direla1889; arrazak hizkuntzarekin zerikusirik ez duela (Renanek alderantzizkoa esango baitu), izatekotan ere nazioarekin duela1890 Handik hara, klasizismo eta idealismo alemaneko autoreetan (Fichte, Hegel, etc.), arrazak zerikusirik oso gutxi izango du, gehienetan batere ez, inoiz edo behin hitza haien lumetan aurki badaiteke ere1891.
|
|
|
Malkoei eusten ahalegindu zen, baina, zenbat eta gogorrago saiatu, bortitzago astintzen zuten zotinek. Mikelek
|
zer
egin ez zekiela begiratzen zion, zigarreta eskuetan erabiliz. Azkenean, hatsanka eta dardarka, Anderrek krisia kontrolatzea lortu zuen.
|
|
|
Rifak zigarretari azken atxikia eman eta, auzitegietako hormaren kontra itzali ondoren, zigarrokinarekin
|
zer
egin ez zekiela gelditu zen. Azkenean, tabako paketea atera, eta plastikozko zorroan gorde zuen.
|
|
|
–
|
Zer
egin ez nekiela gelditu nintzen. Pentsatu nuen lapurrak edo arloteak sartu zirela putetxean.
|
|
2015
|
|
|
Nereak kumeekin
|
zer
egin ez zekiela-eta, bi oparitu zizkidan, eta horrela heldu nintzen egun batean etxera, kaxa batean Pitxirrin eta Flingi neramatzala.
|
|
|
–Egunen batean, halabeharrez geldi egon beharra tokatzen bazaizue, orduan izango dira komeriak. Ziplo eroriko zarete zaudeten lekuan bertan,
|
zer
egin ez dakizuela. Eta nahikoa hitz egin dut gaurkoz!
|
|
|
Irratiaren bolumena igo eta kantuan hasi denik ere izan da. . Zer egiten dugu
|
zer
egin ez dakigunean?, pentsatu dut.
|
|
|
Balezta bat zeraman eskuan.
|
Zer
egin ez nekiela gelditu nintzen. Azeria jakinean jarri behar nuen, baina, hala eginez gero, zaindarien arreta erakarriko nuen.
|
|
|
Gero, zaldia ezproiez jo eta bere gizonekin biltzera joan zen, etorri bezain harro. Eta han gelditu ginen gu,
|
zer
egin ez genekiela.
|
|
|
Begiak malkotan besarkatu nuen adiskidea. Keinuak ustekabean harrapatu bide zuen,
|
zer
egin ez zekiela gelditu baitzen.
|
|
|
|
Zer
egin ez nekiela gelditu nintzen. Zaldirik gabe geunden, eta gure ekipajea elur mordo baten azpian zegoen.
|
|
|
Maisuari begiratu nion,
|
zer
egin ez nekiela.
|
|
|
Hasperen bat irten zitzaidan, ia nahi gabean.
|
Zer
egin ez nekienean ohi nuenez, mobila hartu nuen.
|
|
|
Bere atzetik joateko eskatzen zigun. Hans zutitu eta neskaren aldamenera joan zen isatsa mugituz, eta nik,
|
zer
egin ez nekiela eta gerora askotan damutu naizen arren, inguruko jendeari begiratu nion, hartu behar nuen erabakiaren erantzuna haiengan kausituko nuelakoan.
|
|
|
Ahazturik, pentsatu moduan. Bospasei urteren jiran, dena dela, lekuz aldatu beharra iritsi eta margolanekin
|
zer
egin ez zekitela aurkitu ziren antza. Ez batak ez besteak, baina, modu hain narrasean margoturiko oihal abstraktu haiei baliorik aitortu ez eta erraz erabaki omen zuten egin beharrekoa.
|
|
|
Horregatik? ez iezadazu erran
|
zer
egin ez dakizunik!
|