2000
|
|
Ahalik eta azkarren baina libratuko naizen jakin gabe, bide ertzean gelditu dut autoa.
|
Zer
egin behar dudan ongi jakin gabe, autotik irteten naiz arnasestuka. Atzetik datozkidan autoak geldiarazi nahi nituzke, bazterrera daitezela esan.
|
|
Bulegoko lankideek soilik?
|
Zer
egin behar nuen lehen lehenik. Erruduna bilatu?
|
|
Noragaldua sentitu zen une batez, hala ere, Brown jauna, zein arrastori jarraitu ongi ikusten ez zuela.
|
Zer
egin behar zuen orain. Zer egin behar zuen has zedin arte?
|
|
Zer egin behar zuen orain?
|
Zer
egin behar zuen has zedin arte. Berez etorriko al zen, besterik gabe, ala berak ere aktiboki esku hartu zuen?
|
|
Maiatzeko ostegun hartan, berehala uxatu zuen Migelek arazoa:
|
zer
egin behar genuen arratsaldean?
|
|
Galtzak busti zitzaizkidan. Ez nekien
|
zer
egin behar zen halako egoera batean, eta uzta hobe baten zain gelditu nintzen.
|
2001
|
|
Lehenengo pentsatu
|
zer
egin behar dezun eta gero egin.
|
2002
|
|
Filmaren ostekoak kezka  tzen zuen bera.
|
Zer
egin behar zuten Manuelekin. Nora jo?
|
|
Orain  dik ez dugu aitatu ere egin egunkarira egin behar dugun bisita. Eta nik han
|
zer
egin behar dugun jakin nahi nuke. Zertara goazen, nik zer esan behar dudan.
|
|
Zertaz, berak galde.
|
Zer
egin behar genuen geurea konpontzeko, nik.
|
|
Lehertzeko zorian banengoen ere, patxadaz hitz egiten saiatu nintzen: ea
|
zer
egin behar nuen egun osoan etxean; hobeto nengoela institutuan; gertatutakoari hainbesterainoko garrantzia ez ematea zela hartatik onik ateratzeko modu bakarra.
|
|
Aita sukaldean da berriro, kaleko jantziak aldaturik:
|
Zer
egin behar dut. Amak tomate batzuk pasatzen dizkio.
|
|
Euskara zapaldua baitzegoen Francoren garaian, zapuztua, debekatua eta baztertua, irakurle gaztea. Franco ez baitzen liburuetan Napoleon bezalatsu ikasi behar izaten genuen urruneko norbait, baizik
|
zer
egin behar genuen, zer ez, zer zegoen ongi, zer zuzen edo oker, egunero egunkarietatik oroitarazten zigun agintari hurbileko bat, gure bizitza osoa jaten zuen militar txiki, lodi eta bibotedun bat, uda aldean Donostiara etortzen zena. Ikusi zenuke zer nolako harrera egiten zitzaion gainera hiriko karriketan!
|
|
Unibertsitateak arras erakunde konplexuak dira, eta hizkuntzaren kontua hor ageri den konplexutasun horren ezaugarrietako bat besterik ez da. Azken urteetan eztabaida handiak izan dira euskara dela eta ez dela,
|
zer
egin behar den unibertsitatean. Batzuek unibertsitate elebakarra aldarrikatzen dute, bere jarduera euskara hutsean egingo lukeena.
|
|
Zer erakusten diete orduan gure umeei? Mutiko edo neskatiko batek txartela etxera ekartzen duenean datu pertsonalekin betetzeko eta irakasleak Izen abizenak horren ondoan zenbaki telefonoa jarri badio telefono zenbakia jarri beharrean,
|
zer
egin behar du aita edo ama batek, jakinki pedagogikoki ez dela batere egokia maisuak esandakoa zuzentzen ibiltzea. Adibide hori berori jartzen zidan halako batean euskaraz arazo gabe idazteko gai den irakasle batek.
|
2003
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu ba hain gogor sakatzeko?
|
|
–
|
Zer
egin behar duzue orain? –galdetu die Aitorrek, agurra gozotu nahian.
|
|
Urtero egiten da zerbait, bai, baina, Jesus!, nik ezin nuen jakin aurten guri tokatuko zitzaigula, bueno... zuei, eta
|
zer
egin behar genuen. Badaezpada ez joan?
