|
2010
|
|
|
Bestalde, eboluzionismoa da Beribilez liburuak lerroen artean ostenduta enkriptatuta kasikdaroatzan pozoietariko bat, Piarres Lafitte ondotxo jabetu zenez. Bai, Aldudeko medikua Haeckel eta Nietzsche bezalako batzuen liburu khiretseri lotu zen gazte gaztetatik, eta elizaren morala kuestionatzeaz gain
|
zer
eta eboluzionismoa sartu nahi izan zuen euskararen mundura, kontrabandoz izan arren. Alegia, Etxepare bezalako idazle guti izan dugu, hain guti non bat bakarra baikenuen, Gil Berak idatzi zuen bezala.
|
|
|
Baina, deigarriena da, bigarren ortodoxia horren abiapuntuan
|
zer
eta darwinismoa dagoela, zeren urte horietan uste baitzen hizkuntza batzuk bestetzuk baino hobeak zirela, garatuago zeudela, eta hautespen naturalaren ekintzari aupada eman behar zitzaiola, hizkuntza baldarrak albait arinen ezaba zitzan, euskara gure kasuan. Jakina, ikuspegi horretatik euskarak, traketsaren traketsaz, ez zeukan zer egiterik eta enbarazutik kentzea zen hoberena.
|
|
|
Alde horretatik oso adierazgarria da, Tibeteranzko esplorazio bidaiaren ostean bere gaitzetatik sendatzeko asmoz Europara itzuli zelarik, Parisera iritsitakoan egin zuen lehen gauza
|
zer
eta Frantziako presidentea bisitatzea izan zen, eta noiz eta Gerla Franko prusiarra amaitu berritan, 1871 urteko azkenetan. Soilik misiolari soil bat zela kontuan hartuta harrigarria suertatu arren, Adolphe Thiers presidentearekin hainbat biderrez bildu zen, eta elkarrizketa horietan justu justuan zeintzuk mintzagai eduki zituzten ez dakigun arren, badirudi Zhoushan irla eskuratzearen komenientziaz egin zutela berba:
|
|
|
Galdera absurdoa iruditu zitzaidan aurrena, baina ulertu egin nuen bat batean: Toshirori ez zitzaion burutik pasa ere egin gu gordeta egon gintezkeenik,
|
zergatik
eta bere deklarazioen beldur ginelako. Berak ez zuen inor salatuko.
|
|
|
Beharbada ez dira" hain zuzen eta bortitzak" izan, eta badaezpada galdetu egin diot: bukatzea.
|
zer
eta noiz?
|
|
|
Deseatzen nengoen Robertok alde egiteko, baina ez zuen imintziorik egiten. Nire egun hartako bazkaria ere ez zegoen batere garbi,
|
zer
eta norekin. Tira, leka hiper egosiak eta edonorekin.
|
|
|
Kontu anormal bakarra, guretzat, afal osteko" txintxin" egiterakoan
|
zer
eta sekulako fedeaz otoitzean hasten direla. Otoitz egin eskerrak emanez Lourdeseko amabirjinari, Tarbes etik gertu dagoena.
|
|
|
|
Zer
eta Olatzen metalezko txirula zen, Lanzaroteko okarina, Itsasori eramateko gordetzen nuena.
|
|
|
Baserri baino" villa suitzar" ematen duten horietariko baten aldamenean nindoala konturatu nintzen laster hesiaren kontra pegatu nuela gorputza, bide estutik gorantz
|
zer
eta autokarabana zabal bat zetorrelako. Berehala ikusi nuen gidaria Ugarte zela eta saiatu nintzen nire burua ezkutatzen, baina ez neukan non gorde.
|
|
|
Konponbide modura,
|
zer
eta auto istripua deseatzera eraman ninduen senak.
|
|
|
Bertan egin genituen lagunik onenak ere, Espainian inoiz egon gabe espainolez perfektu zekiten italiarrak izaten ziren. Denon artean erabaki genuen,
|
zer
eta euskaraz abestu behar zuen after punk banda bat osatzea eta niri bururatu zitzaidan taldearentzako izena.
|
|
|
Etxetxo berez zatarra ere,
|
zer
eta moñoñoago iruditzen hasi zitzaidan, Irantzurekin larrutan bikain egin ostean.
|
|
|
Tarte batez hizketan aritu ginen zure proiektuaz eta halako batean komentatu nion" xigu" izendapen posiblearen kontua. Tipoari
|
zer
eta asko gustatu zitzaion, eguerdi hartan jerentea poz pozik zebilelako, oso positibo.
|
|
|
Gainera, Irantzu, jakin zenuke Koldo hasi dela ETErekin harremanetan.
|
Zer
eta bion artean prestatu genituen ideiak saldu dizkie kabroiak: kooperatibismoa eta euskara, taldegintza modernoa eta abar.
|
|
|
Espero gabe,
|
zer
eta gure nagusiak ezarritako uztarriak loturik gindoazen Irantzu eta biok. Gure artean metro erdi besterik ez zegoen, baina ez genion elkarri begiratzen.
