|
2008
|
|
|
Zerbait interesgarria espero daiteke Erroma, Porto, Fenerbahçe eta Werder Bremenengandik. Brasildarrez beteta daude italiarrak; argentinarren grina da nagusi portugaldarren artean; turkiarrek Zicok
|
utzitako
ondareari eutsi nahi diote Luis Aragonesekin; eta alemaniarren estilo erasokorra, Diego brasildar bikainarekin, aipagarria da. Hirugarren maila batean ageri dira Fiorentina, Olympique Marseilla, Girondins, PSV, Celtic, Portugalgo Sporting, Basilea, Dinamo Kiev, Shaktar Donetsk, Steaua eta Panathinaikos.
|
|
|
Horren hutsegitea, ordea, segurtasun handiko zentroa behera bota ordez, erlikia gisa mantentzea izan da. Izan ere, babes politiko bila Australiara iritsitako etorkinen kopuruak gora egin du azken hilabeteetan, eta esandakoak betetzea baino eraginkorrago bihurtu zaio Gobernuari Howardek
|
utzitako
ondareari etekina ateratzea. Horregatik ireki du Christmas uhartean atxilo zentroa.
|
|
2009
|
|
|
bertsopaperak, eskuizkribuak, egunkari zaharrak, aldizkari zatiak, argazkiak, diapositibak, audio zintak, liburuak, agiri digitalak... Zabalak idatzitako eta bere ekimenez argitaratutako ehunka libururen jatorria hor dagoela da hark
|
utzitako
ondarearen neurriaren eta balioaren erakusgarri.
|
|
|
Halakoxea izan zen Cecilia Garcia Gilarte (Tolosa, 1915), gerrako berriemailea, komunikabide anarkistetan Gipuzkoa, Bizkaia, Santander eta Asturiasko fronteen berri eman zuen kazetaria 1936 eta 1937 artean. Hark Mexikon
|
utzitako
ondareak indartu du Sonorako Unibertsitatea. Garcia Gilarteren alaba Marina Ruizek gogora ekarri du emakume hari esker lan egin zutela Higinio Blatt margolari valentziarrak eta haren emazte Karle Garmendia iruindarrak, Akademiako irakasle gisa; eta baita Emiliana Zubeldia iruindarrak ere, Musika Akademiako zuzendari gisa.
|
|
|
Euskal iheslarien talde txiki horrek
|
utzitako
ondare nagusietarikoa, futbol alorrekoa izan da. Eta historia eredugarri bat ere bada hor, Euzkadiko selekzioko kide Serafin Aedorena.
|
|
|
Aung San independentziaren alde borrokatu zen jenerala hil zuten herenegungo egunarekin, 1947an Myanmarren independentzia lortu eta gutxira, baina Junta Militarra ez da eroso sentitzen ospakizun horretan; kezkaturik eta oso adi egoten da, jeneralaren alaba Aung San Suu Kyiren aldeko borrokak suspertzen dituelako aitaren oroimenak. Aitak
|
utzitako
ondarea zaintzeko eginbeharra duela esan izan du Aung San Suu Kyik, horregatik hartu zuten atxilo duela 20 urte. Bere aita askatasunaren alde egiteagatik hil zutela dio, eta askatasun hori ukatzen duten militarren kontra borrokatzen jarraitzeko asmoa duela.
|
|
|
–Euskal Herriarekin konprometituta zegoen militantea zen, eta Carlos Garaikoetxea lehendakariarekin batera Euskadiko autogobernuaren zimenduak jarri zituen?. Ca, ok
|
utzitako
ondare intelektuala goraipatu du Urizarrek: –Haren obrak gidatu du EAren ibilbide politikoa eta neurri handi batean Euskal Herriaren gertuko historia ere bai?.
|
|
|
Handia da Benedettik poesiaren arloan
|
utzitako
ondarea, 30 lanetik gora idatzi baitzituen; tartean, Inventarios bilduma.