|
|
XXI.ak berak sorpresa ugari dakar, argi ibili behar.
|
Zer
egin behar genuke. Ikus ditzagun proposamen batzuk.
|
2005
|
|
–
|
Zer
egin behar duzue kamioarekin, Joantxo?
|
|
Eta
|
zer
egin behar zuen orain Adelak, bere gaztaro guztia borroka politikoari eskaini eta gero?
|
2006
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu orain?
|
|
–
|
Zer
egin behar da blackjackean irabazteko?
|
|
Baina Marleneri, bai, nola ez, emakumea baita. Eta
|
zer
egin behar du Marlenek. Konpartimenduko beste gizonak bezain ausarta dela esaten hasi eta bere burua zuritzen ari delakoan gizonezkoen irri gaiztoak eragin?
|
|
Bezeroen zerrendari begiratu nion. Ez nuen paper  muturrean ageri ziren kaleetako bakar bat ere ezagutzen, eta ezagututa ere!, zakuak garraiatzekorik gabe,
|
zer
egin behar nuen. Zakuak bizkar gainean banan banan garraiatzen hasita ere, buruhausteak, ez nekien-eta zer esan behar nien bezeroei edo zerbait kobratu behar nien ere.
|
|
Txakurrak, esaneko, atzaparrak kendu zituen nire bularretik. Nirekin
|
zer
egin behar zuten, galdetu zioten morroiek Hermanni.
|
|
|
Zer
egin behar didazue, galdetu zuen Sebastianek ahots errukarriz. Hermannek niri begiratu zidan:
|
|
Ederki!, pentsatu nuen, eta berak iradoki bezala egon nin  tzaion luzaz, begira begira, isilean esanez:
|
Zer
egin behar didazu orain. Aurrera, ezetz ausartu:
|
|
Atzerritar bat nintzen Parisen, arrotz aleman bat, artean ez zen astebete Alemaniak Polonia inbaditu zuela.
|
Zer
egin behar nuen nik, zer esan behar nion poliziari?
|
|
Han nengoen ni, gazte aleman sasoiko bat, goitik behera bustita, bihotzaren taupa bizia entzuten nuela eta munduaren ipurdian usnaka. Nora joan,
|
zer
egin behar nuen. Ez neukan ezertan pentsatzeko kemenik.
|
|
Eta Udalak?
|
Zer
egin behar du Udalak, adibidez. Bandoa bertako euskaraz idatzi?
|
2007
|
|
–Udalean hago, Justino.
|
Zer
egin behar duk komunalak itzul ditzaten?
|
|
–Baina
|
zer
egin behar dut. Willi bilatu?
|
2008
|
|
–Eta
|
zer
egin behar du tipoak. Ez badu lana onartzen, galtzaile bat da, ez du diru nahikorik printzesak behar duen luxuzko bizitza ordaintzeko.
|
|
Kikerekin ikasi nuen nola mugitzen den bat hirian zehar,
|
zer
egin behar den bila zabiltzana topatzeko. Deskubritu nuen, Kikeren argazkietako zeru grisa benetakoa zela, eta, zeru gris horren azpian paseatuz, amets egin zitekeela.
|
|
Louren hitzek ere tximisten efektua zuten nire tripan: " Badakit aurkitu dudana berezia dela, eta badakit
|
zer
egin behar dudan", esan zuen zalantza izpirik erakutsi gabe. Maiteminduen egiarekin.
|
|
Kei Kawakuboren elkarrizketa. Orduan
|
zergatik
egin behar dut berak nahi duena, galdetu dut nire artean. Besteren eskuetan egotea norberaren eskuetan egoteko modu bat delako, erantzun diot nire buruari, aita amaren eskuetan bizi izan dela pentsatuz.
|
|
Ibon.
|
Zer
egin behar dut Ibonekin. Dena dela, ez nintzen Ibonez akordatu, aitaz baizik.
|
|
Sendatzeko portzentaje altua esan nahi dut. Korridore bukaerako mostradorean esanen dizute
|
zer
egin behar den.
|
|
–Kontua da, hartu du hitza Ibonek?
|
zer
egin behar dugun eraso honen aurrean. Nik, gertatuak ikusita, greba eguna edo borroka eguna proposatuko nuke.