|
|
|
Itxuraz nik ez nekien, hitzok bota bezain pronto burua jiratu eta zuzen zuzenean begiratu zidalako, urte berria supergizonaren etxean hasi genuenetik ikusi ez nion deliberamenduaz begiratu ere.
|
Zertarako
eta" konpromisoaren beharra" azpimarratzeko, bitartekari modura euskara erabiliz.
|
|
|
Hemengo artaburu gehienentzat Bilboko hori
|
zer
eta Patxi Eugi pilotari nafar erdalduna baino" euskaldunagoa" omen da.
|
|
|
Banengoen" irudia" hitza errepikatu zuela behin eta berriro, baina ez nekien
|
zertarako
eta ez nion Robertori galdetu nahi, ulergarriena zelako lagunak gogo handirik ez edukitzea azalpenak emateko.
|
|
|
Jerentearen hausnarketak, txo,
|
zertaz
eta aginduei" ihes" egiteaz!
|
|
|
Kooperatiba indartsu dago eta badaukagu
|
zer
eta non saldu. Bidaiatzeko prest baldin bazaude, izango zenuke lana.
|
|
|
Institutuan genbiltzala, erabateko akrata. Orain
|
zer
eta ikasketa arduradun nagusia ikastetxe erlijiotsu batean.
|
|
|
" Bon, gu ere ez gintizketxi hemen atzeman behar gauak." Bi erakaspen: lehena, euskal kulturak proposatzen dituen gauza guzietan jendeak ulertu nahi du (gaia,
|
zergatik
eta beste). Hark ez zidan esplikatu zergatik kontatzen zidan istorioa.
|
|
|
alegia, gizon emakume ezkonduen arteko maitasunezko gauzatu zela esan zitekeen. Bera guztiz ezjakina eta aritugabea zen ur haietan, baina, han hemen entzundakotik bazekien, gutxi gorabehera,
|
zer
eta nola gertatzen zen halakoetan. Biak gelan bakarka geratu zirenean, biluzteko agindu zion Simeonek, egiteko hartan azkarrago ari zedin gizonak berak ere laguntzen ziola; gero ohatzean etzanarazi zuen, buruz gora; ondotik Simeon bera erantzi zen, gainean jarri zitzaion, zirkun zarkun ibili zitzaion batera eta bestera...
|
|
|
Literatura berez monologikoa da," erretorika" izatetik" erretolika" izatera pasatzeko arriskuan dago beti. Literatura kritikoa da, baina literatur kritikak ere ahantz dezake zergatik,
|
zertarako
eta zelan.1381 Komunikazioa da, baina oso erraz bihur daiteke inkomunikazioa.
|
|
|
Zer erran nahi du horrek? Zaharrek bazekiten, uste bederen,
|
zergatik
eta noren aurka gudukatzen zuten. Baina guk?
|
|
|
Marrazki geografikoek ez dute dagoeneko baliorik, XIX. mende amaieran frantsesek eratu zituzten tribu sailkapen zehatz moduko haiek ere, alferrikakoak dira. Herri hizkuntzak, darija eta amazigera, babes ofizialik gabe bizi dira,
|
zergatik
eta gehiengoaren hizkuntzak direlako hain zuzen; saxoiera XII. mendeko Ingalaterran edo euskara XVIII. mendeko Gipuzkoan bezala. Elite arabiar frantsesek darija eta amazigera bernakularizaturik dituzte:
|
|
|
1932an, Albert Einstein eta Sigmund Freudek gutun dialogoa izan zuten,
|
zertaz
eta gerlari buruz: bakea eta gerla, askatasuna eta zanpaketa, bizitza eta heriotza.
|
|
|
Umetan lapur batzuek bahitu eta Konstantinoplan ipini zuten salgai. Ingelesek erosi zuten neskatoa,
|
zertarako
eta, Mulei Hassan Maroko Enperadoreari opari emateko.
|
|
|
Euskaraz aparte, gaztelera ikasi beharra zegoen, orduan. Espainolen xera eta laztanak bai,
|
zer
eta Ameriketara joateko. Ona, erregeak subditoei emigrazioa proposatzea.
|
|
|
Espainiako herriak ez zuen Marokon zer irabazi, baina bai zer galdu, zergetarako diruaz eta kintoetarako semeez gainera. Gerla suertatuz gero, 343 kostuak eta eskelak multiplikatu egingo ziren,
|
zertarako
eta kapitalista gutxi batzuen interesak eta Ejertzito kaskar haren nabarmendu nahia defenditzeko.