|
|
|
Sam Peckinpah Hollywooden outsider baten modura aritutako kultuko zinemagilea hil zela, 25 urte beteko dira bihar. Gaur egun erreferentziazko zinemagiletzat jotzen diren asko Peckinpahen ispiluari begiratzen diote, hark
|
utzitako
ondarea etengabe gaurkotuz. Gizon bat hiltzea deabrua da; duen guztia kentzen diozu eta izan zezakeen guztia.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, Afrika eta Asiaren arteko lotura egiten du Egiptok, eta bertan gurutzatzen dira Mediterraneotik, Afrika beltzetik, ekialdetik eta Ingalaterraren kolonialismo garaitik datozen eraginak. Musikari denek esaten dute handik mendetan pasatako jendeak
|
utzitako
ondarea eta eragina nahasi besterik ez dutela egiten. Ondorioz, nortasunari buruzko debatea aspaldikoa eta etengabea da, are gehiago globalizazioarekin.
|
|
|
Alabaina ez dugu etsi nahi, eta Zavalak
|
utzitako
ondarea lantzen eta egunero berritzen jarraitu nahi dugu, haren Auspoa ederrari eraginez ahal dugun mailan.
|
|
|
Hamaika txoko eder ezagutuko dituzte erromesek. Arte erromanikoa da bideak
|
utzitako
ondare garrantzitsuena, mendeetan eraikitako altxorra, eta Euskal Herrian horren erakusle dira egun zutik dirauten zenbait eliza, monasterio, zubi eta jauregi. Batik bat, Araba eta Nafarroan ikus daitezke loraldi hark utzitako arrastoak.
|
|
2011
|
|
|
Gaztetxoa zen Javier Valverde aita hil zitzaionean, Antonio Valverde margolaria. Oiartzungo Ayalde etxean bizitako giroak eta aitak
|
utzitako
ondare artistikoak izan du eraginik haren lanetan, baita Rosa arreba margolaria izatean ere. «Baietz uste dut, beti bazen han norbait, beti bazen jendea eta mugimendua, Arantzazuko fraide bat, Mikel Laboa edo Oteiza bera».
|
|
|
«liskar eta istilurik gabeko» elkarbizitza eredua aldarrikatzen jarraitzea, hain justu ere. Aurretik izandako gobernuek
|
utzitako
ondarea da hori, eta ondare horixe bera eskaini behar zaie datozen belaunaldiei ere, haren ustez.Gaur egungo abagune politikoan, gainera, balio berezia hartzen du autogobernuak, lehendakariaren arabera. «Garai berria zabaltzen ari da, iraganeko indarkeria betiko gaindituz.
|
|
|
Ez geunden ohituta hain gertuko giro bat pantailan ikustera. Baina Anttonek
|
utzitako
ondare garrantzitsua zuzendari moduan egindako filmetatik haratago doa. Nola ahaztu, adibidez, hain zuzen euskal zinemagintza baten bila, beste zinemagile eta kulturgile batzuekin batera sortu zuen Ikuska euskal dokumental sorta.Orain, dagoen tokitik, inon balego?
|
|
|
Hala, eraso eta erasotzaile ugari nabarmendu dituzte: polizia etxeetan emakumeek salatutako tratu txar eta torturak, nagusi eta lankide gizonek langileei egiten dieten sexu jazarpena edo gutxiespena, lan berdinagatik soldata baxuagoak, zaintza eta ugalketa lanean egindako orduen aitortza ekonomiko eta sozialik eza, andreek
|
utzitako
ondare historikoa ezkutatzea... Feministek gogoan izan dute, halaber, andre etorkin asko babes gabe daudela, «justiziarako biderik ez dutelako», baina sistema judiziala ere ez da haien kritiketatik kanpo geratu: «Indarkeria egoerak justifikatzeko, andreei erasoak probokatzea egozten diete epaile eta fiskalek».
|
|
2012
|
|
|
Horrez gain, eskaera egiterakoan, helmugako erakunde edo pertsonaren baten gonbidapena aurkeztu behar zuten. Kubatik kanpo 11 hilabete baino gehiago pasatzen zuten herritarrak emigrantetzat hartzen zituen administrazioak, eta Kuban
|
utzitako
ondarearen gaineko eskumena galtzen zuten. Azken urteotan, behin eta berriz azaldu izan du Castroren gobernuak migrazio arauak berritzeko asmoa.
