|
2009
|
|
|
ezin zaigu denbora guztian dena gustatu. Aukeratu egin behar dugu
|
zer
eta noiz, eta poesiaren abantailak saltzen ez gara inoiz trebe izan, ez behintzat poesia etiketaren pean, nahiz eta tresna egokiak baditugun orain sarean: afinitatezko sare sozialak «nire lagunaren etsaiak nire etsaiak dira» edo «nire poeta gustukoenen poetarik gustukoenak nire gustuko poetak dira» gisako formulak.
|
|
2010
|
|
|
Guinness pinta pare bat hartuz, The Dubliners entzunez, altabozetatik ez baita besterik ateratzen.
|
Zer
eta nola bestela??
|
|
2011
|
|
|
Galde genezake zer gertatu izango zitzaion ingeles literaturari, esate baterako, Spenser, Shakespeare, Donne eta Milton bezalako idazleek ingelesa baztertu eta latinez edo grekoz idatzi izan balute,
|
zergatik
eta hizkuntza klasiko horiek beren garaietako hizkuntza kosmopolitak zirelako. Milton bezalako batek latinez eta grekoz errazago idatz bazezakeen ere, bere ama hizkuntzan idatzi zituen obra nagusiak, nazioarteko ospearen peskizan jokatu gabe.
|
|
|
Piarres Lafittek jakin bazekien zein veneno zerion Etxepareren obrari: Elizaren morala kuestionatzeaz aparte,
|
zer
eta eboluzionismoa sarrarazi nahi zuen euskararen plazara, kontrabandoz izan arren. Gure mundua noizbait airez aire jaurtiki ziliporta bat besterik ez?
|
|
|
Ni ez fleitean, autoak berdin. Erradazu zer beribil mota daukazun, erranen dizut
|
zertan
eta nor zaren. Haatik beste hura berri berria nuen, emeki emeki pagatzekoa, eta mekanika berri baten usain on bereziarekin.
|
|
2012
|
|
|
Frantzian zala maiz idazten zigun aitak. Oso ume nintzan eta
|
zer
eta nola idazten zuen ez nuen ulertzen, baiña guretzat pozgarriak ziran lau mutikoentzako bidalitako tarjeta aiek. Emen itsusiak izaten ziran tarjetak:
|
|
|
Halakorik posible zitekeenik ere! Ez nuen
|
zergatik
eta zertarakoa harrapatzen; ez nuen, ziur aski, jendeak gure antzeko izateko gogoa zergatik izan zezakeen ulertzen. Jendearen desio horrek ez zuen bihozberatzen nire pentsamendua eta sentipen eta gogo horiekiko nire elkartasun zeinurik txikiena ere eragiten.
|
|
2013
|
|
|
Anbiguotasuna da hemen nagusi, pertsonaien moral anbiguoa, ez beltz, ez zuri. Soilik aurkituko dugu izaera batzuen esposizio gordina, ezerengan sinesteari utzi zion belaunaldi batena,
|
zer
eta aberaskeriaren eta handikeriaren zaldira igotzeko. Mezurik ez da pasatzen, finean, ezpada Chirbesek berak esandako hau:
|
|
2015
|
|
|
bostbalak jo zuten Eusebioren erriflea, lauk irteera zulotzat hartzen bazen haietako bat, gerohiruk uniformea puskatu baina berari ez zioten urraturik txikiena egin, eta beste hirukharen burua bilatu baina huts egin zuten nolabait. Hori guztia
|
zer
eta handik gutxiraIsidro baino metro batzuk aurrerago kokatu eta eztandaren bortxa jasotzeko. Gure amakbi abortu izan zituen nire esperoan geratu baino lehen.
|
|
|
Beharrik Landesetan arraroak nituen herriak, eta mugatuak gelditzeko estakuruak! Gaur badakit
|
zertan
eta nola izan diren nere erakaspenaren gabeziak, baina berantegi zait. Bego.