|
|
|
ingeniarien taldean ez da batere gertatu; Artilleriako sailak, gertatu zaizkion apurrak errukirik gabe zigortu ditu, kontu motzik gabe, eta ausartzen naiz baieztatzera gainerako talde eta sailetan halako delinkuentzia izan den kasuetan, zigorrak ezarri direnean ere, ohikoena bigunkeria izan dela. Eta, hain zuzen, horixe izan da etsenplu normala, eta hori kanpora ateratzen da, eta tropa indigenek sarritan lar berandu kobratzen zuten,
|
zertarako
eta diru horrekin Melillako goarnizioaren bizioak ordaintzeko. Moroak badaki hori, moroak usteldura egoera hori ezagutzen du eta borrokalarien berogarri naturaltzat erabiltzen den moral falta hori; baina moroaren gorrotoa sortzen duena eta gu ibiltzen garen lekuetan atzean itzelezko herra uzten duena, gero eraren batean edo bestean lehertu behar dena, jendearen eskubidearen zanpaketa zen, eta emakume moro adin guzietakoen bortxaketa behin eta berriz gertatzen zena". 447
|
|
|
Gizon estudiatuek ikasi behar dituzten hizkuntzak estudiatu ondoren, Gabriel Arestik bezala, euskaraz hasi ginen izkiriatzen, arrazoiaren kontra, Espainian espainieraz idaztea agintzen zuen Arrazoiaren kontra behintzat, beste arrazoi baten alde.
|
Zergatik
eta, Originalgenie guziena baino euskaraz egiteko eta idazteko arrazoibide aproposagoa baitzen Celso Emilio Ferreirorena: " porque si, porque me gosta...", Durangoko euskaldun zaharrek" hagaittik" itzuliko luketena eta Koldo Izagirrek, haurren agramatikaltasun ederrarekin," zergatik bai".
|
|
|
Goizeko hamaiketan,
|
zer
eta tea edaten genuen.
|
|
|
Ipuina ematen zuen.
|
Zergatik
eta zertarako erretolika gehiago!
|
|
|
Harriari gainetik zein azpitik begiratu zion, harrituta harria normala eta balio berezirik gabekoa iruditu zitzaiolako. Ez zuen ulertzen
|
zergatik
eta zertarako garbitu behar zuen harri arrunt bat, baina tira
|
|
|
Emaztea ez da hari segitzera ausartu.
|
Zer
eta, haren ordez zakuan harritzar bat sartzea bururatu zaio.
|
|
2011
|
|
|
Laster hasiko dira, aldiz, bazterretan urde gizenen hiltzen, besta baita ororentzat haren hil eguna. Zenbat poxi on ez dizkigu utzi behar, hasirik odoletik, tripotak, lukainkak, gantxigorrak, nik dakita
|
zer
eta zer bertzerik. Hainbat ongi ematen dizkiguna behar genuke bederen ahal bezain eztiki erabili.
|
|
|
Ageri da zauriaren erretzeak agortzen duela hartan gelditu den pozoia, eta barnago joatetik begiratzen. Baina, hortakotz, lan horrek behar luke berehala egin, eta sugeak dauden lekuetan ez ohi du nor bederak eskupean
|
zertaz
eta nola erre zauria. Erraxago zaio eskuaren, edo zangoaren azkarki tinkatzea, zauriaren zabaltzea, zapatzea eta murtxatzea.
|
|
|
Informazio uholdeak komunikazioa ito dezakeela ulertzeko aski da benetako uholdeen ondorioez pentsatzea. Izan ere, harrigarria iruditu arren, horrelakoetan
|
zer
eta ur falta izaten da lehenbiziko ondorioetakoa. Edo hobeki esanda, urak herria leku guztietatik hartu duenean, etxeetan sartu, autoak eraman eta karrikak ibai bihurtzean bizilagunek arazo askori aurre egin diete, horietako bat urperaturik dagoen herrian ez dagoela ur edangarririk.
|
|
|
Beti baztertuenen alde jokatu zuen, politika haien egoera aldatzeko tresna eraginkorra izan zitekeelakoan. Apez diputatuak. parlamentukideei
|
zer
eta pobreenen zauriak bere egitea eskatu zien duela berrogeita hamar urte. Liburuan irakurritakoaren arabera, ahaleginaren fruitua hutsaren hurrengoa izan zen.
|
|
|
Lortu duela, beraz, urteak joan eta urteak etorri, kantuok mila aldiz entzun ondoren eta haien lilurapean, norbaiten burutik pasaraztea galdera bat edo beste.
|
Zer
eta nola eman digute bide luze honetan poema/ kantuok eman digutena?
|
|
|
Zigarreta bat piztu, eta mezua arretaz berrirakurri zuen, haren atzean
|
zer
eta nor zegoen asmatu nahian. Hasteko, egia esaten bazuen, haren obra guztiak irakurtzeko lana hartutako norbait zen.
|
|
2012
|
|
|
Ala bakarrik gaurko gizarte hipermoderno eta aberatsetako balioa al da? Jendartean norbait izateko ezaugarri funtzionala bada, orduan, nola, noiz,
|
zergatik
eta zertarako bihurtu zaigu balio, eta zer dela eta da gaur eta hemengo obsesio bat?