|
|
|
2013.urtearen atarian, mundua ahaztuta dago Ameriketako Estatu Batuetako 43 presidente hartaz, baina hark
|
utzitako
ondare ezin okerragoaren itzala oraindik ez da amaitu. Bai, 2001eko irailaren 11ko atentatura arte, oporretan zegoela zirudien presidente hura; inon ez ziren suntsipen handiko armen izenean Irakeko inbasioa agindu zuen hura; edo bere agintaldian azken 70 urteetan izan den finantza krisi handiena sortzen eta lehertzen utzi zuen presidente huraxe bera:
|
|
2014
|
|
|
Baina egia da aro garaikide bati dagokion lehena dela», dio Olaldek. Etorkizuneko azterketetarako ere baliagarria izango da haiek
|
utzitako
ondarea. Esaterako, baliatutako prozeduratik abiatuta, azterketa funtzionalak egiteko:
|
|
2019
|
|
|
Idazle ibilbidea hasi aurretik ere ezaguna zuen letren mundua, kazetaria izan baitzen urte askoan, sortu ere egin zituen egunkari batzuk?. Orain dela bi urte, esate baterako, poetak
|
utzitako
ondarea ikertzen ari zen ikasle batek Whitmanek egunkari batean zatika argitaratutako nobela bat aurkitu zuen, Life and Adventures of Jack Engle izenekoa (1852). Aurrez ere modu berean argitaratu zuen Franklin Evans nobela (1842). Idazletza serioago hartzea erabaki zuenean, bere dirutik ordaindu zuen Belar hostoak en lehen argitalpena, eta 795 ale atera zituen; gutxi batzuk bakarrik saldu zituen.
|
|
|
bat, ondare immaterialaren babesa; bi, ondarearen kontzeptua, ohiko ondare historikotik at, ondare industrialera zabaltzea. Lehen ere jasota zegoen ondare industrialaren babesa, baina nik uste dut lege honek bereziki baloratu duela Euskal Herrian hain garrantzizkoa izan den industriak
|
utzitako
ondarea. Hemendik aurrera, ahalegin handia egin dugu legea gauzatzeko, industriak utzitako arrasto asko gordetzeko modukoak direlako, legearen arabera, baina etxebizitza eraikitzaile espekulatzaileek indar handia dutelako udal taldeetan eta diru asko dutelako legea beraien interesen alde bihurritzeko.
|
|
|
Ahoz aho eta mendez mende iritsi dira Jentil, Sorgin, Torto, Azti, Samartin Txiki, Maru, Basajaun, Marimunduko, Kixmi eta beste pertsonaia mitologiko asko. Horien guztien existentzia zabaltzen jarraitzea da helburua, eta horretan ari da Jentilbaratza Kultur Elkartea,. Barandiaranek
|
utzitako
ondarea oroitzeko eta zabaltzen jarraitzeko lanean?. Jentilen eta kristauen arteko harremanak, ezin konponduak, ohitura aldaketak, erlijio zein sinesmen desberdinak... Horiek guztiak izango dituzte hizpide; bi mundu, zeharo desberdin?:
|
|
2021
|
|
|
87 urterekin zendu da Xabier Antoñana idazle, kazetari eta politikari nafarra, Pablo Antoñanaren anaia. Goi Erriberako euskaltzalea irakasle izan zen ogibidez, eta,
|
utzitako
ondareagatik, maisu, askorentzat.
|
|
|
Lucia Martinez Odriozolaren kasuan, Emakundek saritu nahi izan du arlo akademikoari eta kazetaritzari egindako ekarpen «aitzindaria eta erreferentziala». Irakasle zenak
|
utzitako
ondarea gogoratu zuen Pascual Ugartek: «Oinordetzan utzi digu publizitate sexistaren aurka egindako lana eta indarkeria matxista pairatu duten emakumeak berriz ez biktimizatzeko kazetaritza ikasleei irakatsitako guztia».
