|
2002
|
|
|
DONIANE. Laster dogu Doniane,
|
urteko
egunik alai eta pozgarrijenetarikua. Okerrik ezpa" da, Euzko Batzokija" k eratuta jai politen batzuk ixango ei doguz.
|
|
|
|
Urteko
egunik laburrenak diranian esakun au esan darua errijak: " Abenduko eguna, argitu daneko iluna."
|
|
|
ARATUSTIAK. Ganian doguz
|
urteko
egunik ganorabakuenak. ¿ Abertzale asko ikusiko ete doguz kokomarro egiñik?
|
|
2009
|
|
|
Arbola sartzea ere auzolanean egiten zen, behar sano garrantzitsua zen eta Herriko Etxeak agindu eta kudeatzen zuen.
|
Urteko
egun jakin baten, aita semeak, herri baso horietan landareak sartzera eta zuhaitzak jagotera joaten ziren. Kanpaijotzeaz iragartzen zen beharraren hasiera.
|
|
|
Basaratosteen egutegia urterik urte aldatzen da, izan ere, ekinozioaren osteko lehenengo ilargi beteak ezartzen du. Ekinozioa gaua eta egunak luzera bera daukaten
|
urteko
egun bakar biak dira. Eta eguzki urtea ezagutzeko ezinbesteko erreferentzia dira.
|
|
|
Etxeko ugazabandreak jagoten zuen ortuan, landare batzuk helburu terapeutikoekin landatzen ziren, baina landarerik gehienak zelai edo basoan batzen ziren. Baliotsuagoak izateko, landareetariko batzuk
|
urteko
egun berezietan batu behar ziren; beharbada, San Juan eguneko goizaldea izango zen unerik aproposena, eguzkia irten aurretik.
|
|
|
Bariku Guren eguna, ikuspegi kristautik isiltasun eguna da, Kristo gurutziltzatua gomutatzen da. Eta hain zuzen ere horregatik, mezarik ospatzen ez den
|
urteko
egun bakarra da. Geroago landuko dugu sakonago, baina barikuak izen txarra izan du gizarte tradizionalean.
|
|
|
Bide guztiak sikatu, eta bertatik erraztasun osoz pasatzeko moduan uzten dituztela eta. Aspalditik gauza jakina da bertako biztanleentzat, San Juan
|
urteko
egunik luzeena dela.
|
|
|
Batzuetan animaliak dira protagonista, beste batzuetan, ostera, gizakiak.
|
Urteko
egun berezi batzuetan egindako errituen bidez egiten zen iragarpena. Zeruak eta haizeak ere eguraldia iragartzen dute, horretarako trebetasuna daukaten jatabearren artean.
|
|
2011
|
|
|
Etxerik etxe kantu eskean ibilteko
|
urteko
egun handiena Santa Ageda bezperea izaten zan. Egun horretan, edade eta leku diferenteetako jenteak urteten eban, txilindun makilak eskuan hartuta, koplak kantetan.
|
|
|
lapikokue egoten zala dinoe lekukoek. Indabea, indidxabie jaten eben
|
urteko
egunik geihenetan, sakramentuakaz horniduta, txorizo eta urdaiagaz. Porrusaldie, patata porruak, be ohikoa izaten zan.
|
|
|
Halan, iretargiak eta eguraldiak osasunagaz zerikusia daukielako eretxia daukie Busturiko barriemoileek, beste leku batzuetan lez. Iretargiak osatzeko indarra eukala pentsetan zan lehen, leku jakin baten edo
|
urteko
egun jakin baten haren argia hartu ezkero batez be. Urak be garrantzi handia euki dau gaixotasunak osatzeari begira.
|
|
2012
|
|
|
urteko gaurik luzeena (eta egunik laburrena) neguko solstizioa zen, eta gaurik laburrena (eta egunik luzeena) udakoa. Udako solstizioa,
|
urteko
egunik luzeena, poz handiz hartzen zuten baskoiek, edo Indoeuropako kultura guztiek, kristautasunak San Joanen inguruan jaiak jarri aurretik ere. Neguko solstizioarekin batera, biak ziren gau santuak, mirarizkoak, mitoz eta erritoz beteak.
|
|
|
|
Urteko
egunik handienetakoa, eta aberatsenetakoa da jai, dantza, zezenketa, inauteri itxurako panpin dantza eta era guztietako ospakizunetan. Behin eguna igarota, jendea sendatuta eta sendotuta, uzta batzeari ekiteko moduan zegoen.
|
|
|
Behin eguna igarota, jendea sendatuta eta sendotuta, uzta batzeari ekiteko moduan zegoen. Izan ere,
|
urteko
egunik luzeenak eta beroenak izanik, baserritar eta nekazarientzat urteko sasoirik gogorrenetakoa zen, belarrak moztu, garia jo, belarrak etxeratu... eta beste hainbat zeregin zeuzkaten eta.
|
|
|
Gorbeian, Diman, Ziortzan (Bizkaia) antzina artzainak San Joan egunean taberna batean elkartzen ziren, eta ardia jaten zuten. San Joan omen da artaldeen zaindaria,
|
urteko
egunik luzeena izanik, ardiak larrean bazkatzen egoteko denbora gehien daukaten eguna delako, aseezinak omen dira eta.
|
|
2013
|
|
|
|
Urteko
egunik laburrenetarikoa dela eta, hainbat esaera daude Santa Luziaren gainean: " Santa Luzia eguna, argia gabe iluna"," Santa Luzia, goizean iluntzia".
|
|
2018
|
|
|
Liburuaren amaiera aldera, abenduaren 31ko Arabako ohitura bat deskribatzen du: " Egun horietan, adarra jo ohi zaie mutil gazteei,
|
urteko
egunak adina egun dituen gizon bat kaleetan dabilela esanez".
|
|
2021
|
|
|
Oso entzute handia eukien Ubideko sanjoanek. Arrastia luzea zan,
|
urteko
egunik luzeena, eta konturatu barik, gaua be hantxe joan zan.
|
|
2023
|
|
|
Domeketan eta
|
urteko
egun seinaladuetan, etxeko hildakoen gomutan egiten ziran ekimenez gainera, argi olatak eroaten ziran eleizako hilobiaren gainera. Arimen argiok isiotu eta arbasoen aldeko eskaintzak egiteko ardurea etxekoandrena izaten zan.
|
|
|
Etxekoen artean sartu izan dira familiako hilak, joandakoak. Oso gogoan hartu izan dira hil osteko urteetan, familiako ospakizunetan eta
|
urteko
egun seinaladuetan. Hildakoak eleiza barruan hobiratzen ziranean, etxe bakotxak bere sepulturea eukan, etxearen luzapen modura, sarritan izen eta guzti.
|