|
|
|
Ekintza unilateralaren erromantizismo zaharkitua ito egin da hamaika arau eta legez ondo jositako sare multilateraletan. Hor ari denak badaki arriskuak nonahi direla, zehatz mehatz aztertu behar duela
|
zer
eta nola egin. Inpaktu analista da sare horietako protagonista.
|
|
|
Eta zuek ere espiritu horrekin jokatu zenukete. Nik badakit zuen urguiluaren aurka doala commençant bati aholkua eskatzea
|
zertarako
eta Albini Braendlin bat erabiltzeko. Baina borroka zaitezte sentimendu horren aurka!
|
|
|
Falta zaiena, hala ere, edo falta zaiguna, hurrengo urratsa ematea da; ulertzea, alegia, nazio guztiz eratuaren lekunea segurtatze aldera, euskal ethnos horrek, bai tradizionalki bai gaur egun kontzebituta dagoen erara behintzat, ez duela behar beharrezko den iraganekiko hausketa eta etenaldi egiazkoa bermatzen, ez duela, beste hitz batzuetan esanda, estatus mamutsua betetzen, gorputz gabekoa, guztiz alderantziz baizik; hau da: lotura" organiko" tradizionaletatik banatuta dagoen nazioa izendatu beharrean, euskal ethnos petral horrek
|
zer
eta jadanik eratuta dauden beste Demos eta Civitas batzuen gehigarri soiltzat funtzionatzen duela.78
|
|
|
Lacanentzat, lege on baretzailearen beste alde zikin perbertsoa dagoen gauzarik eroena zen, edo beste modu batera esanda, legearen eta bere trangresioen arteko oposizioa, legean bertan errepikatzen zen. Gu ez ginen ohartzen eta, beraz, ezin genuen onartu, Bataillek (gehiegikeriaren eta trangresioaren erregeak)
|
zer
eta debekuaren beharra zuela eta zertarako, bada gero debeku horren trangresioan ahal den eta urrutien joan beharraren agindua bete ahal izateko.
|
|
|
Hemen, hala ere, paradoxa demokratikoa zera da: benetako istilurik eta iskanbilarik gabeko egoera idealizatuaren xedean eta idealean oinarritzen den gizarteari antzemanez (gorputz organiko bat balitz bezala edo)
|
zer
eta fantasia" totalitarioa" bera dela demokrazia liberalean ainguratzen dena.
|
|
|
Zulaikak eta beste askok euskal" terrorismoaz" eta etno nazionalismoaz (pairatu behar da nozio aditu hori!) nahikoa eta sobera idatzi dute (asko saltzen du!). 30 Tartean, gainera, beti egin dute nahikoa eta sobera barre gure diskusio eta diskurtsoen seriotasunaz; bidenabar gure eztabaida ezkerzaleen pitokeria galanten neurriaz betiere jabetuz. Gauzak horrela, Zulaikaren azken liburuko errefrito eklektikoan (Derrida, Agamben, Manuel Castells, Xabiert Rubert de Ventos, Keating, Laclau eta Mouffle...), bi zutabe intelektual Zizek eta Badiou moduko ezkertiar" doktrinario" eta" ortodoxo" izatea marka ederra da;
|
zer
eta, azken finean, demokrazia liberalaren aldeko proiektu post politiko ahula proposatzeko (laga dezagun dagoeneko psikoanalisi Holywoode (s) ko burdoa, egongo baita gero noren falo zein bibragailuen tamainaz aritzeko denbora).
|
|
|
Eta ez gu bakarrik hemen, munduaren edozein leku eta hizkuntzatan ere gauza bera egiten oso trebea da jendea aspaldidanik. Hala ere, badago beti
|
zer
eta nondik ikasi eta ematen bazuen jadanik denetik genekiela eta ezerk gutxik harrituko gintuela, berriro ere garbi ikusi eta ikasi dugu oker genbiltzala. Azken aurkikuntza AEBetatik nola ez badadatorkigu eta badu zer ikusia Afganistaneko gerratearekin.
|
|
|
Behar dira horrelako eta antzeko erakusketa eta saioak, eta gaur egun gero eta gehiago esango nuke. Harrigarria badirudi ere, gaur egungo gazte askok eta askok ez dakite nor izan zen Franco, eta are gutxiago
|
zer
eta nola egin zuen egin zuena. Eta inoiz bere izena entzun dutenen artean ugari dira pentsatzen dutenak Franco pertsonaia historiko bat izan zela besterik gabe, Napoleon izan zen modu berean, eta izen horren entzute hutsak ez die inolako konnotaziorik gogora ekartzen.
|
|
|
Gure amona zenak txikitan entzun zituen karlisten gerra garaiko istorioak kontatzen zizkigun eta aitona zenak, berriz, Filipinetako (berak" Pilipinetako" esaten zuen) eta Kubako gerra kontuak. Nik neronek jende dezente ezagutu dut Afrikako gerrara joandakoa, Annualeko hondamendia, Zelouane, Nagor, Monte Arruiten ibilitako jendea, Espainiak behartuta bidalitako soldadu euskaldunak, asko eta asko gaztelaniaz oso gaizki moldatzen zirenak, asko eta asko non zeuden ere jakin gabe, are gutxiago,
|
zergatik
eta zertarako. Horiek denak, esan bezala, leku urrunetara izan ziren bidaliak, baina izan da baita ere jende asko eta asko nahita eta bere kabuz joan direnak gerra egitera, inork behartu gabeko borondatezkoak.