|
|
|
Kultur edukiak sareratzeko garaian, era askotako arazoak eta eragozpenak izaten dituzte: edukien gaineko eskubideak gero eta estuagoak bihurtu dira; dohaintzan
|
utzitako
ondareak bereganatu eta kapitalizatu ere egiten dituzte erakunde batzuek; baimen zerrenda luzeak lortu behar izaten dira eduki bat argitara emateko, eta baldintza zorrotzak bete. «Litekeena da gero eta eragozpen eta oztopo gehiago jartzea sareko kultur edukiak hedatzeari»:
|
|
|
Ferran Adria Kataluniako sukaldariaren konpainian, El Bulli jatetxeak
|
utzitako
ondarea eta etorkizunean El Bulli 1846 museoa izango dena erakusten ditu Las huellas de El Bulli dokumentalak. Donostiako Zinemaldian estreinatu zuten, Culinary Zinema sailean, eta gaurtik aurrera Movistar Plus ordainezko plataforman ikusi da.
|
|
2022
|
|
|
Hauek guztiak eta beste asko egun argitan eta inpunitate osoz egin zituen urte haietan Hidalgo kapitainak, baina gauza jakina da Fuerza Nuevako mitinetan parte hartzen zuela eta baita talde parapolizialen eraso asko laguntzen eta antolatzen aritu zela ere. Zonalde honetako jaun eta jabe zela, urte haietan Uribe Butroen eta Busturialdean Guardia Zibilak zein talde parapolizialek
|
utzitako
ondarea aztertuz gero, zerrenda makabroa osa dezakegu: jipoiak; hainbat herritar torturatu; 1973an guardia zibilek Fruizen tiroz akabatutako Joaquin Diestre gasteiztarraren erailketa; 1974an guardia zibilek kontrol batean tiroz larriki zauritutako Pedro Bilbao gernikarraren kasua; 1975ean guardia zibilek Mungiako Zigor dantzalekuko atean tiroz akabatutako Alfredo San Sebastian plentziarraren erailketa; 1975ean guardia zibilek Gernikan tiroz akabatutako Blanca Salegi eta Iñaki Garai senar emazteen erailketa; 1975ean zehar Busturialdeko hainbat herritan egin ziren negozio zein etxebizitza desberdinen aurkako erasoak (leherketak, tiroketak...); 1976an ezezagun batzuek Mungiako Jai Alai tabernaren aurka egindako tiroketa; 1976an ezezagun batzuek Nicolas Madariagaren Bakioko etxean eztandarazitako lehergailua; edo 1976an baita, zenbait ultrak Bermeo, Mundaka eta Gernikan ehunka autori egindako gurpil zulaketak.
|
|
2023
|
|
|
Poctefa Europako laguntza programak bi milioi eurotik goitiko aitzinkontua ekarri zuen, baina lau xedetan partekatua, bakoitzak bere proiektua garatu zezan. Hala, Zuberoan ornitologia zentroa egin zuten Iratiko etxoletan, Garazin Etxola ostatuan artzaintzaz erakusketa eta gasnak ontzeko gela egin zituzten, Zaraitzun bi aterpetxe berritu, eta Aezkoan, Orbaitzetako Olako jauregian, armategiek
|
utzi
ondarea agerian ezarri zuten.
|
|
|
Aziluren bideak ertz ugari ditu, noski; musikari dagokionez, garaiko mundu mailako abangoardia besarkatzen baitu, horrek gure lur etzean bat batean duen erantzun antzua jasotzeko arriskuarekin. Irakaskuntzari dagokionez, oparoa da bere ibilbidea, eta nabarmena
|
utzitako
ondarea, Iruñeko Taldearen sorrerarekin eta horrek duen jarioarekin. Euskal kulturari eta musikari egindako ekarpena ere erabakigarria izanen da, nahiz eta asko saiatu izan diren hori lausotzen, eta gurean, ohikoa denez, ahanztura baldarrean desegin izan dugun.
|