|
|
Joango ez naiz ba ondo?, diotso tonu piper batez. Ez didazu zuk esango
|
zer
egin behar dudan!
|
|
Rosak
|
zer
egin behar duten galdetzen dio Inaziori, hitzik gabe, isiltasunarekin bakarrik.
|
|
Iruñera motoan joan eta Iruñetik motoan itzuli, denbora dezente aurreratzen genuen, eta Tomasen amari egiten nizkion bisitak gero eta laburragoak zirenez, probetxu hori ere erantsi behar zaio asteleheneroko irabaziari: ...sandakoari indar gehiago emateko esaten zuen ez egitekoren bat egingo zuela egunen batean, eta, oso haserre, esan zuen, egunen batean Tomasek bere neurriko zuloa aurkituko du!, eta nik modu bakarra neukan Inazio lasaitzeko, berorrek badaki zein, poliki batean moldatzen nintzen ni, eta lasaitzen zenean, burua pausatzen zuen nire bularren artean eta sabaira begira egoten ginen biok planak egiten eta
|
zer
egin behar ote genuen asmatzen, horixe izaten genuen solas nagusia, zer egin, baina nik Inaziori esaten niona, nireak ez du erremediorik, laztana, hobe dugu bakoitzak bere bidetik, baina bera setatu egiten zen eta esaten zidan, etzazula horrelakorik pentsatu, egon behar du irtenbideren bat, hori esaten zidan beti, aurkituko genuela irtenbideren bat eta nik galdetzen nion, bai, baina zein?, eta In...
|
|
Ezin nituen grabagailutik transkribatutako guzti guztiak eman. Hautaketa bat egin behar nuen, baina Rosak indar apartekoa emandako pasarteren bati nik garrantzirik gabea irizten banion,
|
zer
egin behar nuen. Kontura  tzen hasi nintzen pasadizo bat hautatzea edo beste bat baztertzea ez zela ekintza xaloa.
|
|
Tomasena nintzen etxeko platerak bezalaxe, nire amak ez zuen beste legerik ezagutzen. Telebistan eta oso erraz esaten dute
|
zer
egin behar den horrelakoetan, zer dira ba lerde jale gibel  beltzak, poliziarengana joateko aholkatzen dute, nire Tomasek hau eta hau egin dit, eta kalera irtendakoan, zer?, Tomasi besotik heldu eta goazen etxera esango al nion, zatoz, laztana, gozatu bat emango dizut beti bezala... Ez diot errespetua galdu nahi, jauna, ez da nire asmoa, eta barkatuko ahal dit atrebentzia, baina berorrek uste du berori eta Tomas, berorren emaztea eta ni hain desberdinak garela?, berorrek beharbada ez dio sekula eskurik jarri emazteari, seguru dago ez duela sekula egingo horrelakorik, baina zin egingo luke aurrean daukan liburu lodi horren gainean?, nik ikusi dudanagatik iruditzen zait gizonezko guztiek duzuela grina hori, barka beza berorrek, esan diot ez niola errespetua galdu nahi, ez zait halakorik pasatu burutik!, baina hitzek beren bidea hartzen dutenean, zaila egiten zait atzera egitea, horixe da gertatzen zaidana, eta begira orain, ez dakit zertaz ari nintzen ere, Tomasen jipoiez, bai, zertaz bestela?, jipoi bakoitzaren ondoren, Tomas damutu egiten zen, beti damutzen zen, eta barkamena eskatzen zidan ume batek bere amari barkamena eskatzen dion bezala, baina nik ezin nuen hori ulertu, berorren buruan kabitzen da nola litekeen ostikoka jardun ni lurrean naukala eta handik bost minutura barkamena eskatzea erdi negarrez, eta handik ordu laurdenera larrutan hastea animalia bat bezala berak eragindako ubelduren mina areagotuz?, eta ze iruditu?
|
|
Inazio neukanan aurrez aurre! Eta
|
zer
egin behar ninan nik. Inazio tabernatik botatzeko eskatu behar al nionan Tomasi?
|
|
Pertsona arduratsu ustekoari
|
zer
egin behar duen galdetu eta" lana, lana eta lana" erantzuten du gaur. Belarri zorrotzak aise ezagut dezake hor lanak ematen dituen alfer ezdeustakoaren ahotsa.