|
|
|
Zer gertatuko zatekeen handik aurrera eta nolako Espainia izango litzateke gaurko hau? Eta behin hipotesien saltsatan sartuta dokumentalak
|
zergatik
eta nolako guztiak ematen dizkigu hausnarketarako. Francoren errua izan omen zen tropak Valentziara bidaltzea Bartzelonarantz joan beharrean (hipotesi horretan, Valentzian tropa ugari daude eta Bartzelonan, aldiz, indar militarrak eskasak dira eta oso gaizki antolatuak).
|
|
2013
|
|
|
" Tepehuana nazioko indioak
|
zer
eta oilo bat kendu zietelako matxinatu ziren, eta haien baketzea odol asko kostatu zen, eta Bere Maiestatearen errege ondasunen kopuru handia. Eta Sebastian Vizcaino Kalifornia honetara etorri zenean, jendea lurrera bidali zuen, eta jaitsi zirenetako batek perla bat kendu zion indio bati.
|
|
|
Ez zen erantzukizun makala: 100.000 milia karratu zaindu behar zituen, gaur egungo Sonoraren eta Arizonaren parte handi bat, baita Chihuahuako, Texasko eta Nuevo Mexicoko hainbat eremu ere,
|
zer
eta berrogeita hamar gizonekin...! Ipar mendebaldeko ertzean Yumak, O' opak, Cocomaric O' opak, Papabi O' otam edo Papagoak bizi ziren.
|
|
|
Nork zuen arrazoi gehiago?
|
Zertan
eta zergatik. Beste harekin eztabaidak izan zenituen herrigintzako gauza zehatzagoez.
|
|
|
Eta sukaldeari buruzko ikuspegi bateratu xamarra landu. Eta arkitekturari buruz gure artean zatitu gabe
|
zer
eta zertan eragiteko moduan gauden ikusi.
|
|
|
Olatzarko etxekoandrea beti lasaia eta tinkoa ezagutu izan dinagu.
|
Zergatik
eta nola eragin ahal izan diote ama ezkilek?
|
|
|
Harritzekoa benetan, kontuan izanik esamesak eta zurrumurruak izugarri barreiatu direla Kokoherrin. Irudi lezake azkar batean joanen dela bilkura, nahiz eta gehien gehienek ez dakiten
|
zergatik
eta noiztik daukaten sarrera debekaturik Kokoherrin eskaleek. Harrituta gelditu da bat baino gehiago eskaleak irainka, mehatxuka eta joka kanporatuak izan zirela adituta.
|
|
|
|
Zergatik
eta zertarako behar da, orduan, absurdoaren (des) teoria kaotikoa. Mendebaldeko pentsaerak logikari asmatutako salbuespen ezberdin horiek auto tranpak direlako, nahiz eta pentsaeraren oinarrizko zutabe bilakatu diren.
|
|
2014
|
|
|
Ez zuen gupidarik eskatu, ezta barkamenik erregutu ere. Galdetu ziotenean egia ote zen ezkontzeko asmotan zihoala Iruñera, gerrako
|
zerak
eta norberaren kontuak ez arren nahasteko eskatu omen zuen, eta ez zuela inolako asmorik gorabehera hartaz baliatzeko bere arerioen bihotza samurtzearren. Holaxe hitz egin zuen.
|
|
|
Txoriñoa ikusten dudanean bere hegoak bildu eta bere burua erortzen uzten
|
zergatik
eta bere bihotza maitasunez ezti duelako ai! sekulako irrika sartzen zait, desioz betetzen bihotza.
|
|
|
Ez naizela behar bezain gizon?
|
Zergatik
eta, armarik gabe ikusi nauzulako. Iraindu egin nauzu, teniente jauna!
|
|
|
ZERGATIK erakusten dute institutuetan eta zein den argiaren abiadura, baina ez, zein den ilunarena, e? Nork daki, bidenabar,
|
zer
eta zein den ilunaren abiadura?
|
|
|
Bai, zurekin aritu nintzen halako batean, eta azala elkarri igurtziz jakin genuen
|
zer
eta nor ginen, azaldunok gara eta. Eta halaxe jokatzen dugu guztiok, azal gaiztokoak ez bagara, behintzat.
|
|
|
Bide bazterrean atzematen dudan neska baten eskuetan ezartzen dut, bere begi ñabarrekin Ahuzkiko uretan gurutzatzen diren neska horietako bati, urte batzuen buruan neguko gau batez kanpoan entzuten badu: " Santibatek andere aurten bezala gero’re..." jakin dezan
|
zeri
eta nori irekitzen duen atea.
|
|
|
Nolaz laketu dira hemen?