|
|
|
Pilota partidaren berotasunean, olerkariak euskal literaturako metaforarik ausartenetarikoa begietaratu digu: Gandiagak
|
zerekin
eta frontoi pilota batekin berdintzen du Jesukristo!, baita, bidenabar, Euskal Herriaren kultura eta politika egoera ere.
|
|
2017
|
|
|
Laster izan genuen Vicent Gasteizen. Pertsona gisa jator hutsa iruditu zitzaigun, eta gainera,
|
zer
eta eguzki erlojuak egiten zituela jakin genuen. Ustekabeko handia izan zen hura guretzat.
|
|
|
Poetak, orduan, Baudelairek desiratu zuen bezala, bizitza harrapatu, absolutua iraunarazi nahi luke istant batez bederen? «Agian zeru lur hauek/ gure hitza behar dute»?; absolutuak, ordea, hatzen artetik egiten dio ihes gizakiari, eta poetak ere nekez asmatzen du izendatzen: «Zergatik bilatu/ larritasunez lurrean/ iraungo duen egia/
|
zergatik
eta nola/ aukeratu hitzak». Izatearen eta izendatzearen arteko dikotomia hori bikain adierazia dago, adibidez, itzulerari eskainitako poeman; poetak «izenik gabe, historiarik gabe, gardenago, arinago» itzuli nahi luke, itzuli, «aspaldiko paisaia zaharrera».
|
|
|
–
|
Zer
eta lehenengo nazionalizio paperak egiten ari naizelako?
|
|
2018
|
|
|
Ferranteren kontakizunean, prefosta, italiera batuan idatzita dago eta euskara batura itzulita? presentzia nabarmena dauka Napoliko dialektoak, baina beti ere estekatuta aurkituko duzu
|
zerekin
eta subordinazio sozial, subordinazio ekonomiko eta subordinazio kulturalarekin. Dialektoa atrasoaren eta miseriaren sinonimoa da Ferranterenean.
|
|
|
Horrela gaude eta horrela gabiltza, eta egoera horretan, gaur eta hemen, erlatibo anaforikoaren zabalkundea, zoritxarrez, utopia bat iruditzen zait. ...skaltzaindiak, Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak, Ipar Euskal Herriko Elkargoak eta zazpi lurraldeetan euskararen alde egiten duten eta euskaraz aritzen diren erakunde, elkarte, hedabide eta abar guztiek, eta denek batera, euskararen historian etenik gabeko presentzia duen garbizalekeriaren aurkakotasun egoskorrari dotore aurre eginik?, sekulako arrakasta lortu dutela, kanpainaren ikur gisa
|
zer
eta erlatibo anaforikoa hartuta. Alfabetatze kanpaina horretan garrantzi handia izango luke, dudarik gabe, euskaraz sortutako eta euskarara bikoiztutako zabalkunde handiko ikus entzunezkoen zaparrada atergabe batek, horietako asko erlatibo anaforikoz ondo kargatuak.
|
|
|
Hogei urte nituen eta UEUkoa bizipen iniziatiko suertatu zitzaidan: UEUren humusean ernatu, eta artean gazte eta berde, gogotsu ekin nion
|
zeri
eta Biologiako euskarazko teknolektoa lantzeari. Esan nahi dut ikasketa guzti guztiak erdaraz egin eta gero neure hizkera propioa eraikitzen edo aritu nintzela biologia kontuak euskaraz azaldu ahal izateko, eta leku askotan bilatu nituen horretarako materialak, orduan hain urriak.
|
|
|
Baita« hobe da manta on bat amante txar bat baino» idazteagatik ere. Garai modutsu artean kexa egin nuen literatur kritikoek euskal literatur erotikoaren aurrekari gisara Etxepare aurkeztu zutelako,
|
zer
eta emakumea mendean hartuta aritzearen plazera aldarrikatzen zuelako.
|