|
|
Ez naiz aditu bat, gure prozesua âeta lagun on batzuenaâ besterik ez dut ezagutzen, nazio bakoitzak bere legeak zein xehetasunak ditu, eta Txinarako balio duenak ez du zertan balio Etiopiarako. Informazioa nahi duenak erakunde publikoetara jotzea dauka eta han jakinaraziko diote
|
zer
egin behar duen haur bat adoptatzeko. Adop  zioaren munduan dabiltzan elkarteek ere behar den informazioa ematen dute, bai eta Interneteko sarean barreiaturik dauden adop  zioari buruzko orrialdeek ere.
|
2009
|
|
Hala ere, judutarrekiko dagoen gorrotoaz jabeturik, eta bere burua oraindik ere salbu ikusten zuela, beharrezko iruditu zitzaion ohartarazpena egitea: "
|
Zergatik
egin behar zion uko herri batek, besteek den bezala, bere gauza on eta txarrekin, ikus zezaten.
|
|
Ezin zuen horrela jarraitu. Baina...,
|
zer
egin behar da ez duzuna berreskuratzeko?, galdetzen zion bere buruari. Zein bizitza berri klase nahi zuen?
|
|
Huraxe zen bere arazoa, ondorioztatu zuen Irenek: ez zekien
|
zer
egin behar zuen, pausoa moteldu ala lasterka atera.
|
|
Elkarri begiratzen zioagu, uxuala eskutik eskura darabilkigula.
|
Zer
egin behar diogu morroi honi. Jo eta egurtu?
|
|
...iotzea; nori bururatzen zaio birjaiotzearen kontua halako egoera batean; Lidia lekuko bizia, gurpildun aulkian; Sararen begirada zorrotza; Anandaren eromena, eskua jaso, masailean plaxt jo, ez horrela begiratu, karma, patua, birjaiotzea; karma kaka, Ananda, kaka hutsa, bizitzaren zentzugabekeria puta, Ananda, arraza berria, kaka, horra emaitza, Lidia, Lidia, zer egin dizugu, eta orain zer, Ananda,
|
zer
egin behar dugu, ezin izango dut lauza hau bizkar gainean dudala bizi, zer ari zara, Ananda, ez eskurik erantsi niri, beldurra ematen didazu, begirada hori, Ananda, beldurra, itxi dezagun zentroa, goazen urrun, ez, hobe, bila dezagun lan normal bat, aitak lagunduko digu, familiak lagunduko digu, ez begiratu horrela, Ananda, beldurra ematen didazu, nola pentsa dezakezu guk biok bakarrik aurrera ja...
|
|
jende hark bazian zerbait magikoa, garbia; baina, bestalde, hain ziruditean inozoak, denak zuriz jantziak, emakumeak beren goruekin, gizonezkoak beren forja eta zurgintza lanekin, denak errealitatetik hain urrunduak... atzetik barre egiten geniean. Batzartuta hizketan ari ginen batean, zapla bota nioan Lanza del Vastori ea
|
zer
egin behar genuen gizarte desberdintasunekin, behartsuen esplotazioarekin, zapalkuntza militarrarekin, diktadura frankistarekin, Euskal Herriaren identitatearekin... eta berak zer, eta ez zidak ba erantzun norberak bere burua aldatu behar duela lehenbizi!, norberaren oharmena sakondu, alegia, aurrerabideak banakakoa behar duela, baketsua, eta hala eraldatuko omen dugula mundua, eta gure yoghi zah... Harrapaitzak.
|
|
Baina ezin zuen gogoratu jada ezta amaren aurpegia ere, etxean ez zegoen-eta haren argazkirik; bestalde, aitak kontatuta zekien ezen amaren familiak inoiz ez zuela ontzat eman alabaren ezkontza, nepaldar zamaketari esku hutsik iritsitako batekin uztartzea goiko kastako neska aberatsa.
|
Zer
egin behar zuen Anandak halako familia batean, etxekotzat hartuko balute ere. Kasta arau estuen artean eta erlijio zorrotzaren pean ez zeukan etorkizun gozorik.