|
Zergatik
eta nork ez ditu utzi nahi euskaldunekin ezkontzera. Arrazismoa bada, egiazkoa, izaten ahal da ezkontza?
|
|
|
Leihoetatik herriko teilatuak eta mendi gainak. Ganbaran egurrezko teilatua, bere horretan mantendua, eskultura batek nahiko lukeen denboraz betetako espazio huts bat, udazken hotzez, karrikarekin harremana eteten da, hala pentsatuak izan ziren gazteluak, leku isolatuak, barrutik kanpora non,
|
zer
eta noiz erabakitzeko, eraso egin ahal izateko, kanpotik barrura igaro ahal ez izateko, eta barruan, karrikatik at, leihoetatik koadro kostunbristak, mendi gainak, errekaren zurrumurrua eta oraingo leinuak karrikan dituen jabegoen itzal luzeak, berogailuan epel, garaian garaiko grabatu gorriak, hemen dagoena ez da zekena, ez da iluna, ez da argitasuna, mendeetan ale kutxetan pilatutako denbora ir...
|
|
2015
|
|
|
Sinestea, jakina, praktika soziala da, praktiken gaineko praktika mota bat. Sinesmenetan adostu behar dugu
|
zer
eta nor garen, bai eta nola jokatu behar dugun horretara. Oso diferenteak izan daitezke mundu sozialak sinesmen horien eraginez, baina gauzak sinplifikaturik sinesmen horiek bi mutur arteko sokan topatuko ditugu:
|
|
|
Primordialistek identitate egituren jatorrizko errealitatea defendatzen dute, alegia, jendeek horren gaineko inongo kontzientzia hartu barik ere, egiturek joko sozialen hasieratik eragiten diete jendeei,
|
zer
eta nor diren zehazten, mugatzen eta gauzatzen. Sozializazio prozesuetan joko sozialetako jokalariek bere egin behar dituzte jokoen egiturak, ezinbestean jokoetan parte hartuko badute.
|
|
|
Komunitatea nolakoa? Eraginkortasuna eta arrakasta
|
zertan
eta zertarako. Erantzuna nahitaez politikoa da, ideologikoa.
|
|
|
Nire ustez erdiguneko galdera dugu:
|
zergatik
eta zertarako tematu eta saiatu euskal Zera bereizia eta desberdina izan dadin. Azken buruan, identitate global funtzionalen ozeanoan irla anomalo ñimiño bat baino ez da izango, gero eta purtzilagoa izanen den anomalia bat, garrantzi gabeko detailetxo bat, besterik ez, izan arte.
|
|
|
Bizimodu arrunt eta normalizatuko legea izatea, horrenbestez. Anomaliaren izaera barik, mundu horretan euskal
|
Zerak
eta euskarak galduko lukete askatzaile eta elkartzailea izateko dohaina. Hara artean, berriz, badute halakorik.
|
|
|
Baina gaurko baldintzetan, borroka eta tentsio hipermodernoetan, diskurtsorik eraginkorrena praktika bera da. Esaterako, euskaraz egiteari ematen diogun balio eta zentzua euskaraz eginez taxutzen den diskurtso bat izan daiteke, non jarduerak berak bere buruaz diharduen (ez gaia aldetik, egite aldetik baizik), faktikoki eta erotikoki aurkezten duelako
|
zer
eta nolakoa den. Bestela, praktika eta metapraktika bereizirik dabiltzanean, pornoaren sinbolizazio antzu eta identitatearen tranpetan jausten gara.
|
|
|
Herrialde honen historian aski ezagunak ditugu kontzentrazio horiek, eta erlijio eta mintzo eta lege ezberdinekoak nola bizi izan ziren errege batekiko babes biltzailearen aterpean, hiri harresien esparruan. Errege hirigile horien asmoa jendea biltzea eta populazioak antolatzea izan ohi zen,
|
zertarako
eta kontzentrazio horretatik sortzen zen eragimena berenganatzeko, edo bestela esan gorputz arte berriaren ahalmena bere egiteko.66 Hirietan hasi zen estatu modernoak eratuko zituen sinkronizazio prozesua.
|
|
|
Arestian aipatu dudan Barkeren printzipioa, postetxean postetxe jokoan aritzearen hori, noren hautua izan daiteke? Nork erabaki dezake
|
zer
eta nola jokatuko duen. Nork hauta dezake nor eta zer izan?
|
|
|
Parole edo hizketen gaineko jakintza garatu ahala, hiztunen eta hizketa jardunen arteko lotura estua hausten da: ez gara mintzo garena, hautuz goaz erabakitzen
|
zer
eta nola (mintzo) garen. Hizkuntzaren eremutik irtenda, gainerako jardunetara heda daiteke joera bera.
|
|
|
Larre hizkuntza erabili zuen Lizardik.
|
Zertarako
eta larre hizkuntza eraldatzeko eta unibertsaltzeko gogoa aldarrikatzeko. " Nahi haunat noranahikoa..." Euskara artifiziala izan zuten eginkizun idazle olerkari euskalariek.
|
|
|
dela iraganaldi aratz batean, dela etorkizun araztu batean, euskal Zerak Egitura edo Identitate gisa irudikatu behar izan du bere burua, esan nahi baitut, bere baitan unibertso oso bat zuena. Horrela, asmatu eta berrasmatu du
|
zer
eta nola izan, eta horrela ere hainbat eta hainbat jarraipen irudikatu ditu, betiere iraupena inbentatze aldera.
|
|
|
Beste kasu askotan, berriz, esentzia primordialak eraisten saiatu dira gizarte zientzien kontzeptu eta diskurtso tresneria erabiliz,
|
zertarako
eta euskal Zeraren iraupena, jarraipena edo bizi kemena ahalbidetu duten mekanismoak ulertzeko. Ekimen horiek, eta zeresanik ez aurrenek, oso abegi ona izan dute haien balio erretorikoagatik praktika eta diskurtso politiko askotan.
|
|
|
Hala, postpornografia identitarioa anomalien estrategia bilakatzen da,
|
zertarako
eta Egituran leku propio bat irekitzeko, non hala moduz beregain eta berezkoak izan daitezkeen, eta neurrian Egitura iraultzeko, edo besterik ezean, Egituran arrakalatxo bat irekitzeko. Hala ere, pornografia identitarioa praktika zenbait ezkutatzeko, ostentzeko edota isilarazteko eta deuseztatzeko estrategia nagusia izan daiteke, haren bidez bihurtzen baitira askotan praktika anomaloak Identitatearen mendeko morroi sinboliko osagarriak.
|
|
|
Horregatik, dema bikoitza dugu: euskal
|
Zerak
eta batez ere euskarak anomalia izaten jarraitu behar dute bere gaineko bereizgarritasuna lortze aldera, mendeko diferentzia hutsa ez bilakatzeko, eta aldi berean, praktika zentzudunetan jendea atxiki eta engaiatu behar dute. Baina hori dena, gainera, praktika sinboliko pornografikoen demasaren aroan egin behar da, identitate proiektuen ideologiekin eta horrelako konfigurazioekin artikulatzeak praktika bizia bermatzen ez duenean.
|
|
|
Halakoetan, Ikurrina, behin baino gehiagotan, ez da beregaineko eta besteen parekorik, ez du besteen mailan jokatzen, ez da euskarari atxikia, ezta euskal Zeraren berezkotasunari loturik ere. Orduan, zoritxarrez, euskal
|
Zeraren
eta euskararen ordez agertzen da. Metafora bat da, ez dago soilik beste zerbaiten ordez, beste hura atzendu eta ezkutatu egiten du.
|
|
|
berba-lagunen ekimenak. Bistan da, simulaziotik abiatzen dela ekimena, baina
|
zertara
eta arraroa dena natural eta normal izan dadin. Euskararen aldeko ekimenetan, zenbatean topatuko dugu bide bera?
|
|
|
Estatu zibikoan substratu etnikoa inskribatua baitago jadanik. [...] lotura" organiko" tradizionaletatik banatuta dagoen nazioa izendatu beharrean, euskal ethnos petral horrek
|
zer
eta jadanik eratuta dauden beste Demos eta Civitas batzuen gehigarri soiltzat funtzionatzen duela". (95)
|
|
|
Baina ez da bakarrik
|
zer
eta zenbat irakurtzen zuen, baizik eta bere komentarioen zorroztasuna. Arestiren poesia goraipatu ondoren," itzultzaile perfektua" dela dio, egia bete betea den juzkua; Miranderi buruz ari dela, berriz," sekula izan den euskal poetarik onenetakoa" dela azpimarratzen du, poema eder ederren egilea, espresio gaitasun ikaragarriko idazlea.
|
|
|
Andyk puntu itsu bat zeukan. Bere hitzak sinesten zituen eta bere gomendioak aintzat hartuak zirela pentsatzen zuen,
|
zer
eta Asteroiden zegoelako. Gizarteeta kultura balioei buruz pontifikatzeko ohitura zuen enpresetako estrategia bileretan, batere ohartu gabe solaskideen axolarik ezaz (baita inpazientziaz ere), haien ardura bakarra balantzeko dolar kopurua baitzen.
|
|
|
Automobilera sartu zuten eta estadiora oso justu iritsi zen, denbora eskasarekin dutxa bat hartu eta arropaz aldatzeko. Igo zen ring gainera nola preso bat igoko litzatekeen urkamendira, ahopean maldizioka eta gaizki esaka halako siesta atsegingarria eten ziotenen aurka,
|
zertarako
eta, ring bateko soken artean entzerratuz, ukabilkadaka hasteko.
|
|
|
"... aitzineko petralaz dago espantuz,
|
zerendako
eta duien erdia espartuz, bertze erdia trapuz".