|
|
Nahiz eta ez zuen itxaroten hain arin joan behar izango zuela, prestatuta zegoen hiltzeko. Azkenengo udaldian egun batzuetarako etxera joatekotan nintzela, ea
|
zer
egin behar nuen bera hil eta gero, galdetu zidan. Erabakita ez banuen, pentsatzen hasteko ordua zela esan zidan.
|
|
Nik, bat batean, pentsatu gabe, zeharkako kalerantz jo nuen hurrengo bide gurutzera ailegatu eta behingoan. Zure begiradari ihes egiteko beste pauso eman nituela pentsatuta, gelditu egin nintzen segundo gutxi garrenean,
|
zer
egin behar nuen jakin gabe. Gertatuko zena gertatuko zela, arriskatu beharra sentitu nuen.
|
|
Andrearekin konpondu beharrekoak konponduta, sarrerako ateraino lagundu dio bulegoko gizonak; bueltatu denean, sartzeko eta esertzeko eskatu dit. Aukera eman didanean, itzulingururik gabe galdetu diot ea
|
zer
egin behar dudan hil eta gero erraustua izan nadin. Hori da, bai, nire gorpua erraustua izateko bideratu beharrekoak bideratuta uztea, hil aurretik egin gura dudan bosgarren gauza.
|
|
Gertatzen zitzaidana kontatu nionean, auto batean ikusi zintuela esan zidan, morroi batekin, Bilborako bidean gorantz zindoaztela. Andre zoragarria da Mila, momentu bakoitzean
|
zer
egin behar den ikusten dakien horietarikoa. Telefonoz deitu zidan gero, eguerdian, zer moduz nengoen galdetzeko eta sareginen afaria antolatu zutela...
|
|
Behin baino gehiagotan joan nintzen zure bila, txikia zinenean, edo deitu nizun lanean ari ginen lekura etortzeko, jada koskortuta, euretarikoren batek hala eskatuta. Sasoi hartan pentsatzen nuen zuk sen berezia zeneukala leku eta momentu jakin bakoitzean
|
zer
egin behar zenuen ikusteko. Ez dakit esan beharrik dizudan liluratuta zenituela taldeko saregin guztiak, eta, gehien gehien, zeure ama.
|
|
Euskara gaitasunean eragiten duten faktoreak horiek guztiak izanik, kontua ez ote da geure buruari galdetzea, gaur egungo errealitate soziolinguistikoan, ahaleginak eta bi eginda ere, zein neurritaraino euskaldundu daitezkeen belaunaldi gazteak, edo
|
zer
egin behar den eta egiazki zer egin daitekeen etxeko hizkuntza gaztelania duten haur eta gazteak euskalduntzeko edo elebidun orekatu funtzionalak [68] izatera iristeko. Hori da eskolaren bidez bakarrik lortu ezin litekeena, eta hain zuzen ere horregatik ezin zaio zama hori eskolari egotzi, eta horrexegatik ezin dira ikastereduak gaitz guztien sendabelar edo petrikilo mirarigiletzat hartu.
|
|
"
|
Zer
egin behar dut zoriontsu izateko. Zer egin behar dut zuzen jokatzeko?
|
|
" Zer egin behar dut zoriontsu izateko?
|
Zer
egin behar dut zuzen jokatzeko. Badirudi kontzientzia morala urratuta geratu dela betirako bi adar horien artean, eta ez dela posible bi bideetan barna eta batera ibiltzea.
|
|
–Ez zakiat
|
zer
egin behar zuen narratzaileak. Nahiko lan izaten diat nik zer egin behar nukeen asmatu ezinik, besteren egitekoetan sartu gabe.
|
|
–Ez zakiat zer egin behar zuen narratzaileak. Nahiko lan izaten diat nik
|
zer
egin behar nukeen asmatu ezinik, besteren egitekoetan sartu gabe. Baina kontu bat diat garbi:
|
|
Horrelakoak gertatzen dira gero: Zornotzan
|
zer
egin behar duten abisatu baino lehen, dena plen plen debekatuta... Nola ez dakizuen euskaraz, nahi duzuena entenditzen duzue:
|
|
Baina nola burutzen da prozesu hori?
|
Zer
egin behar da gizabanako hezigabeak komunitatearen arrastoan sartzeko?