|
|
|
Izan ere, harreman sozialak eta gizartea bi eratan antola daitezke. Gutxi batzuek organiza dezakete beste guztiek
|
zer
eta zelan egin behar duten, eta, orduan, badaude agintari gutxi batzuk eta obeditzaile asko, hau da, batzuen parte hartzea gizartean agintezkoa da eta besteen parte hartzea obedientziazkoa. Gizartea antolatzeko beste era, parte hartze demokratikoarena da, denek erabakitzen dutenean, maila desberdinetan, zuzenean edo ordezkaritza bidez, zer eta zelan egin gauzak.
|
|
|
Gutxi batzuek organiza dezakete beste guztiek zer eta zelan egin behar duten, eta, orduan, badaude agintari gutxi batzuk eta obeditzaile asko, hau da, batzuen parte hartzea gizartean agintezkoa da eta besteen parte hartzea obedientziazkoa. Gizartea antolatzeko beste era, parte hartze demokratikoarena da, denek erabakitzen dutenean, maila desberdinetan, zuzenean edo ordezkaritza bidez,
|
zer
eta zelan egin gauzak. Kasu horretan, partaideen berdintasuna haintzat hartzen da eta harreman sozialak antolatzeko beste era hori autogobernua, autogestioa edo autodeterminazioa deitzen da.
|
|
|
|
Zer
eta zertarakoz jositako autozentsura ariketa horiek guztiak, modu askotarikoan eragiten digutenak, azkenean bestearen ispiluetan ikusitakoak besteari ispiluan itzultzea eragozten digutenak. Gurea bezain egitura kultural subalterno, prekario, akonplejatuan ere horrenbesteko distantziak eraikitzera garamatzatenak, tamalez, eta, nire ustez, jarrera erasokor, sinplista eta banderizoetara garamatzatenak, nahiz, sarri, gure ahuldadeak disimulatzeko izan.
|
|
|
Ez da egia egungo hiperkontsumitzailea askea denik; azken hamarkadetan agertu diren auto zerbitzuek ere ez dute hiperkontsumitzailea autonomoa bihurtzen, saltzailearen beharrik ez badu ere, regateorik behar ez duen arren, bezeroa engainatu nahi duen saltzailerik ez dagoen arren, kontsumitzaileak hautatuko du eskaintzen zaion artean zer edo
|
zer
eta, eskaintzen zaion horren artean, ziurrenik publizitatearen bidez buruan sartu diotena. Jada nahi duguna lortzen dugula sinistu ohi dugun arren, Zeusek sorturiko lainoak baino ez dira.
|
|
2016
|
|
|
Emakumeen kontrako errepresioa
|
zergatik
eta nola burutu behar den, maiatzaren 13ko batzarrean ebatziko du diputazioak:
|
|
|
Preso
|
zergatik
eta hitz egitearren. Ez da legea berandutu dena, bailarako agintariak aurreraratu dira.
|
|
|
Hotza nozitzen zuten, nekatu egiten ziren, segur aski arriskuan jartzen zuten beren bizia.
|
Zertarako
eta kapritxo bat betetzeko, huskeria bategatik, beren burua apaintzeko.
|
|
|
Gauzak hola, ez al zen harrigarria 40.000 urte lehenagoko gizon eta emakume batzuek halako apaintzeko premia sentitzea? Hutsa al zen hainbeste neke hartzea, hainbeste neke eta hainbeste arrisku,
|
zertarako
eta Nassa Reticulataz osatutako koilare bat jantzi ahal izateko?
|
|
|
—Oso labur esanda, Nuria mardultxoa oso ikaratuta aurkitu diat hona jaitsi naizenean hasi zen Ugarte Carlosen belarritik oso hurbil baina barandila ondoko taldeari begiratuz. Orduan galdetu zioat
|
zergatik
eta komunetako istorio horietako bat kontatu zidak. Bera lababoetako komun bat garbitzen ari zela, eta gizon batzuk sartu lababoetara, ez komuneraeta bileratxo bat egiten hasi direla hantxe, gaur zer egingo dugu, pistolak eramango ditugu ala ez, eta holako gauzak.
|
|
|
Beraz, izenburua barrenekoarekin bat ez etortzearen kariaz, aratz begizta daiteke lan bat baino gehiagoren egilea genuela, eta ez bata ez bestea argitaraturik izan ez ziren arren, bazuen bere garaian karrikara jaulkirikorik,
|
zertaz
eta San Migeli buruz: Compendio de la Historia de la aparicion de San Miguel de Excelsis en el monte de Aralar, jurisdiccion de la villa de Hugarte Araquil en el Reino deNavarra, Iruñeko Franzisko Erasun Radaren moldiztegian, 1828 urtean, alegia.
|
|
|
Juan Jose Mogel Elgezabal idazle bizkaieradunak 1816.ean bere Juan ta Francisca senar emazte nequezaliac, seme alaba ta familja ondo azten hasierako eskuizkribuaren estreinako edizioa karrikara eman zuenean Baserritaar jaquitunaren echeco escolia izenburupean, aski argi utzi nahi izan zuen
|
zertarako
eta norentzako izkiriatzen zuen:
|