|
|
Gizartearen minbizia, hain zuzen. Eta
|
zer
egin behar da minbizia kentzeko, erauzi. Metafora biologiko hori ez da egokia, giza komunitate baten gorputza apur bat konplexuagoa baita.
|
|
Hasierako estrategia gordina (ekintza, errepresioa, ekintza) denboraren poderioz gorroto eta mendekuaren estrategia.
|
Zer
egin behar da, herri bat nazio estatu baten itzalean jartzeko gero. Errukia eta barkamena alde batera utzi eta gorrotoa eta mendekua areagotu.
|
|
–Eta dantza hori ikasteko
|
zer
egin behar da?
|
|
Baina horretarako euskaldunok gure jatorrizko izaera matriarkala berpiztu genuke. Hori lortzeko
|
zer
egin behar dugun ez da oso argi geratzen. Norbere joera politikoaren arabera jokatu behar dela ematen du.
|
|
Ohitura zaharretan?
|
Zer
egin behar da gure jatorrizko izaera matriarkalista berpizteko. Goizuetara joan, euskal mitologian buru belarri murgildu ala euskal dantza egin?
|
2010
|
|
Egon naiz ospitaleko zuzendariarekin... eta Karlosekin, denak dituzu prest laguntzeko, Ondo da, Imedarekin hitz egin genuke lehenbailehen, deituko dugu hemendik pare bat ordura,
|
zer
egin behar den azaltzeko. Eskaiozu noizik eta behin pultsua hartzeko.
|
|
Beheko kanpamendutik iritsiak direla botikekin, azetazolamida eman diotela, ea arnasa hartzen laguntzen zion, eta dexametasona ere bai; oxigenoa ere jarri diotela berehala, baina ez duela ematen espero izatekoa zen susperraldia eragin dionik. Eta orain
|
zer
egin behar da?, Nik ez dakit zer egin, Ane, esan din guardian suertatu den espezialistak, Asko edan dezala, hori bai, gainontzean ez dakit zer egin daitekeen, are gutxiago hemendik. Eta atzera Karlosi deitzea pentsatu dun, honezkero etxean behar din eta.
|
|
Beste biek alde egin zutenean, ziega zulo hartako atea ixteko agindua eman zidan Antxonek, bai eta bere aurrean egin ere. Orduantxe jakin nuen
|
zer
egin behar nuen.
|
|
Magdalenaren Tourmaleteko tontorra pasatu gabe nagok, beraz, eta ezkondu arte ez pasatzeko panorama zeukaat aurrean. Horregatik eta gure artekoa paperetan egoki jartzeagatik hasi gaituk ezkontzeko
|
zer
egin behar den eta ez den galdezka Benidormeko elizan bertan, Magdalena mezatara eta aitortzera joaten denera eta bertako erretorearekin ez diagu erraztasun handirik aurkitu. Ea ondo pentsatu dugun, Jaunaren aurrera joateko ondo prestatu behar dela, ezagutzen ez dituen ardiak artaldera bildu aurretik ondo ezagutu behar izaten dituenez.
|
|
Zer esan nahi zuen begirada horrek? Ahal balu, akabatu egingo ninduela, bere pazientziaren sabaia jo nuela, adarra jotzen ari nintzaiola konturatu zela ala handik atera eta pertsonal sailera joko zuela funtzionario nazkagarri bat kaleratzeko
|
zer
egin behar zen jakitera. Lauretatik bat ere ez.
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu horrekin?
|
|
Fartsa horretan parte hartuko dut.
|
Zer
egin behar dut?
|
|
Nik ez dut erabaki nahi nire bilobek nolako gizartean bizi behar duten; oraindik izan ere ez dut bilobarik. Gaur hemen bizi garenok
|
zer
egin behar dugun erabakitzea nahi dut nik, ez besterik. Eta horretarako funtsezkoena tresna demokratikoa izatea da.
|
|
Horren ondorioa da Nafarroan gertatu dena: hango sozialistei babesa agindu zien, baina gero Espainiatik inposatu zieten
|
zer
egin behar zuten. Hasieran" aldaketaren alde" zeuden, nafarrek erabakiko dute, aldaketaren Gobernua...?; azkenean, Madrilen aginduei men egin behar izan zien PSNk.
|
2011
|
|
–
|
Zer
egin behar dute gurekin?, galdetu zuen.
|
|
Hogei minutu egin zituen han, betazalak ere mugitu barik, berokiko paparrak altxatuta, malko ilunen modura erortzen ziren euriaren geziei eutsiz; lau eta erdietan, zaindari batek kanposantua ixtera zihoazela iragarri, eta handik ateratzeko agindu zien bisitari guztiei. Epailea turisten artean irten zen, eta haren atzean, Anna eta Fran, aurrerantzean
|
zer
egin behar zuten oraindik erabaki gabe.
|
|
Ez al zara sasi-profeta horietako bat?
|
Zer
egin behar duzu gurekin? –Anna bere onetik aterata zegoen.
|
|
Ene Jainkoa!
|
Zer
egin behar nuke nik gizon batekin!
|
|
–
|
Zer
egin behar dut, ene Jainkoa. Orain zer?
|
|
Non dago kontzientetik inkontzientera daraman zubia, zein da itzulerako bidea?
|
Zer
egin behar ote da jokabide morala eta komenientzia uztartzeko?
|
|
Kanpotik etorri zuan gizon hura eta sekula ere ez zian ukatu bere jatorri euskalduna, baina gure berbeta ikasi zian, gure arteko egin zuan, eta gureganako begirunea erakutsi zian.
|
Zer
egin behar zian hori baino gehiago?
|
|
Azkenean, agintariek zer edo
|
zer
egin beharra zegoela ikusi zuten, auziak sortutako giro gaiztoa baretzeko eta gauzak bere onera ekartzeko. Batzarra egitea erabaki zen.
|
|
Itxerat.
|
Zer
egin behar zuten?
|
|
Klaro,
|
zer
egin behar zuen. Ongi pentsatua.
|
|
Beraz, egingo ditugu kontuak Tomas sendatzean. Gainera, Erresistentzia jakinaren gainean dago, hortaz, pentsa ezazu ongi
|
zer
egin behar duzun.
|
|
Hurrengo egunean motxila ikusi orduko musika bera, baina
|
zer
egin behar nuen. Ospitalean erakutsi nion eskutitza Axuni eta oso pozik jarri zen.
|
|
Hurrengo egunean berriro joan nintzen baserrira lanera eta morroiari dena azaltzeko aprobetxatu nuen. Esan nionean hainbeste emango niola ibairaino joateagatik eta hainbeste Oiartzunaino, esan zidan ibairaino bakarrik joango zela eta ea
|
zer
egin behar zuen. Azaldu nion bidea zaindu behar zuela, egunero erreparatzeko alemanen mugimenduei, eta gu hegazkinlariekin iristean bera aurretik joango zela ibaira, ezer susmagarririk ote zegoen ikustera, eta abisatzera bueltatuko zela Biriatu, Ibardin edo ibaira joateko zegoen bidegurutzera, han alemanekin, jendarmeekin edo edozeinekin topa baikintezkeen.
|
|
–Eta
|
zer
egin behar duzu?
|
|
Esan zidan Azpeitira zihoala lanera eta agian niretzat ere izango zela zer edo zer. Nik galdetu nion
|
zer
egin behar zuen aziendekin, nola saldu behar zuen, garai hartan jendeak ez baitzuen dirurik, eta nik nahiko zaila ikusten nuen. Gregori bat zetorren nirekin.
|
|
–Eta
|
zer
egin behar duzu. Gaur gauean hara eraman?
|
|
teilatura igotako mutiltxo batzuk handik etxeko leihoa bortxatzen eta barrura sartzen saiatu ziren, harik eta ni begiz jo eta ihesari eman zioten arte.
|
Zer
egin behar da horiekin. Espetxeratu eta kitto?
|
|
Zer, demokrazia liberalotan, jendeari eskubideak aitortu bai, baina gero horiek egikaritzeko bitartekorik jartzen ez denean?
|
Zer
egin behar da, galdetzen dut berriro, eskubideak egikari ditzakeen jende multzotik kanpo geratzen den aldra geroz eta handiago horrekin. Zer, geroz eta ugariagoa den gosekil oldearekin? [41] Harresiak eraiki, Mexiko eta AEBen artean bezala, Israelen moduan, zaborra kanpoan uzteko?
|
|
288):
|
zer
egin behar da horiekin guztiekin?
|